Giáo án Ngữ văn lớp 8 tiết 5, 6: Trong lòng mẹ (trích “những ngày thơ ấu” ) - Nguyên Hồng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUAÀN 2: TIEÁT 5, 6: Ngày soạn: 15/08/2011 Ngaøy daïy: /08/2011. TRONG LOØNG MEÏ (Trích “Những ngày thơ ấu” ). - Nguyên Hồng A. Mức độ cần đạt: Hoïc sinh: - Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. B. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng, thái độ: 1. Kiến thức: - Nắm được khái niệm thể loại hồi kí. - Nhớ được cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích “Trong lòng mẹ”. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật bé Hoàng. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm không thể laøm khoâ heùo tình caûm ruoät thòt saâu naëng, thieâng lieâng. 2. Kó naêng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Biết vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phaân tích taùc phaåm truyeän. 3. Thái độ: Biết lên án những cổ tục của xã hội cũ và trân trọng tình mẫu tử. C. Phương pháp: phân tích, giảng bình, đọc sáng tạo D. Tieán trình daïy hoïc: 1. Ổn định lớp: 8d: / 19 (vaéng…………………………………………………………..) 2. Kieåm tra baøi cuõ: a. Câu hỏi: - “Tôi đi học” được viết theo thể loại truyện nào? Vì sao em biết? - Hãy nêu cảm nghĩ của em về ngày xưa đến trường? b. Đáp án: - Nêu và gải thích được thể loại truyện ngắn (6 đ) - Caûm xuùc chaân thaønh, trong saùng: (4ñ) 3. Bài mới: Giáo viên đọc đoạn thơ trong bài “Mây và sóng” của Ta-go để gợi cảm xúc về tình mẹ và giới thiệu vào bài. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VAØ HỌC SINH. Gv. Hs Gv. NOÄI DUG BAØI DAÏY. * Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu tác giả, tác I. Giới thiệu chung: phaåm. 1. Taùc giaû: (Sgk) - Cho Hs xem tranh chaân dung Nguyeân Hoàng - Qua quan sát chân dung và tìm hiểu ở nhà, em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả? + Nêu những nét chính. - Giáo viên giới thiệu đôi nét về tác giả: Nguyên Hồng (1918 – 1982) là nhà văn của những người Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gv. Hs. Gv. Hs Gv. Gv. Hs Gv Hs. Gv. Hs Gv. cùng khổ, có nhiều sáng tác ở các thể loại tiểu thuyeát, kí, thô) - Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng được viết theo thể loại nào? a. Buùt kí. b. Hoài kí c. Truyeän ngaén. d. Tieåu thuyeát. - Em hieåu gì veà hoài kí? (Là thể văn ghi chép, kể lại những biến cố xảy ra trong quá khứ mà tác giả đồng thời là người kể, người tham gia hoặc chứng kiến) - Vị trí của đoạn trích “Trong lòng mẹ” trong tập hồi kí “Những ngày thơ ấu”? * Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc và tìm hiểu văn baûn. - Hướng dẫn học sinh đọc với giọng đọc chậm, tình cảm, chú ý các từ ngữ thể hiện cảm xúc thay đổi, lời thoại. + Đọc và nhận xét cách đọc. - Cho học sinh đọc và giải nghĩa từ khó: một em đọc từ – một em nêu nghĩa và ngược lại. - Giáo viên giải thích thêm về một số từ chủ đề như: hoài nghi, ruồng rẫy, tha hương cầu thực, tâm can, cổ tuïc, aûo aûnh… - Boá cuïc cuûa vaên baûn naøy coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc so với văn bản Tôi đi học? Định hướng: Kể theo trình tự thời gian, theo hồi ức kể kết hợp với miêu tả và bộc lộ cảm xúc. Khác ở truyện Tôi đi học liền mạch trong thời gian ngắn, Trong loøng meï khoâng lieàn maïch) + So saùnh. - Có thể chia đoạn trích này thành 2 hay 3 phần? + Nêu cách chia đoạn. + Đọc lại đoạn kể về cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa baø coâ vaø beù Hoàng. - Nhân vật bà cô trong đoạn trích là người như thế nào? Hãy phân tích thái độ, lời nói, cử chỉ của bà cô đối với cậu bé? - Đọc đoạn văn, em hiểu gì về hoàn cảnh đau khổ và trớ trêu của cậu bé Hồng? - Phát hiện và nêu cảm nhận của em về cách dùng từ của tác giả như: đau đớn, thương, căm tức, sợ hãi? + Tự cảm nhận - Trong cuộc đối thoại giữa mình và bà cô, bé Hồng đã bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của mình như thế nào? - Cảm nhận của em về bé hồng qua những so sánh Lop8.net. 2. Taùc phaåm: - Thể loại: Hồi kí.. - Vị trí đoạn trích: thuộc chương IV trong taäp hoài kí. II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Đọc - tìm hiểu nghĩa từ khoù: 2. Tìm hieåu vaên baûn:. 2.1. Boá cuïc: 2 phaàn. 2.2. Phaân tích: a. Cuộc đối thoại giữa bà cô vaø beù Hoàng * Caûnh ngoä cuûa beù Hoàng: - Moà coâi boá. - Mẹ ở xa. =>Buồn, đáng thương. * Cuộc thoại: Baø coâ chuù beù Hoàng - Cười hỏi - Nhan ra y nghĩ cay ñoc…khong ñap - Gioïng - Ñau ñôn ….

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hs Gv. Hs Gv. liên tiếp trong câu văn: “giá những cổ tục đày đoạ mẹ tôi như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyeát voà ngay laáy maø caén, maø nhai, maø nghieán cho kì nát vụn mới thôi”? ( Hình ảnh so sánh lên tiếp thể hiện sự bất bình cao độ của bé Hồng với những cổ tục phong kiến đã đày đoạ người mẹ của mình) + Phaân tích, phaùt bieåu. - Mặc kệ cháu cười dài trong tiếng khóc vẫn tươi cười kể các chuyện về chị dâu rồi đổi giọng nghiêm nghị ra vẻ thương xót bố bé Hồng, điều đó chứng tỏ bản chaát cuûa baø coâ beù Hoàng ra sao? -Từ đó hãy khái quát tính cách, bản chất của bà cô? Bà đại diện cho hạng người nào trong xã hội cũ? - Qua cuộc đối thoại, em hiểu gì về nỗi lòng của bé Hoàng? + Khái quát kiến thức. - Tieåu keát, chuyeån yù. * Tieát 2:. Hs Gv. vaãn ngoït… - Voã vai… cười nói - Vẫn cười… -> Taøn nhaãn, voâ tình.. - Thöông meï, caêm tức - Sợ hãi… -> Phaãn uaát, caêm tức tột độ.. -> Kết hợp kể-đối thoại,với mieâu taû, bieåu caûm. => Noãi coâ ñôn, nieàm khaùt khao tình meï cuûa beù Hoàng baát chaáp sự tàn nhẫn, vô tình của bà cô.. b. Dieãn bieán taâm traïng cuûa beù Hồng khi bất ngờ gặp mẹ và naèm trong loøng meï. * Bất ngờ gặp mẹ: - Tiếng gọi: Mợ ơi! cuống quýt - Hành động: Vội vã, cuống cuồng đuổi theo xe, thở hồng hộc, ríu chân… oà khóc nức nở…. Hs Gv Hs Gv. Hs Gv Hs Gv. + Đọc lại đoạn cuộc gặp gỡ bất ngờ của chú bé -> Hình ảnh so sánh, lặp cấu Hồng “Nhưng đến ngày giỗ đầu…. hết” truùc. - Cử chỉ hành động và tâm trạng bé Hồng khi bất ngờ => Vui mừng, hờn tủi. gặp đúng mẹ mình như thế nào? Có thể nói đoạn văn * Trong lòng mẹ: naøy coù theå deã daøng chuyeån thaønh phim hay kòch noùi. Sung sướng vô bờ YÙ em theá naøo? (đoạn truyện đậm chất trữ tình) - Cảm nhận của em về tâm trạng của bé Hồng qua => Tình mẫu tử thiêng liêng, hình ảnh so sánh “Nếu người quay mặt lại là ai sâu nặng. khác…” thì “khác gì ảo ảnh…của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc”.? + Thaûo luaän theo nhoùm 4 - trình baøy yù keán. 3. Toång keát: - Nhaän xeùt – bình hình aûnh so saùnh. * Ghi nhớ (Sgk/ tr21) + Đọc lại cảnh bé Hồng trong lòng mẹ. - Cảm giác sung sướng cực điểm của chú khi gặp lại. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Hs. Gv. Hs Gv. Gv. mẹ và được nằm trong lòng mẹ mà chú chờ mong được tác giả diễn tả cụ thể bằng giác quan nào? - Thống kê những câu văn có chủ ngữ là “Mẹ tôi” ở đầu câu (trong đoạn cuối văn bản). Phân tích giá trị kiểu câu đó trong cách thể hiện tình cảm mẹ con. + Tìm vaø phaân tích – nhaän xeùt. 4. Luyeän taäp * Hướng dẫn tổng kết . - Qua đoạn trích này, em có nhận xét gì về đặc điểm vaên phong cuûa Nguyeân Hoàng? (Dạt dào cảm xúc, thấm đẫm chất trữ tình) - Khaùi quaùt vaøi neùt veà ngheä thuaät? (ngheä thuaät taïo dựng mạch truyện, phương thức biểu đạt, khắc hoạ hình tượng nhân vật) - Neâu yù nghóa cuûa vaên baûn? (Có thể khẳng định: Tình mẫu tử là mạch nguồn tình cảm không bao giờ vơi trong tâm hồn con người. * Hướng dẫn luyện tập: Câu 1: Theo em các yếu tố trữ tình đậm đà trong hồi kí dược tạo từ đâu? Có thể so sánh nét chung với nét riêng so với chất trữ tình trong bài hồi kí – tự truyện III. Hướng dẫn tự học: “Toâi ñi hoïc”? 1. Baøi hoïc: Câu 2: Có nhà nghiên cứu cho rằng Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. Nên hiểu như thế nào về nhận định đó qua đoạn trích? 2. Bài mới: + Hoïc sinh so saùnh – nhaän xeùt. - Củng cố kiến thức bài học: Về Những ngày thơ ấu , nhà văn Thạch Lam cho rằng, đó là “những rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại”. Qua bài học hãy chứng minh nhận định treân. * Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học. - Đọc một vài đoạn văn ngắn trong văn bản và nêu taùc duïng cuûa moät vaøi chi tieát mieâu taû vaø bieåu caûm trong đó. - Ghi lại một kỉ niệm của em với người thân. - Chuẩn bị bài “ Trường từ vựng” + Đọc kĩ các ví dụvà trả lời câu hỏi + Moãi nhoùm chuaån bò moät buùt daï.. **********   ********** Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>