Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 20 - Tiết 76: Tìm hiểu chung về văn nghị luận (tiếp)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================. TuÇn 20 Tieát 76:. Tìm hieåu chung veà vaên nghò luaän (Tieáp) Ngµy soan: Ngµy dạy: I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : Giuùp hoïc sinh: Cuûng coá laïi lyù thuyeát veà vaên nghò luaän. Vaän duïng lyù thuyeát vaøo laøm moät soá Baøi taäp cuï theå. Phân biệt với văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm và nghị luận. II. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: A. Ổn định tổ chức lớp (1’) B. Kieåm tra baøi cuõ (4’) ? Nghị luận có nhu cầu ntn trong đời sống xã hội ? ? Theá naøo laø nghò luaän? Vaên nghò luaän ? C. Bài mới: GV gọi HS đọc văn bản “Cần tìm ra thói quen tốt II. Luyện tập (35’) trong đời sống xã hội” và trả lời các câu hỏi 1Bầi tập 1 (9-10) SGK? Vaên baûn caàn taïo ra thoùi quen toát trong đời sống xã hội. a. Ñaây laø vaên baûn nghò luaän vì: - Nhan đề nêu 1 ý kiến, 1 luận ? Ñaây coù phaûi laø vaên baûn nghò luaän khoâng ? Vì ñieåm - Tác giả xác lập cho người đọc, sao? ? Vấn đề cần giải quyết trong văn bản này là vấn người nghe một quan điểm: cần tạo ra một thói quen tốt trong đời sống đề gì? ? Yù kiến đề xuất của tác giả trong văn bản này là xã hội.  Vấn đề cần giải quyết: xóa bỏ gì? thoùi quen xaáu, hình thaønh thoùi quen ? Những câu nào thể hiện ý kiến đó? tốt trong đời sống xã hội. b. Ý kiến đề xuất của tác giả Choánglaïi thoùi quen xaáu  taïo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội. - Lyù leõ: + Coù thoùi quen toát, xaáu + Có người biết... sửa + Tạo được thói quen tốt là rất khó. .. - Dẫn chứng: + Thói quen tốt: dậy sớm, đúng ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ ? Để thuyết phục người đọc, tác giả đã đưa ra hẹn, giữ lời hứa, đọc sách... + Thoùi quen xaáu: huùt thuoác laù, caùu những lý lẽ nao? Dẫn chứng nào để minh họa ? giận, mất trật tự, mất vệ sinh. c. Đây là vấn đề ta thường thấy trong thực tế đời sống xã hội. ? Em có nhận xét gì về các lý lẽ, dẫn chứng mà taùc giaû ñöa ra ?. ? Vấn đề bài văn nghị luận này nêu lên có nhằm trúng 1 vấn đề có trong thực tế hay không ? (HS thaûo luaän) ? Em có tán thành với ý kiến của bài viết này khoâng? Vì sao? (HS thaûo luaän  boäc loä quan ñieåm cuûa mình) GV chốt lại: Một xã hội không thể tồn tại những thoùi quen xaáu. GV Yeâu caàu HS theo doõi VD2 “Hai bieån hoà” ? Văn bản này là văn bản tự sự hay nghị luận? Vì sao? ? Văn bản này có mấy đoạn? Mỗi đoạn trình bày theo phương thức nào? - Phần đầu  muông thú, con người chủ yếu là tự sự (kể về 2 biển hồ lớn ở palextin) - Phaàn sau: Coøn laïi vieát mang tính chaát, nghò luaän (Dùng lý lẽ, dẫn chứng để nêu một chân lý của cuộc sống: con người phải biết sống chan hòa với mọi ngừơi). 2. Bai tập 2 (10-11) - Vaên baûn: “Hai bieån hoà) Là văn bản kể chuyện để nghị luận. Hai cái hồ lớn có ý nghĩa tượng trưng, từ đó mà nghĩ đến hai cách sống của con người.. C. Cuûng coá: (3’) Nhaéc laïi khaùi nieäm veà vaên nghò luaän Đặc điểm của văn nghị luận: dùng lý lẽ + dẫn chứng Kết hợp giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm với nghị luận. DHướng dẫn về nhà (2’) Học thuộc bài (ghi nhớ) Xem lại các bài tập đã sửa. Chuaån bì baøi: ÑAËC ÑIEÅM cuûa vaên baûn nghò luaän, chuù yù tìm hieåu theá naøo laø: + Luaän ñieåm ? ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ + Luận cứ ? + Laäp luaän ? + Mối quan hệ giữa luận điểm, luận cứ, lập luận như thế nào? IV . Rut kinh nghiệm. ________________________ Tuần 20 Tieát 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VAØ XÃ HỘI Ngaøy soạn:8/1/20089 Ngaøy dạy: /1/2009 I MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : Giuùp hoïc sinh : - Hiểu nội dung , ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt ( so sánh, ẩn dụ, nghĩa đen và nghĩa bóng ) của những câu tục ngữ trong bài học . - Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. - Rèen kĩ năng phân tích nghĩa đen ,nghĩa bóng của tục ngữ , biết vân dụng những lời khuyên ,những kinh nghiệm quý của tục ngữ vào cuộc sống IICHUÅN BỊ : - Giáo viên : Nghiên cứu bài trong SGK ,SGV - Học sinh : Chuẩn bị trước bài . III TIẾN TRÌNH LÊÊEÂN LỚP A Ổn định tổ chức lớp (1’) B Kieåm tra baøi cuõ :(4’) - Nhắc lại thế nào là tục ngữ ? - Hãy đọc lại các bài tục ngữ mà em đã học thuộc chủ đề về thiên nhiên và lao động sản xuất. - Cho biết nội cdung và nghệ thuật của câu tục ngữ thứ ba. C Giới thiệu bài mới : Như cacù em đã biết tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn , ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hàng ngày. Ở tiết học trước, các em đã đi vào tìm hiểu một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. Hôm nay, các em sẽ đi vào tìm hiểu một số câu tục ngữ nói về con người và xã hội. ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ - Giáo viên đọc mẫu gọi 1, 2 em đọc lại - Cho học sinh đọc I-Đọc và tìm hiểu chú thích chuù thích trang 12 sgk. (SGK trang 12 )( 5’) ?Căn cứ vào nội dung câu tục ngữ ,ta có thể chia các câu tục ngữ làm mấy nhóm ? -Chia 3 nhóm : 3 câu đầu : Tục ngữ về phẩm chất con người. -3 câu tiếp : Tục ngữ về vấn đề học tập II-Tìm hieåu vaên baûn (25’). -3 câu kết :Tục ngữ về cách quan hệ ứng xử Câu 1 : Một mặt người bằng mười mặt của Hs đọc câu 1?Em có nhận xét gì về cách gieo vần của câu tục ngữ ? Gieo vần lưng người -mười ?Em hiểu thế nào vè mặt người ,mặt của mà câu tục ngữ neâu ra ? (xem chuù thích ) Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có điều gì đáng - Khẳng định tư tưởng coi löu yù ? + cách dùng từ’’’ mặt người” , “mặt của “là để tương ứng với hình thức và ý nghĩa của sự so sánh trong câu, đồng trọng con người. Con thời tạo nên điểm nhấn sinh động về từ ngữ và nhịp điệu người là vốn quý nhất, quý cho người đọc, người nghe chú ý . + Hình thức so sánh, với những đối lập đơn vị chỉ số lượng ( một >< mười , khẳng định sự quý giá của người so hơn mọi của cải trên đời. với của ) (?) Theo em , câu tục ngữ này muốn nói với chúng ta điều Người quý hơn của, quý gì (?) Em có đồng tình với nhận xét của người xưa không ? gấp bội lần . Taïi sao GV ,Khoâng phaûi laø nhaân daân khoâng coi troïng cuûa, nhöng nhân dân đặt con người lên trên mọi thứ của cải. Con người là nhân tố quyết định trong mọi việc. “Người làm ra của chứ của không làm ra người “. ?Câu tục ngữ này có thể sử dụng trong những trường hợp naøo? - Phê phán trường hợp coi của hơn người . -An ủi những trường hợp gặp điều không may xảy ra ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ .”Của đi thay người ‘’ -Quan niệm trong sinh đẻ : Nhiều con ?Tìm những câu tục ngữ có nội dung cùng nói về giá trị con người ? - Người làm ra của chứ của không làm ra người. - Người sống hơn đống vàng. - Người ta là hoa đất.. (?) Em hiểu gì về câu tục ngữ này ? Cái gì thuộc hình thức con người đều thể hiện nhân cách của người đó.. GV :Caâu naøy coù hai nghóa : - Răng và tóc phần nào thể hiện được tình trạng sức khỏe con người.. Caâu 2 : Caùi raêng ,caùi tóc là góc con người. - Răng, tóc là một phần thể hiện hình thức, tính tình, tư cách của con người . Suy rộng ra những cái gì thuộc hình thức con người đều thể hiện nhân cách của người đó . * Đó là vẻ đẹp hình thức dễ thấy của con người ,nó có thể tạo sự duyên dáng hay thô kệch về hình thức . ?Từ câu tục ngữ đân gian muốn truyền dạy cho ta kinh nghieäm gì ? ? Câu tục ngữ khuyên nhủ ,nhắc nhở ta điều gì ? *Câu tục ngữ làkinh nghiệm về cách nhìn nhận đánh giá hình thức con người - Khuyên nhủ nhắc nhở mọi người cần giữ gìn ,chăm sóc hàm răng mái tóc để làm tăng thêm vẻ đẹp hình thức .. *Câu tục ngữ làkinh nghieäm veà caùch nhìn nhaän đánh giá hình thức con người - Khuyên nhủ nhắc nhở mọi người cần giữ gìn ,chaêm soùc haøm raêng maùi tóc để làm tăng thêm vẻ ?) Câu tục ngữ này có thể được sử dụng trong các văn cảnh đẹp hình thức . naøo ? Sử dụng trong trường hợp :. - Khuyên nhủ, nhắc nhở, con người - Khuyên nhủ, nhắc nhở, con người phải biết giữ gìn răng, tóc cho sạch và đẹp - Thể hiện cách nhìn nhận đánh giá, bình phẩm con người cuûa nhaân daân Hsđọc câu 3 Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có điều gì đáng Câu 3 :Đói cho sạch , rách lưu ý .- Dùng vần lưng ( sạch rách )và nhịp 3/3 đối rất cho thơm hoàn chỉnh ?Với cách thể hiện đó ,em hiểu gì về nội dung câu tục ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ ngữ? Đói và rách thể hiện sự khó khăn , thiếu thốn vể vật chất ( thieáu aên , thieáu maëc ) Sạch, thơm chỉ những điều con người cần phải đạt, phải giữ gìn , vượt lên trên hoàn cảnh. Nghĩa đen : Dù đói vẫn phải ăn uống sạch sẽ, dù rách vẫn phải ăn mặc sạch sẽ, giữ gìn cho thơm tho. Nghóa boùng : Duø ngheøo khoå , thieáu thoán vaãn phaûi soáng trong saïch , khoâng vì ngheøo khoå maø laøm ñieàu xaáu xa, toäi loãi. Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có điều gì đáng lưu ý Câu tục ngữ có hai về, đối rất chỉnh ( đối vế, đối từ ) . các từ đói rách, sạch thơm vừa được hiểu tách bạch trong từng vế, vừa được hiểu trong sự kết hợp giữa 2 vế cuûa caâu . ?Như vậy bài học em rút ra từ câu tục ngữ là gì ? GVHai veá cuûa caâu coù keát caáu ñaúng laäp nhöng boå sung nghĩa cho nhau: dù nói về cái ăn hay cái mặc, đều nhắc người ta giữ gìn cái sạch và thơm của nhân phẩm cả của đạo đức , nhân cách trong những tình huống dễ sa trượt . Câu tục ngữ có ý nghĩa giáo dục con người phải có lòng tự trọng ? Tìm những câu tục ngữ khác cũng nói về vấn đề này ? “Giấy rách phải giữ lấy lề ?Nghệ thuật trình bày của câu này có điều gì đáng lưu ý? Câu này có 4 vế . các vế vừa có quan hệ dẳng lập, vừa coù quan heä boå sung cho nhau .. *Câu tục ngữ là lời nhắc nhở với mọi người rằng trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải luôn giữ gìn phaåm giaù ,nhaân caùch. ?Em hiểu vì sao câu tục ngữ lại đề cập đến vấn đề :học ăn ,học nói ?- Cách ăn nói thể hiện trình độ văn hoá ,nếp sống tính cách ,tâm hồn con người .cần phải rèn luyện cách ăn nói suốt đời . GV- Hoïc aên , hoïc noùi : nghóa cuûa hai veá naøy , chính tuïc ngữ đã giải thích cụ thể và khuyên nhủ đó là “ Aên trông Câu 4 :Học ăn ,học nói nồi, ngồi trông hướng “ , “ Ăn nên đọi ( bát ), nói nên lời ,học gói ,học mở . “, “ Lời nói gói vàng “, “ Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau “, “ Im lặng là vàng “. ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ Học gói, học mở : không chỉ hiểu theo nghĩa đen ( chuyện gói, mở gói nước chấm trong những gia đình giàu sang cuûa Haø Noäi xöa ) maø suy roäng ra coøn coù theå hieåu laø hoïc để biết làm, biết giữ mình và biết giao tiếp với người khác ( mở lời, gói lời ) ?Theo em cái hay của câu tục ngữ này là ở chỗ nào ? Điệp từ “ học “ lặp lại 4 lần, vừa nhấn mạnh vừa để mở ra những điều con người cần phải học. GV Mỗi hành vi của con người đều là sự “ tự giới thiệu “ mình với người khác và đều được người khác đánh giá. Vì vậy, con người phải học để mọi hành vi, ứng xử đều chứng tỏ mình là người lịch sự, tế nhị, thành thạo công việc, biết đối nhân xử thế, tức con người có văn hoá, nhaân caùch. *Câu tục ngữ nhắc nhở mọi ngưởi :Trong cuộc ? Em rút ra được bài học gì từ câu tục ngữ ? sống ,phải học để mọi hành vi, ứng xử đều chứng tỏ mình là người lịch sự, tế nhò, thaønh thaïo coâng vieäc, biết đối nhân xử thế, tức con người có văn hoá, nhaân caùch. ? Câu tục ngữ 5 có mục đích gì ? Câu 5: Không thầy đố mày ? Vì sao người học trò phải biết ơn thầy ? laøm neân Thầy là người truyền thụ tri thức văn hoá ,chỉ bảo cho ta lối sống ,những bài học đạo lí làm người ,những điều hay lẽ phải ,dạy ta nên người ?Câu tục ngữ có điểm gì hay ,thú vị ?. Nhaán maïnh vai troø cuûa -Cách diễn đạt suồng sã (thầy, mày ),ngữ điệu thách thức người thầy trong việc . hướng dẫn , giúp đỡ học GV Đây không phải là cách nói thể hiện sự khinh thường sinh học tập mà là để tạo vần lưngvới chữ thầy cho dễ nhớ đồng thời *Nhắc nhở mọi người phải taïo caùch noùi daân daõ ,deã gaàn . bieát kính troïng thaày ,bieát ?Và do vậy ,bài học ta rút ra từ câu tục ngữ là gì ? ôn thaày coâ daïy doã . Caâu 6 Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ -Đọc câu tục ngữ 6 ?Câu tục ngữ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? -So saùnh hôn keùm : Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn ?So saùnh nhö vaäy coù taùc duïng gì ? -Đề cao việc học ở bạn . ?Vậy em hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ này như thế nào ? GV ‘’Tầy’’ có thể hiểu là bằng . So sánh việc học thầy với vieäc hoïc baïn laø caùch noùi theå hieän roõ vieäc hoïc baïn laø quan trọng Trong thực tế vị trí của thầy mới là to lớn ,là quyết định song thời gian chúng ta gặp bạn nhiều hơn , vì vậy có nhiều điều học được ở bạn , lại có thể học bạn được thường xuyên hơn để đem lại hiệu quả . ? Theo em hai câu tục ngữ này có >< nhau không ? Chỉ ra mối quan hệ giữa chúng ? -Chúng không hề > < mà bổ sung cho nhau ,hỗ trợ cho nhau và mang đến cho ta một bài học quý giá ? Bài học mà em rút ra từ câu tục ngữ trên là gì ? Hs đọc câu tục ngữ ?Em coù nhaän xeùt gì veà caùch noùi cuûa daân gian trong caâu tuïc ngữ ? -duøng caùch noùi so saùnh cuï theå. ?Tác giả đã so sánh như thế nào ? -Coi người khác như bản thân mình ?Em hiểu như thế nào về ‘’thương người “ , “,thương thân ‘’? ? Dùng cách so sánh trên câu tục ngữ nhằm mục đích gì ? GV Hai tiếng “ thương người “ đặt trước “ thương thân “ để nhấn mạnh đối tượng cần đồng cảm, thương yêu. Câu tục ngữ khuyên con người lấy bản thân mình soi vào người khác, coi người khác như bản thân mình, để quý trọng, đồng cảm thương yêu đồng loại. * Câu tục ngữ cho ta một lời khuyên quý giá : Ngoài việc học ở thầy caàn khiêm tốn học hỏi ở bạn beø thì hieäu quaû hoïc taäp mới cao được . Câu 7 : Thương người nhö theå thöông thaân. Đây là lời khuyên, triết lý về cách sống, cách ứng xử trong quan hệ giữa con người với con người . Lời khuyên ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ và triết lý sống ấy đầy giá trị nhân văn . ? Vậy bài học mà ta rút ra từ câu tục ngữ trên là gì ? ? Đọc câu tục ngữ 8 ? Đề tài câu tục ngữ đề cập tới là gì ?- Lòng biết ơn ? Hãy tìm nghĩa đên nghĩa bóng của câu tục ngữ ?. Khuyên nhủ con người thương yêu người khác nhö chính baûn thaân mình - Đó là bài học về lòng nhaân aùi. Nghĩa đen: Khi ta được thưởng thức trái cây mà người Câu 8 :Ăên quả nhớ kẻ khác trồng thì ta phải ghi nhớù, biết ơn công lao người troàng caây troàng neân noù Nghĩa bóng :Khi ta hưởng thụ một thứ thành quá nào , thì ta phải biết ơn người làm ra thành quả đó . Gv Thành quả mà câu tục ngữ nói đến có thể hiểu ở rất nhiều lĩnh vực : Công ơn cha mẹ , thầy cô , bè bạn , ơn Đảng Bác Hồ các anh hùng liệt sĩ các the áhệ cha ông ... ? Đề cập đến vấn đề này câu tục ngữ nhằm mục đích gì ? - Câu tục ngữ là một bài học đạo lý làm người ? Có thể sử dụng câu tục ngữ này trong những trường hợp Câu tục ngữ đươa ra một naøo lời khuyên :khi được Để thể hiện tình cảm của con cháu đối với cha mẹ, ông hưởng thành quả (nào đó) bà; tình cảm của học trò đối với thầy, cô giáo hoặc để nói , phải nhớ đến người đã có về lòng biết ơn của nhân dân đối với các anh hùng, liệt sĩ công người làm ra thành đã chiến đấu, hy sinh bảo vệ đất nước . quả cho mình hưởng thụ . ? Tìm những câu tục ngữ có nội dung tương tự ? - Uống nước nhớ nguồn ... ? Đọc câu tục ngữ ? Câu tục ngữ thể hiện bằng thể thơ gì? ( Luïc baùt ) ? Em hiểu như thế nào về những hình ảnh “ Một cây , Ba cây , hòn núi cao mà câu tục ngữ sử dụng . Một cây : chỉ sự lẻ loi, đơn độc. Caâu 9 Moät caây laøm chaúng neân non. Ba caây chuïm laïi neân hoøn Ba cây mà lại chụm lại tạo thế vững chãi, khó lay núi cao chuyeån Chụm lại : chỉ sự gắn bó, đoàn kết ? Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có gì đáng löu yù *Câu tục ngữ nêu ra một - Dùng những hình ảnh ẩn dụ , những số từ để tạo ra cách chân lý, một bài học về sự. ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ nói thậm xưng . - Dùng từ ngữ khẳng định, phủ định, hình đoàn kết : Đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh và sẽ làm nên ảnh ẩn dụ , sự đối lập giữïa hai vế ? Qua cách nói đó câu tục ngữ giúp em rút ra bài học gì ? Gv câu tục ngữ này nhắc nhở mọi người Biết hợp sức đồng lòng sẽ tạo nên sức mạnh , sẽ làm nên nhiều việc lớn .. được nhiều việc lớn. ? Tìm những câu tục ngữ khác cũng thể hiện nội dung đó ? - Đoàn kết là sức mạnh vô địch - Đoàn kết thì sống chia rẽ thì chết. . III Toång keát : (6’) 1 . Ngheä thuaät ? Các câu tục ngữ đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì ? - So sánh , ẩn dụ , tạo các vế đối , cách nói thậm xưng - Cách nói ngắn gọn ,dễ nhớ . - Dùng từ đặt câu linh hoạt dễ nhớ 2. Noäi dung : ? Em cảm nhận được điều gì sâu sắc nhất từ những câu tục ngữ trên ? - Những câu tục ngữ này luôn chú ý tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét , lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần có - Những câu tục ngữ này là những chân lý đúng dắn , là những bàihọc làm người mà ông cha xưa muốn khuyên răn nhắc nhở mỗi chúng ta . DCuûng coá : (3’) -Đọc lại cả 9 câu tục ngữ . ?Trong văn bản ,em thích câu tục ngữ nào nhất ? Vì sao ? Tìm những câu tục ngữ đồng nghĩa ,trái nghĩa với những câu tục ngữ được học ? E Hướng dẫn về nhà (1’) -Học thuộc 9 câu tục ngữ ,nắm chắc bài học mà mỗi câu tục ngữ đã nêu ra -Tìm trong tục ngữ những câu có nội dung đồng nghĩa hoặïc trái nghĩa ?Viết một đoạn văn về một tình huống có sử dung một trong số những câu tục ngữ đã học để nêu một lời khuyên với ngươiø cùng giao tiếp IV Ruùt kinh nghieäm. ____________________________ Tuaàn 20 Tieát 78:. Ruùt goïn caâu Ngày soạn:8/1/2009 ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ Ngaøy daïy /1/2009 I . MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : Giuùp hoïc sinh: - Nắm được khái niệm thế nào là rút gọn câu và cách rút gọn câu. - Hieåu taùc duïng cuûa vieäc ruùt goïn caâu khi noùi, vieát. - Có kĩ năng chuyển đổi từ câu đầy đủ sang câu rút gọn và ngược lại. II. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: A Ổn định tổ chức lớp (1’) B. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra vở soạn của HS. C. Bài mới: GV giới thiệu bài mới I. Theá naøo laø ruùt goïn caâu ? GV Chép các VD1(a,b) lên bảng phụ và hướng dẫn HS (15’) theo doõi. VDa: Chuùng ta hoïc aên, hoïc ? Caáu taïo cuûa 2 caâu 1(a,b) coù gì khaùc nhau ? nói, học gói, học mở. - Câu a: Không có Chủ ngữ  Caâu chöa ruùt goïn. - Câu b: Có chủ ngữ ? Tìm từ ngữ có thể làm chủ ngữ trong VD1(a) (Chúng VDb: Học ăn, học nói, học ta, người Việt Nam, chúng em...) gói, học mở  Câu rút gọn ? Theo em vì sao chủ ngữ trong câu a lại bị lược bỏ CN. (HS thaûo luaän) (Đây là câu cầu khiến có ý khuyên mọi người cùng thực hiện  Chủ ngữ bị lược bỏ) VDc: Hai người đuổi theo nó. ? Hãy xác định 2 bộ phận có trong câu ở VD(b) Rồi ba người, bốn người, sáu ? Tại sao em có thể xác định được ? bảy người. (Ñaët caâu hoûi ai? Theá naøo?)  Caâu ruùt goïn VN. GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu tiếp VD4(a,b) theo cách tương tự như trên. VDd: - Bao giờ cậu đi GV kết luận: Ta gọi những câu 1(a); 4(b) là câu rút gọ Hà Nội? (tỉnh lược). - Ngaøy mai ? Vaäy em hieåu theá naøo laø caâu ruùt goïn? Cho VD ?  Câu rút họn cả chủ ngữ – HS đọc ghi nhớ 1 (15) Vị ngữ GV cho HS đọc VD SGK (15) ? Em hãy nhận xét những câu in đậm em vừa đọc * Ghi nhớ (tr15) thieáu thaønh phaàn naøo ? (Thiếu thành phần chủ ngữ) II. Caùch duøng caâu ruùt goïn Coù neân ruùt goïn nhö vaäy khoâng ? Vì sao? (Khoâng neân (10’) rút gọn như vậy làm cho người đọc, ngừơi nghe khó VD1: Sáng chủ nhật, trường hieåu ) em tổ chức cắm trại. Sân ? Em nào có thể khôi phục lại câu đó cho đầy đủ ? trường thật đông vui. (Saùng chuû nhaät... vui. Moät soá baïn chaïy loaêng quaêng. Một số bạn nữ chơi nhảy dây. Xa xa, một số bạn nam ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ chôi keùo co). * Chaïy loaêng quaêng. Nhaûy daây. (Caâu ruùt goïn) HS đọc tiếp VD2 (II) ? Em có nhận xét gì về câu trả lời của người con qua  Không nên rút gọn vì người đọc, người nghe không hiểu câu in đậm trong VD em vừa đọc ? (Không lễ phép) ? Vậy theo em ta cần thêm những từ ngữ nào vào câu đầy đủ nội dung câu nói. rút gọn in đậm để thể hiện thái độ lễ phép của con người ? (“dạ thưa” vào câu đầu; “dạ” vào cuối câu VD2: Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10. sau). GV lưu ý HS: Không nên rút gọn câu đối với người - Con ngoan quá! Bài nào lớn, người bề trên (ông, bà, cha, mẹ...). Nếu dùng phải được điểm 10 thế ? - Bài kiểm tra toán. (Câu rút kèm theo tình thái từ. goïn) ? Haõy phaân tích VD sau: - Đêm ! Trời không trăng nhưng đầy sao. (Đây là câu  Không nên rút gọn vì câu coäc loác, khoâng leã pheùp. ñaëc bieät) ? Vậy giữa câu đặc biệt và câu rút gọn có gì khác nhau  Sửa: (Dạ thưa!) Bài kiểm tra toán ạ ! ? (Caâu ñaëc bieät do 1 thaønh phaàn chính taïo neân, khoâng khôi phục lại được “không thêm được thành phần nào * Ghi nhớ 2 (15) caû”). VD: .... Gioù möa... naõo nuøng.... (Câu rút gọn có thể xác định được thành phần có mặt nhưng là vắng mặt chứ không phải là không có thể khôi phục được) VD: Những ai là HS giỏi lớp 7A4. Hùng, Thảo, An. (Lược bớt VN) ? Qua phaàn tìm hieåu caùc VD treân, caùc em haõy cho bieát khi rút gọn câu, ta cần chú ý những điều gì ? - GV goïi HS leân baûng laøm. - HS đọc ghi nhớ 2 (15) - Lớp nhận xét, GV sửa.. III. Luyeän taäp: (15’) 1. BT1 (15): Xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp (3yeâu caàu ) ?Muốn thực hiện từng yêu cầu ta làm thế nào ?hãy thực hiện các yêu cầu của bài tập ? ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> V¨n 7 N¨m häc :2008-2009 ================================================================ Gợi ý :Các câu TN là câu rút gọn là câu b, c  Rút gọn CN làm cho câu văn ngắn goïn hôn, thoâng tin nhanh hôn. 2. BT2 (16-17): Tìm caâu ruùt goïn vaø khoâi phuïc laïi. a) Bước tới Đèo Ngang ...  Tôi bước tới Đèo Ngang... - Dừng chân đứng lại...  Tôi dừng chân đứng lại. b) Đồn rằng ...  Người ta đồn rằng... - Cưỡi ngựa...  Quan cưỡi ngựa... - Ban khen ...  Vua ban khen... - Đánh giặc...  Quan đánh giặc... 3. BT3: Gợi ý Cậu bé và người khách hiểu nhầm vì: Dùng nhiều câu rút gọn. - “Mất rồi” (Đứa bé mất tờ giấy, ông khách nghĩ là bố đứa bé mất) D. Cuûng coá: (3’) - Theá naøo laø caâu ruùt goïn ? - Khi ruùt goïn caàn löu yù ñieàu gì ? - Phân biệt câu đặc biệt với câu rút gọn ? E Hướng dẫn về nhà (1’) Học kĩ bài + Ghi nhớ. - Laøm caùc baøi taäp coøn laïi. - Tìm hiểu bài mới: Câu đặc biệt. IV Ruùt kinh nghieäm.. ================================================================= TrÇn V¨n ¸i Trường THCS Trực Đại Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>