Rèn kĩ năng kể chuyện cho học sinh lớp 2

<span class='text_page_counter'>(1)</span>rÌn kÜ n¨ng kÓ chuyÖn cho häc sinh líp 2 A. Lý do chọn đề tài I. C¬ së lý luËn. Kể chuyện là một dạng hoạt động lời nói, là quá trình nhằm phát triển kĩ n¨ng nãi vµ nghe cho häc sinh. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra chËm khi häc sinh míi b¾t ®Çu lµm quen, nh­ng khi lªn líp qu¸ tr×nh nµy l¹i diÔn ra rÊt nhanh. Qu¸ trình kể chuyện bao gồm : Độc thoại, đối thoại và nghe. Như vậy nếu trong giờ kể chuyện mà các em chỉ chú ý đến một kĩ năng khác thì chưa đạt được yªu cÇu cña bµi. KÓ chuyÖn còng nh»m cñng cè, më réng vµ tÝch cùc ho¸ vèn tõ ng÷, phát triển tư duy trìu tượng và tư duy lô gíc, nâng cao sự cảm nhận về hiện thực đời sống thông qua nội dung câu chuyện. Qua đó kể chuyện cũng nhằm mục đích bồi dưỡng tình cảm tốt đẹp, trau dồi hứng thú đọc và kể chuyện, đem lại niềm vui tuổi thơ trong hoạt động häc tËp. Mặc dù hiện nay chất lượng giáo dục tiểu học nói chung củng như chất lượng giáo dục trường tiểu học ĐL nói riêng đã được nâng lên rõ rệt, song trong thực tế vẫn còn một số học sinh còn yếu kém. Đặc biệt là đối với phân môn kể chuyện lớp 2. Nguyên nhân cơ bản đầu tiên dẫn đến tình trạng này là ë líp 2 c¸c em míi b¾t ®Çu lµm quen víi c¸c kü n¨ng kÓ chuyÖn nªn kh«ng thể tránh khỏi những khó khăn trong bước đầu. Mà kỹ năng kể chuyện của giáo viên đạt chưa cao,dẫn đến kỹ năng kể chuyện của học sinh chưa đạt yêu cÇu. H¬n n÷a, kÓ chuyÖn ë líp 2 cßn yªu cÇu c¸c em kÓ mét c¸ch s¸ng t¹o nh­ : KÓ mét c¸ch tù nhiªn, víi giäng kÓ vµ ®iÖu bé phï hîp víi tõng nh©n vật trong câu chuyện, làm cho câu chuyện trở nên sống động. Ngoài ra còn yªu cÇu häc sinh biÕt ®­a vµo c©u chuyÖn mét sè c©u ch÷ cña b¶n th©n lµm cho c©u chuyÖn thªm cô thÓ vµ hÊp dÉn ( Tøc lµ yªu cÇu HS kÓ l¹i c©u chuyÖn b»ng lêi kÓ cña m×nh ). 1 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Nh­ vËy ta cã thÓ hiÓu ®­îc kÓ chuyÖn lµ mét qu¸ tr×nh nh»m gióp häc sinh ph¸t triÓn kü n¨ng nãi vµ nghe. II. C¬ së thùc tiÔn. Xã hội ngày nay phát triển thì giáo dục có sự đổi mới để phù hợp với sự phát triển đó. Bậc tiểu học là bậc nền tảng, việc học tập của học sinh cần phải chú trọng, trong đó có việc rèn kỹ năng kể chuyện cho học sinh. Song việc rÌn kü n¨ng kÓ chuyÖn cho häc sinh ch­a ®­îc c¸c gi¸o viªn thùc sù quan tâm. Nhiều học sinh chưa có thói quen kể chuyện mà chỉ mới dừng lại ở đọc truyÖn . Qua thùc tÕ kh¶o s¸t ®Çu n¨m häc 2008 - 2009 cña líp 2A, t«i chñ nhiÖm thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau : Tổng số học sinh 28 em, trong đó : Ch­a thuéc. KÓ b»ng h×nh. Ch­a thÓ hiÖn. KÓ vµ nhËp vai. truyÖn. thức đọc. ®­îc vai diÔn. tèt. Số lượng. %. 7. 25. Số lượng 11. %. Số lượng. 39,3. 8. % 28,6. Số lượng. %. 2. 7,1. Qua thùc tÕ hiÖn nay vµ qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m cho thÊy viÖc rÌn kü năng kể chuyện cho học sinh là hết sức cần thiết. Do đó bài viết này tôi muốn đề cập đến việc “ Rèn kỹ năng kể chuyện cho học sinh lớp 2”, để nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu của nhiệm vụ năm học cũng như nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục của Đảng và Nhà nước là giáo được những con người phát triÓn toµn diÖn. B. Mét sè biÖn ph¸p nh»m rÌn luyÖn kü n¨ng kÓ chuyÖn cho. häc sinh. Chất lượng học môn tiếng việt nói chung và kỹ năng kể chuyện của học sinh nói riêng phụ thuộc nhiều yếu tố như kiến thức, mức độ thuộc chuyện của từng học sinh, song có một yếu tố đóng vai trò hết sức quan trọng là kỹ năng kể chuyện của giáo viên. Khi hướng dẫn học sinh kể chuyện thì giáo 2 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> viên phải có phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh thì lớp học sẽ có nhiều em học tốt. để tổ chức rèn kỹ năng cho các em kể chuyện tốt thì bản thân tôi đã thực hiện các biện pháp sau : 1. ChuÈn bÞ kü cho viÖc d¹y tiÕt kÓ chuyÖn . §Ó rÌn cho häc sinh cã kü n¨ng kÓ chuyÖn ®­îc tèt th× ngay tõ lóc d¹y tập đọc tôi đã chuẩn bị kỹ ( Vì tiết kể chuyện ở lớp 2 kể lại câu chuyện đã được học trong tiết tập đọc trước) .Tôi phải đọc và tìm hiểu kỹ câu chuyện như : Tìm xem câu chuyện đó có những nhân vật nào, lời của nhân vật đó thể hiện ra sao, câu chuyện đó cần kể với kỹ năng độc thoại hay đối thoại, hay là phải kết hợp cả hai kỹ năng trên để hướng dẫn học sinh kể chuyện cho hấp dẫn, làm sao để lôi cuốn được sự chú ý của người nghe. Bên cạnh đó tôi luôn bám sát mục tiêu của từng bài dã đề ra để hướng dẫn học sinh kể chuyện . ¥ líp 2 trong tiÕt kÓ chuyÖn th× yªu cÇu ph¶i rÌn cho häc sinh ®­îc môc đích của từng câu chuyện là : - KÓ theo tranh : C¸c tranh minh ho¹ nh»m gióp cho häc sinh nhí l¹i nội dung bài tập đọc đã học, làm chỗ dựa để các em kể chuyện. Đôi khi các tranh này được đảo lộn thứ tự so với nội dung câu chuyện đã học (Như câu chuyÖn : S¬n Tinh - Thuû Tinh ; ChiÕc rÔ ®a trßn ; Bãp n¸t qu¶ cam ; ...). Trong trường hợp này tôi luôn hướng dẫn học sinh trước hết cần phải sắp xếp lại thứ tự các tranh cho đúng rồi mới kể (Để làm được diều này yêu cầu học sinh ph¶i thuéc chuyÖn). §©y còng lµ mét biÖn ph¸p nh»m gióp häc sinh nhí lại câu chuyện trước khi kể Đối với hình thức kể theo tranh thì tôi luôn pô tô phóng to tranh để học sinh dÔ thùc hiÖn khi kÓ ë trªn líp. Tranh sö dông trong giê kÓ chuyÖn còng cã hai lo¹i : Tranh kÌm theo lêi gîi ý nh­ nh÷ng c©u chuyÖn : Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim ; PhÇn thưởng ; Bạn của Nai Nhỏ (Dùng trong 4 tuần đầu năm học) và tranh không kÌm theo lêi gîi ý nh­ nh÷ng c©u chuyÖn : ChiÕc bót mùc; MÉu giÊy vôn; ... ( Dïng trong nh÷ng tuÇn sau ). §èi víi tranh kh«ng kÌm lêi gîi ý th× trong giờ kể chuyện tôi luôn hướng dẫn học sinh nêu và nắm nội dung của từng tranh råi míi kÓ. 3 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ví dụ : Câu chuyện “Chiếc bút mực”. Tôi hướng dẫn HS làm như sau : + Cho tõng nhãm quan s¸t tranh ë SGK, ph©n biÖt c¸c nh©n vËt ( Mai, Lan, c« gi¸o). + Nªu tãm t¾t néi dung mçi bøc tranh vÏ g× ? VÝ dô : Tranh 1 : C« gi¸o gäi Lan lªn bµn lÊy mùc. Tranh 2 : Lan khãc v× quªn bót ë nhµ. Tranh 3 : Mai đưa bút của mình cho Lan mượn. Tranh 4 : C« gi¸o cho Mai viÕt bót mùc. C« ®­a bót cña m×nh cho Mai mượn. + Sau đó HS tập kể từng đoan, cả chuyện. - Kể theo dàn ý cho sẵn : Trong tiết kể chuyện sau bài tập đọc, SGK có thể cung cấp cho học sinh dàn ý dưới dạng câu hỏi hay những tên đoạn để làm chỗ dựa cho học sinh kể lại câu chuyện đã học ( Ví dụ như bài : Kho báu, Những quả đào ,....đây là một hình thức rèn luyện trí nhớ cho học sinh, có yêu cÇu cao h¬n h×nh thøc gióp häc sinh kÓ b»ng tranh minh ho¹. Với hình thức này tôi hướng dẫn học sinh đọc kĩ phần gợi ý để nhớ lại từng đoạn của truyện rồi mới tập kể theo gợi ý của từng đoạn, rồi dựa vào đó mới kể lại toàn bộ câu chuyện. Bên cạnh đó tôi luôn sử dụng câu hỏi gợi ý tưởng tượng, gợi nhận xét, cảm nghĩ của học sinh về nhân vật hoặc về câu chuyÖn. - Ph©n vai, diÔn l¹i mét ®o¹n hoÆc c¶ c©u chuyÖn, häc sinh rÊt thÝch đóng vai ( Đặc biệt là học sinh lớp 2) dù đó không phải là những vở kịch có xung đột kịch, có diễn biến phức tạp. Sách giáo khoa sử dụng hình thức này để rèn kỹ năng nói, kỹ năng kể cho học sinh, đồng thời giúp các em hiểu sâu hơn tính cách, tình cảm của nhân vật trong câu chuyện đã học. Với hình thức này thì chủ yếu là dựng lại câu chuyện theo đối thoại là chính. Tôi hướng dẫn học sinh làm thế nào để HS phải nắm cho được cách thể hiÖn lêi nãi, cö chØ,...cña tõng nh©n vËt ( VÝ dô nh­ trong truyÖn “ Qu¶ tim khỉ ” thì người dẫn chuyện phải thể hiện được là : Đoạn 1 vui vẻ, đoạn 2 hồi hép, ®o¹n 3,4 h¶ hª. Giäng khØ th× ch©n thËt, hån nhiªn. ë ®o¹n kÕt b¹n víi 4 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> cá sấu, giọng cá sấu giả dối ). Bên cạnh đó tôi hướng dẫn học sinh phải làm thªm c¸c yÕu tè phô trî nh­ nÐt mÆt cö chØ, ®iÖu bé...cho thÝch hîp víi tõng nhân vật, phải hoà mình vào nhân vật đó, tưởng tượng mình là nhân vật đó thì câu chuyện mới sinh động. Ngoài ra nếu bài đó có điều kiện thì giáo viên có thể chuẩn bị đồ sắm vai cho häc sinh. Ơ hình thức này hoạt động chính của giáo viên là : + Hướng dẫn các em lập nhóm, dựng lại câu chuyện theo vai yêu cầu trong sách giáo khoa. Tôi đã hướng dẫn học sinh tự lập nhóm theo ký hiệu cña gi¸o viªn, HS tù nhËn vai (Ph©n vai), dùng l¹i c©u chuyÖn theo nhãm. Nhóm nhận xét, bổ sung, sau đó tôi cho các nhóm thi kể chuyện với nhau. + Khi học sinh kể tôi hướng dẫn, nhắc nhở các nhóm theo dõi để góp ý cho c¸c vai diÔn +T«i còng theo dâi häc sinh dùng l¹i c©u chuyÖn, ghi l¹i nh÷ng ®iÓm tèt và chưa tốt của các em để góp ý kịp thời. +Tôi không thể quên lập tổ trọng tài để chấm điểm thi đua giữa các tổ. Với hình thức này đã tạo cho các em được sự cố gắng, nỗ lực phấn đấu hơn trong giê kÓ chuyÖn. 2. Tăng cường rèn luyện kĩ năng kể chuyện trên lớp cho học sinh Ơ lớp 2 nội dung tiết kể chuyện là kể lại câu chuyện mà đã được học ở tiết tập đọc trước đó , đây là điều kiện thuận lợi. Nhưng không phải vì thế mà gi¸o viªn lµm s¬ sµi trong tiÕt kÓ chuyÖn. Khi lªn líp gi¸o viªn còng ph¶i thùc hiện linh hoạt các hình thức, biện pháp lên lớp để đạt đựơc đích cuối cùng là häc sinh kÓ chuyÖn tèt vµ n¾m ®­îc ý nghÜa cña chuyÖn. §Ó lµm ®­îc ®iÒu này bản thân tôi đã thực hiện lên lớp tiết kể chuyện như sau : a. KiÓm tra bµi cò : Tuỳ vào nội dung của tiết kể chuyện trước để kiểm tra . Có thể có câu chuỵên phải gọi một nhóm học sinh lên đóng vai, có câu chuyện thì các em nèi tiÕp nhau kÓ mçi em mét ®o¹n chuyÖn ... vµ yªu cÇu c¸c em ph¶i nªu được nội dung ý nghĩa của đoạn truyện và cả câu chuyện đó. Những học sinh 5 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> lung túng, lời kể chưa thể hiện được thái độ, cử chỉ của nhân vật thì tôi nhắc nhë, söa ch÷a kÞp thêi. b. Các hoạt động trên lớp : Tuỳ vào mục tiêu từng bài để hướng dẫn các em hoạt động cho phù hợp . NÕu lµ c©u chuyÖn kÓ l¹i tõng ®o¹n theo tranh nh­ c©u chuyÖn “ BÝm tóc đuôi sam” thì trước hết tôi cho các em nêu nội dung của từng tranh, rồi cho các em kể từng đoạn theo tranh trong nhóm .Sau đó giáo viên treo tranh lên bảng lớp rồi cho đại diện các nhóm lên thi kể lại từng đoạn truyện theo tranh.Sau mçi lÇn b¹n kÓ yªu cÇu c¶ líp theo dâi vµ nhËn xÐt, bæ sung. Cßn nÕu lµ c©u chuyÖn yªu cÇu c¸c em s¾p xÕp l¹i thø tù c¸c tranh råi míi kÓ nh­ nh÷ng c©u chuyÖn : ¤ng M¹nh th¾ng ThÇn Giã; S¬n Tinh, Thuû Tinh; ... th× t«i gîi ý cho c¸c em nhí l¹i néi dung truyÖn, s¾p xÕp l¹i c¸c tranh cho đúng thứ tự rồi mới kể lại câu chuyện,(Thực hiện như trên). Phần kể lại toàn bộ câu chuyện củng dựa vào mục tiêu của bài để hướng dẫn các em thực hiện. Nếu là câu chuyện kể theo độc thoại thì tôi hướng dẫn c¸c em ph¶i thùc hiÖn ®­îc s¾c th¸i tõng chi tiÕt trong truyÖn nh­ cö chØ, ®iÖu bộ, ánh mắt, nụ cười,... và cũng có thể là thêm, bớt lời trong truyện mà nội dung truyện không được thay đổi. Ngoài ra thì giọng kể phải khác với giọng đọc truyện. Còn với câu chuyện yêu cầu sắm vai thì tôi đã tạo cho các em có thói quen từ ban đầu là tự lập nhóm, phân vai kể lại câu chuyện trong nhóm để các em góp ý, bổ sung cho nhau rồi mới đóng vai trước lớp. tiết nào tôi củng không quên nhắc nhở các em là thế nào nhập vai mình vào nhân vật đó thì khi kể mới diễn xuất tốt được. ở bước này lúc đầu thì cũng gặp nhiều khó khăn nh­ng l©u dÇn rÌn luyÖn nhiÒu nªn c¸c em còng lµm tèt. Tôi củng luôn bồi những em có năng khiếu để các em phát huy được hết khả n¨ng cña m×nh. Cßn nh÷ng em cã phÇn nhót nh¸t, ch­a m¹nh d¹n hoÆc yÕu hơn thì tôi cũng thường xuyên động viên, khuyến khích và nhắc nhở để các em được thể hiện các khả năng của mình trước lớp. §Æc biÖt lµ khi c¸c em kÓ dï sai, ch­a thÓ hiÖn ®­îc néi dung, s¸c th¸i 6 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> cña c©u chuyÖn th× t«i còng kh«ng bao giê ng¾t lêi khi c¸c em ®ang kÓ, mµ phải để các em kể xong rồi mới cho lớp nhận xét, sau đó giáo viên nhận xét, bæ sung vµ nh¾c nhë, uèn n¾n cho c¸c em. C. Những kết quả đạt được. Trong năm học 2008 - 2009, tôi đã áp dụng những biện pháp trên để rèn kü n¨ng kÓ chuyÖn cho häc sinh. Cuèi n¨m, kh¶o s¸t kÕt qu¶ kÓ chuyÖn cña häc sinh líp t«i cho thÊy kªt qu¶ nh­ sau : Ch­a thuéc. KÓ b»ng h×nh. Ch­a thÓ hiÖn. truyÖn. thức đọc. ®­îc vai diÔn. KÓ vµ nhËp vai tèt. Số lượng. %. Số lượng. %. Số lượng. %. Số lượng. %. 1. 3,6. 3. 10,7. 5. 17,9. 19. 67,8. Như vậy kỹ năng kể chuyện của học sinh lớp 2 tôi chủ nhiện đã nâng cao rõ rệt. Bên cạnh đó phát huy được hết khả năng của các em, tạo cho các em được tính mạnh dạn, ham học hỏi để các em học tập tốt không chỉ phân môn kể chuyện mà cả những môn học khác nữa. Ngoài ra còn bồi dưỡng cho các em được những tình cảm tốt đẹp trong cuộc sống. D, Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm. Từ thực tiễn nêu trên, bản thân tôi đã rút ra được những bài học kinh nghiÖm s©u ®©y : * §Ó gãp phÇn rÌn luyÖn kü n¨ng kÓ chuyÖn cho häc sinh ®­îc tèt th× trước hết người giáo viên phải không ngừng học hỏi để nâng cao kỹ năng kể chuyện cho bản thân, từ đó tạo tiền đề cho việc kỹ năng kể chuyện cho học sinh. * Công tác rèn kỹ năng kể chuyện cho học sinh phải được tổ chức thường xuyên, không chỉ rèn ở phân môn kể chuyện mà còn rèn ở phân môn tập đọc, tËp lµm v¨n.... * LuyÖn kü n¨ng kÓ chuyÖn cã nhiÒu h×nh thøc trong mét c©u chuyÖn, nh­ng kh«ng nhÊt thiÕt b¾t buéc em nµo còng ph¶i diÔn xuÊt tèt ®­îc víi tÊt c¶ c¸c h×nh thøc. 7 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> * Luyện kỹ năng kể chuyện được thực hiện tốt khi các em đã được học tập tốt trong gời tập đọc. * Học sinh cũng phải chuẩn bị trước cho nội dung câu chuyện trước giờ lªn líp. * Khi luyÖn kü n¨ng kÓ chuyÖn cho häc sinh gi¸o viªn cÇn n¾m ®­îc mục tiêu của bài để hướng dẫn học sinh thể hiện được đúng mục tiêu và diễn xuÊt c©u chuyÖn hÊp dÉn h¬n. * Trong khi rèn kể chuyện cho học sinh giáo viên cần bồi dưỡng cho các em tình cảm tốt đẹp, trau dồi hứng thú kể chuyện để dem lại niềm vui tuổi thơ hoạt động học tập của các em. E, KÕt luËn. Trên đây là một vài kinh nghiệm của tôi đã áp dụng vào việc “Rèn kỹ năng kể chuyện cho học sinh lớp 2 ” Nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên sẽ còn nhiều hạn chế, tôi kính mong hội đồng khoa học và các đồng nghiệp góp ý bổ sung cho bản kinh nghiêm của tôi được hoàn thiện h¬n, nh»m gãp phÇn n©ng cao kü n¨ng kÓ chuyÖn cho häc sinh nãi riªng vµ chất lượng dạy học nói chung để đápốưng yêu cầu thực hiện chưong trình lớp 2 còng nh­ sù ph¸t triÓn cña x· héi trong giai ®o¹n míi . T«i ch©n thµnh c¶m ¬n./.. 8 Lop2.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>