Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1: Từ Hán Việt

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trần Thúy Hoàn -Trường THCS Thanh An. Giáo án văn 7. Ngµy so¹n :18/9/2008 Ngµy d¹y: 24/9/2008.. Tõ h¸n viÖt.. TiÕt: 18 A. Môc. tiêu cần đạt.. 1.KiÕn thøc: - Gióp häc sinh: HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ yÕu tè. - Nắm được cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép hán việt. 2.KÜ n¨ng: - BiÕt sö dông tõ h¸n viÖt hîp lÝ khi nãi viÕt. 3. Thái độ: - Cã ý thøc vËn dông tõ h¸n viÖt.. B. ChuÈn bÞ:. GV: ChuÈn bÞ néi dung lªn líp. HS: Soạn bài theo hướng dẫn. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động. * Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Đại từ là gì? Các loại đại từ? ? Thế nào là từ mượn? Tiếng việt của chúng vay mượn từ của nước nào là chñ yÕu? * Hoạt động 2: Giới thiệu bài ở lớp 6 các em đã nắm được thế nào là từ Hán Việt, để hiểu sâu hơn, kỹ hơn vÒ cÊu t¹o cña tõ H¸n ViÖt chóng ta t×m hiÓu bµi h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu. * Hoạt động 3:.Bài mới Hoạt động của GV. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. I. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ h¸n viÖt. 1. Bµi tËp. GV: Cho học sinh đọc bài thơ. ch÷ h¸n ''Nam quèc s¬n hµ''.. - §äc bµi th¬.. ? C¸c tiÕng Nam, quèc, s¬n, - HS gi¶i hµ cã nghÜa lµ g×? - Nam: Phương nam. thÝch. - Quốc: Nước. - S¬n: Nói. - Hµ: S«ng. ? Trong c¸c tiÕng Êy, tiÕng nµo cã thÓ dïng nh­ mét tõ đơn để đặt câu( dùng độc lập) tiÕng nµo kh«ng dùng độc lập - Tr¶ lêi độc lập. 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trần Thúy Hoàn -Trường THCS Thanh An. Giáo án văn 7. - Dùng độc lập: Nam. - Không dùng độc lập: Quốc, sơn, hµ chØ lµm yÕu tè cÊu t¹o tõ ghÐp(kết hợp với các tiếng khác).. như 1 từ đơn được?. GV:lấy vd :sơn là núi Cã thÓ. nãi: TrÌo nói, kh«ng thÓ nãi: TrÌo s¬n. - hoặc Cã thÓ nãi: Léi s«ng. - Kh«ng thÓ nãi: Léi hµ. GV: Các tiếng trên đã tạo thµnh hai tõ h¸n viÖt: Nam quốc, sơn hà và người ta gọi các tiếng đó là yếu tố hán - HS l¾ng viÖt. nghe. - YÕu tè h¸n viÖt lµ nh÷ng tiÕng ? ThÕ nµo lµ yÕu tè h¸n viÖt? t¹o nªn tõ h¸n viÖt.vd sơn hà ? §Æc ®iÓm cña c¸c yÕu tè h¸n viÖt? - Có yếu tố dùng độc lập như từ, có yếu tố không dùng độc lËp.(phần lớn dùng để tạo từ ghép) ? TiÕng''Thiªn'' trong(Thiªn th­ cã nghÜa lµ trêi. TiÕng ''Thiªn'' trong c¸c tõ h¸n viÖt sau ®©y cã nghÜa lµ g×? - Thiªn niªn kû, thiªn lý m·. - Lý Công Uẩn thiên đô về - Tr¶ lêi Th¨ng Long. độc lập. - Thiªn:(Thiªn th­) trêi. - Thiªn:( thiªn niªn kû, thiªn lý -thiên(nghìn)niên(năm)kỉ(1 m·) ngh×n. nghìn);lí(dặm)mã(ngựa) - Thiên( thiên đô) dời. ?Tìm thêm 1 số từ hán việt có yếu tố thiên? -thiên vị:o công bằng -thiên phóng sự:chương bài(sách,báo) ? Em cã nhËn xÐt g× qua hiÖn - Tr¶ lêi tượng này? độc lập. - Có yếu tố hán việt đồng âm nh­ng kh¸c nghÜa. GV: Kh¸i qu¸t cho häc sinh 2. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trần Thúy Hoàn -Trường THCS Thanh An. đọc ghi nhớ.. §äc nhí.. ghi 2. Ghi nhí:SGK.. ? Tõ ghÐp h¸n viÖt gåm cã - HS nhËn mÊy lo¹i? xÐt. ? Dùa vµo kiÕn thøc vÒ tõ ghÐp h¸n viÖt, em h·y cho biÕt c¸c tõ ghÐp h¸n viÖt sau thuéc lo¹i nµo? V× sao? S¬n hµ, giang s¬n, x©m ph¹m? GV: Cho häc sinh gi¶i thÝch nghĩa của từng yếu tố sau đó - Trả lời độc lập. nhËn xÐt. - Tr×nh bµy ý kiÕn.. ? C¸c tõ ghÐp trªn thuéc lo¹i tõ ghÐp nµo?. Giáo án văn 7. II. Tõ ghÐp h¸n viÖt. 1. Bµi tËp. - Ghép đẳng lập và ghép chính phô.. - S¬n: nói, hµ: s«ng. - Giang: s«ng, san : nói. - X©m: lÊn, ph¹m: chiÕm.. - >Từ ghép đẳng lập. V×: NghÜa cña cña c¸c yÕu tè cã quan hệ bình đẳng. * Tõ ghÐp: ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng. - HS x¸c - ChiÕn: §¸nh nhau. định. - Th¾ng: th¾ng. - ái: yêu, quốc: nước. - Thñ: gi÷. - M«n: cöa. - Tõ ghÐp chÝnh phô.. ? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp h¸n -Kh¸i qu¸t, - Cã 2 lo¹i: viÖt? tr¶ lêi. + Tõ ghÐp chÝnh phô. + Từ ghép đẳng lập. ? NhËn xÐt vÞ trÝ cña tiÕng chÝnh trong tõ ghÐp chÝnh phô võa t×m hiÓu? - Yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau. ? Quan s¸t c¸c tõ ghÐp sau: Thiªn thñ, th¹ch m· cho biÕt - NhËn xÐt. vÞ trÝ cña tiÕng chÝnh? - Yếu tố phụ đứng trước,Yếu tố chính đứng sau, ? TrËt tù cña c¸c tiÕng trong tõ ghÐp chÝnh phô cã g× giống - Tr¶ lêi độc lập. và khác từ ghép thuần việt? 3. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trần Thúy Hoàn -Trường THCS Thanh An. . GV: Gọi học sinh đọc ghi. nhí.. - §äc ghi nhí.. ?Lấy VD về từ ghép đẳng lập,từ ghép chính phụ hán việt? -thiên địa(trời đất):đẳng lập -đại lộ(to,lớn;đường):chính phụ. Giáo án văn 7. * TrËt tù cña c¸c tõ ghÐp h¸n viÖt chÝnh phô giống có tiếng chính đứng trước,tiếng phụ đứng sau;khác:tiếng phụ đứng trước,tiếng chính đứng sau. 2. Ghi nhí: SGK.. III. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp1:. - §äc bµi tËp1. ? Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yÕu §äc bµi.1 tố hán việt đồng âm? - Thùc hiÖn theo yªu cÇu. - Hoa1: ChØ sù vËt,c¬ quan sinh - NhËn xÐt. s¶n h÷u tÝnh của c©y h¹t kÝn.(bộ phận của cây) - Hoa 2: Phån hoa, bãng bÈy(đẹp). - Phi 1: Bay. - Phi 2: Tr¸i víi lÏ ph¶i, ph¸p luËt. - Phi 3: Vợ lẽ của Vua thường xếp dưới Hoàng Hậu. -Gia 1:nhà -gia 2 :thêm vào 2. Bµi tËp 2: - HS nghe. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp. ? T×m nh÷ng tõ ghÐp h¸n viÖt cã chøa yÕu tè h¸n viÖt: - T×m tõ Quèc, s¬n, c­, b¹i. H¸n viÖt. - Quèc: Quèc gia, ¸i quèc, quèc huy, quèc ca. - S¬n:S¬n hµ, giang s¬n. -C­: C­ tró, an c­. - B¹i: ThÊt b¹i, th¶m h¹i. 3. Bµi tËp 3: HS nghe. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp . GV: Gäi häc sinh lªn b¶ng - HS lªn lµm. b¶ng lµm. 4. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trần Thúy Hoàn -Trường THCS Thanh An. Giáo án văn 7. - Nhận xét. a. Từ có yếu tố chính đứng trước: -H÷u Ých, ph¸t thanh, b¶o mËt, Phßng ho¶. b. Từ có yếu tố phụ đứng trước: Thi nhân, tân binh, hậu đãi, đại th¾ng. * Hoạt động 4.Hoạt động nối tiếp -Đối với hs trung bình yếu: ? Tõ ghÐp h¸n viÖt cã nh÷ng lo¹i nµo. ? TrËt tù c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp H¸n viÖt. -Đối với hs khá giỏi: ?Giải nghĩa các từ hán việt sau:thiên thư,thạch mã,tái phạm? (sách trời,ngựa đá,phạm lại) p c p c - VÒ nhµ häc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 4. - So¹n bµi:+ T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m. +xem lại bài viết số 1. 5. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>