Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Trường TH & THCS Dân Chủ - Tuần 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span>So¹n :11.11.07 Gi¶ng: 14.11.07. TuÇn 11: Bµi 11 TiÕt 41. V¨n b¶n:. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ ( Mao èc vÞ thu phong së ph¸ ca- §ç Phñ). I. Môc tiªu - gióp HS: - Cảm nhận được tinh thần nhân đạo, lòng vị tha cao cả của nhà thơ Đỗ Phủ. - Bước đầu thấy được vị trí, ý nghĩa của những yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ t×nh. - Thấy được đặc điểm của bút pháp Đỗ Phủ qua những dòng thơ miêu tả và tự sự. II. ChuÈn bÞ : - ThÇy : Sgk, sgv, tµi liÖu tham kh¶o. - Trò : Học thuộc bài cũ , làm đủ TB, soạn bài theo CHĐH văn bản. III. Phương pháp : - Phương pháp diễn dịch + trao đổi, vấn đáp, bình giảng. - Hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân, luyện thực hành. IV.TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1, ổn định: 2, Bµi cò: - Thuộc lòng bài Hồi hương ngẫu thư? Cảm nhận những nét đặc sắc của bài th¬?. 3. Bµi míi: - G.thiệu bài: 3 nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc đời Đường: Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch C­ DÞ. - Từ phong cách thơ Lý Bạch: lãng mạn với những bài thơ viết về thiên nhiên đẹp, hùng vĩ, tráng lệ Đỗ Phủ: biện pháp hiện thực đặc sắc. - Giíi thiÖu bµi th¬ Bµi ca nhµ…. Hoạt động của thầy và trò. Ghi b¶ng. Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả- tác phẩm.. I, T×m hiÓu t¸c gi¶- t¸c phÈm.. GV?: Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ vµ bµi th¬ Bµi ca nhµ” HS: Giíi thiÖu theo chó thÝch /sgk(132). GV: Chèt ghi nh÷ng ý c¬ b¶n. - Bæ sung: + Đỗ Phủ để lại cho đời gần 1500 bài thơ trầm uất, ®au buån, nuèt tiÕng khãc nh­ng l¹i s¸ng ngêi tinh thÇn nh©n ¸i bao la.. 1. T¸c gi¶ - Nhµ th¬ hiÖn thùc næi tiÕng Trung Quốc, đời Đường. - MÖnh danh lµ thi sö, thi th¸nh.. 193 Lop7.net. 2. T¸c phÈm: S¸ng t¸c n¨m 760. - Næi tiÕng víi biÖn ph¸p hiÖn thực + tinh thần nhân đạo..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + NguyÔn Du trong mét lÇn ®i sø sang Trung Quèc đã ghé thăm mộ Đỗ Phủ sống cách thời ông trên 1000 năm, Nguyễn Du xúc động viết: Văn chương nghìn đời, bậc thầy của nghìn đời. Bình sinh khâm phôc kh«ng lóc nµo quªn?. GV: Nêu yêu cầu đọc. Giäng tù sù, võa miªu t¶, võa béc lé c¶m xóc: buån b·, bÊt lùc, chua xãt (3 khæ ®Çu) khæ cuèi giäng cao, tươi sáng hơn, thể hiện sự phấn chấn.. 3. §äc- chó thÝch:. GV: §äc mÉu 1 lÇn. HS: §äc 3 khæ ®Çu; 1 khæ sau. - 1 HS đọc cả bài thơ. GV: NhËn xÐt, söa. HS: gi¶i thÝch theo sgk/133- chó thÝch. Hoạt động 2: Phân tích VB. II, Ph©n tÝch v¨n b¶n. - Xác định bố cục của bài thơ? Nhận xét trình tự sắp xÕp bè côc Êy?.. 1. Bè côc: 2 phÇn.. C¨n cø vµo h×nh th­c: chia 4 phÇn (4 khæ). C¨n cø vµo néi dung: chia 2 phÇn. Vµ nªu néi dung tõng khæ (sgv, /147. H®2). - 3 khæ ®Çu: nçi khæ cña nhµ th¬. - Khæ cuèi: ­íc m¬ cao c¶ cu¶ t¸c gi¶. HS: cã thÓ.  ChÆt chÏ, hîp lý.. GV: Định hướng cách chia thứ 2 hợp lý hơn 18 câu ®Çu ( 3 khæ ®Çu): Nçi buån cña nhµ th¬ t¹o ra c¸i nền chung, vững chắc cho ước mơ cao cả , tư tưởng nhân đạo sâu sắc được thể hiện trực tiếp ở 5 câu thơ tiÕp theo. GV?Xác định PTBĐ của bài thơ? PTBĐ nào là chÝnh?. HS: Ph¸t biÓu nh­ b¶ng chÝnh. (chÝnh biÓu c¶m). GV: Đây là 1 bài thơ vừa trữ tình, vừa tự sự, rất đặc tr­ng cña th¬ §ç Phñ. GV?: Nhận xét gì về số lượng các câu trong 3 khổ 194 Lop7.net. 2, PTB§: BiÓu c¶m + miªu t¶+ tù sù..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> th¬: 1, 2, 4?. Nhận xét gì về số lượng các chữ trong câu ở khổ cuối so víi c¸c c©u trong 3 khæ ®Çu? C¸ch gieo vÇn ë cuèi nh÷ng c©u cña khæ hai, ba kh¸c c¸ch gieo vÇn cuèi nh÷ng c©u cña khæ 4 cã g× kh¸c nhau?. HS: Ph¸t hiÖn: - Số lượng câu trong 3 khổ 1, 2, 4 chỉ có 5 câu. - Số lượng chữ trong các câu ở khổ cuối dài hơn so víi nh÷ng c©u ë khæ trªn. - Gieo vÇn: +C¸c c©u khæ 2, 3: vÇn tr¾c lµ chñ yÕu. + Cuèi nh÷ng c©u ë khæ 4: vÇn b»ng lµ chñ yÕu. GV: Đó là những hiện tượng hiếm thấy trong thơ cổ Trung Quốc nhưng đó cũng là dụng ý của tác giả. GV? Dông ý cña t¸c gi¶ lµ g× khi viÕt nh÷ng c©u cuèi dµi h¬n?. HS: Tù béc lé. GV: Tõ sù ®au khæ tét cïng vót nªn ­íc m¬ cao cả. Để diễn đạt ước mơ cao cả đó thì đoạn thơ, câu th¬ cÇn ®­îc më réng; gieo vÇn b»ng diÔn t¶ t©m tr¹ng h©n hoan cña nhµ th¬. GV Nhµ th¬ kh«ng bÞ quy t¾c khu«n khæ gß bã: mçi ®o¹n cÇn bao nhiªu c©u, mçi c©u bao nhiªu ch÷, gieo vÇn tr¾c hay b»ng… GV?: Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c theo thÓ th¬ nµo?. GV: Cổ thể là thể thơ ra đời trước đời Đường ,vÇn,nhÞp c©u, ch÷ kh¸ tù do, phãng kho¸ng. Kh¸c víi cËn thÓ (th¬ §­êng luËt).. 3, ThÓ th¬: - Cæ thÓ. HS: §äc 3 khæ th¬ ®Çu. GV?: Quan s¸t khæ th¬ 1 , ë khæ th¬ 1 sù viÖc ®­îc nói đến ở đây là gì? Nhà thơ kể hay tả? HS: Ph¸t biÓu nh­ b¶ng chÝnh. GV? Thêi gian, kh«ng gian, sù viÖc ®­îc diÔn t¶ qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? Em nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng tõ ng÷ đó?. HS: 195 Lop7.net. 4. Ph©n tÝch: a. nçi khæ cña Nhµ th¬: *) Nhµ tranh bÞ giã thu ph¸: - Tù sù + miªu t¶..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Thêi gian: th¸ng 8, mïa thu. - Kh«ng gian: giã thÐt giµ. - Tõ ng÷: cao, thÐt giµ, cuén, bay, r¶i, cao, treo tãt, thấp, quay lộn… từ ngữ gợi tả đặc sắc + phép liệt kª. GV? Em hình dung ntn về cảnh tượng diễn ra ở khổ 1? HS: Tù béc lé. GV: Định hướng: Gió thổi rất mạnh và dữ dội, trong phót chèc cuèn bay tung c¶ 3 líp tranh cña ng«i nhµ míi dùng… ( TK bµi d¹y NV 7- T1/244) - §· bao n¨m th¸ng bu«n ba… (TK bµi gi¶ng… tËp 1/244).. - Từ ngữ gợi tả đặc sắc, phép liệt kª.  Cảnh tượng tan tác, tiêu điều sau trËn cuång phong.. - T¸c gi¶: bÊt ngê, ®au xãt bÊt lùc.. GV?Trong hoàn cảnh ấy, có thể tưởng tượng tâm tr¹ng nhµ th¬ ntn?. HS: BÊt ngê, tiÕc cña, ®au xãt, bÊt lùc. GV? Quan sát và miêu tả bức tranh trong sgk? Từ đó h·y cho biÕt: nhµ th¬ kh«ng chØ khæ vÒ nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ mµ cßn khæ v× lý do g× n÷a?. HS: Bị trẻ con cướp tranh. - §äc khæ 2. GV?: PTB§ ë ®©y gièng vµ kh¸c khæ 1 ntn?. HS: Ph¸t biÓu nh­ b¶ng chÝnh. GV?: ThuËt l¹i v¨n xu«i khæ th¬ thø 2? HS: ThuËt l¹i theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. GV? Qua việc kể lại cảnh trẻ con cướp tranh, tác giả đã bộc lộ tâm trạng ntn?. HS: Ph¸t biÓu nh­ b¶ng chÝnh. GV: Chèt ghi. GV?: Cã nªn tr¸ch lò trÎ kh«ng? V× sao?. GV: Gợi ý: điều gì đã khiến cho lũ trẻ: coi thường người già, không thấy được nỗi bất hạnh, đau khổ của một người già yếu, nghèo khổ?. HS: Tù béc lé. GV: Định hướng: - Cã lÏ kh«ng nªn tr¸ch lò trÎ xãm Nam nghÌo, 196 Lop7.net. *) Cảnh trẻ con cướp tranh:. - Tù sù + biÓu c¶m.. - T©m tr¹ng tøc giËn, Êm øc kh«ng ngu«i ch¸n n¶n, bÊt lùc..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> nghịch ngợm khi cảnh đói nghèo, trẻ con thất học đang tràn lan, phổ biến khắp đất nước Trung Quốc  Nçi ®au nh©n t×nh, thÕ th¸i loạn ly cuộc sống cùng cực đã làm thay đổi cả tính trước một xã hội loạn lạc, đảo ®iªn. cách trẻ thơ Tình cảnh trớ trêu, cười ra nước mắt. §»ng sau sù mÊt m¸t vÒ cña c¶i lµ nçi ®au nh©n t×nh thế thái đảo điên, loạn lạc. - Nỗi khổ của nhà thơ được miêu tả đặc sắc ở khổ thơ thø 3. HS: §äc khæ th¬ 3,. *) C¶nh nhµ dét, m­a rÐt:. GV? Khæ th¬ 3 lµ sù kÕt hîp gi÷a PTB§ nµo ? HS: PTB§ Miªu t¶ vµ biÓu c¶m. GV? ChØ ra yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong khæ th¬?. HS: - Miêu tả: gió lặng, mây tối mực; mịt(2) đen đặc, lạnh tựa sắt, đạp lót nát, nhà dột, dày hạt, mưa ch¼ng døt… - BiÓu c¶m: Tõ tr¶i c¬n lo¹n… cho trãt? GV? YÕu tè miªu t¶ gióp ta h×nh dung ntn vÒ thêi gian, kh«ng gian còng nh­ nh÷ng nçi khæ dån dËp đến với nhà thơ?. HS: Ph¸t biÓu nh­ b¶ng chÝnh. GV: Kh¸i qu¸t: chØ b»ng mét vµi nÐt miªu t¶ võa cã nÐt kh¾c häa kh¸i qu¸t, võa cã nh÷ng nÐt chi tiÕt cô thể; người đọc xác định được thời gian cụ thể: gió thổi lên buổi chiều đêm mưa mới đổ xuống và kéo dài suốt đêm. Nhà thơ đã làm nổi bật đặc điểm của m­a thu: dµy h¹t m­a, m­a, m­a ch¼ng døt kh¸c h¼n víi c¸i m­a d«ng chíp nho¸ng cña mïa hÌ Nçi khæ cña nhµ th¬ cµng ®­îc nh©n lªn gÊp béi. Nçi khæ nào cũng được miêu tả một cách sinh động. GV?: Phân tích nét đặc tả trong 2 câu thơ cuối của khæ ba? GV: Gîi ý. - Em hiÓu c¬n lo¹n ë ®©y lµ g× HS: Gi¶i thÝch theo chó thÝch 1/133. GV?: Từ đêm dài có ý nghĩa thực, vừa có ý nghĩa 197 Lop7.net. - Miªu t¶ võa kh¾c häa kh¸i qu¸t, võa chi tiÕt cô thÓ: + Thời gian: đêm tối. + Kh«ng gian: mÞt mïng, m­a thu nÆng h¹t, dai d¼ng l¹nh, dét, ­ít, con quËy ph¸, ch¨n r¸ch, kh«ng ngñ ®­îc..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Èn dô. H·y chØ râ ? HS: - Nghĩa thực: đêm mưa, rét, nhà dột, không ngủ được  thấy đêm dài, mãi không qua đêm. - Nghĩa ẩn dụ: cảnh đời đói khổ, xã hội loạn lạc khác nào đêm dài. - BiÓu c¶m : GV?: CHTT Tõ tr¶i c¬n… trãt ” béc lé t×nh c¶m, +) Giọng bi thương, ai oán. thái độ gì của nhà thơ?. HS: T©m tr¹ng lo l¾ng, kh«ng ngñ ®­îc kh«ng chØ v× +) T¶ thùc, Èn dô, c©u hái tu tõ. cuộc sống nghèo khổ, đêm lạnh, nhà dột… mà còn vì lo cho vận dân, vận nước. GV?: Khái quát những nét nghệ thuật đặc sắc trong khæ th¬ thø 3? Khæ th¬ gióp ta c¶m nhËn ®­îc g× vÒ cuéc sèng còng nh­ t©m tr¹ng cña nhµ th¬?. HS: Tù kh¸i qu¸t (nghÖ thuËt miªu t¶, giäng ®iÖu) GV: Chèt ghi b¶ng ? §ã cã ph¶i lµ nçi khæ riªng cña t¸c gi¶?. - Khổ thơ thứ 3 đã khái quát cuộc đời, nỗi đau thân phận đến thê thảm của một kiếp người tài hoa mà bất h¹nh. Kh«ng t¶ thùc nçi bÊt h¹nh cña c¸ nh©n nhµ thơ; tác giả còn ẩn dụ về tình hình đất nước loạn lạc, binh đao thời bấy giờ. Vừa giãi bày cay đắng Đêm dµi ­ít ¸t sao cho trãt võa lªn ¸n giai cÊp thèng trÞ đã đẩy nhân dân về kiếp sống tối tăm, lầm than, như đêm dài ướt át. Nh÷ng c©u th¬ nghe thËt ai o¸n, xãt xa. Mçi dßng th¬ như một dòng nước mắt cứ tuôn mãi….  Cuéc sèng nghÌo khæ, bÊt h¹nh, t©m tr¹ng tr»n träc, lo l¾ng, không ngủ đựơc  giãi bày cay đắng ngầm lên án giai cấp thống trÞ.. GVchuyÓn : Tưởng rằng trải qua bao nỗi đau xót, ấm ức, bất lực, cay đắng dồn dập, nhà thơ sẽ tức giận, sẽ trách cứ, sẽ than vãn nhưng thật bất ngờ, điều đó lại không xảy ra. b. ¦íc m¬ cao c¶ cña nhµ th¬: HS: §äc khæ 4. GV?: PTBĐ ở khổ 4 khác với các khổ trước ntn? Cái hay và độc đáo ở khổ thơ là gì?. (chú ý: ý thơ thay đổi ntn; giọng điệu ở khổ cuối) HS: KÕt thóc bµi th¬ kh«ng ph¶i lµ tiÕng thë dµi, buông xuôi, oán vọng trời đất hoặc là tiếng khóc ấm 198 Lop7.net. - BiÓu c¶m trùc tiÕp. - Kết thúc hay, độc đáo vì ý thơ bÊt ngê, giäng th¬ h©n hoan, phÊn chÊn t×nh c¶m ch©n thµnh tha thiÕt..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> øc ­íc m¬ cao c¶. GV?: §ç Phñ m¬ ­íc ®iÒu g×? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ước mơ đó? Qua đó giúp em hiểu điều gì về phẩm chất , vẻ đẹp tâm hồn của Đỗ Phủ?. HS: Tù béc lé. GV: Định hướng, chốt ghi. - Ước mơ cao cả: Ước mơ cho mọi người nghèo khổ trong hoµn c¶nh thùc t¹i ®au khæ, ­íc m¬ mang mµu sắc ảo tưởng nhưng đẹp đẽ và bắt nguồn từ cuộc sèng. - Lòng vị tha cao cả đạt tới độ xả thân: Đặt nỗi khổ của mọi người lên trên nỗi khổ của mình. Riêng lều ta n¸t…” C©u th¬ kh«ng chØ thÓ hiÖn tinh thÇn x¶ thân mà còn quay lại chủ đề bài thơ (nhà tranh… ph¸); lµm cho bè côc bµi th¬ hoµn chØnh, chÆt chÏ. GV?: Vượt lên nỗi đau khổ của bản thân để hướng tới tương lai tươi sáng, Đỗ Phủ đích thực là nhà thơ hiÖn thùc mang t©m hån l·ng m¹n cao quý, xøng đáng được người đời tôn là bậc thánh thi.. - Ước mơ cao cả: đặt nỗi khổ mọi người trên nỗi khổ của mình..  Giàu lòng nhân ái, vị tha đến độ xả thân thánh nhân.. GV?: Gi¶ sö kh«ng cã 5 dßng th¬ cuèi,,, (CH4/sgk/134)?. HS: Tù béc lé. GV: Định hướng : Hoạt động 5. sgv ngữ văn 7 Tập 1 /149. - Liªn hÖ: ¦íc m¬ cao c¶ trong bµi th¬ kh¸c: - Röa khÝ giíi Sgv/134. -Méng ngµy  Tấm lòng nhân đạo cao cả của nhà thơ lớn đời Đường mà Bạch Cư Dị cũng đã từng viết: (Câu số 4/70. s¸ch Bµi tËp ng÷ v¨n 7.T1). III, Tæng kÕt: Ghi nhí /sgk (134).. Hoạt động 3: Tổngkết. GV?: Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật và néi dung cña bµi th¬?. HS: Ph¸t biÓu ý kiÕn. - §äc ghi nh¬ /134.. IV, LuyÖn tËp. Hoạt động 4: Luyện tập . 199 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> HS: - HS lµm luyÖn tËp sè 1, 2 /134. Bài 2 Lòng nhân ái,vị tha; tinh thần nhân đạo sâu sắc cña §ç Phñ. 4. Củng cố: Đỗ Phủ là nhà thơ hiện thực vĩ đại… (sgv/150). 5. Hướng dẫn về nhà: - Thuéc lßng bµi th¬, thuéc néi dung phÇn ghi nhí. - ViÕt 1 ®o¹n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nhµ th¬ §ç Phñ. - TiÕt sau: KiÓm tra v¨n. + ôn tập các văn bản: thơ trung đại Việt Nam. + Thuéc lßng bµi th¬; thÓ th¬, PTB§ cña tõng v¨n b¶n. + N¾m tr¾c néi dung phÇn ghi nhí. + TËp viÕt c¸c ®o¹n v¨n ng¾n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ mçi bµi th¬. V. Rót kinh nghiÖm:. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... So¹n : 12.11.07 Gi¶ng: .11.07. TiÕt 42: KiÓm tra v¨n. I Môc tiªu : gióp HS. - Kiểm tra những kiến thức đã học về phần văn học từ tuần 1 đến tuần 11 (các tác phẩm văn học trung đại Việt Nam – Nước Ngoài). - Củng cố lại những kiến thức đã học về phần văn học trung đại. - BiÕt chØ ra nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n vµ nªu t¸c dông cña nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy. - Biết viết một bài văn ngắn phát biểu cảm nghĩ về nội dung, chủ đề của văn b¶n. II. ChuÈn bÞ : - Thầy : Sgk, sgv, nhóm văn 7 thống nhất đề bài. - Trò : Chuẩn bị kiến thức VH để kiểm tra. III. Phương pháp. - Giáo viên phát đề - nêu yêu cầu - HS làm bài nghiêm túc. - Gi¸o viªn theo dâi, nh¾c nhë HS, thu bµi khi hÕt giê. IV. TiÕn tr×nh giê d¹y. 1.ổn định: 2.Bµi cò: kh«ng. 3.Bµi míi: 200 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GV: Nªu yªu cÇu HS khi lµm bµi. - Độc lập làm bài; không quay cóp; không trao đổi bàn bạc. - Đọc kỹ đề 1 – 2 lượt bắt đầu làm bài câu dễ làm trước. - Đọc kỹ các đáp án lựa chọn. * Giáo viên phát đề cho HS. 4. Cñng cè : Kh«ng 5. Hướng đẫn về nhà : - So¹n bµi C¶nh khuya, R»m th¸ng giªng. - Tiết sau học bài Từ đồng âm. V. Rót kinh nghiÖm :. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... --------------------------------------------. 201 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> kiÓm tra V¨n 7 (TiÕt 42). Thêi gian : 45 phót. Hä vµ tªn häc sinh ................................................ líp .............. §iÓm. Lêi phª cña c« gi¸o. Ch÷ kÝ cña phô huynh. I. Tr¾c nghiÖm : 3 ®iÓm ( 12 c©u, mçi c©u 0,25 ®iÓm ). Đọc kĩ và khoanh tròn vào những câu trả lời đúng. 1.Bµi ca dao “ C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi ” lµ lêi cña ai nãi víi ai? A.Con nãi víi cha mÑ . B. ¤ng bµ nãi víi con ch¸u. C. Cha mÑ nãi víi con . D. Cả A,B,C đều đúng. 2.Bµi th¬ “ Qua §Ìo Ngang ” thuéc thÓ th¬ nµo ? A. Song thÊt lôc b¸t . B. Lôc b¸t . C. ThÊt ng«n b¸t có . D. Ngò ng«n . 3. C¶nh §Ìo Ngang ®­îc miªu t¶ trong thêi ®iÓm nµo ? A. XÕ tr­a . B. XÕ chiÒu . C. Ban mai . D. §ªm khuya 4. C¶nh §Ìo Ngang trong hai c©u th¬ ®Çu ®­îc miªu t¶ nh­ ra sao ? A. Tươi tắn , sinh động . B. Phong phó , ®Çy søc sèng . C. Um tïm , rËm r¹p . D. Hoang vắng , thê lương . 5.T©m tr¹ng t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang ” lµ t©m tr¹ng g×? A. Yêu say trước cảnh đẹp của thiên nhiên, đất nước. B. Đau xót ngậm ngùi trước sự đổi thay của quê hương. C. Cô đơn trước thực tại , da diết nhớ về quá khứ. D.Buồn thương da diết khi phải sống trong cảnh ngộ cô đơn. 6. NghÖ thuËt næi bËt trong bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang” lµ g× ? A. Ch¬i ch÷ . B. §¶o trËt tù có ph¸p . C. T¶ c¶nh ngô t×nh . D. C¶ A , B , C . 7. Thể thơ của bài “ Bánh trôi nước ” giống với thể thơ của bài thơ nào sau đây ? A. C«n S¬n ca . B. Thiên Trường vãn vọng . C. Tông gi¸ hoµn kinh s­ . D. Sau phót hia ly . 8. Dòng nào sau đây không phù hợp khi miêu tả chiếc bánh trôi nước ? A. H×nh trßn , tr¾ng mÞn . B. Nhân son đỏ . C. Được hấp trên nước . D. Cã thÓ r¾n hoÆc n¸t . 9. Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước , Hồ Xuân Hương muốn nói gì về người phụ nữ ? A. Vẻ đẹp hình thể . B. Vẻ đẹp tâm hồn . C. Sè phËn bÊt h¹nh . D. Vẻ đẹp và số phận long đong , bất hạnh.. 202 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 10. Câu thơ “ Bẩy nổi ba chìm với nước non ” sử dụng cách nói gì ? A. Thµnh ng÷ . B. Tôc ng÷ . C. Ca dao . D. §iÓn tÝch , ®iÓn cè . 11. Bài thơ “ Bánh trôi nước ” là bài thơ có hai lớp nghĩa, nghĩa thực và nghĩa ẩn dụ đúng hay sai ? A. §óng . B. Sai . 12. T×nh c¶m cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua bµi th¬ ? A. Trân trọng vẻ đẹp , phẩm chất trong trắng sắt son của người phụ nữ . B. Thương cảm sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ . C. Cả A , B đều đúng . D. Cả A , B đều sai . II. Tù luËn: 7 ®iÓm. 1.Chép lại bài thơ “Bánh trôi nước” của nhà thơ Hồ Xuân Hương . (1điểm) 2. Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa sau khi học xong bài thơ “ Bánh trôi nước ” ( 6 ®iÓm ) Bµi lµm. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................. 203 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> §¸p ¸n , biÓu ®iÓm I .Phần trắc nghiêm: 3 điểm , mỗi câu đúng được 0,25 điểm. 1 2 3 4 C©u C B C §/¸n C II. PhÇn tù luËn :7 ®iÓm:. 5 D. 6 D. 7 B. 8 C. 9 D. 10 A. 11 A. 12 C. C©u 1 : 1 ®iÓm Yêu cầu chép lại đúng bài thơ, không sai dấu chấm dấu phẩy . C©u 2: 6 ®iÓm H×nh thøc : 1,5 ®iÓm . - Lµ mét ®o¹n v¨n cã c©u më ®o¹n , c©u triÓn khai ®o¹n , c©u kÕt ®o¹n . (0,5 ®). - Các câu văn liên kết , diễn đạt lưu loát , không mắc lỗi chính tả. ( 0,5®) - BiÕt trÝch dÉn th¬ ( 0,5 ® ) Néi dung : 4,5 ®iÓm. - Phẩm chất : đẹp đẽ, trong trắng, tấm lòng son sắt không đổi thay của người phô n÷. (2®IÓm ) - Thân phận : “ Bẩy nổi ba chìm ” lênh đênh , vô định. (2điểm ) - Cảm thương cho thân phận của họ. ( 0,5 điểm ) ----------------------------------. 204 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> So¹n:12.11.07 Gi¶ng:14.11.07. TiÕt 43 Từ đồng âm.. I. Môc tiªu: - Gióp häc sinh: - Nắm được khái niệm từ đồng âm và phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa. - Biết cách xác định nghĩa của từ đồng âm. - Có thái độ cẩn trọng, tránh gây nhầm lẫn và khó hiểu do hiện tượng đồng âm. II. ChuÈn bÞ : - ThÇy : SGV, SGK, tµi liÖu tham kh¶o; b¶ng phô. - Trò : Học thuộc bài cũ, làm đủ BT. III.Phương pháp: - Qui nạp, vấn đáp, thực hành, tích hợp, hoạt động nhóm... IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. ổn định 2. Bµi cò: - Viết một đoạn văn ngắn từ 3-5 câu; chủ đề tự chọn, có sử dụng cặp từ trái nghĩa? - ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? C¸ch sö dông? <ghi nhí/sgk> 3. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Ghi b¶ng. Hoạt động 1: Thế nào là từ đồng âm?. I, Thế nào là từ đồng âm:. HS: §äc vÝ dô môc I1 (sgk/135) GV: Yªu cÇu häc sinh chó ý nh÷ng tõ in ®Ëm (lång). 1. VÝ dô: sgk /135.. GV?: H·y gi¶i thÝch nghÜa cña mçi tõ lång trong 2 vÝ dô? Xác định từ loại của mỗi từ lồng? HS: Xác định như bảng chính. GV: Chèt ghi. - Lång1: Nh¶y dùng lªn  §T.. GV?: NhËn xÐt c¸ch viÕt, c¸ch ph¸t ©m 2 tõ. *) Hai tõ “lång”:. 205 Lop7.net. 2. Ph©n tÝch – nhËn xÐt:. - Lồng2: đồ vật bằng tre, nứa, kim loại, …để nhốt chim, gia sóc, gia cÇm DT..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> “lồng” có liên quan đến nhau không? HS: Ph¸t biÓu ý kiÕn.. - Gièng nhau vÒ ©m thanh - Khác xa nhau về nghĩa đồng ©m.. GV: Chốt ghi. Kết luận: 2 từ lồng: đồng âm với nhau. GV?: Thế nào là từ đồng âm? HS: Tr¶ lêi theo ghi nhí/135. 3. Ghi nhí: SGK/135.. GV?: Xác định và giải nghĩa từ đồng âm trong hai c©u sau <b¶ng phô>: - Cái bàn1 này đã hỏng. - Chóng ta cïng bµn2 vÒ viÖc Êy ! HS: Xác định- Giải nghĩa: - Bàn 1: Một đồ vật có 4 chân, làm bằng gỗ, tre, kim loại…dùng để học, làm việc  danh từ. - Bàn 2: hoạt động trao đổi, thảo luận thống nhất về 1 vấn đề nào đó động từ.  2 từ bàn là đồng âm. GV?: Lấy ví dụ về từ đồng âm?. HS: LÊy VD (2 – 3 em). GV: NhËn xÐt – söa víi líp. Hoạt động 2: Tìm hiểu cách sử dụng từ đồng ©m.. II, Sử dụng từ đồng âm:. HS: Quan s¸t l¹i 2 c©u v¨n ë môc I1.. 1. VÝ dô: Sgk /135.. GV?: Nhê ®©u em ph©n biÖt ®­îc nghÜa cña 2 tõ lång trong 2 VD trªn? HS: Dùa vµo nh÷ng tõ ng÷; c©u v¨n cô thÓ xung quanh tõ lång”. Dùa vµo ng÷ c¶nh.. 2. Ph©n tÝch : NhËn xÐt.. GV?: Trong c©u ®em c¸ vÒ kho” nÕu t¸ch khái ng÷ c¶nh cã thÓ hiÓu thµnh mÊy nghÜa?. HS: 2 nghÜa: kho lµ 1 c¸ch chÕ biÕn thøc ¨n. Kho lµ n¬i chøa hµng hãa. GV?: §Ó c©u v¨n chØ hiÓu theo 1 nghÜa em cã thÓ thªm vµo tõ ng÷ nµo?. 206 Lop7.net. - Phân biệt từ đồng âm phải dựa vµo ng÷ c¶nh. - T¸ch khái ng÷ c¶nh: “ khã hiÓu theo hai nghÜa”.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> HS: - Con mang thÞt vÒ, ­íp gia vÞ råi kho nhÐ. - §­a c¸ vÒ nhËp kho nhÐ. GV?: Để tránh những sự hiểu lầm do hiện tượng đồng âm gây ra cần chú ý điều gì khi giao tiếp?. HS: Ph¸t biÓu ý kiÕn  GV: Chèt ghi. HS: §äc néi dung phÇn ghi nhí /136. GV: §­a ra bµi tËp sè 4 /sgk (136). HS: §äc bµi tËp 4. GV?: Tõ v¹c trong c©u chuyÖn, nÕu t¸ch khái ng÷ c¶nh cã thÓ ®­îc hiÓu theo mÊy nghÜa. §ã lµ nh÷ng nghÜa nµo?. HS: 2 nghÜa – (1) Cái vạc (chảo to) bằng kim loại để nấu thøc ¨n. - (2) 1 loại động vật: chân, mỏ dài, cao giống cò (con v¹c). GV?: Tại sao anh chàng mượn vạc lại không trả lại cái vạc đã mượn mà trả lại con cò?. HS: Do người hàng xóm nói không rõ ràng, cụ thể, gẫy gọn (anh chàng mượn vạc) câu nói được hiểu theo kiểu nước đôi anh chàng mượn vạc đã dựa vào điều đó, dùng hiện tượng đồng âm  kh«ng tr¶ c¸i v¹c. GV?: NÕu em lµ viªn quan sö kiÖn, em sÏ lµm thÕ nào để phân rõ phải trái?. HS: Gi¶i thÝch râ nghÜa cña tõ v¹c (theo mét nghĩa): cái vạc làm bằng đồng. - yêu cầu anh hàng xóm phải trả đúng đồ vật  nÕu kh«ng sÏ ph¹t. GV: trong bài tập 4 người viết đã dùng hiện tượng đồng âm để chơi chữ với mục đích tu từ tiết sau chóng ta sÏ t×m hiÓu: phÐp tu tõ ch¬i ch÷.  giao tiếp cần cẩn trọng khi sử dụng từ đồng ©m. GV?: Từ đồng âm khác từ nhiều nghĩa ntn?. HS: 207 Lop7.net.  chú ý đến ngữ cảnh để tránh hiÓu sai nghÜa cña tõ, hoÆc không dùng từ với nghĩa nước đôi. 3. Ghi nhí2: /136..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Đồng âm: viết, đọc giống nhau nghĩa khác xa, không liên quan đến nhau. - Từ nhiều nghĩa: hiện tượng chuyển nghĩa trên cơ së nghÜa gèc (gi÷a nghÜa gèc víi nghÜa chuyÓn cã mét nÐt nghÜa lµm c¬ së chung). VD: Chân bàn, chân người, chân núi…  nét nghĩa chung: đều là bộ phận bên dưới của sự vật, gián tiếp với mặt đất.. III, LuyÖn tËp:. Hoạt động 3: Luyện tập.. Bµi tËp 1: - HS: xác định yêu cầu bài tập. - HS đọc lại “Bài ca….phá”. - Dựa theo mẫu, tìm từ đồng âm. - Chia nhãm HS: Mçi nhãm lµm hai tõ ra b¶ng nhãm. - GV: + líp: Ch÷a bµi. - HS: Lµm vµo vë bµi tËp Ng÷ v¨n. *) Cao: Cao 1: Cao hæ cèt (dt). Cao 2: Trêi cao (tt). Cao 3: Cao èc – Nhµ nhiÒu tÇng (dt). Cao 4: Cao quý – Cã gi¸ trÞ vÒ mÆt tinh thÇn (tt). *) Ba: Ba 1 – Bè (dt). Ba2 con chim (st). Phong ba3 (®t) – (Ba lµ: Sãng). *)Tranh: Tranh 1: M¸i nhµ tranh (dt). Tranh 2: Tranh giµnh (®t). *)Sang: Sang 1: Giµu sang (tt). Sang 2: Sang s«ng (®t). *) Nam: Nam 1: Nam n÷ (dt). Nam 2: PhÝa nam (dt). *) Søc: Søc 1: Søc kháe (søc: lùc) – (dt). Sức 2: Sức nước hoa (đt). *) NhÌ: NhÌ 1: Khãc nhÌ. NhÌ 2: Sao cËu cø nhÌ tí cËu nãi?. NhÌ 3: NhÌ c¬m ra. *) Tuèt: Tuèt 1: Tuèt lóa (®t). Tuèt 2: VÒ tuèt ®i ! (tt). *) M«i: M«i 1: M«i miÖng. M«i 2: M«i giíi. Môi 3: Môi trường. Bµi tËp 2 : 208 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> a) T×m c¸c nghÜa kh¸c nhu cña tõ “cæ” . Gi¶i thÝch mèi liªn hÖ gi÷a chóng: - HS xác định được: Các nghĩa khác nhau tức là từ nhiều nghĩa. - HS tìm nghĩa của từ cổ  Hiện tượng nhiều nghĩa: *) Cæ: Cổ 1: - Nghĩa chính: Bộ phận nối liền giữa thân và đầu người (đt). C¸c nghÜa chuyÓn: - Cæ 2 (Cæ tay, cæ ch©n): Bé phËn nèi liÒn gi÷a c¸nh tay vµ bµn tay (B¾p ch©n vµ bµn ch©n). - Cæ 3: Bé phËn nèi liÒn th©n ¸o vµ phÇn v¶i bao quanh cæ (cæ ¸o). - Cổ 4: Bộ phận co lại nối liền miệng đồ vật với thân của vật đó (Cổ chai). b) Tìm từ đồng âm với danh từ “cổ”. - TruyÖn cæ (Cæ: cò x­a) - §å cæ Bµi tËp 3 Đặt câu có cặp từ đồng âm: (Mỗi câu phải có cả hai từ đồng âm). - HS đặt câu theo nhóm  3 HS lên bảng. - GV: Ch÷a hoµn chØnh. 4. Củng cố: Thế nào lat từ đồng âm? Cách sử dụng? 5. Hướng dẫn học bài: - Thuéc néi dung hai ghi nhí, hoµn thµnh bµi tËp SGK. - Viết một đoạn văn ngắn , chủ đề tự chọn có sử dụng từ đồng âm. - TiÕt sau häc bµi: C¸c yÕu tè tù sù – Miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m V. Rót kinh nghiÖm:. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... --------------------------------------------------Ngµy so¹n : 15.11.07 Ngµy gi¶ng :19.11.07. TiÕt 44. C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m I. Môc tiªu - Gióp HS: - HiÓu ®­îc vai trß cña yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m vµ cã ý thøc vËn dông chóng. - Luyện tập vận dụng hai yếu tố đó. 209 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> II.ChuÈn bÞ: - ThÇy : SGK, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô. - Trß : Häc thuéc kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m. III. Phương pháp : - Phương pháp diễn dịch, đàm thoại, vấn đáp, trao đổi, thực hành. - Hoạt động cá nhân, nhóm. IV. TiÕn tr×nh giê d¹y: 1, æn ®inh: 2, Bµi cò:? LuyÖn nãi mét ®o¹n v¨n: C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n? (HS nói theo giàn ý tiết trước: tiết 40) 3, Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Ghi b¶ng. Hoạt động 1: Tìm hiểu các yếu tố tự sự, miêu tả I, Tự sự và miêu tả trong văn biểu trong v¨n biÓu c¶m. c¶m: HS: đọc lại văn bản “Bài ca…”. 1. VÝ dô: agk /137. GV?: Xác định PTBĐ kết hợp trong văn bản? 2. Ph©n tÝch vµ nhËn xÐt: PTB§ nµo lµ chÝnh? a. V¨n b¶n: “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸”. (131) HS: TSù + M/t¶ +B/c¶m  B/c¶m lµ chÝnh. GV: §©y lµ mét bµi v¨n biÓu c¶m cã sù kÕt hîp víi PTB§ Tsù vµ Mt¶. GV? xác định PTBĐ ở 4 khổ thơ? HS - §1: Tsù +Mt¶ - §3: Mt¶ + Bc¶m - §2: Tsù + Bc¶m - §4: Bc¶m. GV? ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù – Miªu t¶ trong mçi ®o¹n? HS: Hoạt động nhóm :Tìm yếu tố Tsự – Mtả trong mçi ®o¹n. GV: Định hướng: - §1: Tù sù hai c©u ®Çu Mt¶: Ba c©u sau - §2: Tsù: ba c©u ®Çu Bc¶m: Hai c©u sau - §3: Mt¶: s¸u c©u ®Çu Bc¶m: Hai c©u sau - §4: Bc¶m trùc tiÕp 210 Lop7.net. - §1: + Tù sù 2 c©u ®Çu. + Miªu t¶ 3 c©u cuèi. - §2: + Tù sù 3 c©u ®Çu. + BiÓu c¶m 2 c©u sau. - §3: + Miªu t¶: 6 c©u ®Çu. + BiÓu c¶m 2 c©u sau. - §4: + BiÓu c¶m trùc tiÕp..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> GV? Nêu vai trò của các yếu tố tự sự- Miêu tả đối víi bµi th¬?. HS: Nªu ý kiÕn tõng ®o¹n:  Tự sự , miêu tả là phương tiện gợi - YÕu tè tù sù. Miªu t¶ ë : - Đ1: tạo bối cảnh chung  để bộc lộ tâm trạng ở ra đối tượng biểu cảmvà gửi gắm tình cảm, cảm xúc của người viết. c¸c khæ sau. - Đ2: kể lại việc cướp tranh tâm trạng ấm ức, bất lùc. - §3: miªu t¶ nçi bÊt h¹nh ph¶i g¸nh chÞu trong đêm  tâm trạng trằn trọc lo nắng không ngủ ®­îc. - §4 : Béc lé t×nh c¶m , c¶m xóc trùc tiÕp, niÒm mong mái , ­íc m¬... GV: Chèt l¹i: Tù s­- miªu t¶ cã vai trß gîi ra đối tượng biểu cảm, gửi gắm tình cảm, cảm xúc của người viết. Gióp ta h×nh dung ng«i nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ ntn?  béc lé ®­îc t×nh c¶m, t©m tr¹ng cña t¸c gi¶. HS: - §äc – nªu xuÊt xø ®o¹n v¨n?. - trÝch håi ký: “ Tuæi th¬ im nÆng” – Duy Kh¸ng. b. §o¹n v¨n: sgk /137 GV: Gi¶i nghÜa tõ: - Thóng c©u: thuyÒn h×nh trßn nh­ c¸i thóng lµm b»ng tre. - Sắn thuyền: thứ cây có nhựa và sơ để xát vào thuyền nan nước không ngấm. GV?: Đây là một văn bản biểu cảm, hãy xác định đối tượng biểu cảm? - Để làm rõ đối tượng biểu cảm, người viết dùng phương thức nào? HS: - Đối tượng biểu cảm: người bố. - Phương thức biểu cảm: tự sự – miêu tả. GV?: T×m vµ g¹ch ch©n b»ng bót ch× vµo sgk nh÷ng yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong ®o¹n v¨n?. HS: * T×m: -sgk. - YÕu tè tù sù: + §ªm nµo… + Bố đi chân đất… 211 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> + Bè tÊt bËt… - YÕu tè miªu t¶: + Nh÷ng ngãn ch©n… + Gan bµn ch©n… + Mu bµn ch©n… GV?: Thông qua yếu tố tự sự miêu tả tác giả đã béc lé ®iÒu g×? T×m ®o¹n v¨n thÓ hiÖn râ trong điều đó? HS: - Qua tự sự, miêu tả bộc lộ tình cảm thương bè ë ®o¹n v¨n cuèi cïng. GV?: NÕu kh«ng cã yÕu tè tù sù, miªu t¶; yÕu tè biÓu c¶m cã béc lé ®­îc kh«ng? NÕu thiÕu yÕu tè miªu t¶- tù sù , viÖc béc lé t×nh c¶m sÏ khã kh¨n ntn? Giá trị của đoạn văn sẽ thay đổi ntn?. HS:- Kh«ng cã tù sù, miªu t¶ vÉn cã thÓ béc lé ®­îc t×nh c¶m mét c¸ch trùc tiÕp. - Nh­ng cã tù sù miªu t¶t¸c dông kh¬i gîi c¶m xóc  t×nh c¶m ®­îc kh¬i gîi mét c¸ch , xóc động, hấp dẫn, thuyết phục.  là cơ sở nền tảng để bộc lộ tình cảm thương bố ở đoạn văn cuối. GV?: §o¹n v¨n trªn cho biÕt t¸c gi¶ tù sù, miªu t¶ trực tiếp sự vật, con người thay qua hồi tưởng, như vËy, ë ®©y; tù sù- miªu t¶ chi phèi c¶m xóc hay c¶m xóc chi phèi tù sù- miªu t¶?. HS: - Qua hồi tưởng  Cảm xúc chi phối. GV: Chèt ghi. GV?: Tù sù – miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m kh¸c tù sù- miªu t¶ trùc tiÕp (trong thÓ lo¹i v¨n tù s­miªu t¶) ntn? (chó ý: më ®Çu cña mçi ®o¹n kh¸c nhau). HS: * Tù sù trong chuyÖn: Më ®Çu lµ kho¶ng c¸ch người đọc hình dung . DB truyÖn lµm cho t×nh tiÕt c©u truyÖn hÊp dÉn vµ gay cÊn. * Miªu t¶ trùc tiÕp: t¸i hiÖn l¹i mét c¸ch râ rµng, cụ thể, đầy đủ về sự vật, con người, cảnh vật… * Tự sự, miêu tả trong biểu cảm: Mục đích: 212 Lop7.net. - YÕu tè tù sù – miªu t¶: + Hồi tưởng là nền tảng để bộc lộ c¶m xóc, kh¬i gîi c¶m xóc, do c¶m xóc chi phèi..

<span class='text_page_counter'>(21)</span>