Giáo án môn Hóa hoc lớp 9 năm 2009 - Tiết 20: Kiểm tra một tiết

<span class='text_page_counter'>(1)</span>THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. --------------------. THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏC 12 GV: NGUYEÃN VAÊN BEÀN ĐV: TRƯỜNG THPT VĨNH LỘC. NAÊM HOÏC 2009 - 2010 1 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. PHAÀN NAÊM: DI TRUYEÀN HOÏC CHÖÔNG I: CÔ CHEÁ DI TRUYEÀN VAØ BIEÁN DÒ TIEÁT 1 – TUAÀN 1 - BAØI 1: GEN, MAÕ DI TRUYEÀN VAØ QUAÙ TRÌNH NHAÂN ÑOÂI ADN I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Trình bày được khái niệm và mô tả (vẽ sơ đồ) cấu trúc chung của gen. - Trình bày đựơc khái niệm mã di truyền và các đặc điểm chung của nó. - Từ mô hình tái bản của ADN, mô tả quy trình các bước tự nhân đôi của ADN làm cơ sở cho sự tự nhân đôi cuûa NST. 2/ Kyõ naêng: Rèn luyện và phát triển tư duy phân tích và khái quát hoá. 3/ Thái độ: Tích hợp bảo vệ môi trường, bảo vệ động thực vật quý hiếm. II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh chieáu projector, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kieåm tra baøi cuõ: khoâng 2/ Vào bài: Giới thiệu chung: lớp 10; phần I “Giới thiệu chung về thế giới sống”, phần II “Sinh học TB”, phần III “Sinh học VSV”, lớp 11 phần IV “Sinh học cơ thể”, lớp 12 phần V “Di truyền học”, phần VI “Tiến hóa”, phần VII “Sinh thaùi hoïc”. (2p) * HOẠT ĐỘNG 1: I. GEN: (7p) Muïc tieâu: - Biết được thế nào là gen, cho ví dụ. - Nắm được cấu trúc chung của 1 gen cấu trúc. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức Cho HS đọc mục I.1 SGK đặt - Đọc SGK mục I.1 và trả lời câu hỏi. 1/ Khaùi nieäm: caâu hoûi. ?- Gen laø gì? Cho ví duï? - Gen là 1 đoạn của phân tử ADN mã - Gen là 1 đoạn của phân tử ADN mã hoá 1 chuỗi poli peptit hay 1 ptử ARN. hoá 1 chuỗi polipeptit hay 1 ptử ARN. - Ví duï: Gen Heâmoâgloâbin α (Hb α) -> - Ví duï: Gen Heâmoâgloâbin α (Hb α) -> mã hoá chuỗi polipeptit α -> hồng cầu, mã hoá chuỗi polipeptit α -> hồng cầu, gen tARN mã hoá phân tử ARN vận gen tARN mã hoá phân tử ARN vận chuyeån, … chuyeån, … - Slide 1. H1.1, HS quan sát và - QS hình kết hợp với đọc mục I.2 để trả 2/ Cấu trúc chung của gen cấu trúc: đọc mục I.2 SGK đặt câu hỏi. lời câu hỏi. - Hình veõ. ?- Cấu trúc chung của một gen - Gồm có 03 vùng: vùng điều hoà, vùng T. phaàn Vuøng Vuøng Vuøng cấu trúc gồm có mấy vùng? Vị mã hoá, vùng kết thúc. ñieà u hoà maõ hoá keá t thuùc N.dung + Vùng điều hoà nằm ở đầu 3’ của trí và trình tự NTN? Ở đầu 3’ Sau kế Ở đầu 5’ maïch goác. Vò trí maïch vuøng maïch + Vùng mã hoá nằm sau kế vùng điều goác điều hoà gốc hoà. Nhieäm Khởi Mang Mang tín vuï độ n g vaø thoâ n g tin hieäu keát + Vùng kết thúc nằm ở đầu 5’ của mạch. 2 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. goác. ?- Cho biết nhiệm vụ của từng - Vùng điều hoà: khởi động và điều hoà vuøng? quaù trình phieân maõ; - Vùng mã hoá: mang thông tin mã hoá aa; - Vuøng keát thuùc: mang tín hieäu keát thuùc phieân maõ. *.?- Vùng mã hoá ở SV nhân sơ - Ở SV nhân sơ các gen mã hoá liên tục khác SV nhân thực NTN? (gen không phân mảnh), còn ở SV nhân thực thì không liên tục, xen kẻ các đoạn mã hoá aa - êxôn là các đoạn không mã hoá aa - intron (gen phân mảnh).. điều hoà quaù trình phieân maõ;. mã hoá aa;. thuùc phieân maõ.. Ở SV nhân sơ các gen mã hoá liên tục (gen không phân mảnh), còn ở SV nhân thực thì không liên tục, xen kẻ các đoạn mã hoá aa - êxôn là các đoạn không mã hoá aa - intron (gen phân maûnh).. * HOẠT ĐỘNG 2: II. MÃ DI TRUYỀN: (15p) Muïc tieâu: - Hiểu được mã di truyền tại sao phải là mã bộ ba. - Caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa maõ di truyeàn. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho HS đọc mục II SGK và đặt - Đọc mục II SGK và trả lời tình huống. TH: Gen được cấu tạo từ 04 loại - Thông qua mã di truyền. nu-, còn prôtêin được cấu tạo từ 20 aa. Vaäy laøm sao gen quy ñònh tổng hợp được prôtêin? ?- Maõ di truyeàn laø gì? - Là trình tự các nu- trong gen quy định - Là trình tự các nu- trong gen quy định trình tự các aa của prôtêin theo nguyên trình tự các aa của prôtêin theo nguyên tắc cứ 3 nu kế tiếp nhau trên gen quy tắc cứ 3 nu kế tiếp nhau trên gen quy ñònh 1 aa cuûa proâteâin. ñònh 1 aa cuûa proâteâin. ?- Tại sao mã di truyền là mã bộ - 1nu- = 1aa -> 04 loại aa => 41< 20 loại ba maø khoâng laø boä moät hay boä aa. 2nu- = 1aa -> 08 loại aa 42 < 20 loại aa. hai? 3nu- = 1aa -> 64 loại aa 43 > 20 loại aa. ?- Taïi sao coù 64 boä maõ chæ maõ - ? hoá được 20 loại aa? - Slide 2: Baûng 1. Baûng maõ di - Quan saùt vaø laéng nghe. * Ñaëc ñieåm cuûa maõ di truyeàn: truyền. Sau đó giải thích. ?- Ñaëc ñieåm cuûa maõ di truyeàn? - MDT được đọc từ 1 điểm và không gối - MDT được đọc từ 1 điểm và không đầu lên nhau. gối đầu lên nhau. MDT có tính phổ biến, trừ 1 vài ngoại - MDT có tính phổ biến, trừ 1 vài lệ: ATX là tín hiệu kết thúc ở đa số SV ngoại lệ. nhưng lại mã hóa cho axit glutamic ở - MDT có tính đặc hiệu tức 1 bộ ba SV bậc thấp như Paramecium, TXT là >1aa tínhiệu kết thúc (ti thể) chớ không mã - MDT mang tính thoái hoá, trừ AUG, UGG hoùa cho Arginin (trong nhaân). - MDT có tính đặc hiệu tức 1 bộ ba >1aa - MDT mang tính thoái hoá, trừ AUG, UGG * HOẠT ĐỘNG 3: III. QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN (Tái bản ADN – Tự sao ADN) (15p). 3 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. Muïc tieâu: - Nắm được cơ chế của quá trình nhân đôi ADN. - Bieát caùch tính baøi taäp veà ADN. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Slide 3: H.1.2 và cho HS đọc - QS H1.2, đọc mục III và trả lời câu - Vị trí: trong nhân TB; - Thời điểm: trước khi TB phân chia; mục III SGK, để trả lời câu hỏi. hoûi. ?- Vị trí và thời điểm xảy ra quá ?-> Trong nhân TB, trước khi TB phân - Diễn biến: nội dung trong H.1.2 trình tự nhân đôi ADN? chia. SGK. ?- Mô tả quá trình tự nhân đôi ?-> Nhìn H.1.2 để mô tả. ADN? -> Sau đó giải thích thêm. VI. CUÛNG COÁ: (5p) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ Giả sử 1 gen được cấu tạo từ 2 loại nu_ G và X, trên mạch gốc của gen đó có thể có tối đa? A. 2 loại mã bộ ba. B. 8 loại mã bộ ba. C. 16 loại mã bộ ba. D. 32 loại mã bộ ba 2/ Từ 1 phân tử ADN ban đầu nhân đôi 4 lần liên tiếp tạo nên bao nhiêu ADN con? A. 2. B. 4. C. 16. D. 32. VII. DAËN DOØ: (1p) - Trả lời các câu hỏi trong SGK. - Đọc trước bài 2: phiên mã và dịch mã, soạn phần mục I.1 theo PHT tiết sau trình bày theo nhóm (6HS/nhoùm) Loại mARN tARN rARN Noäi dung Caáu truùc Chức năng ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. 4 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. TIEÁT 2 – TUAÀN 2 - BAØI 2: PHIEÂN MAÕ VAØ DÒCH MAÕ I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Nắm được cơ chế phiên mã và dịch mã. - Giải thích được vì sao thông tin di truyền giữ trong nhân mà vẫn chỉ đạo được sự tổng hợp prôtêin ở ngoài nhaân. 2/ Kyõ naêng: Rèn luyện và phát triển năng lực suy luận, có quan niệm đúng đắn về tính chất của hiện tượng di truyền. 3/ Thái độ: II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài và soạn phiếu HT theo nhóm trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh chieáu projector, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở và hoạt động nhóm. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kiểm tra bài cũ: Mã di truyền là gì? Đặc điểm chung của mã di truyền? Trình bày cơ chế tự nhân đôi ADN? (5p) 2/ Vào bài: ADN mang thông tin di truyền và nó truyền lại cho đời sau TB qua cơ chế tự nhân đôi. Còn muốn biểu hiện ra tính trạng thì phải thông qua cơ chế phiên mã và dịch mã tạo thành prôtêin thực hiện chức năng sinh hoïc bieåu hieän thaønh tính traïng..... (1p) * HOẠT ĐỘNG 1: I. PHIÊN MÃ: (13p) Muïc tieâu: - Nắm được cấu trúc và chức năng của mARN, tARN, rARN. - Nắm được cơ chế phiên mã ở sinh vật nhân sơ cũng như nhân thực. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho các nhóm lên bảng dán - Các nhóm lên bảng dán kết quả và lần 1/ Cấu trúc và chức năng của các kết quả của nhóm và lần lượt lượt trình bày. loại ARN: trình baøy. - Noäi dung trong PHT - Boå sung vaø keát luaän, keøm theo slide 1: H. tARN, rARN. - Slide 2: “Cơ chế phiên mã” và - QS và kết hợp đọc SGK để trả lời câu 2/ Cơ chế phiên mã: đọc mục I.2 SGK để trả lời các hỏi. caâu hoûi. ?- Haõy moâ taû cô cheá phieân maõ? - Đầu tiên E ARN polimeraza bám vào - Đầu tiên E ARN polimeraza bám vào duøng ñieàu hoøa gen->gen thaùo xoaén-> E duøng ñieàu hoøa gen->gen thaùo xoaén-> này tiếp tục trượt trên mạch gốc của E này tiếp tục trượt trên mạch gốc của gen theo chiều 3’->5’ để tổng hợp gen theo chiều 3’->5’ để tổng hợp mARN có chiều 5’->3’ theo NTBS (A- mARN có chiều 5’->3’ theo NTBS (AU, T-A, G-X, X-G) cho đến khi gặp tín U, T-A, G-X, X-G) cho đến khi gặp tín hiệu kết thúc-> dừng phiên mã->giải hiệu kết thúc-> dừng phiên mã->giải phoùng ARN. phoùng ARN.. 5 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. - Slide 3: H.2.2. ?- Sơ đồ này ý nói điều gì? - Trình baøy - 1 em khaùc boå sung. - Boå sung vaø keát luaän. * HOẠT ĐỘNG 2: II. DỊCH MÃ: (20p) Muïc tieâu: - Nắm được cơ chế phiên mã. - Nắm được cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò - Slide 4: cho HS QS hình động - QS và kết hợp với mục II SGK để trả về cơ chế dịch mã và kết hợp lời. mục II SGK, sau đó hỏi. ?- Cho bieát vò trí vaø caùc thaønh - Vò trí: TBC - TP: mARN, tARN, rARN, aa tự do, phaàn tham gia dòch maõ? En, NL. - Giaûi thích theâm veà mARN. ?- Quaù trình dòch maõ goàm coù - 2 gñ ... mấy giai đoạn chính? ?- Hoạt hóa aa diễn ra NTN? - aa tự do + ATP aa-P + tARN Eñh aa-tARN Riboxom ?- Hãy mô tả giai đoạn tổng hợp * Bước mở đầu: chuoãi polipeptit? Boå sung vaø keát luaän. - Tieåu ñv nhoû cuûa riboxom gaén vaøo mARN ở vị trí đặc hiệu->Met-tARN (UAX) đến gắn với mã mở đầu (AUG)> tiểu đơn vị lớn riboxom đến gắn vào. * Bước kéo dài chuỗi polipeptit: ->Glu-tARN (XUU) vaøo riboxom gaén BS ở mã thứ 2 (GAA) của mARN-> Met vaø Glu hình thaønh lk peptit->riboxom dòch chuyeån treân mARN 1 codon (1 boä ba)->Arg-tARN (GXU) vaøo riboxom gắn BS ở mã thứ 3 (XGA) của mARN-> lk peptit được hình thành giữa Glu với Arg -> riboxom dòch chuyeån ñi 1 codon> cuoái mARN * Bước kết thúc: -> khi riboxom dịch chuyển đến mã kết thuùc UAG thì keát thuùc dòch maõ-> Met được cắt bởi En->chuỗi polipeptit xoắn laïi thaønh caùc baäc caáu truùc cao hôn taïo thành prôtêin có hoạt tính sinh học. Slide 5: H.2.4 SGK? ?- Hình sơ đồ trên thể hiện ý gì? - QS và trả lời câu hỏi. - Dịch mã không chỉ xảy ra với 1 riboxom rieâng reõ maø laø nhieàu riboxom cuøng tham gia (polixom) giuùp taêng hieäu ?- Những prôtêin này có đặc suất tổng hợp prôtêin. - Tất cả đều giống nhau về số lượng, ñieåm gì? Slide 5: Sơ đồ đầu trang 14 thành phần và cấu trúc. SGK?. 6 Lop12.net. Nội dung kiến thức. 1/ Hoạt hoá axit amin: - aa tự do + ATP aa-P + tARN Eñh aa-tARN Riboxom 2/ Tổng hợp chuỗi polypeptit: * Bước mở đầu: - Tieåu ñv nhoû cuûa riboxom gaén vaøo mARN ở vị trí đặc hiệu->Met-tARN (UAX) đến gắn với mã mở đầu (AUG)-> tiểu đơn vị lớn riboxom đến gaén vaøo. * Bước kéo dài chuỗi polipeptit: ->Glu-tARN (XUU) vaøo riboxom gaén BS ở mã thứ 2 (GAA) của mARN-> Met vaø Glu hình thaønh lk peptit>riboxom dòch chuyeån treân mARN 1 codon (1 boä ba)->Arg-tARN (GXU) vào riboxom gắn BS ở mã thứ 3 (XGA) của mARN-> lk peptit được hình thành giữa Glu với Arg -> riboxom dịch chuyeån ñi 1 codon-> cuoái mARN * Bước kết thúc: -> khi riboxom dịch chuyển đến mã keát thuùc UAG thì keát thuùc dòch maõ-> Met được cắt bởi En->chuỗi polipeptit xoaén laïi thaønh caùc baäc caáu truùc cao hơn tạo thành prôtêin có hoạt tính sinh hoïc. - Dịch mã không chỉ xảy ra với 1 riboxom rieâng reõ maø laø nhieàu riboxom cuøng tham gia (polixom) giuùp taêng hiệu suất tổng hợp prôtêin. - Tất cả đều giống nhau về số lượng,.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. ?- Hình sơ đồ trên thể hiện ý gì? ?- Trình bày cụ thể sơ đồ trên?. thaønh phaàn vaø caáu truùc.. VI. CUÛNG COÁ: (5p) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ Trong quá trình dịch mã, riboxom sẽ dịch chuyển trên mARN theo chiều từ? A. 3’ -> 5’. B. 5’ -> 3’. C. Caû A vaø B. D. A hoặc B 2/ Một gen có 10 bộ mã, sau khi dịch mã thì có bao nhiêu aa cấu tạo prôtêin thực hiện chức năng sinh học? A. 10. B. 9. C. 8. D. 7. VII. DAËN DOØ: (1p) - Trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong SGK. - Đọc trước bài 3: Điều hòa hoạt động gen. Loại Noäi dung. Caáu truùc. Chức năng. mARN. tARN. Một mạch thẳng, đầu 5’ có trình tự Một mạch cuộn lại tạo thành 3 tự nu_ đặc hiệu (không giải mã) thùy, có một thùy mang bộ ba nằm gần cođon mở đầu. đối mã (nhận ra và kết hợp theo NTBS với mã bộ ba trên mARN) Dùng làm khuôn cho quá trình dịch Vận chuyển aa tới riboxôm mã ở riboxôm.. rARN Moät maïch cuoän laïi caáu truùc baäc cao hôn, goàm 2 tiểu đơn vị (SVnhân thực 60S+40S=80S, SV nhaân sô 50S+30S=70S) Kết hợp với prôtêin tạo thaønh riboxoâm (nôi toång hợp pr_). ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. 7 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. TIẾT 3 – TUẦN 3 - BAØI 3: ĐIỀU HOAØ HOẠT ĐỘNG GEN I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Nêu được khái niệm và các cấp độ điều hoà hoạt động của gen. - Sự điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ. - Ý nghĩa của sự điều hoà hoạt động của gen. - Giải thích được tại sao trong tế bào lại chỉ tổng hợp loại prôtêin cần thiết vào thời điểm cần thiết. 2/ Kyõ naêng: - Rèn luyện và phát triển tư duy phân tích logic và khả năng khái quát hoá. 3/ Thái độ: II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh chieáu projector, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kiểm tra bài cũ: Trình bày cơ chế phiên mã? Người ta gọi tên mARN, tARN, rARN dựa vào đâu? (5) 2/ Vào bài: + Ở ĐV có vú các gen tổng hợp prôtêin sữa chỉ hoạt động ở cá thể cái vào giai đoạn sắp sinh và cho con bú. + VK E. Coli các gen tổng hợp các enzim chuyển hóa Lactôzơ khi môi trường có Lactôzơ. (1p) * HOẠT ĐỘNG 1: I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOAØ HOẠT ĐỘNG GEN: (7p) Muïc tieâu: - Nắm được khái quát về cơ chế điều hoà hoạt động gen. - Biết được tại sao phải có cơ chế điều hoà hoạt động gen. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho HS đọc mục I SGK, nêu ví - Đọc mục I và trả lời câu hỏi. Vd: + Ở ĐV có vú các gen tổng hợp duï: prôtêin sữa chỉ hoạt động ở cá thể cái vào giai đoạn sắp sinh và cho con bú. Vd: + Ở ĐV có vú các gen tổng hợp prôtêin sữa chỉ hoạt động ở + VK E. Coli các gen tổng hợp các cá thể cái vào giai đoạn sắp sinh enzim chuyeån hoùa Lactoâzô khi moâi trường có Lactôzơ. vaø cho con buù. + VK E. Coli các gen tổng hợp caùc enzim chuyeån hoùa Lactoâzô khi môi trường có Lactôzơ. ?- Thế nào là điều hòa hoạt - Điều hòa hoạt động gen là sự điều hòa - Điều hòa hoạt động gen là sự điều động gen? lượng sản phẩm của gen tạo ra với 1 hòa lượng sản phẩm của gen tạo ra với lượng cần thiết vào thời điểm cần thiết. 1 lượng cần thiết vào thời điểm cần thieát.. 8 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. * HOẠT ĐỘNG 2: II. ĐIỀU HOAØ HOẠT ĐỘNG GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ: (26p) Muïc tieâu: Nắm được cơ chế điều hoạt hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Slide 1 H.3.1, đọc mục II.1 - QS, đọc mục II.1 và trả lời câu hỏi. 1/ Moâ hình caáu truùc cuûa Operon Lac: SGK vaø ñaët caâu hoûi. ?- Moâ taû caáu truùc cuûa Operon - Bao goàm: Z, Y, A laø caùc gen caáu truùc - Bao goàm: Z, Y, A laø caùc gen caáu truùc Lac? tổng hợp các enzim phân giải lactôzơ. tổng hợp các enzim phân giải lactôzơ. - Boå sung vaø keát luaän. - O (Operater): vuøng vaän haønh, nôi - O (Operater): vuøng vaän haønh, nôi prôtêin ức chế bám vào làm ngăn cản prôtêin ức chế bám vào làm ngăn cản sự phiên mã của Z, Y, A. sự phiên mã của Z, Y, A. - P (Promoter): vùng khởi động, nơi - P (Promoter): vùng khởi động, nơi ARN polimeraza bám vào và khởi động ARN polimeraza bám vào và khởi phieân maõ. động phiên mã. - R (thuộc gen điều hòa): tổng hợp - R (thuộc gen điều hòa): tổng hợp prôtêin ức chế. prôtêin ức chế. ?- Theá naøo laø gen caáu truùc? - Opeâron laø caùc gen caáu truùc coù lieân - Opeâron laø caùc gen caáu truùc coù lieân - Boå sung vaø keát luaän. quan về chức năng thường được phân bố quan về chức năng thường được phân liền nhau thành từng cụm có chung một bố liền nhau thành từng cụm có chung cô cheá ñieàu hoøa. moät cô cheá ñieàu hoøa. - Slide 2 H.3.2a, b, đọc mục II.2 - QS, đọc mục II.2 và trả lời câu hỏi. 2/ Sự điều hoà của Operon Lac: SGK vaø ñaët caâu hoûi. * Khi môi trường không có Lactôzơ: ?- Haõy moâ taû caùc quaù trình theå - 1 HS trình baøy vaø 1 HS khaùc boå sung. prôtêin ức chế của gen điều hòa bám hiện ở mỗi hình? vaøo O laøm cho caùc gen caáu truùc khoâng - Boå sung vaø keát luaän. hoạt động. * Khi môi trường có Lactôzơ: 1 số Lactôzơ lkết với prôtêin ức chế làm cho nó không bám vào O do đó ARN polimeraza lkết với P của Opêron Lac để tiến hành phiên mã và dịch mã Z, Y, A để tạo enzim phân giải Lactôzơ. Khi Lactôzơ hết thì prôtêin ức chế baùm vaøo O ngaên caûn phieân maõ Z, Y, A. VI. CUÛNG COÁ: (5p) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ Ở VK, trong cơ chế điều hòa hoạt động gen chất cảm ứng có vai trò? A. Hoạt hóa ARN polimeraza. B. Hoạt hóa vùng khởi động (P). C. Vô hiệu hóa prôtêin ức chế. D. Ức chế gen điều hòa không tổng hợp prôtêin ức chế. 2/ Caáu truùc cuûa Moät Opeâron Lac bao goàm? A. P. O, Z, Y, A. B. Z, Y, A. C. P, Z, Y, A. D, O, Z, Y, A. VII. DAËN DOØ: (1p) - Trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong SGK. - Đọc trước bài 4: Đột biến gen; hoạt động theo nhóm với PHT sau: Daïng ÑBG Thay theá 1 caëp nu_ Theâm hay maát 1 caëp nu_ Noäi dung Ñònh nghóa Haäu quaû. 9 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. TIẾT 4 – TUẦN 4 - BAØI 4: ĐỘT BIẾN GEN I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Trình bày được khái niệm đột biến gen. - Trình bày được nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen. - Nêu được các đặc điểm đột biến gen. 2/ Kyõ naêng: 3/ Thái độ: Tích hợp giáo dục môi trường, giải thích một số hiện tượng thực tế trong đời sống. II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài, soạn phiếu HT theo nhóm trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh chieáu projector, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở và hoạt động nhóm. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kiểm tra bài cũ: Vẽ sơ đồ cấu trúc Opêron Lac của VK đường ruột E. Coli? (5p) 2/ Vaøo baøi: ... ADN mang TTDT->proâteâin, neáu xaõy ra 1 truïc traëc treân gen thì coù haäu quaû gì khoâng?...(1p) * HOẠT ĐỘNG 1: I. KHÁI NIỆM VỀ CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN GEN: (16p) Muïc tieâu: - Nắm được khái niệm đột biến gen: đột biến gen là gì? Thể đột biến? - Nắm và hiểu được các dạng đột biến gen. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho HS đọc mục I.1 SGK và - Đọc mục I.1 SGK và trả lời câu hỏi. 1/ Khaùi nieäm: ñaët caâu hoûi. ?- Đột biến gen là gì? - ĐBG là những biến đổi trong cấu trúc - ĐBG là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến 1 (ĐB điểm) hay của gen liên quan đến 1 (ĐB điểm) - Boå sung vaø keát luaän. 1 soá caëp nu_. hay 1 soá caëp nu_. ?- Ñaëc ñieåm cuûa ÑBG? - ĐBG làm thay đổi trình tự nu_->tạo - ĐBG làm thay đổi trình tự nu_->tạo alen mới khác. alen mới khác. - Tần số ĐBG tự nhiên là 10-6 -> 10-4, - Tần số ĐBG tự nhiên là 10-6 -> 10-4, đa số ĐBG là có hại, 1 số có lợi hoặc đa số ĐBG là có hại, 1 số có lợi hoặc trung tính. trung tính.. 10 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. ?- Taùc nhaân gaây ÑBG?. - Taùc nhaân: caùc chaát hoùa hoïc, caùc taùc nhaân vaät lí nhö tia phoùng xaï, taùc taùc nhaân sinh hoïc nhö virut trong cô theå hoặc môi trường bên ngoài cơ thể. ?- ĐBG xảy ra ở loại TB nào? - ĐBG xảy ra ở tế bào sinh dưỡng (xoâma) vaø teá baøo sinh duïc. ?- Theå ÑB laø gì? - Thể đột biến là cá thể mang gen đột biến đã biểu hiện ra KH. ?- Cách thức và vai trò của gây - Có thể gây ĐBG nhân tạo->định ÑBG nhaân taïo? hướng đột biến gen->tạo những sp tốt phục vụ đời sống và sản xuất. - Cho HS trình bày sp hoạt động - Đại diện các nhóm lên bảng dán và nhóm đã chuẩn bị trước. lần lượt trình bày. - Boå sung vaø keát luaän.. - Taùc nhaân: caùc chaát hoùa hoïc, caùc taùc nhaân vaät lí nhö tia phoùng xaï, taùc taùc nhaân sinh hoïc nhö virut trong cô theå hoặc môi trường bên ngoài cơ thể. - ĐBG xảy ra ở tế bào sinh dưỡng (xoâma) vaø teá baøo sinh duïc. - Thể đột biến là cá thể mang gen đột biến đã biểu hiện ra KH. - Coù theå gaây ÑBG nhaân taïo->ñònh hướng đột biến gen->tạo những sp tốt phục vụ đời sống và sản xuất. 2/ Các dạng đột biến gen: a- Đột biến thay thế 1 cặp nucleotit: Noäi dung trong PHT b- Đột biến thêm hoặc mất 1 cặp nucleotit: Noäi dung trong PHT. * HOẠT ĐỘNG 2: II. NGUYÊN NHÂN VAØ CƠ CHẾ PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN: (10p) Muïc tieâu: - Nắm được các nguyên nhân gây đột biến gen. - Nắm được cơ chế của đột biến gen. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho HS đọc mục II.1 SGK và - Đọc mục II.2 và trả lời câu hỏi. 1/ Nguyeân nhaân: hoûi. ?- Cho bieát nguyeân nhaân gaây - Nguyeân nhaân gaây ÑBG laø do caùc taùc - Nguyeân nhaân gaây ÑBG laø do caùc taùc ÑBG? động lí, hóa hay sinh học ở ngoại cảnh động lí, hóa hay sinh học ở ngoại cảnh hoặc những yếu tố gây rối loạn sinh lí, hoặc những yếu tố gây rối loạn sinh lí, - Boå sung vaø keát luaän. hoùa sinh trong teá baøo. hoùa sinh trong teá baøo. - Slide 2 H.4.1 và 4.2, cho HS - QS và đọc mục II.2 SGK và trả lời câu 2/ Cơ chế phát sinh đột biến gen: đọc mục II.2 SGK và hỏi. hoûi. a- Sự kết cặp không đúng trong nhân ñoâi ADN: ?- H.4.1 theå hieän ñieàu gì? - ÑBG daïng thay theá 1 caëp G-X baèng - ÑBG daïng thay theá 1 caëp G-X baèng cặp A-T do kết cặp không hợp đôi. cặp A-T do kết cặp không hợp đôi. ?- Cơ chế của quá trình đó? - Các bazo nitơ tồn tại dưới 2 dạng: - Các bazo nitơ tồn tại dưới 2 dạng: dạng thường và dạng hiếm. Các bazơ dạng thường và dạng hiếm. Các bazơ nitơ dạng hiếm có những vị trí lk H bị nitơ dạng hiếm có những vị trí lk H bị thay đổi->kết cặp không đúng khi tái thay đổi->kết cặp không đúng khi tái baûn->phaùt sinh ÑB. baûn->phaùt sinh ÑB. ?- Nêu tác động của các tác b- Tác động của các tác nhân gây đột nhân gây đột biến? Ví dụ? bieán: - Boå sung vaø keát luaän. - Tác nhân vật lí: tia tử ngoại (UV)->2T - Tác nhân vật lí: tia tử ngoại (UV)trên cùng 1 mạch lkết nhau. >2T treân cuøng 1 maïch lkeát nhau. - Tác nhân hóa học: 5BU (chất đồng - Tác nhân hóa học: 5BU (chất đồng ñaúng T)->thay theá A-T thaønh G-X. ñaúng T)->thay theá A-T thaønh G-X. - Taùc nhaân SH: virut->virut vieâm gan B, - Taùc nhaân SH: virut->virut vieâm gan virut Hecpet, ... B, virut Hecpet, ... * HOẠT ĐỘNG 3: III. HẬU QUẢ VAØ Ý NGHĨA CỦA ĐỘT BIẾN GEN: (6p). 11 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. Muïc tieâu: Nắm được hậu quả và ý nghĩa của đột biến trong tiến hoá và thực tiển. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho HS đọc mục III SGK và - Đọc mục III SGK và trả lời câu hỏi. 1/ Hậu quả của đột biến gen: ñaët caâu hoûi. ?- Haäu quaû cuûa ÑBG? - Đa số có hại: giảm sức sống, thay đổi - Đa số có hại: giảm sức sống, thay đổi chức năng của prôtêin. Một số có lợi chức năng của prôtêin. Một số có lợi - Boå sung vaø keát luaän. hoặc trung tính. hoặc trung tính. - Mức gây hại phụ thuộc vào đk ngoại - Mức gây hại phụ thuộc vào đk ngoại - Cho HS trả lời câu lệnh trong cảnh và tổ hợp gen. cảnh và tổ hợp gen. - Do tính chất thoái hóa của mã di SGK. - Boå sung vaø keát luaän. truyền->biến đổi cođon này thành cođon khác nhưng cùng xác định 1 loại aa->cấu trúc prôtêin không thay đổi>trung tính. ?- Ý nghĩa của ĐBG đối với tiến 2/ Vai trò và ý nghĩa của đột biến hoùa? gen: - Boå sung vaø keát luaän. a- Đối với tiến hoá: - Làm xuất hiện các alen mới->cung - Làm xuất hiện các alen mới->cung caáp nguyeân lieäu cho tieán hoùa (laø nguoàn caáp nguyeân lieäu cho tieán hoùa (laø nguoàn bieán dò di truyeân chuû yeáu cho tieán hoùa). bieán dò di truyeân chuû yeáu cho tieán hoùa). ?- Ý nghĩa của ĐBG đối với thực - Cũng cung cấp nguyên liệu cho chọn b- Đối với thực tiễn: tieãn? gioáng. - Cuõng cung caáp nguyeân lieäu cho choïn - Boå sung vaø keát luaän. gioáng. VI. CUÛNG COÁ: (5p) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ Hậu quả của đột biến gen là? A. Có lợi. B. Coù haïi. C. Trung tính. D. Có lợi, có hại hay trung tính. 2/ Đột biến nào không di truyền qua sinh sản hữu tính? A. ĐB TB sinh dưỡng. B. ÑB TB sinh duïc. C. ĐB giao tử. D. ÑB tieàn phoâi. VII. DAËN DOØ: (2p) - Trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Đọc trước bài 5: NST và đột biến cấu trúc NST; hoạt động theo nhóm với PHT sau: Caùc daïng ÑB Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn Chuyển đoạn Noäi dung Ví duï Ñònh nghóa Haäu quaû YÙ nghóa Ñònh nghóa ÑB caáu truùc NST Daïng ÑBG Noäi dung Ñònh nghóa. Thay theá 1 caëp nu_. Theâm hay maát 1 caëp nu_. Trong gen 1 cặp nu_ này được thay thế bằng 1 Trong gen sẽ mất đi hoặc thêm vào 1 cặp nu_ caëp nu_ khaùc. naøy baèng 1 caëp nu_ khaùc.. 12 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. Haäu quaû. Có thể làm thay đổi trình tự aa trong Pr- và chức Làm thay đổi trình tự aa trong Pr- và chức năng naêng cuûa Pr-. cuûa Pr-.. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. TIẾT 5 – TUẦN 5 - BAØI 5: NHIỄM SẮC THỂ VAØ ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Mô tả được hình thái, cấu trúc và chức năng của NST. - Nêu được các đặc điểm bộ NST đặc trưng của mỗi loài. - Trình bày được khái niệm và ngyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST, mô tả được các laọi đột biến cấu trúc NST và hậu quả, ý nghĩa các dạng đột biến này trong tiến hoá. 2/ Kyõ naêng: 3/ Thái độ: II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài trước và thực hiện hoạt động để hoàn thành PHT đã giao trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh chieáu projector, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở và hoạt động nhóm. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: Vật chất di truyền của virut là ADN kép hoặc ADN đơn hoặc ARN kép hoặc ARN đơn. Đối với sinh vật nhân sơ là ADN kép dạng vòng. Ơû vi khuẩn còn có plasmit (ADN kép dạng vòng kín), thực vật ngoài nhân có ở ti theå, luïc laïp. V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kieåm tra baøi cuõ: Trình baøy khaùi nieäm ÑBG? Neâu caùc daïng ÑBG? (5p) 2/ Vào bài: Chúng ta tìm hiểu vừa xong vật chất di truyền ở cấp độ phân tử và các dạng đột biến của nó. Vậy còn vật chất di truyền ở cấp độ TB thì NTN và các dạng đột biến của nó ra sao?.... (1p) * HOẠT ĐỘNG 1: I. HÌNH DẠNG VAØ CẤU TRÚC NST: (16p) Muïc tieâu: - Nắm được cấu trúc hiển vi và siêu hiển vi của NST. - Nắm được cấu tạo NST. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Slide 1 H.5.1, kết hợp với SGK - QS và đọc mục I.1 để trả lời câu hỏi. 1/ Hình thaùi NST: vaø hoûi. ?- Moâ taû hình thaùi cuûa NST? - NST coù daïng hình: haït, que, V. - NST coù daïng hình: haït, que, V.. 13 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. - Boå sung vaø keát luaän.. ?- Số lượng bộ NST có phản ánh mức độ tiến hóa của loài không? Giaûi thích? - Đặt vấn đề: Mỗi NST ở SV nhân thực chứa ptử ADN dài gấp hàng ngàn lần so với đường kính cuûa nhaân, cuï theå laø NST cuûa daøi tới 1m. Vậy là sao lại nằn gọn trong nhaân vaø deã daøng phaân li khi phaân baøo? - Vaäy ADN co xoaén NTN chuùng ta tìm hieåu caáu truùc sieâu hieån vi cuûa NST. - Slide 1 H.5.2, kết hợp với SGK vaø hoûi. ?- Moâ taû caáu truùc sieâu hieån vi cuûa NST? - Boå sung vaø keát luaän.. - NST nhìn rõ nhất vào kì giữa của phân bào với hình dạng như sau: + 2 crômatit dính nhau ở tâm động. + 1 tâm động (eo thứ 1). + Một số NST còn có eo thứ 2. - Tùy theo vị trí tâm động mà có NST: taâm caân, taâm leäch, taâm muùt. - Mỗi loài có một bộ NST đặc trưng về số lượng, hình dạng và cấu trúc. (Bộ NST có: NST thường và NSTGT) - Số lượng NST không phản ánh mức độ tiến hóa của loài. Mà mức độ tiến hóa của loài phụ thuộc vào cấu trúc và chất lượng gen trên NST. - Lắng nghe và trả lời. - Nhờ ADN co xoắn.. - NST nhìn rõ nhất vào kì giữa của phân bào với hình dạng như sau: + 2 crômatit dính nhau ở tâm động. + 1 tâm động (eo thứ 1). + Một số NST còn có eo thứ 2. - Tùy theo vị trí tâm động mà có NST: taâm caân, taâm leäch, taâm muùt. - Mỗi loài có một bộ NST đặc trưng về số lượng, hình dạng và cấu trúc. (Bộ NST có: NST thường và NSTGT). - QS H.5.2 và trả lời câu hỏi.. * Ở SV nhân thực: - NST= ADN + pr_ loại histon (8ptử): ADN quấn quanh 8 ptử pr_ histon tạo thaønh 1 nucleâoxoâm-> nhieàu nucleoxom thành chuỗi (sợi cơ bản có đường kính 11nm)->xoắn tiếp tục tạo thành sợi NS (đường kính 30nm)->tiếp tục xoắn nữa tạo thành cấu trúc siêu xoắn (đường kính 300nm)->tiếp tục xoắn lần nữa tạo thành cấu trúc crômatit (đường kính 700nm). * Ở SV nhân sơ: - Laø ADN keùp daïng voøng.. - NST= ADN + pr_ loại histon (8ptử): ADN quấn quanh 8 ptử pr_ histon tạo thành 1 nuclêoxôm (sợi cơ bản có đường kính 11nm)->xoắn tiếp tục tạo thành sợi NS (đường kính 30nm)->tiếp tục xoắn nữa tạo thành cấu trúc siêu xoắn (đường kính 300nm)->tiếp tục xoắn lần nữa tạo thành cấu trúc crômatit (đường kính 700nm). - Laø ADN keùp daïng voøng.. 2/ Caáu truùc sieâu hieån vi cuûa NST:. ?- Caáu truùc cuûa NST nhaân sô? - Boå sung vaø keát luaän. - Cho học sinh trả lời câu lệnh - Trong nguyeân phaân: trong SGK. + Sợi mảnh đơn: đầu kì TG, cuối kì cuoái. + Sợi mảnh kép: cuối kì TG, + Xoắn đơn: kì sau, đầu kì cuối. + Xoắn kép: kì đầu, kì giữa. * HOẠT ĐỘNG 2: II. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST: (16p) Muïc tieâu: Nắm được các dạng đột biến cấu trúc NST và hậu quả, ý nghĩa của từng dạng đối với tiến hoá và thực tiễn Hoạt động Thầy Hoạt động Trò Nội dung kiến thức - Cho HS trình bày sp hoạt động - Đại diện các nhóm lên bảng dán và 1/ Mất đoạn:. 14 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. nhóm đã chuẩn bị trước. lần lượt trình bày. - Boå sung vaø keát luaän. - Cho HS trả lời câu lệnh trong SGK. - Boå sung vaø keát luaän.. - Noäi dung trong PHT. 2/ Lặp đoạn: - Noäi dung trong PHT. 3/ Đảo đoạn: - Noäi dung trong PHT. 4/ Chuyển đoạn: - Noäi dung trong PHT.. VI. CUÛNG COÁ: (5p) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ Cấu trúc crômatic của NST có đường kính là? A. 11 nm. B. 30 nm. C. 300 nm. 2/ Các dạng đột biến cấu trúc NST dạng ĐB nào gây hậu quả nặng nhất? A. Mất đoạn. B. Đảo đoạn. C. Lặp đoạn. VII. DAËN DOØ: (2p) - Trả lời các câu hỏi trong SGK. - Đọc trước bài 6: Đột biến NST. Tìm hiểu kĩ cơ chế phát sinh. Caùc daïng ÑB Noäi dung. Ví duï. Ñònh nghóa. Haäu quaû. YÙ nghóa. Mất đoạn. Lặp đoạn. Người mất 1 phần - Ruồi giấm mắt lồi vai daøi NST 22->gaây thaønh maét deïp, ... ung thư máu cá tính. - Đại mạch làm tăng hoạt tính En amilaza.. Làm mất đi 1 đoạn nào đó của NST>làm giảm số lượng gen tren NST.. Một đoạn nào đó cuûa NST coù theå laëp laïi laàn hay nhieàu laàn->laøm taêng soá lượng gen trên NST. D. 700 nm. D. Chuyển đoạn.. Đảo đoạn. Chuyển đoạn. - Ruoài giaám coù 12 dạng đảo đoạn trên NST 3 liên quan đến khả năng thích ứng với nhiệt độ khác nhau của môi trường. Một đoạn nào đó của NST đứt ra và đảo 1800 gắn lại>thay đổi vị trí của gen treân NST.. - Treân cuøng 1 NST. - Treân 2 NST: + Tương đồng: + Không tương đồng (do sự trao đổi chéo không cân giữa các cromatit ở kì đầu I) Làm mất cân bằng - Làm tăng cường Giảm khả năng sinh Giảm khả năng sinh gen->thường gây hay giảm cường độ sản. saûn. chết. Mất đoạn nhỏ biểu hiện tính trạng. không ảnh hưởng. - Trong choïn gioáng: - Taïo neân caùc gen Chuyển đoạn NST loại bỏ những gen mới trong tiến hóa. chứa gen mong khoâng mong muoán muốn khác loài.. Ñònh nghóa ÑB caáu truùc NST ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. 15 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. TIẾT 6 – TUẦN 6 - BAØI 6: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Trình bày được khái niệm đột biến cấu trúc NST; khái niệm, phân loại, cơ chế hình thành các dạng đột bieán leäch boäi, haäu quaû vaø yù nghóa cuûa noù. - Phân biệt đựợc tự đa bội và dị đa bội. - Trình bày được hiện tượng đa bội thể trong tự nhiên. 2/ Kyõ naêng: 3/ Thái độ: II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh chieáu projector, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kiểm tra bài cũ: Trình bày cấu trúc siêu hiển vi của NST? Nêu các dạng đột biến cấu trúc NST? (5p) 2/ Vào bài: ..., mỗi loài có số lượng NST lưỡng bội 2n, nhưng nếu xãy ra những thay đổi về số lượng NST trong 2n thì haäu quaû NTN? (1p) * HOẠT ĐỘNG 1: I. ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI: (16p) Muïc tieâu: - Nắm được khái niệm và phân biệt được các dạng đột biến lệch bội. - Nắm được cơ chế phát sinh của đột biến lệnh bội, hậu quả và ý nghĩa trong tiến hoá, ứng dụng vào thực tieãn.. 16 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò - Cho HS đọc 3 dòng đầu tiên - Đọc SGK và trả lời câu hỏi. cuûa baøi trong SGK vaø hoûi. ?- Đột biến NST là gì? - ĐBSLNST là dạng đột biến làm thay đổi số lượng NST trong TB gồm: đột - Slide 1 H.6.1 cho HS QS + đọc biến lệch bội (dị bội) và đột biến đa muïc I.1 SGK vaø ñaët caâu hoûi. boäi. ?- Hình trên thuộc các dạng đột - Theå khoâng (2n-2) bieán leäch boäi naøo? - Boå sung vaø keát luaän. - Theå moät (2n-1) - Theå moät keùp (2n-1-1) - Theå ba (2n+1) - Theå boán (2n+2) ?- Đột biến lệch bội là gì? - Theå boán keùp (2n+2+2) - Boå sung vaø keát luaän. - Là ĐB làm thay đổi số lượng NST ở 1 - Slide 2 sơ đồ đột biến lệch bội hay 1 số cặp NST tương đồng. xảy ra ở NST giới tính của người - QS và đọc mục I.2 SGK và trả lời câu + cho HS đọc mục I.2 SGK và hỏi. ñaët caâu hoûi. ?- Cơ chế phát sinh đột biến lệch - 1 hay 1 vaøi caëp NST khoâng phaân li boäi trong giaûm phaân NTN? trong GP->giao tử thừa hay thiếu 1 vài - Boå sung vaø keát luaän. ?- Cơ chế phát sinh đột biến lệch cặp NST, các giao tử này+ giao tử bình boäi trong nguyeân phaân NTN? thường->thể lệch bội. - Boå sung vaø keát luaän. - Một phân cơ thể mang đột biến lệch - Cho HS đọc mục I.3 SGK và bội và hình thành thể khảm. - Đọc mục I.3 SGK và trả lời câu hỏi. ñaët caâu hoûi. ?- ĐB lệch bội gây ra những hậu - Mất cân bằng toàn hệ gen->không hay quaû gì? giảm sức sống, giảm khả năng sinh sản - Boå sung vaø keát luaän. tùy loài. - Vd: Ở người sẩy thai ở thể ba là 53,7%, theå moät 15,3%, .. - Vd: Ở cà độc dược ĐB lệch bội ở 12 caëp NST taïo ra 12 daïng quaû khaùc nhau, - Cho HS đọc mục I.4 SGK và ... ñaët caâu hoûi. - Đọc mục I.3 SGK và trả lời câu hỏi. ?- ÑB leäch boäi coù yù nghóa gì? - Boå sung vaø keát luaän. - Cung caáp nguyeân lieäu cho tieán hoùa. - Xaùc ñònh vò trí cuûa gen treân NST trong choïn gioáng. * HOẠT ĐỘNG 2: II. ĐỘT BIẾN ĐA BỘI: (16p) Muïc tieâu: - Nắm được khái niệm và cơ chế phát sinh thể tự đa bội. - Nắm được khái niệm và cơ chế phát sinh thể dị đa bội. - Nắm được hậu quả và vai trò của đột biến đa bội. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò - Slide 3 H.6.2+cho HS đọc mục - QS+đọc mục II.1 và trả lời câu hỏi.. 17 Lop12.net. Nội dung kiến thức. - ĐBSLNST là dạng đột biến làm thay đổi số lượng NST trong TB gồm: đột biến lệch bội (dị bội) và đột biến đa boäi. 1/ Khái niệm và phân loại: - Theå khoâng (2n-2) - Theå moät (2n-1) - Theå moät keùp (2n-1-1) - Theå ba (2n+1) - Theå boán (2n+2) - Theå boán keùp (2n+2+2) - Là ĐB làm thay đổi số lượng NST ở 1 hay 1 số cặp NST tương đồng. 2/ Cô cheá phaùt sinh: * Trong giaûm phaân: - 1 hay 1 vaøi caëp NST khoâng phaân li trong GP->giao tử thừa hay thiếu 1 vài cặp NST, các giao tử này+ giao tử bình thường->thể lệch bội. * Trong nguyeân phaân: - Một phân cơ thể mang đột biến lệch boäi vaø hình thaønh theå khaûm. 3/ Haäu quaû: - Mất cân bằng toàn hệ gen->không hay giảm sức sống, giảm khả năng sinh sản tùy loài. - Vd: Ở người sẩy thai ở thể ba là 53,7%, theå moät 15,3%, .. - Vd: Ở cà độc dược ĐB lệch bội ở 12 caëp NST taïo ra 12 daïng quaû khaùc nhau, ... 4/ YÙ nghóa: - Cung caáp nguyeân lieäu cho tieán hoùa. - Xaùc ñònh vò trí cuûa gen treân NST trong choïn gioáng.. Nội dung kiến thức 1/ Khaùi nieäm vaø cô cheá phaùt sinh theå.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. II.1 SGK vaø ñaët caâu hoûi. ?- Thế nào là thể tự đa bội và có - Sự tăng một số nguyên lần bộ NST maáy daïng? đơn bội của loài và > 2n. - Boå sung vaø keát luaän. + Ña boäi chaün: 4n, 6n, .. + Ña boäi leû: 3n, 5n, ... ?- Hình treân theå hieän ñieàu gì? - Cô cheá hình thaønh caùc theå ña boäi leû (3n) vaø ña boäi chaün (4n) ?- Trình baøy cô cheá? - QS hình để trình bày. - Boå sung vaø keát luaän. - Slide 4 H.6.3+cho HS đọc mục - QS+đọc mục II.2 và trả lời câu hỏi. II.2 SGK vaø ñaët caâu hoûi. ?- Theá naøo laø theå dò ña boäi? - Sự tăng số bộ NST đơn bội của 2 laòi - Boå sung vaø keát luaän. khaùc nhau trong TB. ?- Hình treân theå hieän ñieàu gì? - Cô cheá hình thaønh theå dò ña boäi. ?- Trình baøy cô cheá? - QS hình để trình bày. - Boå sung vaø keát luaän. ?- Cho ví duï? - Vd: Kapetrenco thực hiện lai xa và đa boäi hoùa: caûi cuû (2n=18R) x caûi baép (2n=18B)->F1 n+n=18NST (9R+9B) baát thuï->ña boäi hoùa->F1 2n+2n=36NST (18R+18B) hữu thụ - Cho HS đọc mục II.3 SGK và - Đọc mục II.3 và trả lời câu hỏi. ñaët caâu hoûi. ?- Hậu quả và vai trò của đột - Phổ biến ở TV rất hiếm ở ĐV. bieán ña boäi? - TB to, cơ quan sinh dưỡng lớn, phát - Boå sung vaø keát luaän. trieån khoûe, choáng chòu toát. - Các thể tự đa bội lẻ không sinh giao tử bình thường: những giống cây ăn quả khoâng haït. - Góp phần hình thành loài mới trong tieán hoùa. - Cho HS trả lời câu lệnh cuối baøi trong SGK. - Boå sung vaø keát luaän.. tự đa bội: * Khaùi nieäm: - Sự tăng một số nguyên lần bộ NST đơn bội của loài và > 2n. + Ña boäi chaün: 4n, 6n, .. + Ña boäi leû: 3n, 5n, ... * Cô cheá: Veõ H.6.2 SGK 2/ Khaùi nieäm vaø cô cheá phaùt sinh theå dò ña boäi: * Khaùi nieäm: - Sự tăng số bộ NST đơn bội của 2 laoøi khaùc nhau trong TB. - Cô cheá hình thaønh theå dò ña boäi. * Cô cheá: Veõ H.6.3 SGK - Vd: Kapetrenco thực hiện lai xa và ña boäi hoùa: caûi cuû (2n=18R) x caûi baép (2n=18B)->F1 n+n=18NST (9R+9B) baát thuï->ña boäi hoùa->F1 2n+2n=36NST (18R+18B) hữu thụ 3/ Hậu quả và vai trò của đột biến đa boäi: - Phổ biến ở TV rất hiếm ở ĐV. - TB to, cơ quan sinh dưỡng lớn, phát trieån khoûe, choáng chòu toát. - Các thể tự đa bội lẻ không sinh giao tử bình thường: những giống cây ăn quaû khoâng haït. - Góp phần hình thành loài mới trong tieán hoùa.. VI. CUÛNG COÁ: (5p) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ Ở ruồi giấm 2n=8 số lượng NST ở thể ba nhiễm là? A. 7. B. 9. C. 11. D. 16. 2/ Số lượng NST của người bị hội chứng Đao là? A. 2n=45. B. 2n=47. C. 2n=48. D. 2n=92. VII. DAËN DOØ: (2p) - Trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong SGK. - Đọc trước bài 7: Thực hnàh; Quan sát các dạng đột biến số lượng NST trên tiêu bản cố định và tiêu bản tạm thời. Chuẩn bị trước theo nhóm 02 con châu chấu đực/nhóm. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. 18 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. TIẾT 7 – TUẦN - BAØI 7: THỰC HAØNH: QUAN SÁT CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ TRÊN TIÊU BẢN CỐ ĐỊNH VAØ TIÊU BẢN TẠM THỜI I. MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: Trong SGK. 2/ Kyõ naêng: Trong SGK. 3/ Thái độ: II. CHUAÅN BÒ: 1/ Học sinh: Đọc bài trước. 2/ Giaùo vieân: Tranh aûnh, baûng phuï. III. PHÖÔNG PHAÙP: Diễn giảng, vấn đáp, gợi mở và hoạt động nhóm. IV. KIẾN THỨC BỔ SUNG: V. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1/ Kiểm tra bài cũ: Trình bày khái niệm và phân loại các dạng đột biến NST? Cách phát hiện các dạng đột biến NST? (5 phuùt) 2/ Vào bài: Cách phát hiện các dạng đột biến NST bằng cách quan sát dưới KHV…(1 phút) III. NOÄI DUNG VAØ CAÙCH TIEÁN HAØNH: * HOẠT ĐỘNG 1: a/ Quan sát các dạng đột biến số lượng NST trên tiêu bản cố định: (15 phút). 19 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> THIEÁT KEÁ GIAÙO AÙN SINH HOÏCÏ 12 – NAÊM HOÏC 2009 - 2010 - GV NGUYEÃN VAÊN BEÀN - THPT VÓNH LOÄC. Muïc tieâu: Quan sát nhận dạng được các dạng đột biến số lượng NST thông qua đếm số lượng NST trong tế bào. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò - Cho HS đọc mục a SGK và hướng dẫn để thực hiện. - Đọc mục a SGK và lắng nghe, + Bước 1: Đặt tiêu bản lên KHV và nhìn từ ngoài để điều chỉnh vùng có quan sát GV hướng dẫn. maãu vaät treân tieâu baûn vaøo vuøng saùng. + Bước 2: Quan sát toàn bộ tiêu bản dưới vật kính 10X để xác định vùng TB đã nhìn rõ NST. + Bước 3: Chỉnh vùng TB đó lên vật kính 40X. - Yêu cầu: Thảo luận nhóm để xác định kết quả QS được: Vẽ lại hình thái NST và số lượng ở 1 TB thuộc mỗi loại vào giấy thu hoạch. - Hướng dẫn làm mẫu giấy bài thu hoạch nhóm. - Sau đó cho HS thực hiện và GV theo dõi các nhóm thực hiện, quan tâm - Thực hiện theo nhóm, 4HS/nhóm. chỉ dẫn đến các nhóm kĩ năng thực hành yếu. * HOẠT ĐỘNG 2: b/ Làm tiêu bản tạm thời và quan sát NST: (18 phút) Muïc tieâu: Làm được tiêu bản tạm thời để quan sát và đếm số lượng NST, nhận dạng từng kì của quá trình giảm phân. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò - Cho HS đọc mục b SGK và sau đó GV hướng dẫn lí thuyết: - Đọc mục b SGK và lắng nghe, - Đối tượng: Làm tiêu bản tạm thời NST của TB tình hoàn châu chấu đực quan sát GV hướng dẫn. gồm các bước sau; + Bước 1: Dùng kéo cắt bỏ cánh, chân của châu chấu đực. + Bước 2: Tay trái cầm phần đầu ngực, tay phải kéo phần bụng ra(tách khỏi ngực) sẽ có một số nội quan bung ra trong đố có tinh hoàn. + Bước 3: Đưa tinh hoàn lên lame, nhỏ vào vài giọt nước cất. + Bước 4: Dùng kim mổ tách mỡ xung quanh tinh hoàn (làm nhanh), gỡ sạch mỡ khỏi lame. + Bước 5: Nhỏ vài giọt oocxêin axêtic lên tinh hoàn để nhuộm từ 15 đến 20 phuùt. + Bước 6: Đậy lamel dùng ngón tay ấn nhẹ. + Bước 7: Đưa tiêu bản lên KHV quan sát như phần trước. - Yêu cầu: Thảo luận nhóm để xác định kết quả QS được: đếm số lượng và QS kĩ hình thái của từng NST và vẽ vào giấy thu hoạch. - Sau đó cho HS thực hiện và GV theo dõi các nhóm thực hiện, quan tâm - Thực hiện theo nhóm, 4HS/nhóm. chỉ dẫn đến các nhóm kĩ năng thực hành yếu. VI. CUÛNG COÁ: (5 phuùt) Hãy chọn đáp án đúng nhất cho các câu sau: 1/ NST quan saùt roõ nhaát vaøo kì naøo cuûa quaù trình phaân baøo? A. Kì đầu. B. Kì giữa. C. Kì sau. D. Kì cuoái. 2/ Bộ NST lưỡng bội (2n) của châu chấu cái là? A. 22. B.23. C. 24. D. 25. VII. DAËN DOØ: (1 phuùt) Về nhà đọc trước bài 8: Quy luật Menđen – Quy luật phân li tính trạng. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------RUÙT KINH NGHIEÄM. 20 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>