Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 14 - Tiết 53, 54: Tiếng gà trưa (Tiết 2)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUẦN 14. TIẾT 53, 54. NS: 17/11/2011. TIẾNG GÀ TRƯA I-MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỷ niệm về tuổi thơ và tình bà cháu. - Thấy được nghệ thuật biểu hiện tình cảm qua những chi tiết tự nhiên, bình dị. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh. - Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: những kỷ niệm tuổi thơ trong sáng, sâu nặng nghĩa tình. - Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài thơ. 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu, phân tích văn bản thơ trữ tình có sử dụng các yếu tố tự sự. - Phân tích các yếu tố biểu cảm trong văn bản. III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG TIẾT 1 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Gv kiểm tra tập bài soạn của hs. 3. Bài mới: *Giới thiệu bài: 1’ Hoạt động 1: 13’ A. Tìm hiểu ? Nêu những hiểu biết của em về - XQ là nhà thơ nữ xuất sắc trong chung: I. Tác giả Xuân Quỳnh? nền thơ hiện đại Việt Nam. *Gv cho học sinh xem chân - Mồ côi mẹ từ luc nhỏ, thường ở Xuân Quỳnh dung Xuân Quỳnh. nhà với bà. (1942-1988). ? Bài thơ được sáng tác vào thời - T/p viết trong thơi kỳ đầu của gian nào? In trong tập thơ nào? cuộc kháng chiến chống Mỹ, in trong tập "Hoa dọc chiến hào”, ? Em hãy cho biết bài thơ được 1968. - Thể thơ: 5 chữ sáng tác theo thể thơ nào? * Gv cho hs nghe văn bản Hs đọc văn bản (cassetes) * Gv đọc văn bản Hoạt động 2:. (25’) H/s đọc khổ 1 ? Cảm hứng của tác giả trong bài - Nghe tiếng gà nhảy ổ thơ được khơi gợi từ việc gì? "Cục…cục tác cục tác". - 112 Lop7.net. II. Tác phẩm: - Thể thơ: 5 chữ. III. §äc. b. Đọc - hiểu văn bản : I. Nội dung: 1. Tiếng gà trưa và kỷ niệm tuổi thơ ấu..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Tác giả nghe thấy âm thanh đó - Khi dừng chân trong 1 xóm như trong hoàn cảnh nào? giữa chặng đường hành quân ? Mạch cảm xúc trong bài thơ diễn - Nghe âm thanh đó, tác giả cảm thấy biến như thế nào? xao động, thấy bàn chân đỡ mỏi, kỷ niệm tuổi thơ ùa về. ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật - Điệp từ "Nghe" đem lại cảm giác thể hiện các câu thơ: tiếng gà vừa như mở ra. Lời giới thiệu đầy hồ hởi hân hoan gợi lại quá '' Cục cục tác tác khứ tuổi thơ. Nghe xao động nắng trưa - Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Nghe Nghe bàn chân đỡ mỏi bằng cảm giác bằng tâm tưởng, bằng Nghe gọi về tuổi thơ" sự nhớ lại, bằng hồi ức tràn về. ? Từ âm thanh đó, tác giả liên tưởng - Liên tưởng tới tiếng gà trưa của tới điều gì? thời thơ ấu. ? Trong bài thơ câu "Tiếng gà trưa" xuất hiện mấy lần? mỗi câu gợi ra điều gì? Tác dụng như thế nào? - Câu thơ là như 1 sợi dây liên kết các hình ảnh kỷ niệm tuổi thơ, điểm nhịp cho dòng chính xác của nhân vật trữ tình.. H- Chia nhóm - Thảo luận (5’) - Lần 1: (Khổ 2) Gợi kỷ niệm về những con gà mái mỏ, mái vàng. - Lần 2: (Khổ3) Gợi chi tiết chân thực, đời thường, gắn với kỷ niệm: Bà mắng yêu khi tò mò xem gà đẻ - Lần 3 (Khổ 4) Gợi hình ảnh người bà "Khum soi trứng" - Niềm vui rạng rỡ tuổi ấu thơ khi mặc quần áo mới. - Câu thơ: "Tiếng gà trưa" được lặp - Lần 4 (Khổ 7) lại nhiều lần trong bài tất cả đều ở Gọi niềm mơ ước của trong cả giấc vị trí đầu khổ thơ có giá trị mở ra mơ ngủ tuổi thơ. một hình dung, 1 liên tưởng mới. - Tiếng gà trưa trở thiết trở thành hành trang của cháu. TIẾT 2: (25’) - Hình ảnh bà qua ký ức cháu là lời trách mắng suồng sã, thân yêu. H- Đọc khổ 4, 5, 6, 7 ? Hình ảnh của bà hiện lên qua - Hình ảnh đôi bàn tay già nua, nhăn nheo chắt chiu soi từng quả trứng những kỷ niệm gì? hồng. - Là khuôn mặt và đôi mắt mờ đục lo cho đàn gà toi để cháu có quần áo mới. ? Qua bài thơ, em có cảm nhận gì - Tâm hồn bà cháu thật sâu nặng, về hình ảnh người đàn bà và tình thắm thiết, cảm động và thiêng liêng. cảm bà cháu. ? Bài thơ đã biểu hiện những tính - Tâm hồn trong sáng, hồn nhiên và chất đẹp đẽ nào trong tâm hồn cậu tính chất trân trọng dành cho bà. bé năm xưa? - 113 Lop7.net. - Hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng đẹp như trong tranh. - Kỷ niệm về tuổi thơ dại: Tò mò xem trộm gà để bị bà mắng. - H/ảnh người bà. - Niềm vui và mong ước nhỏ bé của tuổi thơ được bộ quần áo mới từ tiền bán gà. 2. Hình ảnh người đàn bà trong kỷ niệm của cháu. -Tần tảo chắt chiu trong cảnh nghèo. - Dành cho trọn tình thương yêu chăm lo cho cháu. - Hình ảnh rất đỗi thân thương..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Qua đó em hiểu thêm điều gì về người chiến sỹ - nhân vật trữ tình của bài thơ? (7’) ? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì để thể hiện bài thơ. Tác dụng?. - Tình cảm yêu quê hương đất nước bắt đầu từ tính chất gia đình, tình bà cháu, từ tiếng gà trưa… - Sử dụng hiệu quả điệp ngữ “Tiếng II. Nghệ thuật: gà trưa”, có tác dụng nối mạch cảm - Điệp ngữ xúc, gợi nhắc kỉ niệm lần lượt hiện về. - Thơ 5 chữ. - Viết theo thể thơ 5 chữ phù hợp với việc vừa kể chuyện vừa bộc lộ tâm tình. (7’) III. Ý nghĩa văn ? Qua bài thơ, em rút ra được bài Những kỉ niệm về người bà tràn bản: học ý nghĩa gì? ngập yêu thương làm cho người Những kỉ niệm về chiến sĩ thêm vững bước trên người bà tràn ngập yêu thương đường ra trận. làm cho người chiến sĩ thêm vững bước trên đường ra trận. *Yêu cầu hs đọc thêm ghi nhớ *Đọc thêm ghi nhớ (sgk) (sgk) Hoạt động 3: 2’ C. Hướng dẫn tự học: - Học thuộc lòng bài thơ. - Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ. - Viết đoạn văn ngắn ghi lại một kỷ niệm về bà. 4. Củng cố: 2’ - Nêu một số nét cơ bản về tác giả, tác phẩm? - Nêu nghệ thuật, ý nghĩa của bài thơ. 5. Dặn dò: 2’ - Học bài và làm bài. - Soạn bài “Điệp ngữ”: tìm hiểu tác dụng và các dạng điệp ngữ, xem (làm) trước BT. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------TUẦN 14 TIẾT 55 NS: 17/11/2011. ĐIỆP NGỮ I-MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu thế nào là phép điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ. - Biết cách vận dụng phép điệp ngữ vào thực tiễn nói và viết. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm điệp ngữ. - Các loại điệp ngữ. - Tác dụng cảu điệp ngữ trong văn bản. 2. Kĩ năng: - Nhận biết phép điệp ngữ . - Phân tích tác dụng của điệp ngữ. - Sử dụng phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh. - 114 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Phân tích nội dung bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh? - Trình bày nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ. 3. Bài mới: *Giới thiệu bài: 1’ Hoạt động 1: 17’. NỘI DUNG. A. Tìm hiểu chung: I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:. Hs đọc lại 2 khổ thơ bài “Tiếng gà trưa” - “Nghe” -> nhấn mạnh những xao động trong tâm hồn nhà thơ khi nghe tiếng gà trưa. - “Vì” -> khẳng định ý chí chiến a -Khái niệm: đấu mãnh liệt của người chiến sĩ Điệp ngữ là biện pháp vì Tổ Quốc, tình yêu quê hương lặp lại từ ngữ ( hoặc câu) thiêng liêng và cao cả trong đó có tình cảm sâu sắc của cháu với bà. ? Ngoài ra trong bài thơ này còn có - “Tiếng gà trưa”-> nhấn mạnh b-Tác dụng: cụm từ nào được lặp lại? tác động của tiếng gà đến tâm ĐN để làm nổi bật ý, gây ? Nhận xét về giá trị biểu cảm mà hồn nhà thơ mở ra bảo kỷ niệm. cảm xúc mạnh làm cho cách lặp này đem lại? câu văn câu thơ thêm mạnh mẽ , nhịp nhàng. ? Ở khổ thơ đầu và khổ thơ cuối "Tiếng gà trưa" có những từ ngữ nào được lặp lại? ? Tác dụng của nó ntn?. ? So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài “Tiếng gà trưa” với điệp ngữ trong hai đoạn thơ dưới đây, tìm đặc điểm cảu mỗi dạng?. Hs thảo luận (4’) II. Các dạng điệp ngữ: - ĐN trong khổ thơ đầu của - ĐN cách quãng. bài “Tiếng gà trưa”: ĐN cách quãng. - ĐN nối tiếp. - ĐN trong khổ thơ a): ĐN nối tiếp. - ĐN chuyển tiếp (ĐN - ĐN trong khổ thơ b): ĐN vòng). chuyển tiếp (ĐN vòng). Gv GD KNS: Lựa chọn, sử dụng điệp ngữ phù hợp hoàn cảnh giao tiếp. G/v chốt: Điệp ngữ là 1 biện pháp tu từ. nó có thể giúp cho việc thể hiện câu văn câu thơ tăng thêm tính nhịp nhàng, linh hoạt, tạo cảm xúc mới lạ cho người đọc… Hoạt động 2: 15’ B. Luyện tập: - Bt1: Tìm ĐN trong các đoạn trích - “Dân tộc”: khẳng định ý chí và bản lĩnh, nhấn mạnh đanh thép về quyền độc lập tự do bất khả xâm phạm của dân tộc và nêu tác dụng. Việt Nam. - “Trông”: biểu đạt mạnh mẽ về của người nông dân trong xã hội cũ. - Bt 2: Tìm ĐN và xác định dạng. - Điệp ngữ cách quãng (1, 2) - Điệp ngữ nối tiếp (3, 4) - Bt 3: Nhận xét cách lặp từ trong Không phải là ĐN mà là lỗi lặp từ. đoạn văn. Và đưa ra cách chữa. - 115 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Bt 4: Viết đoạn văn có ĐN Hoạt động 3: 2’. (Hs về nhà làm) C. Hướng dẫn tự học: - Làm bt 4 (viết đoạn văn). - Nhận xét về cách sử dụng ĐN trong một đoạn văn đã học. 4. Củng cố: 2’ - Nêu khái niệm và tác dụng của ĐN? Có các dạng điệp ngữ nào? 5. Dặn dò: 2’ - Học bài, xem lại các bt, làm bt. - Chuẩn bị “Luyện nói: phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học”: lập dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Cảnh khuya” (nhóm 1, 2, 3) và bài “Rằm tháng giêng” (nhóm 4, 5, 6) của Hồ Chí Minh; đến lớp trình bày. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TUẦN 14 TIẾT 56 NS: 17/11/2011. LUYỆN NÓI: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC I-MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Củng cố kiến thức về cách làm bài phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. - Luyện tập phát biểu miệng trước tập thể, bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ về tác phẩm văn học. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Giá trị nội dung và nghệ thuật cảu một số tác phẩm văn học. - Những yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm về một tác phẩm văn học. 2. Kĩ năng: - Tìm ý, lập dàn ý bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học. - Biết cách bộc lộ tình cảm về một tác phẩm văn học trước tập thể. - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về một tác phẩm văn học bằng ngôn ngữ nói. III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: / 3. Bài mới: Hoạt động 1: 5’ A. Củng cố kiến thức: ?Như thế nào là biểu cảm về một tác - Trình bày những cảm xúc, - Trình bày những cảm phẩm văn học? tưởng tượng, liên tưởng, suy xúc, ... của mình về nội ? Khi phát biểu cảm nghĩ thường ngẫm của mình về nội dung và dung và hình thức của hình thức của tác phẩm. tác phẩm. dùng những cách nào? - BC trực tiếp và gián ? Nêu trình tự và bố cục của bài văn - BC trực tiếp và gián tiếp. tiếp. phát biểu cảm nghĩ? - Bố cục 3 phần - Bố cục 3 phần B. Luyện tập: Hoạt động 2: 35’ Gv yêu cầu hs luyện nói theo * Hs luyện nói: nhóm. * Mở bài:Lời giới thiệu bài thơ và cảm nghĩ chung của em. Gv yêu cầu đại diện nhóm trình * Thân bài: Nêu cảm nghĩ của em bày trước lớp. - Cảm xúc chung về hình tượng cái đẹp trong tác phẩm. (Gv lưu ý hs: giọng điệu, âm - Cảm nghĩ từng chi tiết (theo thứ tự câu thơ) - 116 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> lượng, vị trí đứng ...) - Cảm nghĩ về tác giả. KNS: Trình bày cảm nghĩ * Kết bài:Khẳng định, cảm nghĩ, rútra bài học. trước tập thể, thể hiện sự tự tin. *Gv nhận xét chung tiết luyện nói Hoạt động 3: 2’ C. Hướng dẫn tự học: Tự tập nói văn biểu cảm về một tác phẩm văn học đã học ở nhà với nhóm bạn và tập nói một mình trước gương. 4. Củng cố: / 5. Dặn dò: 2’ - Xem lại bài, tự luyện nói. - Soạn bài “Một thứ quà của lúa non: cốm”: Đọc văn bản, tìm hiểu tác giả, tác phẩm, cảm nghĩ về nguồn gốc, giá trị văn hóa, sự thưởng thức cốm.. - 117 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>