Sáng kiến kinh nghiệm Tìm hiểu đời sống tình cảm và những biện pháp tác động tích cực đến học sinh lớp 8 trường TH-THCS Gáo Giồng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>MỤC LỤC. Trang. Trang phụ bìa ..................................................................................................................i Mục lục...........................................................................................................................1 Lời nói đầu .....................................................................................................................2 PHẦN MỞ ĐẦU ...........................................................................................................3 PHẦN NỘI DUNG .......................................................................................................5 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN 1.1. Các khái niệm cơ bản ..............................................................................................5 1.2. Những đặc điểm đặc trưng của tình cảm.................................................................5 1.3. Các đặc điểm tâm lý cơ bản của khách thể nghiên cứu...........................................6 1.3.1. Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS, những vấn đề cần chú ý ..................6 1.3.2. Giao tiếp và đời sống tình cảm .................................................................9 Chương 2: TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU 2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ...............................................................................13 2.2. Thực trạng lớp 8A của Trưòng TH – THCS Gáo Giồng.......................................13 2.3. Các giải pháp của GV............................................................................................14 2.4. Khảo sát tình hình học tập và rèn luyện đạo đức, tình cảm của học sinh lớp 8 sau các tác động của GV .................................17 2.5. Kết quả khảo sát và phân tích kết quả khảo sát.....................................................21 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................25 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................26 DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT.................................................................27 PHỤ LỤC. -1Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> LỜI NÓI ĐẦU Trong suốt quá trình học hỏi kinh nghiệm và làm việc ở trường TH-THCS Gáo Giồng nhờ sự tận tình chỉ dạy, giúp đỡ của các thầy các cô các bạn đồng nghiệp gần hai năm giảng dạy. Tôi nhận thấy rằng bản thân mình đã tiếp thu được nhiều điều bổ ích và nhiều bài học kinh nghiệm cần thiết cho nghề dạy học của mình, tấm lòng của các thầy các cô các bạn đồng nghiệp chẳng khác nào những người thân yêu. Những phẩm chất cao đẹp và phương pháp sư phạm của thầy cô và các bạn là những tấm gương sáng mẫu mực cho tôi kế tục và phát huy. Và những tấm lòng tha thiết, những hình ảnh thân yêu ấy sẽ luôn đọng lại trong tâm hồn tôi vừa gần gũi vừa thân thiết. Nhân dịp viết sáng kiến kinh nghiệm và nghiên cứu đề tài khoa học, một việc làm rất cần thiết và quan trọng là cơ sở giúp cho mỗi giáo viên tìm hiểu và khắc sâu hơn môn học của mình. Đồng thời, việc làm này còn giúp tôi làm quen với việc nghiên cứu, có điều kiện rèn luyện mở rộng kiến thức nhằm góp một phần nào vào công tác giáo dục. Nhân dịp này tôi xin nói lên lòng chân tình biết ơn đối với các thầy các cô và các bạn đồng nghiệp đã giúp đỡ và học hỏi những kinh nghiệm vô cùng quý giá cho bản thân tôi. Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô ở trường TH-THCS Gáo Giồng đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành đề tài này được thuận lợi. Song trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Kính mong quí thầy cô bổ sung thêm để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn. Gáo Giồng , ngày 8 tháng 3 năm -2012.. -2Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Sự thành công của một giáo viên trong công tác nói chung và trong hoạt động nói riêng đều chịu tác động của nhiều yếu tố quan trọng khác nhau. Và đời sống tình cảm là một trong những yếu tố quan trọng ấy. Bước sang một thời kỳ mới cùng với sự phát triển tâm sinh lý của học sinh nên yếu tố này rất quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh. Ở lứa tuổi THCS này đời sống tình cảm rất là phong phú, đa dạng, sâu sắc, và phức tạp hơn tình cảm của nhi đồng, cho nên nó rất dễ bị xúc động, kích động, và rất dễ thay đổi trạng thái cảm xúc, nói chung là tình cảm còn mang tính bồng bột. Các em có rung động mạnh mẽ trong tình cảm gia đình, bạn bè, tình cảm đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ, yêu quê hương, đất nước, yêu khoa học, căm ghét sự vô lý, bất công. Những yếu tố này thường được các em thể hiện theo bản tính của mình, nghĩ gì làm nấy, chưa có khả năng tự kềm chế tình cảm, cảm xúc của mình. Vào cuối tuổi thiếu niên, khi tâm sinh lý bắt đầu phát triển các em mới có thể tự điều khiển được tình cảm, cảm xúc của mình, đã bắt đầu xuất hiện những rung cảm giới tính. Cho nên ở lứa tuổi này nếu gia đình, giáo viên không quan tâm, lo lắng không có phương pháp giáo dục đúng mức thì ở lứa tuổi này các em sẽ dễ đi lệch hướng. Tất cả những lý do nêu trên là động lực khiến tôi chọn đề tài :Tìm hiểu đời sống tình cảm và những biện pháp tác động tích cực đến học sinh lớp 8 trường TH-THCS Gáo Giồng.. 2. Mục đích nghiên cứu Tìm hiểu đời sống tình cảm của học sinh lớp 8 trong trường TH-THCS Gáo Giồng để tìm ra phương pháp giáo dục thích hợp đạt hiệu quả cao.. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Tìm hiểu thực trạng đời sống tình cảm của học sinh lớp 8A trường TH-THCS Gáo Giồng ra sao và từ thực trạng đó đưa ra những biện pháp giúp cho học sinh nhận thức đúng đắn và học tập tốt. -3Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng: Trong bài nghiên cứu này đối tượng nghiên cứu là đời sống tình cảm của học sinh lớp 8A trường TH-THCS Gáo Giồng. Bài nghiên cứu này chỉ tập trung nghiên cứu về biểu hiện tình cảm của học sinh. Phạm vi nghiên cứu: Bài nghiên cứu sẽ nằm trong phạm vi lớp 8A trường TH-THCS Gáo Giồng. Tuy nhiên bài nghiên cứu này sẽ tập trung nghiên cứu vào đời sống tình cảm của học sinh.. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1.Phương pháp nghiên cứu tài liệu: - Là phương pháp nhằm hỗ trợ thêm cho việc nghiên cứu được tốt hơn. 5.2.Phương pháp điều tra: - Là phương pháp mà tôi đưa ra câu hỏi cho học sinh, nhằm thu thập ý kiến, số liệu cụ thể, tính ra tỉ lệ phần trăm. 5.3.Phương pháp thống kê: - Là phương pháp dùng sau khi điều tra, phỏng vấn, sau khi thu thập được số liệu cụ thể và thống kê ra. 5.4.Phương pháp quan sát: - Thấy được thực tiễn đời sống tình cảm của học sinh lớp 8A trường TH-THCS Gáo Giồng Phần nội dung Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN Chương 2: TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU Phần kết luận và kiến nghị Tài liệu tham khảo Danh mục các cụm từ viết tắt Phụ lục. -4Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> PHẦN NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN 1.1. Các khái niệm cơ bản Khái niệm tình cảm: Tình cảm là những thái độ, cảm xúc ổn định của con người đối với những sự vật, hiện tượng của hiện thực khách quan, phản ánh ý nghĩa của chúng trong mối liên hệ với nhu cầu và động cơ của họ. 1.2. Những đặc điểm đặc trưng của tình cảm  Tính nhận thức: - Tình cảm được nảy sinh trên cơ sở những xúc cảm của con người trong quá trình nhận thức đối tượng. Hay nói cách khác, yếu tố nhận thức rung động, phản ứng cảm xúc là 3 yếu tố làm nảy sinh tình cảm. Trong đó nhận thức được xem là “cái lý” của tình cảm, nó làm cho tình cảm có tính đối cực xác định.  Tính xã hội: - Tình cảm chỉ có ở con người, nó mang tính xã hội, thực hiện chức năng xã hội và được hình thành trong môi trường xã hội, chứ không phải là những phản ứng sinh lý đơn thuần.  Tính ổn định: - Nếu xúc cảm là thái độ nhất thời, có tính tình huống thì tình cảm là những thái độ ổn định của con người đối với hiện thực xung quanh và đối với bản thân. Chính vì vậy mà tình cảm là một thuộc tính tâm lý, một đặc trưng quan trọng của nhân cách con người.  Tính chân thực: - Tính chân thực của tình cảm được thể hiện ở chỗ tình cảm phản ánh chính xác nội tâm thực của con người, ngay cả khi con người cố che giấu bằng những “động tác giả” (vờ như không buồn, nhưng thực ra buồn đến nẫu ruột).  Tính đối cực (tính hai mặt):. -5Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Tình cảm có tính đối cực vì nó gắn liền với sự thỏa mãn nhu cầu của con người. Trong một hoàn cảnh nhất định, một số nhu cầu được thỏa mãn, còn một số nhu cầu bị kìm hãm hoặc không được thỏa mãn tương ứng với điều đó, tình cảm của con người được phát triển và mang tính đối cực, yêu – ghét, vui – buồn. 1.3. Các đặc điểm tâm lý cơ bản của khách thể nghiên cứu Tâm lý tuổi học trò luôn là vấn đề được xã hội đặc biệt quan tâm. Bởi chỉ khi thấu hiểu tâm lý lứa tuổi học trò mới có thể giáo dục, đào tạo họ trở thành những người công dân tốt cho xã hội. Học sinh là lớp người hiếu động hoạt bát, ham chơi, lại có điều kiện hiểu biết thêm một vốn tri thức nhất định từ trường học, bạn bè…. Các cụ xưa đã khái quát sự thông minh, lém lỉnh của lứa tuổi này bằng câu “nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò”. Ngày nay, trong thời đại văn minh cùng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin…, thì việc học tập càng trở nên quan trọng đối với con người. Ngoài ra học tập và rèn luyện còn là quyền lợi và trách nhiệm cuả mỗi người. Tuy nhiên không phải mọi người học tập đều có thể đạt được trình độ uyên thâm, ai cũng trở thành nhà khoa học, kỹ sư hay bác sĩ…. Nhưng để trở thành người công dân tốt, có được vị trí xã hội thích hợp, được xã hội tôn trọng, yêu mến, biết lẽ phải, sống có ích, góp phần làm cho đất nước cường thịnh, văn minh lại là điều bất cứ người học trò nào cũng có thể làm được. Chỉ có điều muốn biết có thành hiện thực hay không thì cần có định hướng tốt và nên bắt đầu từ việc nắm bắt tâm lý lứa tuổi học trò. 1.3.1.Tâm lý học lứa tuổi học sinh THCS, những vấn đề cần chú ý:  Lứa tuổi học sinh THCS từ 11 đến khoảng 15 tuổi, đang theo học từ lớp 6 đến lớp 9 trường THCS. Trên thực tế đa số các em học sinh đến trường THCS đã bước vào lứa tuổi thiếu niên nên người ta gọi lứa tuổi này tuổi thiếu niên.  Đây là thời kỳ phức tạp và quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi cá nhân. Thời kỳ này có một vị trí đặc biệt, vì nó là thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành.  Sự chuyển tiếp tạo nên nội dung cơ bản và sự khác biệt đặc thù về moị mặt ở thời kỳ này. Sự chuyển tiếp đã làm hình thành những cấu tạo mới về chất trong tất cả -6Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> mọi mặt. Sự biến đổi của cơ thể, của tự ý thức, của kiểu quan hệ với người lớn và bạn bè, của những hoạt động học tập, hoạt động xã hội…. đã làm xuất hiện những yếu tố mới của sự trưởng thành. Yếu tố đầu tiên là tính tích cực xã hội mạnh mẽ của bản thân các em nhằm lĩnh hội những chuẩn mực và giá trị xã hội, nhằm xây dựng được mối quan hệ thân ái với mọi người xung quanh và nhằm để thay đổi bản thân theo những ý định và mục đích riêng.  Nhưng quá trình hình thành cái mới thường diễn ra không đồng đều giữa các thiếu niên với nhau (mức độ phát triển của các khía cạnh này hay khía cạnh khác của tính người lớn rất khác nhau ngay trong các thiếu niên cùng độ tuổi), và cũng diễn ra không đồng đều giữa các mặt ở trong mỗi thiếu niên (trong thiếu niên tồn tại song song cả tính “trẻ con” và tính “người lớn”). Điều đó có liên quan đến hoàn cảnh sống và hoạt động rất khác nhau của học sinh THCS ngày nay.  Hoàn cảnh sống và hoạt động của các em, một mặt bao hàm những yếu tố kìm hãm sự phát triển tính người lớn (phần lớn các em chỉ tập trung vào việc học ngoài ra không có nghĩa vụ khác một cách thường xuyên. Hơn nữa nhiều phụ huynh chăm sóc các em về mọi mặt, không để các em phải bận tâm chăm lo về mặt gia đình…). Mặt khác lại bao hàm cả những yếu tố thúc đẩy tính người lớn (sự phát triển mạnh mẽ về tâm sinh lý cũng như về cơ thể…, và nguồn thông tin mà các em nhận được rất phong phú, đa dạng thông qua nhiều con đường khác nhau, một số phụ huynh mãi lo làm ăn bận rộn mà để trẻ một mình tự lập…).  Sự khác nhau trong hoàn cảnh sống và hoạt động đó đã quyết định những biểu hiện và những hoạt động căn bản trong sự phát triển khía cạnh này cũng như khía cạnh kia của tính người lớn ở thiếu niên. Nhưng điều quan trọng là sự phát triển tính người lớn diễn ra khác nhau đã làm hình thành những giá trị cuộc sống có nội dung khác nhau. Thời kỳ thiếu niên quan trọng ở chỗ: trong thời kỳ này những cơ sở, phương hướng chung của sự hình thành những quan điểm xã hội và đạo đức của nhân cách được hình thành. Trước hết chúng ta cần nhớ rằng vào tuổi này các cơ quan nội tạng diễn ra một sự biến đổi rất nhanh nên đã làm xuất hiện sự mất cân bằng ở tuyến nội tiết, và người -7Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ta gọi là “sự mất thăng bằng về tính khí”. Tính khí chịu sự tác động của những cơ quan sinh lý đối với đời sống tinh thần cũng như những cảm xúc. Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến cái mà các nhà khoa học gọi là “cơn điên của tuổi thiếu niên”. Nhưng cũng phải nói rằng còn khá nhiều những sự rối loạn nhỏ khác cũng bắt nguồn từ nguồn gốc nói trên. Ví như sự phát triển về thể chất dẫn đến những sự phát triển về tinh thần, trí tuệ và ngược lại. Trong tất cả những trường hợp nói trên có thể dẫn đến việc mất cân bằng. Lý do thứ hai lại thuộc về trật tự tâm lý. Chúng ta có thể nêu một trường hợp thuộc loại này, như sự chấm dứt những hư ảo do có một ý thức mạnh mẽ. Sự mất cân bằng của tuổi thiếu niên nhiều khi còn do những xung lực nền tảng như tính hay gây chuyện và bản năng tình dục được phát triển quá nhanh nên nó đã thóat khỏi sự kiểm soát của cá nhân. Sự không thể kiểm soát này có thể là do nhiều yếu tố:  Trước hết là do sự mất cân bằng về sinh lý mà chúng ta đã nói tới.  Tiếp đến là sự thiếu vắng của sự tự kỷ luật. Thông thường nó thường xảy ra với các em có lối sống buông thả không bao giờ tuân theo một quy định nào.  Cũng có thể các bậc cha mẹ chưa làm gương cho các em hiểu thế nào là tự làm chủ bản thân. Vì thế người ta cho rằng cần phải có một chút kỷ luật khi các em còn nhỏ và điều đó chỉ có lợi cho các em sau này. Lời tuyên bố đó thật là xác đáng. Nhưng chúng ta cũng nên nhớ rằng việc thiếu kỷ luật không phải là nguyên nhân duy nhất gây nên những rối loạn của tuổi thiếu niên. Điều đó đã được chứng minh ngược lại.  Chúng ta có thể bắt gặp nhiều trường hợp sự rối loạn của các em thiếu niên lại rơi vào những em thường phải sống trong một chế độ kỷ luật quá hà khắc và bất hợp lý. Vì thế khi các em này được một chút tự do là các em làm loạn và hất tung mọi luật lệ bất kể là như thế nào. Nhưng trái lại, nếu các bậc cha mẹ luôn kèm cặp các em bằng tất cả những quyết định của mình, buộc các em chỉ còn biết vâng lời. Từ đó đã làm cho các em không thể phát triển được những năng lực tự quyết định lấy. Khi vào đời để làm việc hay khi rời gia đình để bước vào trường đại học các em sẽ không thể tự xoay sở được để sống tự lập. Các em này sẽ mất hết ý chí và cũng không còn nhân cách vững vàng. -8Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Các em không còn khả năng để sử dụng sự tự do mới mẽ này và kết cục sẽ là một cuộc sống tồi tệ. Từ chỗ chịu sự chi phối hoàn toàn của cha mẹ, đến sự chi phối của bạn bè và những người khác. Điều quan trọng khác mà chúng ta nên nhớ là sự mất cân bằng của tuổi thiếu niên là từ những mặc cảm được định hình kéo dài suốt thời kỳ thơ ấu. Đến tuổi thiếu niên này có dịp để trỗi dậy. Điều đó thực sự là dễ hiểu. Sau tuổi dậy thì những xung lực của các em trở nên mãnh liệt. Mặt khác những nỗi buồn cũ đã từng bị dồn nén nay không còn đủ sức chịu đựng. Kết cuộc là những xung lực bị dồn nén đó vùng dậy. Nếu như những điều đó biến mất thì những sự dồn nén cũng vẫn có thể xuất hiện ra bên ngoài. Tuy nhiên cũng có những sự ép buộc, sự dồn nén được mất đi theo thời gian. Giả sử rằng trong tuổi ấu thơ những dồn nén về bản năng tình dục cũng như bản năng hay gây chuyện đã tồn tại và các em đã sống trong nhiều năm như là một đứa trẻ ngoan ngoãn, hiền lành, dễ bảo. Nhưng nay vào tuổi thiếu niên những xung đột trước kia lại nổi lên và những xung đột lại nổ ra như một ngọn núi lửa mà người ta yên chí là nó không còn tồn taị nữa. Trong trường hợp này đứa trẻ ngoan ngoãn một thời biến đổi từng ngày trở thành một em thiếu niên bất trị không thể kiểm soát nổi và mọi lời khuyên cũng như mọi ảnh hưởng tốt đều vô nghĩa. Trong trường hợp này sự xung đột tồn tại dưới hình thức một loại bệnh tâm thần trầm uất. Những lo sợ ngày xưa làm thức tỉnh những xung lực bị cấm đoán trở nên rất lành mạnh. Lúc này các em không còn biết những gì sẽ đến và đến từ đâu với bất cứ một đối tượng nào. Các em lo sợ cả việc ra khỏi nhà, sợ mọi cái em gặp, cái sợ này bắt nguồn từ chính những xung lực muốn phá phách của các em. 1.3.2.Giao tiếp và đời sống tình cảm:  Giao tiếp trong nhóm bạn: Tuổi học sinh THCS là lứa tuổi mang tính chất tập thể nhất. Điều quan trọng đối với các em là được sinh hoạt với bạn cùng lứa tuổi, là cảm thấy mình cần có nhóm, có uy tín, có vị trí nhất định trong nhóm. Trong các lớp học dần xảy ra một cực, phân cực nhất định, xuất hiện những người được lòng nhất, được nhiều người lựa chọn nhất và -9Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> những người ít được lòng người nhất. Những em có vị thế thấp ít được lòng các bạn, thường băn khoăn và suy nghĩ nhiều về nhân cách của mình. Ở tuổi này quan hệ với bạn cùng lứa tuổi chiếm vị trí lớn hơn hẳn so với quan hệ với người lớn tuổi hơn. Đó là do lòng khao khát muốn có vị trí bình đẳng trong cuộc sống chi phối. Cùng với sự trưởng thành nhiều mặt, quan hệ dựa dẫm, phụ thuộc với cha mẹ dần dần cũng được thay thế bằng quan hệ bình đẳng, tự lập. Trong hoàn cảnh giao tiếp tự do, rỗi rãi trong tiêu khiển, trong việc phát triển nhu cầu sở thích, thiếu niên hướng vào bạn bè nhiều hơn là hướng vào cha mẹ. Sự mở rộng phạm vi giao tiếp và sự phức tạp hóa hoạt động riêng của thanh niên, học sinh khiến cho số lượng nhóm quý mến của các em tăng lên rõ rệt. Việc tham gia vào nhiều nhóm sẽ dẫn đến sự khát nhau nhất định và có thể xung đột về vai trò.  Biện pháp: Trong công tác giáo dục cần chú ý đến ảnh hưởng của nhóm, hội tự phát ngoài nhà trường. Nhà trường không thể quán xuyến toàn bộ cuộc sống của thế hệ đang trưởng thành. Ta cũng không thể loại trừ được các nhóm tự phát và các đặc tính của chúng nhưng có thể tránh được hậu quả xấu của nhóm tự phát bằng cách tổ chức hoạt động của các tập thể, nhóm chính thức thật phong phú và sinh động khiến cho các hoạt động đó phát huy được tính tích cực của thiếu niên mới lớn. Vì vậy tổ chức Đoàn có vị trí vai trò đặc biệt quan trọng.  Đời sống tình cảm: Đời sống tình cảm của học sinh THCS rất phong phú. Các em có tình cảm phong phú và đa dạng, có thái độ xúc cảm đối với các mặt khác nhau của đời sống. Đặc điểm đó được thể hiện rõ nhất trong tình bạn của các em, vì đây là lứa tuổi mà những hình thức đối xử có lựa chọn đối với mọi người trở nên sâu sắc và mặn nồng. Ở học sinh THCS nhu cầu về tình bạn được tăng lên rõ rệt. Trong giai đoạn này, tình bạn của các em trở nên sâu sắc hơn nhiều. Các em có yêu cầu đối với tình bạn, các em mong muốn sự chân thật, lòng vị tha, sự tin tưởng, tôn trọng nhau, hiểu biết và sẵn sàng giúp đỡ nhau. Tình cảm đó có nội dung hơn, bao gồm những phạm vi hứng thú và hoạt động rộng rãi. -10Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ở tuổi này đều coi tình bạn là những mối quan hệ quan trọng nhất của con người. Tình bạn các em mang màu sắc xúc cảm nhiều hơn. Các em nhạy cảm hơn. Trong quan hệ với bạn, các em không chỉ mong muốn sự gần gũi về tình cảm của bạn, không chỉ có khả năng xúc cảm thân tình mà còn có khả năng đáp ứng lại xúc cảm, tình cảm mà người bạn đang thể nghiệm. Tính xúc cảm cao trong tình bạn có khiến thiếu niên hay lý tưởng hóa tình bạn. Họ nghĩ về bạn thường giống với những điều mình mong muốn ở bạn hơn là thực tế. Sự quyến luyến mạnh mẽ về mặt cảm xúc khiến các em ít nhận thấy những đặc điểm thực tế ở bạn. Tình bạn của học sinh THCS khá bền vững, các em quan tâm tới những nét tính cách và bộ mặt tinh thần của bạn. Việc ý thức được việc các bạn luôn ở bên cạnh đã giúp họ khắc phục khó khăn. Một điều cần chú ý là ở học sinh THCS xuất hiện một tình cảm khác giới giữa nam và nữ. Ở một số em đã xuất hiện những sự lôi cuốn đầu tiên về tình yêu và tình cảm sâu sắc. Ở thiếu niên tình cảm thường mới chỉ là những biểu hiện của mối thiện cảm, sự say mê, quyến luyến ban đầu. Tình yêu ở lứa tuổi này thường là trong trắng, tươi sáng, hồn nhiên, giàu xúc cảm (thường là họ quý nhau vì những phẩm chất tâm hồn cao thượng). Tuy vậy, yêu mới nảy sinh cũng có thể phát triển không bình thường (không được đáp lại có những hứng thú rung động không hoàn toàn lành mạnh),có thể khiến các em bị phân tán quá mức, sao lãng việc học tập.  Biện pháp: Người làm công tác giáo dục thấy được những hiện tượng này là bình thường. Trong bất cứ trường hợp nào cũng không được can thiệp thô bạo vào tình cảm thân thiết này của các em. Cần có thái độ tế nhị và trân trọng đối với nó. Cần giữ gìn cho tình cảm đó được trong sáng, đồng thời cần hướng nghị lực, sự chú ý, hoạt động tập thể phong phú và hấp dẫn để các em có thể quan tâm tới hoạt động cùng nhau vì lợi ích chung của tập thể. Thiếu niên, học sinh có giữ được trong sáng cần thiết trong mối tình đầu hay không, có là bạn tốt của nhau không, trước hết phụ thuộc vào trình độ được giáo dục của chính thiếu niên, phụ thuộc vào giáo dục của gia đình và nhà trường. -11Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Để giáo dục thiếu niên, trước hết cần chú ý xây dựng mối quan hệ tốt giữa thanh thiếu niên và người lớn. Quan hệ bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau giữa người lớn và người ở đất nước ta hiện nay là điều kiện thuận lợi để hoàn thành quan hệ tốt đẹp giữa thiếu niên mới lớn và người lớn. Tuy vậy, vẫn khó tránh khỏi xung đột nhỏ giữ thiếu niên và người lớn. Điều đó, một phần do thiếu niên mới lớn và người lớn sống và phát triển ở hai giai đoạn lịch sử khác nhau của đất nước. Mặt khác, nó phụ thuộc nhiều vào thái độ của hai phía đối với nhau, quan điểm của hai phía về nhau.Quan hệ giữa thiếu niên mới lớn và người lớn có thể tốt đẹp, nếu người lớn thực sự tin tưởng vào thiếu niên, tạo điều kiện để họ được thỏa mãn tính tích cực, độc lập trong hoạt động, tạo điều kiện để nâng cao tinh thần trách nhiệm của thiếu niên. Người lớn cần giúp đỡ tổ chức thiếu niên một cách khéo léo, tế nhị để hoạt động của họ được phong phú, hấp dẫn và độc lập. Người lớn không được quyết định thay, làm thay trẻ. Nếu người lớn cứ “đỡ đầu”, làm thay thì các em sẽ mất hứng thú và cảm thấy phiền toái khi có người lớn. Mặt khác, thái độ “đỡ đầu” quá cặn kẽ của người lớn sẽ củng cố thiếu niên ở tính trẻ con, tình cảm thờ ơ và vô trách nhiệm khi nói đến người lớn. Còn thiếu niên nào quen với sự “đỡ đầu”thường xuyên thì sẽ trở nên rụt rè, không dám quyết định, không có khả năng nhận trách nhiệm về mình, kể cả khi cần thiết. Người lớn cần tổ chức hoạt động học sinh như thế nào để có thể lôi kéo được mỗi học sinh vào hoạt động chung, kích thích được tinh thần trách nhiệm của tính cách, kích thích được sự tự giáo dục và giáo dục lẫn nhau giữa các em.. -12Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Chương 2: TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU. 2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu Trường TH-THCS Gáo Giồng nằm ở giữa, giáp với hai xã Hưng Thạnh và Phú Cường nên số lượng học sinh tập trung rất đông. Hiện nay trường có 15 lớp học được chia làm 2 cấp học tổng số học sinh là 368 học sinh, về cơ sở vật chất gồm phòng học đảm bảo đủ ánh sáng và nhiệt độ, phòng thư viện và thiết bị, đặc biệt mỗi phòng đều được trang bị tủ đựng dụng cụ học tập cho lớp. Thư viện trang bị đủ đồ dùng dạy học cho giáo viên giảng dạy. Trường có 25 cán bộ giáo viên, với 19 nhân viên nữ và 6 nhân viên nam, 1 Hiệu trưởng,1 Hiệu phó, 22 giáo viên trực tiếp giảng dạy. Tất cả giáo viên đều trình độ Cao Đẳng Sư Phạm trở lên, riêng Hiệu trưởng và Hiệu phó thì đạt trình độ Đại Học Sư Phạm trở lên. Hiện nay trường đang chuẩn bị xây dựng lên nhiều phòng học và thêm nhiều phòng khác nữa. Trong học kỳ 1 năm 2011, kết quả học tập của cấp TH có 5,8% học sinh giỏi, 44,2% học sinh khá, 41,3% học sinh trung bình, 9.5% học sinh yếu,còn ở THCS có 7,0% học sinh giỏi 42,6% học sinh khá, 38,0% học sinh trung bình, 11,6% học sinh yếu Song, bên cạnh đó còn một số khó khăn gặp phải, đó là số học sinh trong một lớp quá đông nên giáo viên khó bao quát được lớp học, học sinh khó tiếp thu và nắm bắt bài học.. 2.2. Thực trạng lớp 8A của Trưòng TH – THCS Gáo Giồng Lớp 8 là 1 lớp có tổng số là 30/12 (nữ) học sinh. Trong đó có 3 học sinh trong HKI đạt lọai giỏi, 20 học sinh đạt lọai khá và 7 học sinh lọai TB .Đặc biệt không có học sinh lọai yếu. Đa số học sinh gia đình có hòan cảnh khó khăn ,cha mẹ làm ruộng , làm mướn ,thường xuyên vắng nhà nên chưa quan tâm đến các em học sinh. Về mặt đạo đức, học sinh có đạo đức tốt chiếm 90% trong đó có phần nhỏ có biểu hiện chán nản, không thích học, thường xuyên gây mất trật tự trong lớp, nói tục...  Tình hình học sinh lớp 8 trước tiến hành nghiên cứu: Một phần nhỏ học sinh thường cải lời lại ba mẹ không vâng lời ba mẹ -13Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Đa số các em học sinh nam chửi thề, nói tục, một số học sinh nữ cũng chửi thề nói tục. Đặc biệt có tình trạng bạn bè trong lớp đánh nhau. Ngòai ra còn có những học sinh rất ngoan biết vâng lời ba mẹ ,vâng lời thầy cô lễ phép với người lớn tuổi còn biết giúp đỡ ba mẹ gia đình làm những việc nhà như: giữ em, nhặt rau ,quét nhà, nấu cơm… Còn có một số học sinh nói dối ba mẹ và gia đình đi chơi với bạn bè khi ba mẹ ngăn cấm. Có thái độ chán nản, không thích học, gây mất trật tự trong lớp nói chuyện riêng về tình cảm khác giới, tình trạng ghép đôi bạn (nam với nữ, nữ với nam), yêu qua nhắn tin, điện thoại hay yêu bạn khác giới chỉ qua vài lần “chat” trên mạng trong lớp diễn ra khá phổ biến. Trên tình hình như vậy tôi đã vận dụng các giải pháp tác động đến tình cảm của HS dựa trên những nghiên cứu tâm sinh lý lứa tuổi mới lớn để tìm hưóng khắc phục hoàn hảo nhất.. 2.3. Các giải pháp của GV  Thông qua các tổ chức đoàn thể ở địa phương: Học sinh THCS ở lứa tuổi sinh hoạt đoàn đội. Ngoài hoạt động ở trường các em còn tham gia những tổ chức đoàn thể địa phương. Đoàn thể trực tiếp quản lý các em là đoàn thanh niên. Bản thân tôi đã tạo mối liên hệ chặt chẽ với tổ chức này để hưóng các em vào các hoạt động xã hội mang ý nghĩa tích cực và có tính giáo dục cao. Tổ chức các hoạt động ngoại khoá mang ý nghĩa giáo dục tình cảm:giúp đỡ người già neo đơn không nơi nương tựa, bà mẹ Việt Nam anh hùng, giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ ... Phối hợp với tổng phụ trách đội mời Cựu chiến binh mời các bác, các chú kể chuyện về các anh Bộ đội Cụ Hồ, những thiếu nhi dũng cảm, những tấm gương anh hùng của các chiến sĩ cách mạng. Phối hợp với Đòan và Đội tổ chức các hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, văn nghệ, nhằm hình thành và rèn luyện các hành vi, thói quen đạo đức cho học sinh đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển nhân cách. Ngoài ra, phối hợp với Đảng uỷ, chính quyền, an ninh xã xây dựng môi trường địa phương đảm bảo an toàn trật tự – văn minh lành mạnh. Qua hệ thống thông tin đại chúng tuyên truyền giáo dục ý thức sống lành mạnh cho các em như: Tinh -14Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> thần hướng thiện, làm việc thiện, ý thức bảo vệ trật tự nơi công cộng, ý thức bảo vệ môi trường, cũng như nêu ra những câu chuyện về người thật việc thật có liên quan đến vấn đề yêu sớm để học sinh hiểu rõ tác hại của nó đối với sức khỏe nói riêng và tương lai là gánh nặng cho gia đình và xã hội nói chung.  Phối hợp với hội cha mẹ học sinh và gia đình các em: a.Thành lập hội cha mẹ học sinh: Đầu mỗi năm học cần họp chi hội trưởng cha mẹ học sinh toàn trường và các lớp có ban chấp hành chi hội. Nhà trường cần tổ chức tốt cuộc họp phụ huynh từ 3 - 4 lần/năm. Từng thành viên trong ban chấp hành nắm bắt kịp thời tình hình rèn luyện của học sinh qua nhà trường (giáo viên chủ nhiệm) thông báo với các bậc cha mẹ học sinh về tính cảm cũng như những dấu hiệu tâm sinh lí đặc trưng của HS ở lứa tuổi mới lớn. b.Thông qua sổ liên lạc: Mỗi giáo viên sử dụng có hiệu quả tác dụng của sổ liên lạc hàng tháng giáo viên thông báo tới các bậc cha mẹ học sinh vế tình hình học tập, ý thức sống và những thay đổi tình cảm của từng em. Ngược lại, cha mẹ cũng thông qua sổ liên lạc ghi lại nhận xét tình hình của con em mình ở nhà. c. Thông qua các buổi họp phụ huynh: Tại các buổi họp phụ huynh. Nhà trường thông báo tới các bậc phụ huynh nội quy, quy định về học tập, nề nếp của nhà trường tới các bậc phụ huynh đôn đốc học sinh thực hiện. Phụ huynh trao đổi với giáo viên về việc thực hiện của từng em ở nhà. Với những học sinh có cá tính, giáo viên cần trao đổi cụ thể với gia đình nắm được đặc điểm tâm lý của từng em. Kết hợp với gia đình có các biện pháp cụ thể: có thể mềm dẻo nhưng thật kiên quyết với những em có hành vi không đúng để kịp thời uống nắn và làm thay đổi những suy nghĩ không tích cực của HS. Nhà trường tuyên truyền cho các bậc cha mẹ học sinh cần quan tâm hơn nữa đến đời sống tình cảm của học sinh. Tạo cho các em có một môi trường sống lành mạnh. Cha mẹ anh chị em có mối quan hệ thân thiết, quan tâm đến nhau từ đó có tác dụng tới việc hình thành nhân cách cho các em. -15Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>  Phối hợp với các lực lượng trong nhà trường a. Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên: Các thầy cô giáo là tấm gương trong lời nói, cách cư xử, thái độ trong giao tiếp giữa gv với gv, gv với hs, gv với các tầng lớp nhân dân. Mỗi giáo viên cần có thái độ kiên quyết với những hs có biểu hiện hành vi không phù hợp với lứa tuổi và cùng có trách nhiệm phối kết hợp cộng đồng trong việc giáo dục đạo đức, đời sống tình cảm cho hs. b. Nâng cao chất lượng giảng dạy môn giáo dục công dân, sinh học.. Thông qua hoạt động văn hóa nghệ thuật như: Hát, múa, thơ ca, kịch ngắn, thi kể chuyện… Các hoạt động này góp phần hình thành cho các em kỹ năng mạnh dạn, tự tin trước đám đông. Thông qua hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao: để nâng cao tính tổ chức, kỉ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái… cho học sinh. Thông qua hoạt động lao động công ích như: Trực nhật, vệ sinh lớp học, sân trường, làm đẹp bồn hoa, cây cảnh cho đẹp trường, lớp.Từ đó giúp cho các em có những kĩ năng nảy sinh hình thành phát triển cũng từ đó các em thêm yêu quý thành quả lao động, tránh xa những tệ nạn xã hội cũng như hạn chế tối đa thời gian HS rãnh rỗi dạo chơi trên mạng Internet một cách vô bổ. Những vấn đề trên có vẻ đơn giản nhưng thực chất để theo sát HS và nắm bắt kịp thời từng thay đổi tâm sinh lý dù rất nhỏ của các em thì thật sự là không đơn giản tí nào. Vì các em là những đứa trẻ trong thân xác của một ngưòi lớn, các em luôn muốn làm những việc mà ngưòi lớn làm, cái gì đối với các em cũng mới cũng lạ và tính tò mò sẽ không ngừng thôi thúc các em tìm ra các câu trả lời. Tuy nhiên là một GV chủ nhiệm và là ngưòi đã đi qua lứa tuổi của các em tôi nhận thấy mình phải có trách nhiệm hưóng dẫn những điều cần biết cũng như chỉ dạy HS của mình những cái không đúng, không hay để hưóng cho các em phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tâm hồn. Và một bí quyết lớn nhất giúp tôi thành công đó là sự lắng nghe, đồng cảm và. -16Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> thấu hiểu. Để sẵn sàng là ngưòi bạn đồng hành với HS trong những khoảng thời gian tôi có thể.. 2.4. Khảo sát tình hình học tập và rèn luyện đạo đức, tình cảm của học sinh lớp 8 sau các tác động của GV 2.4.1. Khảo sát tình hình học tập và rèn luyện đạo đức * Các tư liệu của Giáo viên chủ nhiệm: Xem sổ điểm để biết kết quả học tập của học sinh như thế nào. Xem sổ ghi chép đánh giá, nhận xét các mặt hoạt động và rèn luyện đạo đức của học sinh, số điểm cho thấy chất lượng học sinh rất cao. Giáo viên chủ nhiệm đều đánh giá tốt về sự chăm chỉ và lễ phép của học sinh.Trong đó: -. Tổng số học sinh của lớp là 30 học sinh.. -. Về học lực : 9,4 % Giỏi 62,5 % Khá 28,1% Trung bình. -. Về hạnh kiểm: 100 % Tốt.. -. Về phong trào thi đua:  Thi đua về học tập mỗi tuần của lớp.  Xây dựng được nề nếp, tác phong học sinh.  Giữ gìn trật tự, vệ sinh trường lớp,đồng phục gọn gàng khi đến lớp... * Các tư liệu của Tổng phụ trách Đội: -. Xây dựng nền tảng vững chắc trong công tác sinh hoạt.. -. Xây dựng được nề nếp học tập, vệ sinh tốt, thực hiện nghiêm túc nội quy của trường vào lớp, trang trí trường lớp sạch đẹp.. -. Mục tiêu phấn đấu của lớp trong thời gian tới:  Phải xây dựng được Đội thiếu niên tiền phong vững mạnh, học sinh phấn. đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, Đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ.  Thực hiện chương trình rèn luyện Đội viên tốt, Đội viên gương mẫu, nâng cao chất lượng công tác nhi đồng,quan tâm đến các em có hoàn cảnh khó khăn.. -17Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> -. Nội dung: Thực hiện đúng 5 điều Bác Hồ dạy, phải biết kính yêu, lễ phép. với người lớn, biết giữ gìn vệ sinh cá nhân và trường lớp, lên lớp phải chuẩn bị bài thật kỹ, phải siêng năng tập thể dục để có sức khỏe. - 100% học sinh thực hiện tốt phong trào vòng tay bè bạn, 100% thực hiện tốt phát thanh măng non vào giờ ra chơi, 100% học sinh tổ chức quyên góp sách giáo khoa, dụng cụ học tập tặng bạn nghèo. - Học sinh có góc học tập tốt, 100% tham gia hỗ trợ bạn nghèo. 2.4.2. Khảo sát thực tế đời sống tình cảm Trong một cuộc điều tra thăm dò về vấn đề tình yêu nam nữ tuổi mới lớn của học sinh lớp 8A trường TH-THCS Gáo Giồng, kết quả cho thấy cách nghĩ của thanh thiếu niên và các bậc phụ huynh hiện nay hoàn toàn khác so với đầu năm học.. Học sinh. Tình yêu nam nữ tuổi mới lớn. Phụ huynh. Đầu năm. Hiện tại. Đầu năm. Hiện tại. Tôn trọng sự lựa chọn. 15. 2. 5. 1. Không khuyến khích. 7. 2. 7. 4. Phản đối. 7. 26. 15. 22. Các ý kiến khác. 1. 0. 3. 3. Tổng kết. 30. 30. 30. 30. Tiến hành điều tra thăm dò trên 30 phụ huynh và 30 học sinh có kết quả như sau : Lúc đầu có 15 học sinh tôn trọng sự lựa chọn của bạn mình về tình yêu khác giới, chiếm 50 % trong khi hiện nay chỉ còn lại 2 HS là nghĩ sẽ chấp nhận tình yêu ở lứa tuổi HS THCS. Từ đó có thể thấy các em đã có những suy nghĩ tích cực hơn về vấn đề tình yêu khác giới ở lứa tuổi của mình. Đối với phụ huynh HS, là những người nông dân chân chất và trình độ văn hóa chưa cao nên họ chưa hiểu biết nhiều về các vấn đề tâm sinh lý lứa tuổi của con mình. Đó là lí do tại sao đầu năm học khi đươc GV hỏi về vấn đề khảo sát thì chỉ có 15/30 -18Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> phụ huynh là phản đối tình yêu khác giới của HS. Đến khi được tôi và các bạn đồng nghiệp giải thích qua các cuộc họp thì con số này đã nâng lên rõ rệt là 22/30 phụ huynh phản đối tình yêu ở tuổi HS THCS.  Phiếu khảo sát về đời sống tình cảm của học sinh lớp 8A trường TH-THCS Gáo Giồng - Tôi lập phiếu phỏng vấn dưới dạng câu hỏi hỗn hợp bao gồm cả câu hỏi đóng và câu hỏi mở, yêu cầu học sinh đọc và trả lời.  Hình thức và nội dung phiếu phỏng vấn: Cách tiến hành: - Xây dựng nội dung phiếu điều tra. - Phát phiếu điều tra hướng dẫn học sinh làm. - Thu phiếu và thống kê số liệu. Phiếu phỏng vấn Tên:…………………………………………………Nam (Nữ):………………… Trường:…………………………………………………………………………… Lớp:………………………………………………… Bạn hãy đọc kỹ và trả lời các câu hỏi sau: Đánh dấu (X) hay khoanh tròn trước các câu trả lời mà bạn cho là phù hợp với bạn. Đối với những câu không có câu trả lời hãy trả lời theo ý của mình. Câu 1: Có bao giờ bạn không vâng lời người lớn không ? a) Có. b) Thỉnh thoảng. c) Không. Câu 2: Bạn có hay cãi lại ba mẹ không ? a) Có. -19Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> b) Thỉnh thoảng. c) Không. Câu 3: Bạn có chửi thề, nói tục, đánh nhau với bạn bè không ? a) Có. b) Lúc có lúc không. c) Không. Câu 4: Bạn có giúp đỡ ba mẹ làm việc nhà ? a) Giúp nhặt rau, quét nhà, làm cơm. b) Giữ em. c) Không giúp việc gì. d) Ý kiến khác. Câu 5: Khi gặp người lớn tuổi, thầy cô bạn thường làm gì ? a) Lễ phép chào hỏi. b) Làm như không quen. c) Không chào. Câu 6: Khi có chuyện buồn bạn thường tâm sự với ai? a) Cha mẹ, ông bà. b) Bạn bè. c) Thầy cô. d) Anh chị em trong nhà. Câu 7: Ba mẹ ngăn cấm không cho bạn đi chơi với bạn bè thì lúc đó bạn cảm thấy như thế nào ? a) Giận ba mẹ. b) Cứ đi chơi với bạn. -20Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>