Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 4 - Trường THCS Trực Đại

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại ===================================================================. TuÇn 4 Ngµy so¹n : 2/9/2008 Ngµy d¹y : TiÕt 13-14 V¨n b¶n. L·o H¹c Nam Cao. I Môc tiªu gi¸o dôc - Học sinh thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quí của nhân vật lão Hạc , qua đó hiểu thêm về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng tám. Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao ( thể hiện qua nhân vật ông giáo ). Thương cảm đến xót xa và thật sự trân trọng những người n«ng d©n nghÌo khæ . - Bước đầu hiểu được nét đặc sắc về truyện ngắn của Nam Cao, khắc hoạ nhân vật tài, cách dÉn truyÖn tù nhiªn , hÊp dÉn , sù kÕt hîp gi÷a tù sù , triÕt lÝ víi tr÷ t×nh . - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch truyÖn, ph©n tÝch nh©n vËt häc tËp lèi viÕt v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Kĩ năng đọc truyện - Giáo dục lòng yêu kính những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân, căm ghét chế độ thực dân phong kiến đã đẩy người nông dân vào con đường khốn cùng không lối thoát . II ChuÈn bÞ - thầy : soạn bài , tìm tài liệu đọc thêm về Nam Cao, giấy trong ghi một số đoạn văn hay và các chi tiết tiêu biểu để phân tích - Trò : Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của thầy III TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 1, ổn định lớp (1’) 2, KiÓm tra bµi cò (4’) ? Hãy phân tích diễn biến tâm lí của chị Dậu trong đoạn trích “tức nước vỡ bờ “ của tác phẩm “ Tắt đèn” của Ngô Tất Tố ? - Yªu cÇu : + ChÞ dËu lo l¾ng , hÕt lßng ch¨m sãc chång trong lóc èm ®au. + Nhẫn nhịn tha thiết van xin không được – tức quá chị đã xông vào đánh nhau với nhà chức trách và quả quyết “ Thà ngồi tù còn hơn để chúng làm tình làm tội mãi tôi không chịu được” 3, ba× míi Hoạt động 2 - Nam cao - nhµ v¨n hiÖn thùc , nhµ v¨n c¸ch m¹ng Víi “ L·o H¹c” lµ truyÖn ng¾n tiªu biÓu được chuyển thể thành một mảng trong phim “ Làng Vũ đại ngày ấy” . Truyện có gì độc đáo vÒ néi dung , nghÖ thuËt ta t×m hiÓu bµi häc h«m nay . Hoạt động 3 I Giíi thiÖu t¸c gi¶ , t¸c phÈm ? B»ng sù chuÈn bÞ ë nhµ , em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt (5’) cña m×nh vÒ nhµ v¨n Nam Cao ? 1, T¸c gi¶ : Nam Cao (1915-1951) - Häc sinh tr¶ lêi - Lµ nhµ v¨n hiÖn thùc ,nhµ v¨n * GV: NhÊn m¹nh vÒ n¨m sinh , n¨m mÊt ., quª qu¸n c¸ch m¹ng. =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== Nam Cao sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo . Quê hương nhà văn là vùng chiêm trũng , xa phủ nên thường xuyên phải chịu nạn đói , nạn cường hào địa chủ. Chính đặc điểm này trở thành chất liệu quý cho Nam Cao khi viết về đề tài nông thôn và người nông d©n .¤ng lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c – lµ nhµ v¨n c¸ch m¹ng .¤ng hi sinh trªn ®­êng ®i c«ng t¸c ë vïng sau lưng địch . Được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt 1996. Nam Cao có số lượng tác phẩm tương đối lớn để lại cho nÒn v¨n häc ViÖt Nam mét tµi s¶n quý gi¸ C¸c t¸c phÈm chÝnh : (Nh­ SGK) ? Em hiÓu g× vÒ t¸c phÈm “L·o H¹c”? 2, T¸c phÈm : “ L·o H¹c” lµ GV: Truyện viết về người nông dân trước cách mạng truyÖn ng¾n ®¨ng b¸o 1943. th¸ng t¸m . GV: Tãm t¾t t¸c phÈm mét c¸ch kh¸i qu¸t vµ dÉn d¾t ®Ðn ®o¹n trÝch GV: KÓ tãm t¾t phÇn ch÷ nhá : L·o H¹c sang nhµ «ng giáo thông báo về việc định bán chó - ông giáo dửng dưng vì nghe tin ấy đã nhàm tai – Lão kể về con trai l·o yªu mét c« g¸i trong lµng nh­ng v× nhµ g¸i th¸ch cưới cao , không có tiền cưới vợ – Tình yêu tan vỡ , anh con trai lão phẫn trí đi phu đồn điền cao su đã lâu kh«ng cã tintøc g× , ë nhµ l·o sèng thui thñi mét m×nh với con Vàng là kỉ vật của con trai để lại . Lão thương yêu nó như tình ruột thịt – Lão bán hoa màu để dành cho con cưới vợ .Nhưng lão ốm phải tiêu vào tiền bán vườn , gạo đắt không đủ để nuôi chó – thế là lão quyết định bán chó . Hoạt động 4 II §äc , t×m hiÓu chó thÝch .( 6’) GV: Nêu yêu cầu đọc : Phân biệt lời kể , ngôn ngữ của tõng nh©n vËt + Giäng l·o H¹c th× chua ch¸t , xãt xa ., lóc chËm r·i ,nằn nỉ - Ông giáo (người kể truyện )khi thì từ tốn ấm áp , khi thì xót xa thương cảm với những độc thoại nội t©m . – Vî «ng gi¸o : l¹nh lïng , døt kho¸t .Binh T­ : §Çy nghi ngê , mØa mai . GV: C¸c em chó ý ë SGK cã in c¶ truyÖn , phÇn in ch÷ nhỏ để ta theo dõi truyện , phần chữ to thuộc nội dung bµi häc . ? Đọc từ “Hôm sâu lão Hạc ....thất sướng”/42 ? Nªu néi dung cña ®o¹n truyÖn ? -T©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi b¸n chã . GV: Ông giáo an ủi lão Hạc và mời lão ngồi chơi để ông giáo đi luộc khoai , nấu nước àe , hút thuốc cùng =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== lão . Lão Hạc cười gượng từ chối và nhừ ông giáo một viÖc . §ã lµ viÖc g× ? ? Hãy đọc :”Và lão kể ....xa tôi dần dần” ? Nªu néi dung cña ®o¹n ? Lêi uû th¸c vµ cuéc sèng cña l·o sau khi g­i tiÒn , göi vườn . ? §äc “ L·o kh«ng hiÓu t«i ....hÕt truyÖn ? Đoạn truyện nói về vấn đề gì ? - c¸i chÕt cña l·o H¹c * Giấy trong có ghi những chi tiết đó (Bật máy) GV: Dùa vµo nh÷ng chi tiÕt chÝnh h·y kÓ tãm t¾t truyÖn l·o H¹c ( Chú ý tránh sa vào kể về cuộc đời lão Hạc ) ? Gi¶i thÝch - §i cao su c«ng - ta - đăng , dùi giắng , lớp trước ? * Hướng dẫn tìm hiểu chú thích những từ khó ? Văn bản lão hạc được viết theo phương thức biểu đạt chÝnh nµo ? - tù sù ? ngoài ra còn được kết hợp phương thức nào nữa ? - Miªu t¶ , biÓu c¶m III T×m hiÓu ®o¹n trÝch Hoạt động 5 1, Nh©n vËt l·o H¹c GV: ChuyÓn ý ? Nh©n vËt chÝnh trong t¸c phÈm , ®o¹n trÝch lµ ai ? *GV: L·o h¹c cã nhiÒu mèi quan hÖ . Song trong phÇn trÝch nµy ta quan t©m tíi mèi quan hÖ cña l·o víi cËu Vµng . ? V× sao l·o l¹i yªu quÝ con Vµng nh­ vËy ? - Con Vàng là : Kỉ vật của con trai để lại Là bạn để làm khuây. * Con Vµng lµ nguån vui , lµ chç dùa tinh thÇn , n¬i san sẻ giúp lão ít nhiều vơi đi nỗi buồn cay đắng , là hi vọng chờ con về làm cỗ cưới vợ .Nó là một phần của cuộc đời l·o . ? T¹i sao quÝ con vµng nh­ vËy mµ l·o vÉn b¸n ? - Vì : ốm , tiêu vào tiền bán vườn MÊt viÖc B·o hoa mµu mÊt Gạo đắt , con chó ăn khoẻ ? T¹i sao yªu quÝ con Vµng nh­ vËy mµ l·o vÉn cã ý định bán chó và ý định ấy nói nhiều đến “nhàm”. Từ đó em có nhận xét về thái độ của lão trước khi bán chó ? - lão đắn đo nhiều làn rồi mới bán . ? Theo dâi vµo ®o¹n “ H«m sau ...lõa nã” §äc ®o¹n a, T©m tr¹ng l·o H¹c sau khi b¸n =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== truyện đó ? chã .(20’) §o¹n truyÖn kÓ vÒ sù viÖc g× ? ? T×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña l·o H¹c sau b¸n chã ? - Cè lµm ra vui vÎ - Cười như mếu , mắt ầng ậc nước - MÆt co róm l¹i - Những vết nhăn xô lại với nhau , ép cho nước mắt ch¶y ra . - MiÖng mãm mÐm mªu . - L·o hu hu khãc ? Chi tiết nào miêu tả rõ nét nhất tâm trạng của người giµ ? - Lão Hạc xúc động mạnh - Đó là chi tiết miêu tả nét mặt của người già. *GV: Người già ít nước mắt , trong tâm dù rrất đau khổ , khóc thì nước mắt cũng ít chảy ra . ? Qua cách miêu tả độc đáo này thì em hiểu gì về tâm tr¹ng cña l·o H¹c ? ? Vì sao lão lại xúc động mạnh như vậy ? Lão vừa kể võa nghÜ g× ? -“ C¸i gièng nã kh«n ...µ” ? Qua đó em hiểu lão có tâm trạng như thế nào ? ? Qua cách miêu tả và kể + lời đối thoại của nhân vật , - Lão vô cùng dằn vặt , đau khổ , em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ t©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi ©n hËn . b¸n chã ? ? Từ tâm trạng ấy em hiểu gì về bản chất của người nông dân đối với con vật nuôi trong nhà ? - - Người nông dân hiền lành đôn hậu , thương yêu vËt nu«i trong nhµ . - GV: Gi¶ng, b×nh ? Qua phÇn ph©n tÝch , t×m hiÓu ®o¹n truyÖn ®Çu ,em häc tËp ®­îc g× vÒ nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña t¸c gi¶ ? - Cách kể , miêu tả người ( Tả hình dáng mà diễn tả tâm trạng +lời đối thoại để bộc lộ nội tâm ) ? Em cảm nhận được lão Hạc là người như thế nào ? - Lão là người nông dân có tấm lòng đôn hậu Hoạt động 6 Cñng cè: *GV: Lão Hạc là người nông dân hiền lành đôn hậu , hết lòng thương yêu con , thương yêu vật nuôi – Vậy t×nh c¶m cña l·o cßn ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ? tiÕt 2 ta t×m hiÓu tiÕp . TiÕt 2 Hoạt động 1 =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== 1 ,ổn định lớp (1’) 2, bµi häc Hoạt động 2 GV: Dẫn : Sau khi bán chó thì cuộc đời của lão Hạc như b, Lêi uû th¸c cña l·o H¹c vµ c¸i thÕ nµo ta cïng nhau ®i t×m hiÓu chÕt cña l·o .(20’) ? §äc ®o¹n truyÖn “ Vµ l·o kÓ ...c¶”/43 ? l·o H¹c nhê «ng gi¸o nh÷ng viÖc g× ? - Gửi vườn ông giáo giữ hộ cho con - L·o ch¾t chiu cho con , sèng v× - Göi tiÒn khi chÕt lµm ma . GV: Lão trình bày rõ lí do vì sao phải gửi vườn , vì sao con , -L·o cã lßng tù träng cao ph¶i göi tiÒn lµm ma khi chÕt . - Lão hạc là người giàu lòng vị tha ? Qua những lí do trên em thấy lão chỉ nghĩ đến ai? - Nghĩ đến con , đến hàng xóm ? L·o kh«ng muèn phiÒn hµng xãm , chØ nghÜ cho con , chøng tá phÈm chÊt g× cña l·o ? GV: Gi¶ng , b×nh * Theo õi “ Luôn mấy hôm ....đáng buồn “/44 ? Gửi vườn gửi tiền rồi lão Hạc sống ra sao ? - Lu«n mÊy h«m chØ ¨n khoai -- Khoai hÕt : ChÕ ®­îc mãn g× ¨n mãn Êy : Sung luéc , cñ chuèi , rau m¸ , b÷a trai , b÷a èc , vµi cñ r¸y . ? Em hiểu gửi tiền , gửi vườn rồi lão Hạc có cuộc sống nh­ thÕ nµo ? - Cuéc sèng v« cïng thiÕu thèn khæ cùc . ? Theo em l·o h¹c cã thÓ sèng kh¸ h¬n b»ng c¸ch nµo? - Tiêu vào tiền bòn vườn. - Bán vườn lấy tiền sinh sống . *GV: Nhưng tại sao lão không bán vườn , lão có tiền mà lại chịu khổ : Có người cho rằng lão là người gàn dở “ L·o lµm l·o khæ chø ai lµm l·o khæ” ? Nhận xét ấy đúng hay sai ta tìm hiểu tiếp ? ? Chính ông giáo ( người kể chuyện ) buồn muốn giúp . đỡ lão thì lão có thái độ như thế nào ? – l·o tõ chèi gÇn nh­ lµ h¸ch dÞch - l·o xa dÇn dÇn * ¤ng gi¸o buån l¾m vµ ®em chuyÖn cña l·o phµn nµn với Binh Tư một người hang xóm chuyên làm nghề ăn trém ? ?Binh tư đã cho ông giáo biết điều gì về lão hạc ? - L·o võa xin mét Ýt b¶ chã – L·o b¶o cã con chã nhµ nnào cứ đến vườn nhà lão ...Lão định cho nó xơi một bữa . nếu trúng lão với tôi uống rượu . ? Lóc nghe tin Êy «ng gi¸o nghÜ g× ? Suy nghÜ Êy chøng c, C¸i chÕt cña l·o H¹c të t©m tr¹ng cña «ng gi¸o ra sao? =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== GV: Chiếu đoạn văn đó lên - “Hìi ¬i l·o H¹c ! Th× ra ®Ðn lóc cïng l·o .... hÕt” -* ¤ng gi¸o ®ang nghi ngê vÒ nh©n c¸ch cña l·o h¹c , - lão chết thật dữ dội thảm thương buồn về sự đời thì chuyện gì cũng có thể xảy ra. , đau đớn. ? §äc “ Kh«ng ... Binh T­ hiÓu” ? ? §o¹n truyÖn nãi vÒ ®iÒu g× ? ? L·o h¹c chÕt nh­ thÕ nµo ? h·y miªu t¶ l¹i ? GV: Dïng m¸y chiÕu chi tiÕt cho häc sinh miªu t¶? Gäi häc sinh nhËn xÐt c¸ch miªu t¶ cña b¹n? ? NhËn xÐt c¸i chÕt cña l·o H¹c ? - lão chết thật dữ dội thảm thương . ? Nh×n vµo ®©y ta dÔ dµng ®o¸n ®­îc c¸i chÕt cña l·o lµ v× ®©u ? - lão chết vì ngộ độc . Nhưng vì sao lão bị ngộ độc thì chỉ có “tôi và Binh Tư hiÓu” ? Ta hiÓu l·o chÕt lµ do ®©u ? - V× ¨n b¶ chã . ? Như vì sao lão phải xin bả chó ăn để chết ? * Thực ra lão vẫn còn vườn , còn tiền lão có thể duy trì sù èng b»ng c¸ch nµo ? l·o sèng th× ®­îc g× , mÊt g× ? l·o chÕt th× ®­îc g× , mÊt g× ? - lão có thể bán vườn , ăn vào tiền bòn từ hoa màu , tiền göi lµm ma . -Lão sống thì phải bán vườn và chết thì phải phiền đến hàng xóm lão không muốn . Cho nên lão đã chọn đến c¸i chÕt . ? Cái chết của lão thể hiện tình cảm gì của lão đối với con ? - Lão sẵn sàng chết để con có vườn để sinh sống * Lão mang phẩm chất của người nông dân việt nam suốt đời chắt chiu dành dụm cho con – sống vì con và 2, Ông giáo ( người kể chuỵên ) s½n sµng chÕt v× con ; giµu lßng tù träng , giµu lßng vÞ (15’) tha . ? Lóc ®Çu nghe l·o h¹c kÓ chuyÖn th× «ng gi¸o cã th¸i độ như thế nào ? - Dửng dưng – nghĩ đến những quyển sách quí * Lúc lão đau khổ nghĩ mình đánh lừa con chó thì ông giáo có thái độ an ủi “ Cự cứ tưởng ...khác”. Thấy lão h¹c khæ vî «ng gi¸o g¹t ph¾t ®i . ? Ông giáo nghĩ gì về người nghèo khổ ? - “ khi người ta khổ qua thì người ta chẳng nghĩ gì đến ai ®­îc n÷a” - Người nghèo thì thường hay tự ái .... =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== * Khi nghe Binh T­ kÓ chuyÖn vÒ l·o H¹c xin b¶ chã ông giao thốt lên “ Hỡi ôi lão Hạc ....đáng buồn”và sau c¸i chÕt cña l·o H¹c th× «ng gi¸o nghÜ g× ? HS Tr¶ lêi GV: B×nh - ¤ng gi¸o rÊt hiÓu vµ c¶m th«ng sâu sắc với người nghèo . - “ Nh­ng ... sµo ” ? TÊt c¶ nh÷ng suy nghÜ cña «ng gi¸o thÓ hiÖn «ng gi¸o là người như thế nào ? * H×nh ¶nh «ng gi¸o lµ h×nh ¶nh tÇng líp trÝ thøc nghÌo ë n«ng th«n ngµy Êy , hä cã Ýt ch÷ nghÜa , giµu lßng thương cảm nhưng bất lực trước sự đau khổ của người nghÌo. Hoạt động 3 IV Tæng kÕt (4’) ? Những đọan văn nêu cảm nghĩ này có ý nghĩa gì với 1, NghÖ thuËt : truyÖn ? TruyÖn kÓ ë ng«i thø mÊy ? 2, Néi dung : - Những đoạn văn này để cho nhân vật dẽ dàng bộ lộ * Ghi nhí: SGK c¶m xóc trùc tiÕp . - TruyÖn kÓ: khi th× ng«i thø nhÊt , khi th× ng«i thø 3 ? lèi kÓ chuyÖn nµy cã ý nghÜa g× ? - §Ó nh©n vËt dÔ dµng tù béc lé c¶m xóc , suy nghÜ cña m×nh . ? Truyện đã dùng phương thức biểu đạt nào ? - Tù sù , miªu t¶ ,biÓu c¶m ? Với lối viết truyện độc đáo ấy truyện đã nêu bật nội dung g×? Hoạt động 4 IV: LuyÖn tËp :(4’) A: Người nông dân giàu lòng tự trọng và lòng vị tha . Bµi tËp 1 B: Hiền lành đôn hậu có tình yêu thương sâu nặng . Chỉ ra những nhận xét đúng trong C:” Thương yêu chồng con , sẵn sàng sống vì con , chết những nhận xét sau ? v× con . D: Cuộc đời bị đè nén , áp bức , nghèo khổ . Đ: tự làm cuộc đời bi kịch đau khổ . E: Họ là những người gàn dở . Bµi tËp 2 Qua nh©n vËt l·o h¹c em hiÓu g× về số phận của nhân dân ta dưới chế độ cũ ? V× sao hä l¹i nghÌo khæ. - mọi tầng lớp nhân dân đều khổ Hoạt động 5 4: Cñng cè: GV: Kh¸i qu¸t l¹i néi dung cña c¶ hai tiÕt cùc học để khắc sâu kiến thức cho học sinh 5: Hướng dẫn học bài : (1’) Häc thuéc phÇn ghi nhí - Ph©n tÝch truyÖn theo nh©n vËt - häc tËp c¸ch viÕt truyÖn . - Lµm c¸c bµi tËp trong vë ng÷ v¨n . =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== Chuẩn bị bài “ Từ tượng thanh , từ tượng hình” ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n trÝch sau: “T«i m¶i mèt ch¹y sang…..ChØ cã t«i víi Binh T­ hiÓu” Gîi ý: C©u v¨n : Dïng kiÓu c©u trÇn thuËt , NhÞp v¨n gấp gáp, dùng từ tượng thanh , từ tượng hình Miêu tả cái chết của lão Hạc- làm nổi bật cái chết đau đớn dữ dội của Lão Hạc- Nam Cao – ca ngợi trân trọng , đề cao nhân cách và đặt niềm tin vào những người chân lấm tay bùn , những kiếp sống lầm than đã vượt lên trên c¸ch sèng b¶n n¨ng gi÷ ®­îc nh©n c¸ch trong s¹ch 8B : tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n trÝch sau: “ Hìi ơi lão Hạc…..Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn …” Gîi ý: §o¹n v¨n nªu lªn t©m tr¹ng cña «ng gi¸o khi nghe Binh T­ kÓ chuyÖn vÒ l·o H¹c : Sù nghi ngê vÒ nhân cách của Lão ,sự lầm tưởng làm ông giáo đến xót xa buồn cho cuộc đời , buồn cho sự tha hoá và cảm thấy mình như bị xúc phạm bởi mình đã tôn trọng ông lão bao nhiªu th× c©u chuyÖn nµy lµm cho «ng gi¸o vì méng bÊy nhiªu. Phân tích :Cách dùng kiểu câu , dùng dấu câu … để làm nổi bật tam trạng cảm xúc đó * Rót kinh nghiÖm :. TuÇn 4-TiÕt. 15. Ngµy so¹n : 2/9 /2008 ngµy d¹y :. Từ tượng thanh , từ tượng hình I Môc tiªu gi¸o dôc - Học sinh hiểu được thế nào là từ tượng thanh, từ tượng hình, tác dụng của từ tượng thanh, từ tượng hình gợi tả âm thanh, hình ảnh làm tằn thêm tính hình tượng, tính biểu cảm trong giao tiếp và nhất là từ tượng hình, từ tượng thanh thường dùng trong văn bản miêu tả, tự sự . - Vận dụng vào việc viết văn tự sự, miêu tả và phân tích những giá trị cụ thể của từ tượng thanh, từ tượng hình trong những văn bản cụ thể . - Giáo dục ý thức chọn lọc từ tượng thanh , từ tượng hình cho thích hợp khi viết văn . II ChuÈn bÞ : - ThÇy : Nghiªn cøu so¹n bµi , ghi vÝ dô vµ bµi tËp vµo giÊy trong - Trò : Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của thầy : III TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== 1, ổn định lớp (1’) 2, kiÓm tra bµi cò :15’ Câu 1 : Thế nào là trường từ vựng ? Cho ví dụ ? Câu2 : Cho tập hợp từ sau hãy tìm trường từ vựng của các từ đó? a, chân , miệng, đánh , học sinh , công nhân , hệ bài tiết, hệ tiêu hoá. b, sông , núi , người Kinh, người mường, Tây nguyên , Đồng bằng , miền núi C©u 3 Hãy tìm những từ chỉ trường từ vựng “người” trong đoạn trích sau : “Rồi chị túm lấy cæ h¾n,Ên dói ra cöa . Søc lÎo khoÎo cña anh chµng nghiÖn ch¹y kh«ng kÞp víi søc x« ®Èy cña người đàn bà lực điền , hắn ngã chỏng qoèo trên mặt đất , miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu” ( Tắt đền – Ngô Tất Tố) - yªu cÇu : + Câu1 : Trả lời đúng khái niệm( SGK ) LÊy ®­îc vÝ dô + Câu 2: a, “ Người” b, “ Đất nước” + Câu 3 : Những từ chỉ trường từ vựng “ người” trong đoạn trích: Chị, hắn, anh chàng nghiện, người đàn bà, vợ chồng, túm, ấn dúi, xô dẩy , thÐt, lÎo khoÎo, cháng quÌo…. 3, bµi míi : Hoạt động 2 GT: Khi viết văn miêu tả hoặc miêu tả trong tự sự để bài văn có hình ảnh người ta thường chọn những từ tượng thanh , từ tượng hình . Vậy thế nào là từ tượng thanh , từ tượng hình bài học h«m nay chóng ta cïng nhau t×m hiÓu .(Ghi bµi lªn b¶ng ) Hoạt động 3 I Thế nào là từ tượng hình , từ tượng M¸y chiÕu( b¶ng phô) cã ghi c¸c vÝ dô : Giã bÊc thanh (9’) rít lên từng cơn. Mặt lão đột nhiên co rúm lại … 1, VÝ dô : C¸i ®Çu l·o nghÑo vÒ mét bªn vµ c¸i miÖng mãm mÐm cña l·o mÕu nh­ con nÝt . l·o hu hu khãc . … - Nµy ! ¤ng gi¸o ¹ ! C¸i gièng nã còng kh«n ! Nã cø lµm in nh­ nã tr¸ch t«i , nã kªu ­ ö …µ? - T«i ë nhµ Binh t­ vÒ ®­îc mét lóc l©u th× thÊy… T«i xång xéc ch¹y vµo . l·o H¹c ®ang vËt v· ë trªn giường , đầu tóc rũ rượi , quần áo xộc xệch , hai m¾t long sßng säc . ? §äc tõng ®o¹n v¨n chó ý c¸c tõ in ®Ëm ? Nh÷ng tõ nµo gîi t¶ h×nh ¶nh , d¸ng vÎ , tr¹ng th¸i cña sù vËt -Mãm mÐm – h×nh ¶nh c¸i miÖng giµ nua . - Xång xéc – tr¹ng th¸i véi v·, lo l¾ng . - Vật vã - hình ảnh thể hiện trạng thái đau đớn . - Rũ rượi - đầu tóc rối tung rối bời . - Xéc xÖch – kh«ng ngay ng¾n - Sßng säc – d¸ng vÎ con m¾t d÷ tîn . =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== ? Nh÷ng tõ in ®Ëm nµo m« pháng ©m thanh cña tù nhiên , âm thanh của vật , của con người ? - Âm thanh của người : Tiếng khóc của lão Hạc : hu hu TiÕng kªu rªn cña con chã : ­ ö - ¢m thanh cña tù nhiªn : tiÕng giã : rÝt ? Nh÷ng tõ cã gi¸ trÞ gîi ©m thanh m, gîi h×nh ¶nh này là những từ tượng thanh , từ tượng hình 2, KÕt luËn ; ? Thế nào là từ tượng hình ? Cho ví dụ ? - Từ tượng hình : Là từ gợi tả dáng vẻ , h×nh ¶nh , tr¹ng th¸i cña sù vËt. ? Thế nào là từ tượng thanh ? Cho ví dụ ? - Từ tượng thanh : Là từ miêu tả âm thanh của tự nhiên , của con người . Hoạt động 4 ? những từ tượng thanh , từ tượng hình này thường lµ nh÷ng tõ thuéc kiÓu tõ nµo ?- Tõ l¸y ? những từ ngữ đó có tác dụng gì trong việc miêu tả nÐt mÆt vµ c¸i chÕt cña l·o H¹c? ? Từ đó em thấy từ tượng thanh , từ tượng hình có dông g× ? ? §äc phÇn ghi nhí SGK ? Hoạt động 5 ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi t¹p ? Muèn thùc hiÖn ®­îc yªu cÇu ba× tËp ph¶i c¨n cø vµo ®©u ? B¶ng phô cã ghi bµi tËp cho häc sinh lªn b¶ng lµm ? NhËn xÐt ? nªu yªu cÇu bµi tËp ? Muèn thùc hiÖn ®­îc bµi tËp ta ph¶i lµm nh¬ thÕ nµo?. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp ? Cươì ha hả là cái cười như thế nào ?. II t¸c dông :(5’) - Từ tượng hình, từ tựơng thanh gợi ®­îc ©m thanh , h×nh ¶nh cô thÓ sinh động có giá trị biểu cảm cao trong miªu t¶ , biÓu c¶m .. III luyÖn tËp (14’) Bài tập 1/50 Tìm từ tượng hình , từ tượng thanh trong những câu sau? - Từ tượng hình : rón rén , lẻo khoẻo, chánh quÌo. - Từ tượng thanh : xoàn xoạt , bịch , bèp . Bài tập 2/50 Tìm 5 từ tượng hình gợi tả dáng đi của người theo mẫu - §i lß dß - đi lừ đừ - ®i th­ th¶ - ®i ngong nguÊy - ®i nhÑ nhµng - ®i liªu xiªu Bµi tËp 3/50 - Cười ha hả : tiếng cười to , tỏ rõ rất kho¸i chÝ - Cười hì hì : tiếng cười tỏ sự thích thú , hiÒn tõ - Cười hô hố : tiếng cười to , thôlox g©y c¶m gi¸c khã chÞu. ? Cười hì hì là tiếng cười như thế nào ? - Cười hô hố là cười như thế nào ? ? Cười hơ hớ là cười như thế nào ? ? §äc yªu cÇu nbµi tËp 4 =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== Hoạt động 6 - Cười hơ hớ : tiếng cười thoải mái , 4, Cñng cè: GV Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi vui vÎ , kh«ng cÇn che ®Ëy , gi÷ ý tø häc Bµi tËp 4/50 Đặt câu với từ cho trước: Mưa rơi 5 hướng dẫn về nhà : (1’) lép bép trªn m¸i nhµ (trªn tµu l¸chuèi) - N¾m ch¾c lÝ thuýªt - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i Bµi tËp vÒ nhµ : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông từ tượng thanh , từ tượng hình kể lại tâm trạng của em trong mét lÇn m¾c lçi víi b¹n. *Rót kinh nghiÖm :. TuÇn 4 - TiÕt 16 Ngµy so¹n : 2/9/2008 Ngµy d¹y :. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n I Môc tiªu gi¸o dôc - Học sinh hiểu được cách sử dụng cách sử dụng các phương tiện để liên kết các đoạn văn để chóng liÒn ý, liÒn m¹ch . - RÌn kÜ n¨ng viÕt c¸c ®o¹n v¨n cã sù liªn kÕt chÆt chÏ . - Gi¸o dôc ý thøc viÕt v¨n cã l« gÝc, chÆt chÏ. II ChuÈn bÞ : - ThÇy : nghiªn cøu , so¹n bµi , b¶ng phô hoÆc giÊy trong ghi vÝ dô vµ bµi tËp - Trò : Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của thầy : III TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 1, ổn định lớp (1’) 2, KiÓm tra bµi cò (4’) ? Thế nào là đoạn văn ? Khi xây dựng một đoạn văn ta cần quan tâm dến vấn đề gì ? - yªu cÇu : + Nêu đúng khái niệm đoạn văn. + Khi xây dựng đọan văn ta cần quan tâm tới đối tượng trong đoạn văn , chủ đề cần nói trong đoạn , từ ngữ chủ đề , câu chủ đề, cách trình bày đoạn văn 3, Bµi míi : Hoạt động 2 =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== - GT: Một văn bản thường có nhiều đoạn văn , Các đoạn văn phải có sự liên kết với nhau để làm sáng tỏ chủ đề của văn bản . Vậy liên kết các đoạn văn trong văn bản như thế nào bài học h«m nay ta cïng nhau t×m hiÓu .(ghi tªn bµi ) I T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n Hoạt động 3 v¨n trong v¨n b¶n (8’) b¶ng phô hoÆc giÊy trong ghi vÝ dô * VÝ dô : ? Hai ®o¹n v¨n trªn cã mèi liªn hÖ g× kh«ng ? t¹i sao ? ? §o¹n I nªu néi dung g× ? - Miêu tả quang cảnh chung ở sân trường ? §o¹n II nªu néi dung g× ? - Tâm trạng của nhân vật tôi về ngôi trường lúc đi ngang qua , ghé lại thăm trường một lần . GV: hai đoạn đều nói về ngôi trường – mối liên hệ chưa rõ về thời gian mà nhân vật tôi đến thăm trường . B¶ng phô ghi 2 ®o¹n v¨n ë vÝ dô 2 ? Cụm từ : “Trước đó mấy hôm”bổ sung ý nghĩa gì cho ®o¹n hai ? - Cã ý nghÜa so s¸nh . ? Cụm từ :” Trước đó mấy hôm” Lµm cho hai ®o¹n v¨n liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo ? - lµm cho ý gi÷a hai ®o¹n v¨n liÒn m¹ch víi nhau . *GV: Cụm từ “ Trước đó mấy hôm là từ ngữ dùng để liên kết hai đoạn văn này với nhau . ? Em hiÓu thÕ nµo lµ liªn kÕt ®o¹n v¨n? - Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n lµ lµm cho ý c¸c ®o¹n v¨n liÒn m¹ch víi nhau . ? H·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n văn trong văn bản ? Khi nào thì ta cần liên kết đoạn * kết luận : Sử dụng các phương tiện liên kết để thể hiện mối quan hệ ý ? nghÜa. II C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n trong v¨n Hoạt động 4 B¶ng phô ghi vÝ dô a . §äc vÝ dô ? b¶n (15’) GV: Hai ®o¹n v¨n trªn liªn kÕt hai kh©u cña mét 1, Dùng từ ngữ để liên kết các qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc ? ®o¹n trong v¨n b¶n §ã lµ nh÷ng kh©u nµo ? * VÝ dô : - Kh©u t×m hiÓu - Kh©u c¶m thô ? Hai ®o¹n v¨n trªn liªn kÕt víi nhau b»ng nh÷ng tõ ng÷ nµo? - B¾t ®Çu – sau * Nh÷ng tõ nµy cã ý nghÜa liÖt kª c¸c sù viÖc . ? Hãy kể tiếp các phương tiện liên kết có ý nghĩa - Nh÷ng tõ chØ ý liÖt kª. quan hệ liệt kê- Trước hết , đầu tiên , tiếp theo , =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== cuèi cïng .... B¶ng phô ghi vÝ dô b/51? §äc vÝ dô ? ? chØ ra néi dung cña ®o¹n v¨n I ? – Cảm giác ... trước ..thấy xa lạ . ? ChØ ra néi dung cña do¹n v¨n II ? - lÇn nµy ... võa xinh ...gÇn gòi ? T×m quan hÖ ý nghÜa gi÷a hai ®o¹n v¨n trªn ? - Quan hệ đối lập * Để liên kết hai đoạn văn có ý nghĩa đối lập , ta thường dùng từ ngữ biểu thị ý nghĩa đối lập và để so s¸nh c¶m xóc ë hai thêi ®iÓm kh¸c nhau . ? Hãy tìm thêm các từ ngữ khác dùng để làm - Từ chỉ ý đối lập so sánh . phương tiện liên kết đoạn có ý nghĩa biểu thị đối lập ? – Nhưng , trái lại , ngược lại , tuy nhiên... Quan s¸t hai ®o¹n v¨n vÝ dô b/51+52 ? tõ “nh­ng” thuéc tõ läai g× ? - Quan hÖ tõ . ? Từ “ đó’ thuộc từ loaị gì ? - §¹i tõ ? Tõ “nµy”? – chØ tõ * Chỉ từ và đại từ được dùng làm phương tiện liên kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n . - Dùng các đại từ , chỉ từ , quan ? h·y kÓ tiÕp mét sè chØ tõ mÇ em biÕt cã thÓ lµm hÖ tõ . dùng là phương tiện liên kết ? - Êy , kia... ? b¶ng phô ghi vÝ dô b/52 ? §äc vÝ dô ? PhÇn trÝch cã mÊy ®o¹n v¨n ? ? Nêu nội dung đoạn I ? – Bác viết và để đồng chí gãp ý . ? Nªu néi dung ®o¹n II? – kÕt luËn – ViÕt còng nh­ mäi viÖc kh¸c ph¶i cã chÝ , chí dÊu dèt th× míi tiÕn bé . ? ý cña hai ®o¹n v¨n cã mèi quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo ? - Một đoạn nêu vấn đề , một đoạn tổng kết , khái quát lại vấn đề . ? Để thể hiện mối quan hệ chặt chẽ ấy Bác đã dùng những từ ngữ nào để làm phương tiện liên kết ? - Nãi tãm l¹i . GV: §ã lµ tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kÕt , kh¸i qu¸t sù viÖc . ? Hãy kể tiếp các phương tiện liên kết mang ý nghÜa kh¸i qu¸t , tæng kÕt mµ em biÕt ? - - Tãm l¹i , nh×n chung =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại =================================================================== - Dïng nh÷ng tõ ng÷ cã ý nghÜa * B¶ng phô ghi vÝ dô cã phÇn trÝch cña Bïi HiÓn tæng kÕt , kh¸i qu¸t . ? §äc ®o¹n trÝch , ý ®i häc ë ®o¹n trªn ®­îc nh¾c lại ở đoạn văn dưới qua câu văn nào ?- Câu “ ái dà. 2, Dùng câu nối để liên kết các lại còn chuyện đi học nữa cơ đấy” ®o¹n v¨n ? C©u v¨n nµy cã ý nghÜa g× víi hai ®o¹n v¨n trªn ? - Câu này dùng để nối ý giữa hai đoạn văn . ? Câu nối này đứng ở vị trí nào trong hai đoạn ? - §øng ë ®Çu ®o¹n II GV: Có khi đứng tách riêng thành một đoạn . ? Em hiÓu g× vÒ c©u nèi ? - Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn với nhau . Câu nối đứng đầu đoạn II hoặc tách thành đoạn văn riªng . GV: Qua phÇn t×m hiÓu bµi häc nµy cã thÓ dïng các phương tiện nào để liên kết các đoạn văn trong v¨n b¶n . Hoạt động 5 III LuyÖn tËp (15’) ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp ? Bµi tËp 1/53 ? Bµi tËp cho biÕt g× vµ yªu cÇu ta lµm g×? T×m c¸c tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt ? §Ó thùc hiÖn ®­îc yªu cÇu bµi tËp ta ph¶i c¨n cø ®o¹n v¨n vµ chØ râ chóng chØ mèi quan vµo ®©u? hÖ g× ? HS: A, “ Nãi nh­ vËy” - ý nghÜa tæng qu¸t GV: trên cơ sở đó các em hãy thực hiện yêu cầu bài B, “Thế mà”- ý so sánh tËp C, “tuy nhiên”- ý đối lập Bµi tËp 2/54 §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp ChÐp ®o¹n v¨n vµ t×m c¸c tõ ng÷ hoÆc GV: Chia đội chơi :Ai nhanh hơn . các câu thích hợp để điền vào chỗ trống *GV: Cã b¶ng phô ghi c¸c phÇn trÝch , c¸c nhãm để làm phương tiện liên kết đoạn văn . lên điền từ làm phương tiện liên kết vào chỗ trống thích hợp . Thi xem đội nào điền đúng , điền nhanh GV: NhËn xÐt vÒ thêi gian , vÒ néi dung – biÓu dương đội nhanh Hoạt động 6 $: Cñng cè: GV: Nh¾c l¹i néi dung c¬ b¶n cña bµi học để khắc sâu kiến thức cho học sinh 5: Hướng dẫn về nhà : (2’) - N¾m ch¾c néi dung bµi häc , - lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo Bµi tËp vÒ nhµ : ViÕt ®o¹n v¨n kÓ vÒ mét kØ niÖm tuổi thơ sâu sắc của em sau đó chỉ ra các cách lên kết trong đoạn văn đó * Rót kinh nghiÖm: =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Trường THCS Trực Đại ===================================================================. =================================================================== Người thực hiện : Vũ Thị Hương N¨m häc 2008-2009 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>