Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 22 - Tiết 85 đến tiết 88

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 22 Ngµy so¹n: 29/1/08 TiÕt: 85.. V¨n b¶n: ng¾m tr¨ng (Väng nguyÖt) ®i ®­êng (TÈu lé) (hå chÝ minh). I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh 1) Qua bµi Ng¾m tr¨ng: - Cảm nhận được tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ, dù trong hoàn cảnh tù ngục, Người vẫn mở rộng tâm hồn tìm đến giao hoà với vầng trăng ngoài trời. - ThÊy ®­îc søc hÊp dÉn nghÖ thuËt cña bµi th¬. 2) Qua bµi §i ®­êng: - Hiểu được ý nghĩa tư tưởng của bài thơ: từ việc đi đường gian lao mà nói lên bài học đường đời, đường cách mạng. - C¶m nhËn ®­îc søc truyÒn c¶m nghÖ thuËt cña bµi th¬: rÊt b×nh dÞ, tù nhiªn mµ chÆt chÏ, mang ý nghÜa s©u s¾c. II/ ChuÈn bÞ: GV : So¹n gi¸o ¸n + nghiªn cøu tµi liÖu NhËt kÝ trong tï. HS : Soạn kĩ bài + Tìm đọc Nhật kí trong tù. III/ TiÕn tr×nh: A- ổn định tổ chức: B- KTBC : C- Bµi míi : * Giới thiệu bài: GV giới thiệu sơ lược về Hồ Chí Minh và tác phẩm Nhật kí trong tù. I/ V¨n b¶n Ng¾m tr¨ng. GV nêu yêu cầu đọc: Câu1 nhịp 2/2/3, giọng 1) §äc vµ t×m hiÓu chung, tương đối bình thản. Câu2 nhịp 4/3, giọng bối rối. Câu 4, 5 nhịp 4/3 giọng đằm thắm, vui, sảng khoái.. GV đọc sau đó gọi 2 học sinh đọc. -> NhËn xÐt. ? Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c theo thÓ th¬ nµo. ? Em hiÓu g× vÒ thÓ th¬ nµy. GV : Vọng nguyệt (hay đối nguyệt, khán minh nguyệt - ngắm trăng) là đề tài rất phổ biến trong thơ cổ. Nhà thơ gặp cảnh trăng đẹp thường mang rượu uống, ngắm hoa và trăng thế mới thú vị. Người ta chỉ ng¾m tr¨ng khi t©m hån th­ th¸i, th¶nh th¬i. Nh­ng ë đây, HCM ngắm trăng trong hoàn cảnh đặc biệt: trong tï…. - ThÓ th¬ §­êng luËt: thÊt ng«n tø tuyÖt. + Câu1: khai đề. + Câu2: thừa đề. + Câu3: chuyển đề. + Câu4: hợp đề. 2) Ph©n tÝch.. - HS đọc diễn cảm câu thơ. ? C©u th¬ ®Çu kÓ vµ nhËn xÐt vÒ viÖc g×, ë ®©u.. Câu1: Trong tù, không rượu cũng không hoa. - ở trong tù, không có rượu, không có hoa. (trong tù làm gì có rượu có hoa, chỉ có muỗi, rệp, bẩn thØu, tï tóng…). -> B¸c biÕt râ ®iÒu nµy vµ hÐ lé sù bùc m×nh vì thiếu thốn song giọng thơ vẫn tương đối b×nh th¶n. Câu 2: Đối thử lương tiêu, nại nhược hà?. ? V× sao B¸c l¹i nªu lªn nhËn xÐt Êy. ? Giäng ®iÖu cña c©u th¬ nµy ntn. - HS đọc diễn cảm câu 2.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Thử đối chiếu với nguyên tác và bản dịch nghĩa với bản dịch thơ để thấy cái hay của nguyªn t¸c vµ sù ch­a s¸t cña c©u th¬ dÞch, ë chç nµo. ? nại nhược hà là ntn? Câu trong nguyên tác lµ c©u g×. ? …khã h÷ng hê trë thµng c©u g×. ? DÞch nh­ vËy lµm mÊt ®i c¸i hay cña ý th¬ ntn. ? Qua 2 c©u th¬ 1,2, chóng ta thÊy phÈm chÊt gì của người tù HCM.. (Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ?). - nại nhược hà? (biết làm thế nào?) dịch thành khó hững hờ đã đổi từ câu hỏi thành câu cảm, kÓ -> bá mÊt c¸i xèn xang, bèi rèi rÊt nghÖ sÜ, nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên.. -> Trước cảnh đêm trăng đẹp, tâm hồn nghệ sĩ (Người tiếc và thấy thiếu vắng rượu, hoa. Nhưng nhớ của HCM say đắm, muốn có cuộc thưởng đến rượu hoa trong cảnh nhà tù khắc nghiệt càng cho trăng đầy đủ, nhưng trong tù thì làm sao có thấy người tù không hề vướng bận bởi vật chất, tâm thể? Người bối rối trước cảnh đẹp đêm trăng. hån vÉn tù do, ung dung… ThÓ hiÖn t©m hån yªu thiªn nhiªn, tù do, rung - HS đọc diễn cảm 2 câu thơ. động trước cảnh đẹp đêm trăng mặc dù trong hoàn cảnh tù đày. C©u 3- 4. Nhân hướng song tiền, khán minh nguyệt, ? Hai c©u th¬ thÓ hiÖn mqh vµ t×nh c¶m ntn NguyÖt tßng song khÝch, kh¸n thi gia. giữa người và trăng. (Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬.) - Người ngắm trăng, trăng ngắm người. -> Mqh đặc biệt, sự giao hoà thắm thiết giữa trăng và người ? Phép đối và nhân hoá đã được sử dụng ntn - Phép đối và nhân hoá: vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ nghÖ thuËt g×. + Người tù hướng ra ngoài cửa sổ ngắm tr¨ng. + Trăng cũng chủ động vượt qua song sắt ngắm người tri kỉ- nhà thơ. ? Nhận xét gì về cảnh tượng này. -> Cả 2 đều chủ động tìm đến nhau, giao hoà ? Điều này chứng tỏ Bác là người có tâm hồn cùng nhau, ngắm ngau say đắm. ntn. -> Bác là người yêu trăng và say trăng. GV : Hoµi Thanh viÕt: Th¬ B¸c ®Çy tr¨ng… -> Vừa thực vừa tượng trưng: Sức mạnh tàn ? Hình ảnh cái song sắt đứng ở giữa người tùbạo, lạnh lùng của nhà tù vẫn bất lực trước nhµ th¬ vµ vÇng tr¨ng cã ý nghÜa g×. tâm hồn tự do của người tù cách mạng. GV : 2 c©u th¬ cho thÊy søc m¹nh tinh thÇn k× diÖu của người chiến sĩ - thi sĩ hướng ra ánh sáng, tự do từ n¬i ®en tèi, tµn b¹o…. ? Nªu nh÷ng nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña bµi th¬.. ? NghÖ thuËt Êy nh»m thÓ hiÖn néi dung ntn.. 3/ Tæng kÕt: a) NghÖ thuËt: - Tính cổ điển: thi đề (vọng nguyệt), thi liệu (rượu, hoa, trăng), cấu trúc đăng đối.. - Tinh thÇn thÐp: sù tù do néi t¹i, phong th¸i ung dung vượt lên trên sự tàn bạo của tù ngôc… b) Néi dung: ghi nhí. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV giới thiệu: 8- 1942 -> 9-1943 HCM đã bị chính quyền TGT bắp giam, giải khắp mười ba huyện, mười tám nhà lao đã ở qua. Trong những cuộc chuyển lao đó, người tù bị trãi giËt c¸nh khuûu, cæ mang xiÕng xÝch, trèo đèo vượt núi… Tẩu lộ ghi lại cảm xúc của Người trong một lÇn chuyÓn lao nh­ thÕ… GV nêu yêu cầu đọc: giọng rõ ràng, mạch l¹c, nhÊn m¹nh c¸c ®iÖp tõ, nhÞp 2/4, 2/4/2, 4/2/2. ? Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c theo thÓ th¬ nµo. ? §äc diÔn c¶m c¶ phiªn ©m vµ ch÷ H¸n vµ b¶n dÞch th¬, h·y nhËn xÐt, so s¸nh gi÷a 2 c©u. C©u dÞch mÒm m¹i h¬n nh­ng l¹i bá ®iÖp tõ tÈu lé -> gi¶m ®i giäng th¬ suy ngÉm, thÊm thÝa. ? Vậy nhà thơ- người tù suy ngẫm về điều gì ? Nhờ đâu mà ta biết được điều đó. Năm mươi ba cây số một ngày ¸o mò dÇm m­a, r¸ch hÕt giÇy Lại khổ thâu đêm không chỗ ngủ…. GV: Nỗi gian lao của người đi bộ trên đường núi là điều nhiều người cũng biét, nhưng kh«ng ph¶i ai còng c¶m nhËn thÊm thÝa, s©u s¾c nÕu nh­ kh«ng trùc tiÕp tr¶i qua. ? Nh­ng c©u th¬ cã ph¶i chØ cã nghÜa ®en nçi gian tru©n cña viÖc ®i ®­êng nói hay kh«ng. ? Em hiÓu bµi th¬ nµo, c©u th¬ §­êng nµo cũng nói về chủ đề này. Bµi th¬ Hµnh lé nan cña LÝ B¹ch cã c©u: Hµnh lé nan! Hµnh lé nan! (§­êng ®i khã! §­êng ®i khã!) - HS đọc diễn cảm câu 2. ? Ph©n tÝch 2 líp nghÜa cña c©u th¬ nµy. ? Từ trùng san dịch thành núi cao đã thật sát ch­a ? V× sao. - trïng san dÞch thµnh nói cao ch­a thËt s¸t vì HCM đâu có chủ ý nói đến núi cao hay thấp mà Người chủ ý nói tới lớp núi, dãy núi cứ hiện ra nối tiếp, liên miên như để thử thách ý chí và nghị lực của người tù. ? Bµi häc rót ra tõ thùc tÕ Êy lµ g×.. II/ V¨n b¶n §i ®­êng. 1) §äc vµ t×m hiÓu chung.. - Nguyªn t¸c ch÷ H¸n: §­êng luËt thÊt ng«n tø tuyÖt. - B¶n dÞch th¬ cña Nam Tr©n: lôc b¸t. 2) Ph©n tÝch. C©u1: TÈu lé tµi tri tÈu lé nan, (§i ®­êng míi biÕt gian lao). - Suy ngẫm, thấm thía đúc rút từ bao cuộc chuyển lao, đi đường: đèo cao, trèo núi qua truông, khổ sở đày ải vô cùng gian nan vất v¶…. - Hàm ý: cuộc đời khó khăn, đường đời khó kh¨n.. C©u2: Trïng san chi ngo¹i hùu trïng san (Nói cao råi l¹i nói cao trËp trïng) - Nghĩa đen: phải vượt qua rất nhiều núi, hết dãy này đến dãy khác, liên miên bất tận - Nghĩa rộng: hết khó khăn này đến khó khăn khác, người cách mạng muốn thành công không thể không vượt qua. > CÇn nh×n th¼ng vµo khã kh¨n gian khæ mµ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - HS đọc diễn cảm câu 3. ? NhËn xÐt ®iÖp tõ trïng san ®­îc sö dông tiÕp theo kiÓu g×. - Lèi ®iÖp vßng trßn, b¾c cÇu nh­ trong bµi C¶nh khuya. ? Tác dụng của lối điệp đó. (Lµm cho m¹ch th¬, ý th¬ nèi liÒn t¹o c¶m gi¸c liªn miªn kh«ng hÕt, kÐo dµi m·i cña c¶nh vËt hoÆc t©m trạng, có khi đột ngột mở ra ý mới để tạo đà cho câu hîp.. ? ë c©u th¬ nµy t¸c gi¶ kh¸i qu¸t mét quy luËt g×, më ra t©m tr¹ng ntn cña chñ thÓ tr÷ t×nh.. vượt qua nó. Câu3: Trùng san đăng đáo cao phong hậu, (Núi cao lên đến tận cùng). - §i hÕt nói nµy qua nói kh¸c, ®i m·i, ®i mãi…rồi cuối cùng cũng phải tới đích, cũng leo đến ngọn đỉnh cao nhất.. GV: danh ng«n cã c©u: §­êng ®i khã, khã kh«ng phải vì ngăn sông, cách núi mà khó chỉ vì lòng người ng¹i nói e s«ng. - Lúc khó khăn nhất cũng chính là lúc đích đến đang chờ. Càng gần thắng lợi càng nhiều gian nan, đó là quy luật của người đi đường, quy luật cuộc đời…. Câu4: Vạn lí dư đồ cố miện gian. (Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non) - T­ thÕ cña thi nh©n, du kh¸ch, tù do ®ang say sưa thưởng thức, ngẫm cảnh đẹp trên ®­êng. - Tâm trạng sung sướng, hân hoan của người GV: từ tư thế người tù bị đoạ đày bỗng trở thành thi đi đường vì trèo lên được tới đỉnh cao nhất… nhân, người tự do chiêm ngưỡng cảnh đẹp trên đường - HS däc diÔn c¶m c©u 4. ? Câu thơ tả tư thế nào của người đi đường. ? Tâm trạng vủa người tù khi đứng trên đỉnh nói. ? Vì sao người có tâm trạng ấy.. sau khi vượt qua bao gian nan thử thách…. ? H×nh ¶nh Êy cã ý nghÜa biÓu tr­ng ntn. ( Đó là hình ảnh người chiến sĩ cách mạng trên đỉnh cao cña chiÕn th¾ng, tr¶i qua bao gian khæ hi sinh.). ? Nªu kh¸i qu¸t néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - HS đọc ghi nhớ.. 3) Tæng kÕt: Ghi nhí Sgk.. D- Củng cố: GV khái quát lại 2 bài thơ - HS đọc lại ghi nhớ. E- Hướng dẫn: Về nhà học thuộc 2 bài thơ và phân tích. IV/ Kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: 30/1/08 TiÕt: 86 c©u c¶m th¸n. I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cảm thán. Phân biệt câu cảm thán với các kiểu câu khác. - N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n. BiÕt sö dông c©u c¶m th¸n phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. II/ ChuÈn bÞ: GV : So¹n gi¸o ¸n + B¶ng phô. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> HS : §äc kÜ bµi… III/ TiÕn tr×nh: A- ổn định tổ chức: B- KTBC : ? ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn ? Cho vÝ dô. C- Bµi míi: I/ §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. - HS đọc ví dụ. 1) VÝ dô: C¸c c©u camt th¸n: ? Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn, - Hìi ¬i l·o H¹c ! c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n. - Than «i ! ? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo gióp ta -> §Æc ®iÓm h×nh thøc: nhËn biÕt c©u c¶m th¸n. + Tõ ng÷ c¶m th¸n: hìi ¬i, than «i ? T¸c dông cña c©u c¶m th¸n. + DÊu c©u: dÊu chÊm than. -> Tác dụng: dùng để bộc lộ cảm xúc của người nói, người viÕt trong giao tiÕp vµ trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. 2) KÕt luËn: Ghi nhí. ? ThÕ nµo lµ c©u c¶m th¸n. ? §Æt c©u c¶m th¸n. II/ LuyÖn tËp. Bµi 1. - HS däc yªu cÇu bµi tËp. - Than «i ! ? C¸c c©u trong ®o¹n trÝch cã - Lo thay 1 phải đều là câu cảm thán không. - Nguy thay ! V× sao ? - Hìi c¶nh rõng ghª gím cña ta ¬i ! - Chao «i, cã biÕt ®©u r»ng: hung h¨ng hèng h¸ch l¸o chØ tæ ®em th©n mµ tr¶ nî cho nh÷ng cö chØ ngu d¹i cña m×nh th«i. -> Không phải tất cả các câu trong đoạn đều là câu cảm th¸n, v× chØ cã nh÷ng c©u trªn míi cã tõ ng÷ c¶m th¸n. ? Ph©n tÝch t×nh c¶m, c¶m xóc Bài 2: Tất cả các câu trong phần này đều là những câu bộc ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c c©u sau lé t×nh c¶m, c¶m xóc. ®©y. a) Lời than thở của người nông dân dưới chế độ phong ? Cã thÓ xÕp nh÷ng c©u nµy vµo kiÕn. kiÓu c©u c¶m th¸n ®­îc kh«ng? b) Lời than của người chinh phụ trước nỗi truân chuyên do V× sao ? chiÕn tranh g©y ra. -> Tuy đều bộc lọ tình cảm, cảm c) Tâm trạng bế tắc của nhà thơ trước cuộc sống (trước xóc nh­ng kh«ng cã c©u nµo lµ c¸ch m¹ng th¸n T¸m) c©u c¶m th¸n, v× kh«ng cã h×nh d) Sự ân hận của Dế Mèn trước cái chết thảm thương, oan thức đặc trưng của kiểu câu này øc cña DÕ Cho¾t. D- Củng cố: GV khái quát lại bài , học sinh đọc lại ghi nhớ. E- Hướng dẫn: Về nhà làm bài tập 3,4 + Đọc trước bài Câu trần thuật. IV/ Kinh nghiÖm:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngµy so¹n: 30/1/08 TiÕt: 87 + 88. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 v¨n thuyÕt minh. I/ Mục tiêu cần đạt: Tæng kiÓm tra kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh. II/ Chuẩn bị: GV : Ra đề + hướng dẫn làm bài. HS : ¤n tËp. III/ TiÕn tr×nh: A- ổn định tổ chức: B- KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. C- Bµi míi: *Đề bài: Giới thiệu cách làm đèn ông sao. *Yªu cÇu h×nh thøc: - Đầy đủ bố cục. - Lêi v¨n chÝnh x¸c, ng¾n gän, dÔ hiÓu. *Yªu cÇu néi dung: - Nguyªn vËt liÖu. - C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Yªu cÇu thµnh phÈm. D - Cñng cè: GV thu bµi + nhËn xÐt giê kiÓm tra. E- Hướng dẫn: Chuẩn bị Chiếu dời đô. IV/ Kinh nghiÖm:. Ngµy….th¸ng….n¨m 2008 Ký duyÖt. T¹ V¨n Thanh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>