Chuyên đề Văn bản nhật dụng - Văn bản trữ tình

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n : Ngµy d¹y. :. Chuyên đề: Văn bản nhật dụng - văn bản trữ tình Tiết 1: Văn bản: Cổng trưởng mở ra MÑ t«i A/ Mục tiêu cần đạt: - HS cảm nhận được và hiểu được những tình cảm thiêng liêng của người mẹ đối với con cái, thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với mỗi người. - HS cã thÓ x©y dùng mét sè v¨n b¶n nhËt dông. B/ ChuÈn bÞ: - GV so¹n bµi, lùa chän c©u hái «n. - HS xem lại kiến thức đã học. C/ TiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS: vë, bót. 3. Bµi míi. a, Chủ đề bám sát. * Văn bản: Cổng trường mở ra (Lý Lan). Bài 1: Sau khi đọc, em hãy tóm tắt nội dung của văn bản: "Cổng trường mở ra" b»ng mét vµi c©u v¨n (t¸c gi¶ viÕt vÒ c¸i g×, viÖc g×?) HS: Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường đầu tiên của con. Bài 2: Em hãy nhận xét chỗ khác nhau của tâm trạng người mẹ và đứa con trong đêm trước ngày khai trường? HS: - Trong đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đưa con kh¸c nhau: + Tâm trạng của đứa con thì háo hức, tâm trạng của người mẹ thì bâng khuâng, xao xuyến. Tâm trạng ấy đã thể hiện rất rõ qua các hành động và cử chỉ: Người con như cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường, như thấy mình đã lớn, hành động như một đứa trẻ "lớn rồi": giúp mẹ dọn dẹp phòng và thu đồ chơi. Nhưng rồi, ngay sau đó "giấc ngủ đến với con dễ dàng…". Trong khi đó người mẹ nằm thao thức không ngủ: "Con điều gì để lo lắng nữa đâu! Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được". "Mẹ lên giường và trằn trọc", suy nghĩ miên man hết điều này đến điều khác vì mai đã là ngày khai trường đầu tiên cña con. -1Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Bài 3: Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được? A. Vì người mẹ lo sợ cho con. B. Vì người mẹ bâng khuâng, xao xuyến khi nhớ về ngày khai trường của mình trước đây. C. Vì người mẹ bận dọn dẹp nhà cửa cho gọn gàng. (D). Vì người mẹ trăn trở suy nghĩ về người con, vừa bâng khuâng nhớ về ngày khai trường năm xưa. Bài 4: Em thấy người mẹ trong bài văn này là người như thế nào? Vì sao em biết được điều đó? HS: - Đây là người mẹ hiền rất mực thương con và có tâm hồn nhậy cảm tinh tế. Người mẹ dõi theo từng bước đi của con trên đường đời. Bà lo lắng chu đáo cho hôm nay và cho cả tương lai của con. - Các chi tiết trong bài cho ta thấy tấm lòng tận tụy của người mẹ. Trước ngày khai trường, mẹ đã chuẩn bị quần áo mới, giày, nón mới… Lúc con ngủ, mẹ đắp mền cho con, buông mùng ém góc cẩn thận và sau đó tranh thủ dọn dẹp nhà cửa và làm việc riêng của mình. Riêng đêm nay mẹ không làm việc riêng, mẹ tự nhủ phải đi ngủ sơm, nhưng lên giường mà vẫn trằn trọc và suy nghĩ hồi hộp về ngày khai trường của con. * Văn bản: Mẹ tôi (ét-môn-đô-tơ A-mi-xi). Bài 1: Thái độ của người bố đối với En-ri-cô qua bài văn là một thái độ như thÕ nµo? A. C¨m tøc B. Ch¸n n¶n. C. Lo ©u (D). Nghiªm kh¾c vµ buån b·. Bài 2: Dựa vào đâu mà em biết được thái độ của người bố? Lý do gì đã khiến bố của En-ri-cô bộc lộ thái độ ấy? HS: - Thái độ của bố được thể hiện ngay trong lời lẽ của bức thư gửi con: "Sự hçn l¸o cña con nh­ mét nh¸t dao ®©m vµo tim bè vËy". "Bè kh«ng thÓ nÐn ®­îc cơn tức giận". "Con mà lại xúc phạm đến mẹ ư?"… - Sở dĩ bố có thái độ ấy chỉ về ông "để ý là sáng nay, lúc cô giáo đến thăm, En-ri-cô nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ". Bài 3: Người mẹ của En-ri-cô là người như thế nào? A. RÊt chiÒu con. (C). Yêu thương và hy sinh vì con. B. RÊt nghiªm kh¾c víi con. D. Kh«ng tha thø cho lçi lÇm cña con. Bài 4: Theo em điều gì khiến cho En-ri-cô "xúc động vô cùng" khi đọc thư của bè? A. V× bè gîi l¹i nh÷ng kû niÖm gi÷a mÑ vµ En-ri-c«. B. V× En-ri-c« sî bè. C. Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. -2Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> (D). V× nh÷ng lêi nãi rÊt ch©n t×nh vµ s©u s¾c cña bè. E. V× En-ri-c« thÊy xÊu hæ. b, Chủ đề nâng cao: Bài 1: Trong văn bản "Cổng trường mở ra" có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Theo em, người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết đó có tác dông g×? - Bài văn là lời tâm sự của người mẹ giống như những dòng nhật ký. Mới đọc tưởng như người mẹ tâm sự với con nhưng thực chất người mẹ đang nói với chính m×nh. - C¸ch viÕt nµy gióp t¸c gi¶ ®i s©u vµo thÕ giíi néi t©m, miªu t¶ mét c¸ch tinh tế tâm trạng hồi hộp, xao xuyến, bâng khuâng, trăn trở của người mẹ. Đó là những ®iÒu kh«ng nãi trùc tiÕp. Bài 2: Người mẹ nói: "… bước qua cánh cổng trường là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra". Đã bảy năm bước qua cánh cổng trường, bây giờ em hiểu "thế giới kỳ diệu" đó là gì? - Đó là thế giới của những điều hay lẽ phải, của tình thương và đạo lý làm người. - §ã lµ thÕ giíi cña ¸nh s¸ng tri thøc, cña nh÷ng hiÓu biÕt lý thó vµ kú diÖu mµ nhân loại hàng vạn năm đã tích luỹ được. - Đó là thế giới của tình bạn, tình nghĩa thầy - trò cao đẹp. - §ã lµ thÕ giíi cña nh÷ng ­íc m¬ vµ kh¸t väng bay bæng. - Đó là thế giới của niềm vui, niềm hy vọng, của tuổi thơ mỗi người. Bài 3: Hãy nhớ lại và viết thành đoạn văn về một kỷ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình. - HS tù lµm mét ®o¹n v¨n tõ 10 - 20 dßng. Bài 4: Văn bản là một bức thư của người bố gửi cho con, nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề là "Mẹ tôi"? - Văn bản là một bức thư của người cha gửi cho con nhưng tác giả lấy nhan đề: "Mẹ tôi", bởi nguyên nhân dẫn đến việc người cha phải biết thư này là do đưa con có lời nói vô lễ với mẹ lúc cô giáo đến thăm. Mục đích của bức thư là để cảnh báo đưa con xúc phạm đến tình mẫu tử thiêng liêng và cao cả. - Cũng qua bức thư, người đọc hiểu được người mẹ là một người rất mực thương con, "có thể hy sinh cả tính mạng để cứu sống con" và hiểu được hậu quả của hành vi vô lễ đó. Đây là nhan đề văn bản. Bài 5: Tại sao người bố không trực tiếp nói với En-ri-cô mà lại viết thư? - Người bố không trực tiếp nói với En-ri-cô mà lại viết thư vì viết thư là nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa kín đáo tế nhị, vừa không làm người mắc lỗi mất ®i lßng tù träng. -3Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Hơn nữa, bằng việc viết thư, người bố có thể đủ bình tĩnh đế kiềm chế sự nãng n¶y, cã thêi gian c©n nh¾c, s¾p xÕp ý nghÜ. H¬n n÷a "lêi nãi giã bay", nh­ng là một bức thư thì có thể lưu giữ cho người con đọc đi đọc lại để thía lẽ sống. Bµi 6: H·y chän mét ®o¹n trong th­ cña bè En-ri-c« cã néi dung thùc hiÖn ý nghĩa vô cùng lớn lao của người mẹ đối với người con, học thuộc. 4. Cñng cè: - HS nªu l¹i 2 ghi nhí (SGK trang 9, 12). 5. Hướng dẫn về nhà: - Học bài cũ, xem trước bài: "Cuộc chia tay của những con búp bê" ***************************************** Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt 2: V¨n b¶n: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª A/ Mục tiêu cần đạt: (Tiếp tiết 1). c/ TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức. KiÓm tra sü sè. 2. KiÓm tra bµi cò. GV kÕt hîp trong d¹y bµi míi. 3. Bµi míi. a, Chủ đề bám sát: Bµi 1: Em hiÓu thÕ nµo lµ nh©n vËt trong t¸c phÈm v¨n häc, nh©n vËt chÝnh lµ nh©n vËt nh­ thÕ nµo? Trong v¨n b¶n "Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" cã nh÷ng nh©n vËt nµo? Ai lµ nh©n vËt chÝnh trong truyÖn? HS: - Cã thÓ tr¶ lêi ®­îc. - Tuy nhiªn, l¹i cã ý kiÕn cho r»ng: Hai con bóp bª trong truyÖn còng lµ hai nhân vật, em có đồng ý không? Tại sao? Bµi 2: C©u chuyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø mÊy? ViÖc lùa chän ng«i kÓ nµy cã t¸c dông g×? - TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø nhÊt, nh©n vËt x­ng "t«i" trong truyÖn lµ Thành, người trong cuộc, người chứng kiến các việc xảy ra, người cùng chịu nỗi đau như em gái của mình. Việc lựa chọn ngôi kể này đã giúp tác giả thể hiện được mét c¸ch s©u s¾c nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m vµ t©m tr¹ng cña nh©n vËt. MÆt kh¸c, kÓ theo ng«i nµy còng lµm t¨ng thªm tÝnh ch©n thùc cña truyÖn, vµ do vËy søc thuyÕt phôc cña truyÖn còng cao h¬n.. -4Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Bµi 3: Trong truyÖn ng¾n nµy cã bao nhiªu cuéc chia tay? V× sao tªn truyÖn l¹i lµ "Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" trong khi thùc tÕ bóp bª kh«ng hÒ xa nhau? - TruyÖn nµy cã rÊt nhiÒu cuéc chia tay. Khëi ®Çy lµ cuéc chia tay cña bè mÑ Thành, Thuỷ. Tiếp đến là cuộc chia tay của Thuỷ với cô Tâm, với các bạn cùng lớp, với trường học. Cuộc chia tay của hai anh em dẫn đến cuộc chia tay của búp bê. Cuối cùng búp bê không phải chia tay. Chỉ có cuộc chia tay của con người. - §Æt tªn truyÖn lµ: "Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" t¸c gi¶ muèn lµm một ẩn dụ về cuộc chia tay của các em bé khi gia đình tan vỡ. Búp bê thơ ngây, trong trắng, búp bê không có lỗi, hãy để cho búp bê mãi mãi bên nhau. đó chính là thông điệp mà người viết muốn gửi đến các bạn đọc và những người cha, người mẹ. b, Chủ đề nâng cao: Bài 4: Nếu đặt tên truyện là: "Búp bê không chia tay" hoặc "Cuộc chia tay của Thµnh vµ Thuû" th× ý nghÜa cña truyÖn cã kh¸c ®i kh«ng so víi tªn truyÖn: "Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª". - ý nghĩa của truyện sẽ phần nào khác đi. Nếu đặt tên: "Cuộc chia tay của Thành và Thuỷ" thì quá cụ thể, giảm mất ý nghĩa khái quát, tượng trưng. Nếu đặt tên truyện: "Búp bê không chia tay" thì lộ rõ tư tưởng của tác giả, không gây được bÊt ngê ë ®o¹n kÕt. §Æt tªn truyÖn: "Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª" võa cã ý nghĩa ẩn dụ tượng trưng, vừa gây sự bất giờ. Tên truyện góp phần thể hiện tư tưởng mà người viết muốn gửi gắm: đừng để búp bê phải chia tay, đừng để em gái phải chia tay búp bê, đừng để các em bé ngây thơ phải chịu cảnh chia lìa. Bài 5: Có người nói rằng: "Cuộc chia tay của những con búp bê" là cuộc chia tay đầy nước mắt của các nhân vật. Em hãy tìm các chi tiết trong truyện để chứng minh điều đó? - Mở đầu câu chuyện, người đọc bắt gặp các chi tiết: "Cặp mắt đen … hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc nhiều", rồi "tiếng nức nở, tức tưởi của Thuỷ mà Thành nghe thấy sự nén khóc của Thành, nhưng mước mắt cứ tuôn ra … tay áo". - Khi chia đồ chơi, Thuỷ sụt sịt, có lúc "nấc lên khe khẽ", Thành cố vui vẻ theo "nhưng nước mắt cứ vã ra". - Lúc ở trường Thuỷ: Thuỷ khóc, các bạn khác, cô Tâm… - Khi chia tay cuèi cïng Thuû "khãc nøc lªn", Thµnh "khãc nøc lªn", Thµnh "mÕu m¸o". * Đúng là câu chuyện thấm đẫm nước mắt của nhân vật. Nguyên nhân của nỗi đau xót lớn lao đó chính là sự đổ vỡ của gia đình. 4. Cñng cè: - HS nªu ghi nhí (SGK trang 27). 5. Hướng dẫn về nhà: - Xem trước văn bản: Ca dao, dân ca. -5Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngµy so¹n :. ***************************************** Ngµy d¹y :. TiÕt 1: ca dao, d©n ca Những câu hát về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương, đất nước Nh÷ng c©u h¸t than th©n, ch©m biÕm A/ Mục tiêu cần đạt: - HS hiểu được những vấn đề cơ bản về nội dung - nghệ thuật của các kiểu dạng văn bản trữ tình (Ca dao, văn bản trữ tình trung đại của Việt Nam và Trung Quèc). - Qua đó hiểu được những tâm tư, suy nghĩ của tác giả muốn gửi gắm trong c¸c s¸ng t¸c cña m×nh. - RÌn kü n¨ng c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc, tËp lµm th¬ lôc b¸t. B/ ChuÈn bÞ: - GV so¹n bµi. - HS xem trước văn bản đã học. C/ tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - GV kÕt hîp trong qu¸ tr×nh d¹y bµi míi. 3. Bµi míi: a, Chủ đề bám sát: Bµi 1: Gi¶i nghÜa cña c¸c tõ ng÷: "C«ng cha", "NghÜa mÑ", "Cï lao chÝn ch÷"? S­u tÇm nh÷ng bµi ca dao so s¸nh "C«ng cha", "NghÜa mÑ" víi nh÷ng h×nh ảnh cao, lớn, sâu, rộng vô hạn (như: núi, trời, biển, nước trong nguồn…). Giải thích vì sao ca dao thường so sánh như vậy? - Dựa vào phần chú thích SGK trang 35 để giải thích từ. - S­u tÇm nh÷ng c©u ca dao, d©n ca cã sö dông h×nh ¶nh nµy so s¸nh. * Đây là những hình ảnh chỉ các sự vật, hiện tượng to lớn, mênh mông vô hạn và vĩnh hằng. Phải dùng những hình ảnh đó mới có thể diễn tả hết công lao, tình nghĩa của cha mẹ đối với con cái. Hơn nữa, "núi ngất trời", "núi Thái Sơn"… là những sự vt, hiện tượng khó có thể đo được, cũng như công lao, tình nghĩa của cha mÑ. * Văn hoá Việt Nam và Trung Hoa thường so sánh người cha với trời, người mẹ với đất hoặc với biển. Nói công cha sánh với nghĩa mẹ là cách nói diễn đạt truyÒn thèng. -6Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Bài 2: ở bài 2 (SGK tr.35), các từ "chiều chiều" và "chín chiều" có đồng nghĩa không? Vì sao? Cảnh trong bài này góp phần thể hiện tâm trạng con người như thế nµo? - "Chín chiều" và "chiều chiều" là hai từ đồng âm khác nghĩa. Trong đó, "chín chiÒu" cã nghÜa lµ "nhiÒu bÒ". - Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài là tâm trạng của người con gái lấy chồng xa quê. Đó là tâm trạng nhớ thương, buồn âm thầm, sâu lắng, không biết chia sẻ cùng ai. Cảnh trong bài ca góp phần thể hiện tâm trạng đó. + Thời gian buổi chiều gợi lòng người nỗi buồn, nhớ… + "Ngâ s©u" lµ n¬i v¾ng lÆng, heo hót, nhÊt lµ vµo lóc chiÒu h«m… + "Quê mẹ" gợi hình ảnh quê nhà với hình ảnh người cha, người mẹ và những kỷ niệm ấm cúng của một thời đã qua. Bài 3: ở bài 1, văn bản: "Những câu hát … con người", em có nhận xét gì về lời hỏi - đáp của chàng trai - cô gái? A. Chàng trai - cô gái hỏi - đáp về các địa dánh với những đặc điểm địa lý tự nhiên đặc biệt. B. Các địa danh mà chàng trai - cô gái hỏi - đáp không chỉ có những đặc điểm địa lý tự nhiên độc đáo, mà có cả những dấu tích lịch sử - văn hoá đặc biệt. (C). Chàng trai - cô gái hỏi - đáp để thừ tài và còn để thể hiện, chia sẻ tình yêu, niềm tự hào đối với quê hương, đất nước và bày tỏ tình cảm với nhau. D. Chàng trai - cô gái hỏi - đáp để thử tài nhau về kiến thức. Bµi 4: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch t¶ trong c¸c bµi 1, 2, 3? * GV gîi ý HS tù tr¶ lêi: - C¶nh trong c¸c bµi ca dao nµy lµ c¶nh g×? - C¶nh cã ®­îc miªu t¶ chi tiÕt cô thÓ kh«ng? - Cảnh gắn bó với địa danh như thế nào? - Cã ph¶i ca dao gîi nhiÒu h¬n t¶? - Cảnh gắn với tình cảm nào của con người? Bµi 5: Em h·y nªu nh÷ng ®iÓm chung vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ba bµi ca dao đã học? (SGK tr.48). - Về nội dung: Các bài đều nói lên thân phận của con người trong xã hội cũ, đều nói về nỗi khổ, sự đáng thương của những con người nhỏ bé, bươn chải, vất vả nhiÒu bÒ. + Từ những nỗi khổ cực đó, các bài ca dao đều có giá trị tố cáo xã hội phong kiÕn.. -7Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Về nghệ thuật: Ba bài đều dùng thể thơ lục bát quen thuộc. Các hình ảnh so sánh, ẩn dụ đều lấy từ những con vật nhỏ bé, những cây trái gần gũi để diễn tả (con cß, con t»m, c¸i kiÕn, tr¸i bÇn). + Những cụm từ quen thuộc mang tính đặc trưng của ca dao (nước lớn, lên thác xuống ghềnh, ai làm, thương thay thân em) đều được sử dụng. Bµi 6: Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm trong bµi hä cã g× gièng víi truyÖn d©n giµn? - Đều có nội dung châm biếm, đối tượng châm biếm. Những nhân vật, đối tượng bị châm biếm đều là những hạng người đáng chê cười với tính cách, bản chÊt. - Đều sử dụng một số hình thức gây cười. - Đều tạo ra tiếng cười cho người nghe, người đọc. b, Chủ đề nâng cao: * Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi ca dao: "C«ng cha … Rách lành đùm bọc, khó khăn đỡ đần" - Câu ca dao sử dụng hình ảnh quen thuộc để so sánh: "Anh em như tay với chân", nhờ vậy dễ hiểu, dễ đi vào lòng người. - Anh em cïng cha mÑ sinh ra, g¾n bã chÆt chÏ nh­ ch©n víi tay trªn cïng mét c¬ thÓ. - Quan hÖ anh em lµ quan hÖ m¸u thÞt thiªng liªng. * Vậy anh em phải cư xử như thế nào cho đúng? - Người xưa khuyên: "Rách lành đùm bọc, khó khăn đỡ đần". Hình ảnh "rách, lành" tượng trưng cho hoàn cảnh sống nghèo khổ hay sung sướng, lớn lênh anh em phải cưu mang, đùm bọc, giúp đỡ nhau vì tình nghĩa nhưng không vụ lợi. - Anh em là giọt máu sẻ đôi nên việc đùm bọc, đỡ đần nhau lúc khó khăn là đúng với quy luật tình cảm và tự nhiên. 4. Cñng cè. - HS nªu ghi nhí (SGK tr.48, 51). 5. Hướng dẫn về nhà. - Xem trước văn bản.. Ngµy so¹n :. Ngµy d¹y. :. (Văn bản trữ tình trung đại) Tiết 4: Văn bản: 1. sông núi nước nam (lý thường kiệt) -8Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 2. phß gi¸ vÒ kinh (trÇn quang kh¶i) 3. c«n s¬n ca (nguyÔn tr·i) A/ Mục tiêu cần đạt: (ở tiết 3) c/ tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi. a, Chủ đề bám sát: Bµi 1: VÝ thö cã b¹n ch­a hiÓu g× vÒ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt, em h·y nãi l¹i sù hiểu biết của mình và dùng hai bài thơ "Nam quốc sơn hà" và "Phò giá về kinh" để giúp bạn sơ bộ hiểu về thể thơ đó? - HS tự giải thích dựa trên đặc điểm số câu, số chữ, gieo vần để gọi tên thể thơ. Bài 2: Ví thử có người nói rằng: "Sông núi nước Nam" và "Phò giá về kinh" ch­a ph¶i lµ th¬, v× chØ cã ý nµy ý kh¸c mµ kh«ng cã c¶m xóc, em sÏ nãi l¹i nh­ thế nào với người ấy? - Ngược lại với ý kiến cho rằng bài: "Sông núi nước Nam" và "Phò giá về kinh" kh«ng ph¶i lµ th¬, v× chØ cã ý nµy ý kh¸c mµ kh«ng cã c¶m xóc, lµ quan niÖm cña em vÓ th¬ nh­ sau: + §· lµ th¬ dÜ nhiªn ph¶i cã sù biÓu c¶m. Nh­ng trong tr¹ng th¸i biÓu c¶m ®a dạng, nhìn trung có dạng lộ ra ở lời, có dạng lại ẩn ý. "Sông núi nước Nam" và "Phò giá về kinh" là thuộc dạng sau và chúng đã tồn tại trong hai thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt và ngữ ngôn tứ tuyệt. Những trường hợp như thế không hiếm. + Hoặc 4 câu đề từ trong "Nhật ký trong tù" của Hồ Chí Minh: "Thân thể ở trong lao … cµng ph¶i cao". Bµi 3: C¸ch vÝ von tiÕng suèi cña NguyÔn Tr·i trong hai c©u th¬: "C«n S¬n … bªn tai" vµ cña Hå ChÝ Minh trong c©u th¬: "TiÕng … xa" cã g× gièng vµ kh¸c nhau? - Cả hai đều là sản phẩm của tâm hồn thi sĩ, những tâm hồn có khả năng hoà nhập với thiên nhiên. Cả hai đều nghe tiếng suối mà như nghe nhạc trời. - Mặc dù một bên nhạc trời là đàn cầm, một bên nhạc trời là tiếng hát. Đàn cầm và tiếng hát khác nhau nhưng cũng là một, đều là âm nhạc cả. b, Chủ đề nâng cao: Sau bài thơ "Sông núi nước Nam" vào đầu thế kỷ XV trong bài: "Bài cáo Bình Ngô", Nguyễn Trãi đã viết: "… Như nước Đại Việt ta từ trước … … Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyễn, Mỗi bên hùng cứ một phương" -9Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Em h·y ph©n tÝch, so s¸nh, lµm râ vÒ sù ph¸t triÓn cña ý thøc d©n téc tõ bµi thơ "Sông núi nước Nam" đến bài: "Bình Ngô đại cáo" (trích) trên đây. * §Ó gi¶i bµi tËp nµy, HS cÇn: - Xác định đúng yêu cầu của bài tập là: làm rõ sự phát triển ý thức dân tộc từ: "Sông núi nước Nam" đến trích: "Bài cáo Bình Ngô". - Tìm hiểu lại yếu tố của nội dung ý thức dân tộc đã được học ở bài: "Sông núi nước Nam" và tìm hiểu thêm các yếu tố thuộc nội dung ý thức dân tộc trong trích: "Bình Ngô đại cáo". * Sau đó tổng kết nêu lên sự phát triển ý thức dân tộc: - ở "Sông núi nước Nam" đã có ý thức về lãnh thổ, về giống nòi (người Nam và vua Nam là đại diện), về chủ quyền và tinh thần kiên quyết chống ngoại xâm, bảo vệ lãnh thổ, chủ quyền của đất nước. - Đến trích: "Bài cáo Bình Ngô", ý thức dân tộc phát triển đã tạo được định nghĩa hoàn chỉnh về dân tộc, trong đó có yếu tố cơ bản: lãnh thổ, giống nòi (được nãi víi ý thøc tù hµo), lÞch sö, phong tôc, v¨n ho¸ (vµ dÜ nhiªn c¶ tinh thÇn quyÕt chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược mà bài: "Bài cáo Bình Ngô" đã thể hiện). Điều đó chứng tỏ, qua gần 4 thế kỷ, quan niệm về dân tộc trong lịch sử nước ta ngày một s¸ng râ h¬n, hoµn chØnh h¬n. 4. Cñng cè. - HS nhắc lại ghi nhớ qua 3 văn bản đã học. 5. Hướng dẫn về nhà. - Häc bµi cò. ***************************************** Ngµy so¹n :. Ngµy d¹y. :. (Văn bản trữ tình trung đại - tiếp theo) Tiết 5: Văn bản: 1. bánh trôi nước (hồ xuân hương) 2. bạn đến chơi nhà (Nguyễn khuyến). quan). 3. qua đèo ngang (bà huyện thanh. A/ Mục tiêu cần đạt: (Tiếp ở tiết 3). c/ tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 3. Bµi míi. a, Chủ đề bám sát: Bài 1: Hãy ghi lại những câu hát than thân đã học ở bài 4 bắt đầu bằng cụm từ: "Thân em". Từ đó tìm mối liên hệ cảm xúc giữa bài: "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương với câu hát than thân thuộc ca dao? - Ghi l¹i nh÷ng c©u ca dao than th©n b¾t ®Çu b»ng côm tõ "th©n em". - Đọc phần ghi nhớ để hiểu rõ hơn ý nghĩa của bai ca than thân. - Chỉ ra mối liên hệ trong cảm xúc giữa bài thơ: "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương với các câu hát than thân bắt đầu bằng cụm từ "thân em". Bài 2: Bài thư "Bánh trôi nước" thể hiện hai đặc điểm có phần đối lập của người phụ nữ Việt Nam. Đó là gì? Học xong bài thơ, em hiểu thêm và có thêm cảm nhận gì về người phụ nữ Việt Nam? - HS tù béc lé suy nghÜ. Bµi 3: H·y gi¶i thÝch r»ng bµi th¬: "Qua §Ìo Ngang" cña Bµ HuyÖn Thanh Quan đã thể hiện đúng những điều em đã được học về thể thơ thất ngôn bát cú §­êng LuËt? HS: - Nêu được đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú. - Từ đó nhận diện thể thơ thất ngôn bát cú về phương diện: số câu, số chữ, cách hiệp vần, phép đối. Bài 4: Vì sao nói: "Bạn đến chơi nhà" là một trong những bài thơ hay nhất về t×nh b¹n? - V× nã ca ngîi t×nh b¹n ch©n thµnh, trung thùc, bÊt chÊp mäi ®iÒu kiÖn, hoµn cảnh, đậm đà, mộc mạc nhưng tràn ngập niềm vui. - Vì nó đã tạo ra một tình huống bất ngờ mà thú vị làm người đọc ngạc nhiên rồi kết thúc bằng nụ cười xoà hóm hỉnh. - V× nã ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh thøc th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng LuËt rÊt nghiªm chØnh, chÆt chÏ vÒ niªm luËt, giäng ®iÖu. b, Chủ đề nâng cao: Bµi 5: H·y nªu mét vµi nhËn xÐt vÒ sù kh¸c nhau gi÷a ng«n ng÷ th¬ trong bµi: "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến và ngôn ngữ thơ trong đoạn thơ: "Sau phót …" trong CPNK? * Gièng: §Òu lµ ng«n ng÷ th¬ TV, dï cã mµu s¾c kh¸c nhau. Ngay trong t¸c phẩm có ngôn ngữ thiên về bác học, vẫn đã có dành phần ngôn ngữ bình dân, đời thường, khẩu ngữ. - Nhưng từ "Bạn đến chơi nhà" đến "Sau phút …" đã có sự vận động ngôn ngữ thơ đạt trình độ ngôn ngữ kết tinh. Bài 6: Vị trí của câu thơ thứ 8 (câu cuối cùng) trong bài thơ: "Bạn đến chơi nhµ" cña NguyÔn KhuyÕn lµ thÕ nµo? H·y so s¸nh côm tõ "ta víi ta" trong c©u th¬ - 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> nµy víi côm tõ "ta víi ta" trong c©u th¬ cuèi cña bµi th¬: "Qua §Ìo Ngang" cña Bµ HuyÖn Thanh Quan? * Để biết vị trí của câu cuối trong bài: "Bạn đến chơi nhà", em hãy trả lời câu hái sau: - TÝnh chÊt biÓu ý, biÓu c¶m cña tõng c©u mét trong bµi th¬ 8 c©u nµy lµ thÕ nµo? - Câu thứ 8 đã trực tiếp thể hiện tính chất nào rõ nhất trong hai tính chất đó?  Từ đó rút ra vị trí của câu cuối trong nội dung bài thơ. * Về nhận thức, từ đó HS tiến hành so sánh bằng cách: - Trong bµi th¬: "Qua §Ìo Ngang" cã hai tõ "ta". VËy ë ®©y, "ta" thø nhÊt lµ ai? Tõ "ta" thø hai lµ ai? - Trong bài thơ: "Bạn đến chơi nhà" cũng có hai từ "ta". Vậy từ "ta" thứ nhất lµ ai? "Ta" thø hai chØ ai? Từ đó nhận xét về sự khác nhau giữa hai cụm từ đó? 4. Cñng cè. - HS đọc ghi nhớ SGK 3 văn bản. 5. Hướng dẫn về nhà. Ngµy so¹n :. ***************************************** Ngµy d¹y : Chuyên đề: cụm bài về từ. A/ Mục tiêu cần đạt: - HS n¾m ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tõ vùng: n¾m ®­îc cÊu t¹o tõ, nghÜa cña tõ, tõ lo¹i, c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng, tõ H¸n ViÖt. - Viết vận dụng kiến thức đã học vào nói, viết. b/ Chu¶n bÞ: - GV so¹n bµi. - HS xem trước bài cũ. c/ TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - GV kÕt hîp trong d¹y bµi míi. 3. Bµi míi. Tiết 1, 2, 3, 4: Chủ đề bám sát  TiÕt 1: I. ¤n tËp tõ phøc: - 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 1. Tõ phøc lµ g×? Cho vÝ dô? - Tõ phøc lµ tõ gåm 2 tiÕng trë lªn kÕt hîp víi nhau. VD: Xăng dầu, điện máy, đẹp đẽ, xinh xắn… 2. Cã mÊy lo¹i tõ phøc? VÝ dô? - Tõ phøc cã 2 lo¹i: Tõ ghÐp vµ tõ l¸y. 3. C¸c tiÓu lo¹i cña tõ ghÐp vµ tõ l¸y? VÝ dô? II. Ôn tập đại từ: 1. §¹i tõ lµ g×? VD? - Đại từ là những từ dùng để chỉ sự vật, hoạt động, tính chất hoặc dùng để hỏi. VD: Nä, Êy, nä, ai, ®©u, g×, nµo… 2. Có mấy loại đại từ? VD? - Có 2 loại đại từ là: Đại từ để chỉ và đại từ để hỏi. III. ¤n tËp quan hÖ tõ: 1. Quan hÖ tõ lµ g×? VD? - Quan hệ từ là những từ dùng để liên kết các thành phần của cụm từ, các thµnh phÇn cña c©u hoÆc c©u víi c©u trong ®o¹n v¨n, ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n trong bµi. VD: Vµ, víi, còng, nh­, cho, dï… 2. Quan hÖ tõ cã vai trß vµ t¸c dông g×? - Quan hệ từ có số lượng không lớn nhưng tần số sử dụng rất cao. Nó là một trong những từ công cụ quan trọng cho việc diễn đạt. - Nhớ có quan hệ từ mà lời nói, câu văn được diễn đạt chặt chẽ hơn, chính xác h¬n; gi¶m bít sù hiÓu lÇm khi giao tiÕp. IV. Bµi tËp: 1. Xác định từ ghép và từ láy trong đoạn văn sau: Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam. Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm để làm quà sêu tết. Không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thµnh nh­ c¸c viÖc lÔ nghi. * Từ ghép: Riêng biệt, đất nước, hương vị, giản dị, thanh khiết, đồng quê, nội cá, ®Çu tiªn, t¬ hång, trong s¹ch, trung thµnh, lÔ nghi. * Từ láy: Bát ngát, mộc mạc, vương vít. 2. H·y s¾p xÕp c¸c tõ ghÐp sau vµo b¶ng ph©n lo¹i: häc hµnh, nhµ cöa, xoµi tượng, nhãn lồng, chim sâu, làm ăn, đất cát, xe đạp, vôi ve, nhà khách, nhà nghỉ.. - 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> * Từ ghép chính phụ: Học hành, xoài tượng, nhãn lồng, chim sâu, xe đạp, nhà kh¸ch, nhµ nghØ. * Từ ghép đẳng lập: Nhà cửa, làm ăn, đất cát, vôi ve. 3. T×m c¸c tõ ghÐp trong ®o¹n v¨n sau vµ xÕp vµo b¶ng ph©n lo¹i: Mưa phùn đem mùa xuân đến, mưa phùn khiến những chân mạ gieo muộn nảy xanh lá mạ. Dây khoai, dây cà chua rườm rà xanh rợ các trảng ruộng cao. Mầm cây g¹o, c©y nhéi, c©y bµng hai bªn ®­êng n¶y léc, mçi h«m tr«ng thÊy mçi kh¸c. … Nh÷ng c©y b»ng l¨ng mïa h¹ èm yÕu l¹i nhó léc. VÇng léc non n¶y ra. M­a bôi Êm ¸p. C©y ®­îc cho uèng thuèc. * Tõ ghÐp chÝnh phô: M­a phïn, mïa xu©n, ch©n m¹, xanh l¸ m¹, d©y khoai, c©y cµ chua, tr¶ng ruéng cao, mÇm c©y sau sau, c©y nhéi, c©y bµng, c©y b»ng l¨ng, m­a bôi, uèng thuèc, mïa h¹. * Từ ghép đẳng lập: ốm yếu, ấm áp. 4. H·y s¾p xÕp c¸c tõ l¸y sau vµo b¶ng ph©n lo¹i: Long lanh, khã kh¨n, vi vu, nhá nh¾n, ngêi ngêi, bån chån, hiu hiu, linh tinh, loang lo¸ng, lÊp l¸nh, th¨m th¼m. * Tõ l¸y toµn bé: Loang lo¸ng, hiu hiu, ngêi ngêi, th¨m th¼m. * Tõ l¸y bé phËn: Long lanh, khã kh¨n, vi vu, nhá nh¾n, linh tinh, lÊp l¸nh. 5. Từ "Bác" trong ví dụ sau đây được dùng làm đại từ xưng hô? A. Anh Nam lµ con trai cña b¸c t«i. (B). Người là Cha, là Bác, là Anh. C. B¸c tin r»ng / Ch¸u lµm liªn l¹c. D. Bác ngồi đó lớn mênh mông. 6. Trong câu: "Tôi đi đứng oai vệ", đại từ "Tôi" thuộc ngôi thứ nhất? - HS: Ng«i thø nhÊt sè Ýt. 7. Gạch chân dưới các quan hệ từ trong đoạn văn: Thế rối Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nối Choắt việc gì. Cả tôi nữa, nếu không nhanh ch©n ch¹y vµo hang th× t«i còng chÕt toi r«i.  TiÕt 2: I. Tõ H¸n ViÖt: 1. Nêu đặc điểm đơn vị cấu tạo từ Hán Việt? - Tiếng để cấu tạo từ Hán Việt gọi là yếu tố Hán Việt. + Phần lớn yếu tố Hán Việt không được dùng độc lập để tạo từ ghép. + Một số yếu tố Hán Việt… có lúc dùng để tạo từ ghép, có lúc độc lập như mét tõ. 2. Tõ ghÐp H¸n ViÖt cã mÊy lo¹i chÝnh? - 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Gồm 2 loại: Từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ. II. LuyÖn tËp: 1. Xếp các từ ghép: Hữu ích, thi nhân, đại thắng, phát thanh, bảo mật, tân binh, hậu đãi, phòng hoả vào nhóm thích hợp. a, Từ có yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau. b, Từ có yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau, TL: a, Từ có yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau là: Thi nhân, tân binh, đại thắng. b, Từ có yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau là: Hữu ích, phát thanh, bảo mật, hậu đãi, phòng hoả. 2. Tìm 5 yếu tố Hán Việt có yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau. Tìm 5 từ ghép Hán Việt có yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau. a, 5 yếu tố Hán Việt có yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau: Chứng nh©n, tiÒn tuyÕn, thiªn th­, quèc kú. b, 5 yếu tố Hán Việt có yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau: Nhân chøng, tiÒu phu, kiÕn quèc. 3. H·y gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ H¸n ViÖt sau: TiÒu phu, du kh¸ch, thuû chung, hïng vÜ. - Tiều phu: Người đốn củi. - Du khách: Người khách đi tham quan, du lịch. - Thuỷ chung: Tròn vẹn, có trước, có sau. - Hïng vÜ: Hoµnh tr¸ng, mÜ lÖ. 4. T×m nh÷ng tõ H¸n ViÖt cã chøa nh÷ng yÕu tè sau: A. Hoài: Hoài cổ, hoài niệm, hoài hương. B. Chiến: Chiến đấu, chiến trường, chiến mã. C. MÉu: MÉu sè, th©n mÉu, mÉu hËu. D. Hïng: Hïng vÜ, oai hïng… 5. §Æt c©u víi nh÷ng cÆp tõ H¸n ViÖt - ThuÇn ViÖt sau: a, Hy sinh/bá m¹ng. - Quân ta hy sinh mất một đồng chí, trong khi quân địch bỏ mạng rất nhiều. b, Phụ nữ/đàn bà. - §µn bµ ngµy x­a còng nh­ phô n÷ ngµy nay vÉn gi÷ ®­îc truyÒn thèng anh dũng, bất khuất, trung hậu, đảm dang. c, Nhi đồng/trẻ em. - Bây giờ là trẻ em, nhưng mấy năm nữa đã trở thành nhi đồng rồi. d, Gi¶i phÉu/mæ xÎ. - 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Người ta vừa giải phẫu một bệnh nhân bị viêm ruột thừa.  TiÕt 3: I. Từ đồng nghĩa: 1. Thế nào là từ đồng nghĩa? VD? 2. Có mấy loại từ đồng nghĩa? VD? II. Tõ tr¸i nghÜa: 1. Tõ tr¸i nghÜa lµ g×? VD? 2. Khi sö dông tõ tr¸i nghÜa cÇn l­u ý ®iÒu g×? III. Từ đồng âm: 1. Thế nào là từ đồng âm? VD? 2. Việc sử dụng từ đồng âm cần lưu ý điều gì? VD? IV. LuyÖn tËp: 1. Xác định và phân loại các từ đồng nghĩa trong ngữ cảnh sau: a, Chuång gµ kª ¸p chuång vÞt Cá diếc tức phường cá mè. b, Thuý Kiều đi qua cầu nhác thấy chàng Kim lòng đã Trọng Trọng Thuỷ nhòm vào nước thoáng thấy nàng Mị mắt rơi Châu. c, §i tu PhËt b¾t ¨n chay ThÞt chã ¨n ®­îc, thÞt cÇy th× kh«ng! d, Mét c©y lµm ch¼ng nªn non Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao. * TL: a, Gà - kê, áp - vịt, diếc - tức, phường - mè… đồng nghĩa hoàn toàn. b, Kiều - cầu, thuỷ - nước: đồng nghĩa hoàn toàn. c, Chó - cầy: đồng nghĩa không hoàn toàn. d, Núi - non: đồng nghĩa không hoàn toàn. 2. NhËn xÐt c¸ch viÕt sau: a, Cửa hàng thuốc tân dược Sao Mai. b, T¸i hiÖn l¹i cuéc chia tay. c, Chóc mõng sinh nhËt cña b¹n. * Dược đồng nghĩa với thuốc (Hán Việt - Việt)  bỏ thuốc. Tái đồng nghĩa với lại (Hán Việt - Việt).  bá l¹i.. Nhật đồng nghĩa với ngày (Hán Việt - Việt)  bỏ ngày. 3. Bµn vÒ tæ hîp "CÇu KiÒu" trong c©u ca dao: Muèn sang th× b¾c cÇu KiÒu - 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Muèn con hay ch÷ th× yªu lÊy thÇy. * Cã 3 yÕu tè "KiÒu" kh¸c nhau: a, KiÒu 1: CÇu (kiÒu lé, phï kiÒu) b, Kiều 2: Trú ngụ ở nước ngoài (kiều dân, kiều bào). c, KiÒu 3: §Ñp (kiÒu diÔm, kiÒu mÞ, yªu kiÒu) 4. Xác định các cặp từ trái nghĩa trong bài thơ: "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương? * C¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa: Næi - ch×m, r¾n - n¸t (tõ ghÐp). 5. Tìm các câu ca dao, đoạn thơ có sử dụng cặp từ trái nghĩa: Trắng - đen, đục - trong, chÝn - xanh? a, Tr¾ng - ®en:. "Tr¾ng da bëi cã phÊn dåi §en da bëi nçi em ngåi chî tr­a". a, §ôc trong:. "Con cò mà đi ăn đêm …Đừng xáo nước đục đau lòng cò con". b, ChÝn xanh, chÝn - non: "§«i tay vÞn c¶ hai cµnh Quả chín thì hái, quả xanh thì đừng? 6. Xếp các từ sau đây vào nhóm từ đồng nghĩa: Dũng cảm, chén, thành tích, nghÜa vô, cho, ch¨m chØ, tr¸ch nhiÖm, tÆng, bæn phËn, thµnh qu¶, mêi, cÇn cï, kiªn cường, nhiệm vụ, biếu, siêng năng, thành tựu, xơi, chịu khó, gan dạ, ăn. * a, Dũng cảm: kiên cường, gan dạ. b, ChÐn: x¬i, ¨n. c, Thµnh tÝch: thµnh qu¶, thµnh tùu. d, Cho: biÕu, tÆng. e, Ch¨m chØ: chÞu khã, siªng n¨ng. g, Tr¸ch nhiÖm: bæn phËn, nhiÖm vô. 7. Đặt câu với mỗi cặp từ đồng âm sau: a, Đá (danh từ) - Đá (động từ). b, Bắc (danh từ) - Bắc (động từ). c, Th©n (danh tõ) - Th©n (tÝnh tõ). d, Trong (tÝnh tõ) - Trong (giíi tõ).  TiÕt 4: I. Thµnh ng÷: 1. Thµnh ng÷ lµ g×? VD? 2. §Æc ®iÓm vÒ ý nghÜa cña thµnh ng÷? VD? - 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> II. §iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷: 1. §iÖp ng÷ lµ g×? VD? 2. Ch¬i ch÷ lµ g×? VD? 3. T¸c dông cña ®iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷? III. LuyÖn tËp: 1. Đặt câu với mỗi thành ngữ: Nước đến chân mới nhảy, rán sành ra mỡ, cá mè một lứa, nước đổ đầu vịt, ghi lòng tạc dạ, nổ từng khúc ruột, tai vách mạch rõng. * HS tr¶ lêi: a, Học đi, chuẩn bị thi rồi "nước đến chân mới nhảy". b, Khiếp sao kẹt sỉ thế đúng là "rán sành ra mỡ". c, Mày đừng có "cá mè một lứa". d, Từ sáng đến giờ học mà không bỏ được chữ nào vào đầu "nước đổ đầu vịt". e, Th«i tõ nay xin "ghi lßng t¹c d¹" kh«ng quªn. g, CËu nãi nhá th«i kÎo "tai v¸ch m¹ch rõng". 2. ChÐp c¸c c©u sau vµo vë råi ®iÒn vµo c¸c thµnh ng÷ H¸n ViÖt: thao thao bÊt tuyệt, ý hợp tâm đầu, văn võ song toàn, thiên la địa võng, thâm căn cố đế vao chỗ thÝch hîp: a, Vợ chồng có …, có yêu thương nhau thì ăn ở mới thuận hoà sung sướng đến m·n chiÒu xÕ bãng. b, Anh ấy đi du lịch ở nước ngoài về, đang … kể cho bạn bè nghe. c, Nguyễn Trãi, người anh hùng của dân tộc … d, Hội cũng muốn nói nhiều để trả lời, để cãi lại trong lý lẽ kia. Nhưng cái tính rụt rè, hay ngại ngùng đã … trong người Hội vẫn còn ghìm lại. e, Lªn Th¨ng Long kh«ng cã lèi, ra bÓ kh«ng cã ®­êng, bèn bÓ lµ … Toa §« mµy ch¹y ®©u? * Tr¶ lêi: a, ý hîp t©m ®Çu.. d, Thâm căn cố đế. b, Thao thao bÊt tuyÖt. e, Thiên la địa võng. c, V¨n vâ song toµn 3. Giải thích nghĩa của các thành ngữ đó? a, Thao thao bÊt tuyÖt: Nãi l­u lo¸t, say s­a vµ kÐo dµi m·i kh«ng døt (thao thao: ch¶y cuån cuén, bÊt: kh«ng, tuyÖt: ngít). b, ý hîp t©m ®Çu: Hîp ý víi nhau, còng cã nghÜa t×nh c¶m va suy nghÜ nh­ nhau (ý: ®iÒu suy nghÜ, t©m: lßng, ®Çu: ¨n khíp, hîp nhau). c, V¨n vâ song toµn: Cã tµi c¶ v¨n lÉn vâ (song: hai, toµn: trän vÑn). - 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> d, Thiên la địa võng: Bủa vây khắp mọi nơi (thiên: trời, la: lưới bắt chim, địa: đất, võng: lưới đánh cá). e, Thâm căn cố đế: ăn sâu, bền chặt khó lòng thay đổi (thâm: sâu, căn: rễ, cố: bền chặt, đế: cuống hoa, quả). 4. KiÓu ®iÖp ng÷ nµo ®­îc dïng trong ®o¹n th¬ sau: Hoa d·i nguyÖt, nguyÖt in mét tÊm NguyÖt lång hoa, hoa th¾m tõng b«ng NguyÖt hoa, hoa nguyÖt, trïng trïng Trước hoa dưới nguyệt trong lòng xiết đâu. * TL: §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng: Hoa, nguyÖt. §iÖp ngì nèi tiÕp: NguyÖt, hoa 5. Gạch chân điệp ngữ trong câu văn sau và cho biết đó là dạng điệp ngữ gì? Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi. * TL: §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng: ViÖt Nam lµ mét; cã thÓ. 6. a, Lèi ch¬i ch÷ trong bµi th¬ cña Bµ HuyÖn Thanh Quan vµ trong bµi ca dao sau kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? - Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia Tr¨ng bao nhiªu tuæi tr¨ng giµ Nói bao nhiªu tuæi l¹i lµ nói non. b, Ph©n tÝch c¸i hay cña lèi ch¬i ch÷ trong hai VD trªn TL : Quốc: Nước -> Quốc quốc: Nước non Gia: Nhµ -> Gia gia: Nhí nhµ Có tác dụng diễn tả niềm thương nhà, nỗi nhớ nước không nguôi của tác giả  Tiết 5: Chủ đề nâng cao. Bµi 1: Gi¶i nghÜa c¸c tõ ghÐp ¨n ë, ¨n nãi, ¨n diÖn, ¨n mÆc. §Æt c©u víi mçi từ ghép đã cho? * TL: a, Ăn ở: Chỉ hoạt động sinh hoạt trong đời sống của con người: ăn, ở. VD: Khi lên trường, con phải chú ý ăn ở, đối xử tốt với mọi người. b, Ăn nói: Chỉ hoạt động ăn, nó của mỗi người. VD: ở nơi đông người, em phải ăn nói ý tứ một chút. c, ¡n diÖn: ChØ viÖc ¨n diÖn cña mçi c¸ nh©n. VD: H«m nay, cËu cã vÎ ¨n diÖn h¬n mäi lÇn. d, ¡n mÆc: ChØ viÖc ¨n vËn trang phôc cña c¸ nh©n. - 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> VD: Trông cô ấy ăn mặc giản dị mà đẹp. 2. a, Đếm từ 1 đến 10 bằng yếu tố Hán Việt? * TL: 1 (nhÊt); 2 (nhÞ); 3 (tam); 4 (tø); 5 (ngò)… 10 (thËp). b, Tìm các yếu tố Hán Việt có nghĩa tương đương với các từ sau đâu: - Trêi (thiªn). - Đất (địa). - Nói (s¬n). 3. Trong c¸c tõ in ®Ëm sau, tõ nµo lµ quan hÖ tõ, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ quan hÖ tõ? (§óng: +; Sai: -). A. ý kiÕn cña anh rÊt hay. (+). B. Chóng ta ph¶i chó ý b¶o vÖ cña c«ng. (-). C. Bao giờ kẻ ở người đi.. (+). D. Sách để ở trên bàn.. (+). E. Anh cho em chiếc đồng hồ.. (+). G. T«i mõng cho anh.. (+). H. Nã cßn rÊt nhiÒu tiÒn.. (+). I. Anh Êy vÉn cßn khoÎ.. (-). K. N¾ng th× ®i, cßn m­a th× ë nhµ.. (+). L. Mọi người đang bàn về vấn đề nông nghiệp. (-). M. T«i vÒ nhµ ¨n tÕt.. (+). N. Cuèn s¸ch nµy t«i mua vÒ lµm quµ.. (+). 4. Trong các từ ghép Hán Việt: Hữu ích, đại thắng, bảo mật, tân binh, hậu đãi, phòng hoà, có mấy từ được kết cấu như trật tự từ ghép Hán Việt? A. Hai tõ.. C. Bèn tõ.. (B). Ba tõ.. D. N¨m tõ.. 5. Trong nhóm từ: Tướng tá, tha nhân, tha thiết, đền đài, nhẹ nhàng, đi đứng có mấy từ Hán Việt? A. Hai tõ. C. Bèn tõ. (B). Ba tõ. D. N¨m tõ. 6. Câu văn: Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn mà tôi đã phấn đấu vươn lên giành được rất nhiều điểm cao trong học tập, đúng hay sai? A. §óng. (B). Sai. 7. Trong c©u ca dao sau: "Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy r»ng kh¸c gièng nh­ng tr«ng mét giµn". - 20 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>