Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 15 - Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non : Cốm (tiếp theo)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án ngữ văn 7 ----. TUAÀN 15: TIEÁT : 57. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 180. Ngày soạn :14/11/2010 Vaên baûn. MỘT THỨ QUAØ CỦA LÚA NON : CỐM Thaïch Lam I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS -Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá trong 1 thứ quà độc đáo và giản dị của dân toäc qua lối viết tùy bút tài hoa, độc đáo của nhà văn Thạch Lam . -Thấy và chỉ ra được sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tuỳ bút của Thạch Lam. II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng, thái độ:  Kiến thức : - Sơ giản về tác giả Thạch Lam . - Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa truyền thống của Hà Nội trong món quà độc đáo, giản dị : cốm . - Cảm nhận tinh tế, cảm xúc nhẹ nhàng, lời văn duyên dáng, thanh nhã, giàu sức biểu cảm của nhà văn Thạch Lam trong văn bản .  Kĩ năng : - Đọc – hiểu văn bản tùy bút có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm . - Sử dụng các yếu tố biểu cảm giới thiệu một sản vật của quê hương .  Thái độ: - Giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc. III. Chuaån bò cuûa thaày vaø troø: - Chuẩn bị của GV: Đọc các tài liệu tham khảo. Soạn giáo án - Chuẩn bị của HS: Đọc SGK– Xem trước bài tập. IV. Tieán trình tieát daïy: Noäi dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Kieåm tra só soá, taùc phong HS Lớp trưởng báo cáo Hoạt động 1: Khởi động : (6’) - Kieåm tra : 1. OÅn ñònh : - Đọc thuộc lòng các khổ thơ nói về -Thực hiện theo yêu cầu 2. Kieåm tra : kyû nieäm tình baø chaùu trong baøi “Tieáng giaùo vieân. 3. Bài mới : gaø tröa” - Trên đường hành quân xa, âm MỘT THỨ QUAØ CỦA thanh tiếng gà trưa đã gợi lên những LUÙA NON : COÁM cảm xúc gì trong lòng người chiến sĩ? - Nghe ghi tựa - Giới thiệu bài mới : Việt Nam là Thaïch Lam một đất nước văn hiến.Văn hoá truyền thống VN thể hiện ngay ở những thứ quà bánh giản dị mà đặc sắc, độc đáo của từng vùng, miền. Nếu Nam Bộ có baùnh teùt, huû tíu thì Hueá coù buùn boø, gioø heo, cơm hến và các loại chè, Nghệ Tĩnh có kẹo cu đơ…Nói đến quà bánh Haø Noäi coå truyeàn thì khoâng heå queân được món phở, bún ốc… và đặc biệt thanh nhaõ nhö coám Voøng. Coám Voøng mùa thu được Thạch Lam thể hiện rất Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. Hoạt động 2:Đọc – hiểu văn bản I.Tìm hieåu chung: (10’) 1. Tác giả: (1910 - 1942 ). - Nguyễn Tường Lân. - Một nhà văn, một cây bút truyện ngắn và tuỳ bút. - Ông là một nhà văn tinh tế, nhạy cảm và rất giàu lòng trắc ẩn. 2. Tác phẩm: - Trích từ tập tuỳ bút “Hà Nội băm sáu phố phường” ( 1943 ). ViÕt vÒ c¶nh s¾c vµ phong vÞ Hµ. Néi. - Thể loại. Tuỳ bút . - Phương thức biểu đạt: chủ yếu laø bieåu caûm.. - Bố cục. - Từ đầu ... “thuyền rồng”: Nguồn gốc của cốm. - Tiếp ... “nhũn nhặn”: Giá trị văn hoá của cốm. - Còn lại: Sự thưởng thức cốm.. II. Phân tích.(20’) 1. Nguồn gốc của cốm. a. Đoạn 1 : Céi nguån cña cèm. - Cảm xúc bắt đầu từ: + Hương thơm của lá sen. + Mùi thơm mát của bông lúa non. -> Cảm nhận bằng khứu giác.. - Hạt thóc nếp làm nên cốm:. thaønh coâng trong “ Haø Noäi 36 phoá phường”. Để hiểu rõ về cốm, một đặc sản quý báo của người VN, chúng ta sẽ cùng nhau phân tích qua:Một thứ quaø cuûa luùa non : Coám. - Hs đọc chú thích* (161), cho biết vài nét về tác giả Thạch Lam. - Gv nhấn vài nét chủ yếu về t/g. - Gv giới thiệu một số tác phẩm nổi tiếng của Thạch Lam. H. Nêu xuất xứ, thể loại của tp? - Gv nhấn: + Đây là tập tùy bút viết về các thức quà riêng của Hà nội trước cách mạng tháng 8 / 1945. + Tùy bút là thể loại văn xuôi gần với tùy bút, ký sự thường ghi chép những con người, sự kiện có thật mà nhà văn quan sát được. Nhưng tùy bút thiên về biểu cảm, thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, tình cảm của tác giả trước các hiện tượng, các vấn đề của cuộc sống, ngôn ngữ thường giàu hình ảnh và chất trữ tình. - Gv nêu cách đọc: giọng tình cảm tha thiết, trầm lắng, chậm. - YC Hs đọc văn bản. - G/v nhận xét cách đọc. - Gv kiểm tra phần hiểu chú thích (1 số từ Hán Việt) của hs. H. Phương thức biểu đạt chủ yếu của văn bản là gì? H. Em hãy cho biết tác phẩm có thể chia thành mấy phần? Nội dung của từng phần? * Nhận xét – ghi bài. Hs đọc chú thích .. Hs đọc văn bản. Hs nhận xét cách đọc.. - Phương thức biểu đạt: chủ yeáu laø bieåu caûm. - Cá nhân xác định bố cục. YC HS Đọc đoạn 1 H. Cảm xúc của tác giả bắt đầu từ - HS phát hiện đâu? Nhờ giác quan nào là chủ yếu? - Giảng - bình: Cảm giác chủ yếu có được là nhờ khứu giác. Quả thật đấy chính là cảm giác rõ nhất, đặc trưng nhất của mùa thu Việt Nam, mùa thu Hà Nội. + “ Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới ”. + “ Bên kia sông Đuống, Quê hương ta lúa nếp thơm nồng ”. Lop7.net. 181.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. Là tinh hoa của trời đất, thiên nhiên.. H. Tìm các từ miêu tả hạt thóc nếp đầu tiên làm nên cốm? - Giảng : Hạt thóc được miêu tả từ trong ra ngoài, thấy cả mùi vị từ bên trong, tả cả sự lớn dần của hạt. Sự cảm nhận bằng nhiều giác quan. - Câu hỏi lôi kéo sự đồng cảm và H. Tại sao nhà văn lại dùng một câu tưởng tượng của người đọc. hỏi giữa đoạn? Cách đặt câu hỏi như vậy có tác dụng gì? * Chốt- ghi b. Đoạn 2: N¬i cèm næi tiÕng YC HS Đọc đoạn 2 - Kể về cốm làng Vòng: Kể để ngợi H. Đoạn văn 2 thiên về tả, kể hay biểu ca. cảm? Nếu kể thì nhà văn đã kể các chi - Tả hình ảnh cô gái bán cốm. tiết nào về cốm làng Vòng? Tôn lên nét đẹp truyền thống dân tộc, mang cả nét đẹp duyên dáng của con người trong cốm làng Vòng.. 2. Giá trị văn hoá của cốm. - Là thức quà rất riêng, giản dị, độc đáo mà tinh khiết của đất và người Việt Nam. - Là quà lễ tết, là sính lễ trong phong tục cưới hỏi. - “ Hồng - cốm tốt đôi ”: sự hoà hợp tuyệt vời về màu sắc, hương vị -> Biểu tượng cho sự gắn bó trong tình duyên đôi lứa. -> Cốm góp phần cho nhân duyên tốt đẹp. => Cốm vừa có giá trị văn hóa dân tộc, vừa có giá trị tinh thần. + Tác giả phê phán, chê cười thói chuộng ngoại, đáng tiếc cho tục lệ ngày một phai nhạt dần. -> Mong muốn mọi người trân trọng và giữ gìn cốm như 1 nét đẹp văn hóa của dân tộc.. 182. - Hs tìm chi tiết.. -Như muốn lôi kéo sự đồng cảm và sự tưởng tượng của người đọc .. - Đọc - Thiên về kể: + Kể về thời điểm gặt lúa nếp. + Kể về cách chế biến. + Kể về tính truyền thống của nghề cốm. + Kể về cốm làng Vòng nổi tiếng ). H. Vì sao nhà văn ko kể tỉ mỉ kỹ thuật - Chỉ dùng một số từ biểu hay công việc làm cốm mà chỉ nói qua? cảm để ngợi ca . H. Cốm làng Vòng được miêu tả gắn - Cô gái bán cốm xinh với hình ảnh nào? Cách tả như thế có xinh, gọn ghẽ với cái đòn tác dụng gì? gánh hai đầu cong vút lên - Giảng : Cách vào bài tự nhiên thể như chiếc thuyền rồng . hiện sự tinh tế và thiên về cảm giác của Thạch Lam; Thể hiện t/y sâu nặng và sự nhạy cảm đối với cảnh sắc và hương vị của 1 vùng nông thôn Hà Nội. YC HS đọc đoạn 3 H. Tác giả đã ca ngợi cốm như một thứ quà ntn? H. Qua đó, em thấy được giá trị đầu tiên của cốm là gì?. - Hs đọc. Là thức quà rất riêng, giản dị, độc đáo mà tinh khiết của đất và người Việt Nam.. H. Cốm được dùng nhiều nhất vào việc gì tại sao? H. Bàn luận về tục lệ “sêu tết”, Thạch Lam chú ý đến điều gì? H. Em hiểu thêm giá trị nào của cốm từ lời bình luận trên?. - Là quà lễ tết, là sính lễ trong phong tục cưới hỏi. - hồng - cốm tốt đôi ). * H. Giá trị của cốm được phát hiện trên phương diện nào? - Hs suy luận. H. Phần cuối đoạn nhà văn còn phê Lop7.net. - Cốm vừa có giá trị văn hóa dân tộc, vừa có giá trị tinh thần. - Taùc giaû bình luaän, pheâ phán thói chuộng ngoại,.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. phán điều gì? Qua đó t/g muốn truyền tới bạn đọc t/c và thái độ nào trong ứng xử với thức quà dân tộc? - Gv bình: Từ cốm mà nghĩ đến dây tơ hồng, đến quả hồng, đến hồng - cốm tốt đôi, tức hạnh phúc lứa đôi lâu bền, mà nghĩ đến phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc đang ngày một mai một. Tất cả làm 3. Sự thưởng thức cốm. tăng thêm chất trữ tình, tính triết lí của văn tuỳ bút. - Hai cách thưởng thức cốm: cách ăn và cách mua với thái độ - Cho HS đọc đoạn cuối và cho biết văn hóa. nội dung? H. Phần cuối, t/g bàn về sự thưởng + Ăn chút ít, thong thả, ngẫm nghĩ. thức cốm trên những phương diện nào? -> Thưởng thức cốm bằng mọi H. Vì sao khi ăn cốm phải ăn từng ít? giác quan -> T/g là người tinh tế, sâu sắc, rất sành về cốm. + “Hỡi các bà mua hàng!”, “hãy”,“chớ”, “phải”, “nên” H. T/g cảm thụ cốm bằng các giác -> Như đang giao tiếp, như đang quan nào? khuyên răn, như đang tìm sự đồng cảm, tha thiết muốn bảo lưu, gìn H. Em có nhận xét gì về cách dùng từ giữ những phong tục tập quán tốt ngữ của t/g: đẹp. “ Hỡi các bà mua hàng! “, “hãy”, => Đó là văn hoá ẩm thực của “chớ”, “phải”, “ nên ”? người Việt Nam. Giảng : Cũng như câu hỏi ở đầu bài văn, lời văn như đang giao tiếp, như đang khuyên răn, như đang tìm sự đồng cảm, thể hiện sự tha thiết ... H. Bài văn cho em những hiểu biết mới mẻ sâu sắc nào về cốm? Giảng: Cốm là thức quà đặc biệt vì nó kết tinh nhiều vẻ đẹp: quê hương (hương vị, màu sắc đồng quê), vẻ đẹp của người chế biến, của tục lệ nhân duyên, của cách mua và thưởng thức. => Giáo dục hs giữ gìn bản sắc văn hoùa daân toäc. Hoạt động 3: Tổng kết :(5’) III/ Tổng kết: - Nghệ thuật: + Lời văn trang trọng, tinh tế, đầy cảm xúc, giàu chất thơ. + Chọn lọc chi tiết gợi nhiều liên tưởng, kỉ niệm + Sáng tạo trong lời văn xen kể và tả chậm rãi, ngẫm nghĩ, mang. bắt chước người ngoài. Những kẻ mới giàu có vô học không biết thưỏng thức và trân trọng những sản vật cao quý, kín đáo và nhuõn nhaën cuûa truyeàn thoáng daân toäc.. Đọc- nêu nội dung chính - Cách ăn và cách mua với thái độ văn hóa. - Để cảm nhận được mùi thơm, màu xanh, tươi mát, vị ngọt, cái dịu dàng, thanh đạm . - Khứu giác, thị giác, xúc giác, vị giác và cả sự suy tưởng . - Như đang giao tiếp, như đang khuyên răn. Cá nhân suy nghĩ trả lời. - Vấn đề mà tác giả muốn trình bày Căn cứ ghi nhớ trả lời với chúng ta qua bài tùy bút này là gì? Bài có những nét đặc sắc gì về ngheä thuaät ? * Chốt tổng kết. Lop7.net. 183.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 184. nặng tính chất tâm tình, nhắc nhỡ nhẹ nhàng. - Nội dung:Bài văn là sự thể hiện thành công những cảm giác lắng động, tinh tế mà sâu sắc của Thạch Lam về văn hóa và lối sống của người Hà Nội. Hoạt động 4: Củng cố - Dặn dò (4’) * Khắc sâu kiến thức: H Em cảm nhận được giá trị nội dung nào từ bài văn? - Sự trân trọng nét đẹp văn hoá dân tộc trong một thứ quà giản dị. - Sự hiểu biết sâu sắc về thứ quà đó. - Khuyên răn những ai không trân trọng truyền thống văn hoá dân tộc. H. Bài văn có những đặc sắc nghệ thuật nào mà em cần học tập khi viết văn? H. Cảm nghĩ của em về Thạch Lam ntn? -Thạch Lam là người sành cốm, sành các món ẩm thực của Hà Nôi; Có t/c dân tộc tinh tế và sâu sắc. * Hướng dẫn tự học 1. Baøi cuõ -Veà nhaø xem laïi baøi , - Đọc diễn cảm nhiều lần bài văn và nắm cho được các ý chính cơ bản của bài - Tìm đọc một số đoạn văn của Thạch Lam viết về hà Nội. 2. Bài mới a. Soạn bài tiết liền kề : “ Xem lại bài viết số 3 ” -Đọc bài trước bài ở nhà -Đọc và trả lời các câu hỏi dề mục SGK trang 163 - 164 b. Xem trước bài theo phân môn : “ Sài Gòn tôi yêu ” -Đọc văn bản và các chú thích SGK trước ở nhà -Đọc và định hướng trả lời các câu hỏi đọc – hiểu văn bản SGK 3. Traû baøi :. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. Ngày soạn:. TUAÀN 15: TIEÁT : 58. 185. 14/11/2010. TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 3 I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS 1-Kiến thức : Củng cố kiến thức làm văn biểu cảm về một con người . 2- Kĩ năng :Biết bám sát yêu cầu của đề ra, yêu cầu vận dụng các phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm trực tiếp để đánh giá bài viết của mình, và sửa những chỗ chưa đạt 3- Thái độ : Chuẩn mực trong cảm nghĩ về con người . II. Chuaån bò cuûa thaày vaø troø: - GV: Chaám baøi – Toång keát öu, khuyeát ñieåm - HS: Xem laïi yeâu caàu baøi taäp III. Tieán trình tieát daïy: Noäi dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1. Kieåm tra só soá, taùc phong LT baùo caùo Hoạt động 1: Khởi động: (2’) 2. Kieåm tra : Khoâng 1. OÅn ñònh : 3. Bài mới : Hơm nay theo 2. Kieåm tra : đúng thời gian các em sẻ có 3. Bài mới : tiết trả bài làm văn số hai để rút ra những sai sĩt của Nghe ghi tựa bài bài làm làm tốt hơn bài sau. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. Hoạt động 2: Trả bài (15’) Đề bài: Cảm nghĩ về người thân (ông, bà, cha, meï, anh chò, baïn beø, thaày coâ…) I.Laäp daøn yù. a.Mở bài : -Giới thiệu chung về người thân ( 0,5 đ ) -Cảm nghĩ khái quát về người thân ( 0,5 đ) b.Thaân baøi -Giới thiệu và miêu tả chi tiết về người thân +Mieâu taû veà hình daùng ( 0,75 ñieåm ) +Miêu tả về tính tình, điệu bộ, cử chỉ ( 0,75 đ +Mieâu taû veà gioïng noùi , neùt maët,… ( 0,75 ñ ) +Tình caûm , caûm nghó cuûa baûn thaân (1,0 ñ ) -Hồi tưởng những kỉ niệm , ấn tượng mình đã có với người thân trong quá khứ +Kỉ niệm xãy ra ở đâu , vào lúc nào ( 0,75 đ ) +Mở đầu , diễn biến , kết thúc câu chuyện(1đ) +Aán tượng đã có với người thân trong quá khứ ( 1,0 ñieåm ) -Nêu lên sự gắn bó của mình với người đó trong niềm vui, nỗi buồn , trong sinh hoạt , trong hoïc taäp , vui chôi , ... ( 1,0 ñieåm ) -Nghĩ đến hiện tại và tương lai của người đó mà bày tỏ tình cảm , sự quan tâm , lòng mong muoán ,… ( 1,0 ñieåm ) c. Keát baøi -Khẳng định tình cảm của bản thân đối với người thân ( 0,5 điểm ) -Lời hứa hẹn và mong ước của bản thân (0,5 đ II.Nhaän xeùt baøi laøm cuûa HS 1. Öu: - Đã nêu được tình cảm, cảm xúc đối với một người thân cụ thể - Caûm xuùc khaù chaân thaät, trong saùng - Nhiều bài viết khá sinh động 2.Toàn taïi - Sa vào tự sự nhiều - Chưa chú ý dùng từ, đặt câu theo chuẩn mực - Sai nhiều lỗi diễn đạt - Chữ cẩu thả, viết tắt trong bài làm III.Sửa lỗi: - Sai chính taû - Sai nghóa: - Sai saéc thaùi bieåu caûm: Em raát thích thaày. 186. - GV ghi lại đề bài -Xác định yêu cầu của đề baøi Giaûng: Vaên bieåu caûm veà con người phải chú ý tới yếu tố miêu tả và tự sự về con người làm nền cho cảm xúc vaø suy nghó. -Hs quan saùt. - Thể loại: Biểu cảm -Noäi dung: Caûm xuùc veà người thân.Vận dụng các hình thức biểu cảm: so sánh, liên tưởng, tưởng tượng, hồi tưởng… -Nghe.. - Neâu boá cuïc chung cho baøi laøm +Phần mở bài nêu ý gì? +Phaàn thaân baøi caàn trình bày những ý gì? Cảm xúc naøo?. - Mở bài: Giới thiệu người thân và tình cảm của mình đối với người thaân - . Mieâu taû hình aûnh người thân (Những nét ñaëc bieät) .Caûm xuùc veà người thân (Mối quan hệ, tình cảm, kỉ niệm về người aáy) -Khaúng ñònh laïi caûm nghó - Nêu được tình cảm với người thân, nét riêng của người ấy -HS nêu Nhược điểm: . Bố cục chưa đúng . Chöa bieát duøng caùc bieän pháp nghệ thuật để bài văn sinh động.. +Phaàn keát baøi caàn neâu caûm xuùc, tình caûm gì - Phát bài cho hs-> đối chiếu với dàn ý.. - Căn cứ vào yêu cầu và boá cuïc cuûa baøi vaên, caùc em tự đánh gia về ưu – khuyết ñieåm cuûa baøi mình nhö theá naøo Lieân heä: Noùi chung, caùc em chöa chuù yù chuyeån yù, chuyeån mạch giữa các phần bài văn - Dùng từ sai chính tả: (MBTB; TBKL) - Dùng từ sau nghĩa - Qua bài làm, các em tự nêu những lỗi sai về dùng từ cuûa mình? - Theo các em nên sửa như - Dùng từ không đúng theá naøo? Chúng ta cũng vừa học cách sắc thái biểu cảm . sử dụng từ đúng chuẩn mực, do đó cần sử dụng từ đúng khi noùi, vieát * Löu yù: Kỹ năng chuyển đoạn để bài Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. giáo (Rất yêu quí hoặc rất quí trọng) * Tuyeân döông baøi khaù * KEÁT QUAÛ THOÁNG KEÂ * Hướng tới: + bồi dưỡng hs giỏi + Naâng keùm hs yeáu. * Thống kê kết quả Lớp SS 8 - 10 7/2 %. 187. văn có sự mạch lạc/ liên kết - Laéng nghe, hoïc taäp. nên dùng các quan hệ từ (Hơn nữa, mặt khác) Giới thiệu những bài làm toát, noäi dung saâu saéc, sinh động, trình bày rõ ràng, giaøu caûm xuùc. 6.5- 7.9. 5 – 6,4 3.5- 4.9. 0 – 3,4. 0. TB. Hoạt động 3: Củng cố - Daën doø (3’) * Khắc sâu kiến thức: - Phương pháp làm bài văn phát biểu cảm nghĩ. * Hướng dẫn tự học: 1. Baøi cuõ -Về xem lại đề bài -Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề bài ( dựa vào dàn ý chi tiết ) 2. Bài mới a. Soạn bài tiết liền kề : “Chơi chữ ” - Đọc bài trước ở nhà - Đọc và trả lời các câu hỏi đề mục SGK b. Xem trước bài theo phân môn : “Ôn tập văn biểu cảm ” - Đọc bài trước ở nhà - Đọc và định hướng trả lời các câu hỏi đề mục SGK 3. Trả bài : Điệp ngữ TUAÀN 15: Ngày soạn: 14/11/10 TIEÁT : 58. CHƠI CHỮ I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS -Hiểu thế nào là chơi chữ, tác dụng của chơi chữ. - Nắm được một số lối chơi chữ thường dùng . - Biết cách vận dụng cách chơi chữ vào thực tiễn khi nói và viết . II. Troïng taâm kiến thức, kĩ năng, thái độ: 1. Kiến thức :- Khái niệm chơi chữ . - Các lối chơi chữ . - Tác dụng cảu phép chơi chữ . 2. Kĩ năng : - Nhận biết phép chơi chữ . - Chỉ rõ cách nói chơi chữ trong văn bản . 3. Thái độ: - Yêu thích môn học - Lựa chọn cách sử dụng các phép tu từ chơi chữ phù hợp với thực tiển giao tiếp của cá Nhân. Chia sẻ những kinh nghiệm cá nhân về cách sử dụng phép tu từ chơi chữ III. Chuaån bò cuûa thaày vaø troø: - Chuẩn bị của GV: Đọc các tài liệu tham khảo. Soạn giáo án - Chuẩn bị của HS: Đọc SGK– Xem trước bài tập. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. IV. Tieán trình tieát daïy: Noäi dung Hoạt động 1: Khởi động :(6’) 1. OÅn ñònh : 2. Kieåm tra : 3. Bài mới :. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức:(10’) I, Tìm hiểu chung: 1. Thế nào là chơi chữ. a/.Ví duï: Bà già đi chợ cầu Đông Bói xem một quẻ có chồng lợichăng? Thaày boùi xem queû noùi raèng: Lợi thì có lợi, nhưng răng không còn -Nhaän xeùt : +Veà aâm : Phaùt aâm gioáng nhau +Veà nghóa : Lợi1: lợi ích , thuận lợi. Lợi2,3:bộ phận bao xung quanh răng, giữ cho răng chắc (nướu răng ) -> Nghóa khaùc nhau =>Chơi chữ -> lợi dụng đặc sắc về aâm , veà nghóa -Tác dụng : Tạo sự dí dỏm, hài hước , gây bất ngờ , thú vị . b/. Ghi nhớ : Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước, …làm câu văn. 188. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh LT báo cáo 1. Kieåm tra só soá, taùc phong HS Thực hiện theo yêu cầu 2. Kieåm tra : của giáo viên - Thế nào là điệp ngữ ? - Có những dạng điệp ngữ nào ? Cho ví duï, phaân tích taùc duïng cuûa điệp ngữ ? 3. Bài mới : Nghe ghi tựa bài Trong cuộc sống, đôi lúc để tăng sắc thái dí dỏm hài hước hoặc để tăng thêm phần hấp dẫn, thú vị người ta dùng lối chơi chữ. Vậy chơi chữ không chỉ là công việc của văn chöông maø coøn mang laïi ñieàu thuù vò trong đời sống hằng ngày. Vậy chơi chữ là gì ? Để giúp các em hiểu thế nào là chơi chữ và cách vận dụng nó trong đời sống, ta sẽ tìm hiểu trong baøi hoïc hoâm nay. - Đọc bài ca dao (SGK) - Ñöa baûng phuï, yeâu caàu HS quan saùt. H. Em coù nhaän xeùt gì veà nghóa cuûa từ lợi trong bài ca dao này? H. Em có nhận xét gì về câu trả lời của thầy bói ở cuối bài?. -Hs đọc. - Quan saùt baûng phuï (baøi ca dao) - Baø giaø muoán bieát laáy chồng có lợi tức là thuận lợi, lợi lộc. - Thầy bói trả lời: lợi ở ñaây laø chaàn thòt baoquanh chaân raêng, naèm trong khoang mieäng. H. Việc sử dụng từ “lợi ” như trên  Thầy bói trả lời gián có tác dụng gì? tiếp (ý nói bà già đã già quaù roài, ruïng heát raêng, + Chốt: Đây là hiện tượng đồng âm còn tính chuyện chồng hay còn gọi là “đánh tráo ngữ con làm gì nữa, câu nói nghĩa”. Đó là chơi chữ. ấy đượm chất hài hước mà không cay độc, gây cảm giác bất ngờ, thú vị. H. Vậy thế nào là chơi chữ.? + Giới thiệu trên bảng phụ 1 ví dụ khaùc : Truøng truïc nhö con boø thuiChín maét, chín muõi, chín ñuoâi, chín đầu ? câu này có hiện tượng chơi Lop7.net. - Đọc ghi nhớ. - Chơi chữ “chín” (đây khoâng phaûi laø soá 9 maø laø “thui chín”. Ñaây laø chôi.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. haáp daãn vaø thuù vò.. chữ gì ? - Chuyeån yù.( mục 2) - Ñöa baûng phuï, yeâu caàu HS quan 2. Các lối chơi chữ. saùt ? a/. Ví duï - So sánh với NaVa “ranh tướng” H. Chỉ ra lối chơi chữ trong các ví duï ? Pháp -Tiếng tăm nồng nặc ở Đông =>Chốt: Ranh tướng. lối nói Döông  loái noùi traïi aâm. trại âm (lẽ ra danh tướng). - Meânh moâng muoân maãu moät =>Meânh moâng muoân maãu … maøu möa. -Moõi maét mieân man maõi  Dùng các điệp từ phụ âm (âm đầu mịt mờ  dùng cách điệp âm. - Con meøo caùi naèm treân maùi keøo - M) Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ - Mèo cái – mái kèo. ;Cá đối – cối đá Chơi chữ bằng cách nói lái. duyeân em. Loái noùi laùi. - Ngọt thơm sau lớp vỏ gai Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng =>Saàu rieâng – vui chung Mời cô mời bác ăn cùng Sầu riêng mà hoá vui chung trăm nhà.  Dùng từ ngữ trái nghĩa. -Tìm thêm 1 số ví dụ về chơi chữ trong bài “qua đèo Ngang” và những câu nói thường ngày ?. b/. Ghi nhớ -Các lối chơi chữ thường gặp là: +Dùng từ ngữ đồng âm. + Duøng loái noùi traïi aâm (gaàn aâm). + Duøng caùch ñieäp aâm. +Duøng caùch noùi laùy. +Dùng từ ngữ đồng nghĩa, gần nghóa, traùi nghóa. - Chơi chữ được sử dụng trong cuộc sống thường ngày, trong văn thô, ñaëc bieät laø trong thô vaên traøo phúng, trong câu đối, câu đố. Hoạt động 3 Luyện tập 15/ II. Luyện tập Baøi 1: Chơi chữ đồng âm và trường nghĩa (về loài rắn) liu điu, rắn hổ lửa, mái. - Ñöa baûng phuï. =>Mùa xuân em đi chợ Hạ. Mua cá thu về, chợ hãy còn đông. - Trong 2 caâu naøy, coù duøng loái chôi chữ không ? Đó là trường hợp nào ? - Nhö vaäy veà cô baûn coù maáy loái chôi chữ ? - Chơi chữ được sử dụng trong những thể loại nào? * Chốt => GDKNS: Chơi chữ phải phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp, tránh lối chơi chữ có dụng ý xấu, đùa giỡn một cách vô ý thức, thiếu văn hoá. - Đọc yêu cầu bài tập 1.Cho biết tác giả đã dùng phép chơi chữ gì. Qua những từ ngữ nào?. Lop7.net. 189. chữ dựa trên hiện tượng đồng âm. - Quan saùt baûng phuï - ví dụ 1: Ranh tướng: Duøng loái noùi traïi aâm. Ví dụ 2: Các chữ đều bắt đầu bằng phụ âm M. Đây laø loái ñieäp aâm.-> dí dỏm, vui vẻ. Ví duï 3: Noùi laùi. Ví dụ 4 - saàu rieâng >< vui chung Đây là lối chơi chữ dùng từ ngữ trái nghĩa..  Nhớ nước đau lòng con. quoác quoác - Thöông nhaø moõi mieäng caùi gia gia  Voâ tuyeán truyeàn hình – voâ tuyeán taøng hình/ traïi aâm.  Baø ba baùn baùnh boø beân bờ bể … / Điệp phụ âm B  Bí maät roài cuõng coù ngaøy baät mí/ noùi laùi. - Xuaân – haï – thu – đông->Đây là từ ngữ cùng trường nghĩa. Đọc 2 ghi nhớ. - Chơi chữ thường được sử dụng trong cuộc sống thường ngày trong văn thô, ñaëc bieät laø trong vaên thơ trào phúng, câu đố, câu đối. - Hs leân baûng laøm. -Nhaän xeùt. - Sửa bài. -Ghi cheùp..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 190. gaàm, raùo, laèn, traâu loã, hoå mang. - Đọc yêu cầu bài tập 2. Tìm những - Hs leân baûng laøm. Baøi 2: -Nhaän xeùt. sự vật có ý nghĩa gần gũi nhau ? Những tiếng chỉ sự vật gần gũi nhau - Sửa bài. - Thịt, mỡ, dị, nem chả, (thịt). -Ghi cheùp. - Nứa, tre, trúc, hóp (tre). - Đọc yêu cầu bài tập 3? Baøi 3: ( về nhà) - về nhà (- choù – caày. Baøi 4 : - Đơn giản – đang giỡn - Hiện tượng đồng âm “Khổ tận cam - Đầu tiên – tiền đâu.) Thảo luận nhóm lai” -> hết khổ sở đến lúc sung sướng. Đọc yêu cầu bài tập 4? - Cam: - Chỉ 1 loại quả. * Nhaän xeùt. - Chỉ sự vui vẻ, hạnh phúc, tốt đẹp. Hoạt động 4. Củng cố - Dặn dò :(4’) * Khắc sâu kiến thức: - Thế nào là chơi chữ.? - Có mấy lối chơi chữ ? - Chơi chữ được sử dụng trong những thể loại nào? * Hướng dẫn tự học: a. Bài cũ : Nắm thế nào là chơi chữ, các lối chơi chữ và làm bài tập 3. Sưu tầm các câu ca dao có sử dụng lối chơi chữ và phân tích giá trị của chúng b. Bài mới: * Soạn bài tiết liền kề :Làm thơ lục bát (SGK/155) -Tìm hieåu veà luaät thô luïc baùt -Xem trước phần luyện tập. * Xem trước bài theo phân môn : Chuẩn mực sử dụng từ (166/SGK) -Xem các nội dung ở các mục (I)-> (V) -Trả lời các câu hỏi gợi ý cho mỗi câu. c. Traû baøi: Ngày soạn: 14/11/2010. TUAÀN 15 TIEÁT : 60. LAØM THÔ LUÏC BAÙT. I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS - Bieát nhaän dieän,Phaân tích vaàn, luaät baèng traéc, nhòp thô luïc baùt. - Bước đầu tập làm thơ lục bát đúng luật và có cảm xúc. II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng, thái độ:  Kiến thức :- Sơ giản về vần, nhịp, luật bằng-trắc của thơ lục bát .  Kĩ năng :- Nhận diện, phân tích, tập viết thơ lục bát .  Thái độ: Có hứng thú trong việc làm thơ, đặc biệt là thơ lục bát viết về môi trường. III. Chuaån bò cuûa thaày vaø troø: - Chuẩn bị của GV: Đọc các tài liệu tham khảo. Soạn giáo án - Chuẩn bị của HS: Đọc SGK– Xem trước bài tập. IV. Tieán trình tieát daïy: Noäi dung Hoạt động 1: Khởi động (3’). Hoạt động của giáo viên 1. Kieåm tra só soá, taùc phong HS. Lop7.net. Hoạt động của học sinh LT báo cáo Thực hiện theo yêu cầu.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 1. OÅn ñònh : 2. Kieåm tra : 3. Bài mới :. HÑ2: Hình thành kiến thức: (20’) I/.Tìm hieåu chung: 1/. Luaät thô luïc baùt:. Ví dụ: Anh đi anh nhớ quê nhà b t b (vần) Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương. b t b (vần) b(vần). 2. Kieåm tra : Nêu những văn bản đã học có sử dụng thể thơ lục bát? 3. Bài mới : Lục bát là thể thơ độc đáo của văn hoïc daân toäc, raát thoâng duïng trong văn chương và trong đời sống. Trong thực tế, không phải ai cũng làm được thơ lục bát, nhiều người vẫn laøm sai. Tieát hoïc naøy, chuùng ta seõ tìm hiểu đầy đủ, các đặc trưng của theå thô naøy. Treo bảng phụ bài ca dao và sơ đồ, cho HS đọc. H. Caëp caâu luïc baùt moãi doøng coù maáy tieáng, Vì sao goïi laø luïc baùt?. 191. của giáo viên Nghe ghi tựa bài. Quan sát, đọc.. Caù nhaân: Caëp caâu luïc baùt goàm 1caâu 6 (luïc) tieáng vaø 1 caâu 8 (baùt) tieáng. Vì theá goïi laø thô H. Ñieàn caùc kí hieäu baèng (B) , traéc luïc baùt. (T) , vần (V) ứng với mỗi từ của bài * Cá nhân:  ca dao treân vaøo caùc oâ ?.   H. Em có nhận xét gì về sự tương . - Soá caâu: Khoâng haïn ñònh. - Số tiếng: Câu đầu 6, câu sau 8. - Vần: Chữ 6 câu lục vần chữ 6 câu bát và chữ 8 câu bát vần chữ 6 câu lục sau cứ thế tiếp tục ( vần bằng). - Luaät baèng traéc: Caùc tieáng leû khoâng baét buoäc. Caùc tieáng chaún ( tieáng 2 thường B, 4 T, có khi ngoại lệ ngược laïi) - Trong câu 8 , nếu tiếng thứ 6 thanh ngang (boång) thì tieáng 8 phaûi laø thanh huyền (trầm) và ngược lại. 2/. Ghi nhớ ( sgk/ 156) HÑ3: Luyeän taäp: II. Luyeän taäp. (17 ’).. quan thanh điệu giữa tiếng thứ 6 và Cá nhân: tiếng thứ 8 trong câu 8 ? Neáu tieáng naøy coù hanh huyeàn thì tieáng kia thanh H. Neâu nhaän xeùt veà luaät thô luïc baùt ( ngang (khoâng daáu) vaø về số câu, số tiếng, số vần, vị trí ngược lại. vần, sự thay đổi các tiếng bằng trắc, Thảo luận, trả lời. trầm, bổng và cách nhắt nhịp trong Đọc to ghi nhớ và ghi caâu). baøi. Cung caáp theâm: + Nhóm bổng: Âm vực cao : sắc, hoûi, khoâng. + Nhóm trầm: Âm vực thấp: huyền, ngaõ, naëng. - Nhòp: + Caâu 6: 2/2/2, 2/4, 3/3, 1/5. + Câu 8: 2,2,2,2; 4/4, 2/4/2; 3/1/2/2 Nghe và tự ghi nhớ. (phoå bieán: 2/2/2_ 4/4) Treo baûng phuï baøi taäp, neâu yeâu caàu, Cho HS ñieàn. Lop7.net. Caù nhaân thi nhau ñöa đáp án và giải thích..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. Baøi taäp 1: Laøm thô heo moâ hình ca dao. Ñieàn troáng thaøn 1 baøi luïc baùt đúng luật: + “Em ơi đi học trường xa. Coá hoïc cho gioûi keûo maø meï mong” ( nhö laø) + “Anh ơi phấn đấu cho bền Mỗi năm mỗi lớp làm nền mai sau” (cố lên thành người) (phaûi neân kieân trì) + “ Ngoài vườn ríu rít tiếng chim Trong nhaø ríu rít tieáng em hoïc baøi Bài tập 2: Sửa các câu lục bát cho đúng luật + “ Vườn em cây quý đủ loài Có cam, có quýt, có xoài, có na” + “ Thieáu nhi laø tuoåi hoïc haønh Chúng em phấn đấu để thành trò ngoan ( tiến nhanh từng ngày)” Baøi taäp 3 :Ñaët tieáp caâu 8: + Ai ôi bieát thöông thaân mình …………………….. + Muøa xuaân em haùi loäc non …………………….. + Queâ em luùa chín vaøng töôi. ……………………... 192. H. Cho biết vì sao em điền từ đó? ( veà yù vaø veà vaàn). Sửa chữa, đánh giá.. - Đánh giá, tuyên dương.. Treo bảng phụ, cho HS đọc. H. Các câu lục bát sai ở đâu và sửa lại cho đúng luật ? Đánh giá, khẳng định.. Đọc, cá nhân. Nhaän xeùt.. Bài tập 3:Ra câu 6 cho HS đặt câu 8 Thi đua giữa các tổ ( Mỗi tieáp theo. toå ñöa 1 caâu 8) Đánh giá, cho điểm. Nhaän xeùt.. 2 đội thi nhau lần lượt từng vòng 1. * Chia lớp làm 2 đội: Một đội xướng 4) Chủ đề : a) Tự do ( trường, bạn, câu lục, đội kia làm câu bát Đội - Tuyên dương những câu xướng hay, đúng luật. người thân, quê hương, mùa hè, chia thắng được quyền xướng câu lục. GV . tay, mờ đầu bằng cụm từ: “Thân làm trọng tài. => Giáo dục môi trường sống cho em”). hs b) Môi trường Hoạt động 4: Củng cố - Dặn dò :(5’) * Khắc sâu kiến thức: - Vì sao goïi laø thô luïc baùt? - Caëp caâu thô luïc baùt moãi doøng coù maáy tieáng.? - Nêu nhận xét về luật thơ lục bát ? về số câu ? Số tiếng trong mỗi câu ? Số vần ? vị trí vần sự đổi thay caùc tieáng baèng, traéc ? Caùch ngaét nhòp ? => - Thơ phải có h/a, phải chuyển tải t/c. - Đọc thơ lục bát: chậm, nhẹ nhàng, tha thiết. * Hướng dẫn tự học a. Bài cũ : Nắm vững luật thơ lục bát và tập làm thơ lục bát . Phaân tích thi luaät cuûa baøi ca dao. Tập sáng tác một bài thơ theo thể loại lục bát chủ đề tự chọn.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 193. b. Bài mới : * Soạn bài tiết liền kề : “ChuÈn mùc sư dơng tõ ” -Chuaån bò baøi vieát soá : 1,2 -Xem các nội dung ở các mục -Trả lời các câu hỏi gợi ý cho mỗi câu. * Xem trước bài theo phân môn : ôn tập văn biểu cảm. -Đọc văn bản và các chú thích SGK -Đọc và định hướng trả lời các câu hỏi đọc – hiểu văn bản SGK c. Trả bài: Một thứ quá của lúa non.. TUAÀN 16: TIEÁT : 61. Ngày soạn: 21/11/2010. Tieáng Vieät:. CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS -Nắm được các yêu cầu trong việc sử dụng từ đúng chuẩn mực - Có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực, tránh thái độ cẩu thả khi nói, viết. II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng thái độ:  Kiến thức : Các yêu cầu của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực .  Kĩ năng : - Sử dụng từ đúng chuẩn mực . - Nhận biết được các từ được sử dụng vi phạm các chuẩn mực sử dụng từ .  Thái độ: Có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực. GDKNS:Lựa chọn cách sử dụng từ để giao tiếp có hiệu quả. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. III. Chuaån bò cuûa thaày vaø troø: - GV: Đọc các tài liệu tham khảo. Soạn giáo án - HS: Đọc SGK– Xem trước bài tập. IV. Tieán trình tieát daïy: Hoạt động của giáo viên Noäi dung 1. Kieåm tra só soá, taùc phong HS Hoạt động 1: Khởi động: (5’) 2. Kieåm tra : - Thế nào là chơi chữ? 1. OÅn ñònh : (1’) - Có mấy cách chơi chữ? Cho ví dụ 2. Kieåm tra : (5’) 3. Bài mới : (1’) 3. Bài mới : (1’) Trong khi noùi vaø vieát , do caùch phaùt aâm khoâng chính xaùc, cách sử dụng từ không đúng nghĩa, chưa đúng sắc thái biểu cảm, hoặc chưa đúng ngữ pháp hoặc lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt mà ta dễ gây ra tình trạng khó hiểu hoặc hiểu lầm. Vậy để giúp cho các em nói và viết đúng trong khi giao tiếp chuùng ta haõy cuøng nhau tìm hieåu qua tieát hoïc hoâm nay. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (26’) I Tìm hiểu chung: 1. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả. - Hs đọc 3 ví dụ mục I, sgk (166). + Ví dụ: sgk (166) - “dùi” - “vùi”: sai âm (do cách phát âm). H. Các từ in đậm trong những ví dụ đó dùng sai ntn? Nguyên nhân sai? - “tập tẹ” - “bập bẹ”, “tập tọe”: sai âm (do âm gần nhau, nhớ ko chính xác). H. Em hãy chữa lại cho đúng? - “khoảng khắc” - “khoảnh khắc”: sai chính tả - gv chốt ý. (do gần âm). 2. Sử dụng từ đúng nghĩa. - Hs đọc ví dụ mục II (tr-166) + Ví dụ: (sgk-166) H. Em hãy cho biết các từ in đậm - “sáng sủa”: nhận biết bằng thị giác. dùng sai ntn? Thay bằng “tươi đẹp”, “khởi sắc”~ tư duy, H. Em hãy sửa lại cho thích hợp. cảm xúc, liên tưởng. - “cao cả”: lời nói việc làm có phẩm chất tuyệt Vì sao em sửa như thế? đối. Thay bằng “có giá trị”, “sâu sắc”. - “biết”: Nhận thức được, hiểu được. Thay bằng “có” (tồn tại) 3 . Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ. - Hs đọc kĩ ví dụ mục III. - Hs thảo luận chỉ rõ nguyên nhân + Ví dụ: (sgk- 167) sai trong các trường hợp. Nêu cách + Cách sửa: sửa. - “hào quang”(danh từ - ko trực tiếp làm VN) > “hào nhoáng”. - “ăn mặc”(động từ - ko trực tiếp làm CN) Lop7.net. 194. Hoạt động của trò. Lợi dụng đặc sắc veà aâm , veà nghóa của từ ngữ để tạo saéc thaùi dí doû , haøi hước , . . . . làm câu vaên haáp daãn , thuù vò . -Có 5 cách đã học –Hs cho vd . - Nghe ghi. Hs trả lời. - dùng ko phù hợp về nghĩa . - Hs thảo luận, giải thích.. - Hs thảo luận chỉ rõ nguyên nhân sai trong các trường hợp. Nêu cách sửa: + “hào quang” danh từ được sử.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. > “sự ăn mặc”. - “thảm hại”(tính từ - ko làm BN cho tính từ “nhiều” -> “đã chết rất thảm hại”. - “giả tạo phồn vinh” - “phồn vinh giả tạo”. (sai về trật tự từ). 4. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách. + Ví dụ: (sgk -167) - “lãnh đạo”: người đứng đầu các tổ chức hợp pháp chính nghĩa -> sắc thái tôn trọng. -> “cầm đầu”: ~ tổ chức phi pháp, phi nghĩa > sắc thái coi thường. - “chú hổ” -> gọi thân mật con vật đáng yêu. -> “nó, con” : gọi con vật hung dữ. 5. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.. 195. dụng như tính từ. + “ăn mặc” động từ được sử dụng như danh từ. + “thảm hại” tính từ được sử dụng như danh từ. + “giả tạo phồn H. Hãy cho biết các từ in đậm vinh” - sai trật tự dùng sai ntn? Vì sao? - Cá nhân phát hiện và sửa H. Em hãy sửa lại cho đúng! * Nhật xét – sửa. H. Em hãy cho biết, trong trường (1). Không nên dùng từ địa phương trong các hợp nào không sử dụng từ địa tình huống giao tiếp trang trọng và trong các phương, từ Hán Việt? văn bản chuẩn mực (VB hành chính, VB chính - Gv đưa ra một vài ví dụ về việc luận). lạm dụng từ địa phương mà gây ra (2). Không nên lạm dụng từ HV khi có từ thuần những hiểu lầm tai hại đối với Việt tương đương (Trừ trường hợp VB cần sắc người nghe cũng như việc lạm dụng thái trang trọng). từ Hán Việt sẽ gây tức cười cho người nghe. H. Tại sao ta ko nên lạm dụng từ địa phương và từ Hán Việt? * Chốt ghi H. Qua tất cả những điều vừa tìm  Ghi nhớ: sgk hiểu, em hãy cho biết, khi sử dụng Khi sử dụng từ phải chú ý: từ phải đạt được những chuẩn mực - Sử dụng từ đúng âm, chính tả. nào? - Sử dụng từ đúng nghĩa. - GV chốt ý=> GDKNS: Đó chính - Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của là những bài học thiết thực về cách từ. sử dụng từ đúng chuẩn mực . Phải - Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp biết lựa chọn từ để đạt hiệu quả tình huoáng giao tieáp. trong giao tiếp. - Không làm dụng từ địa phương, từ Hán Vieät Hoạt động 3: Luyện tập. - Hs giải nghĩa, đặt câu thích hợp với các từ. II. Luyện tập.(10’) Bài 1. Phân biệt nghĩa của các từ : - Hs cho biết, những từ sau, từ nào có thể đổi trật tự hoặc không? ( ao a. be bét - bê bết - bê bối. ước, kế thừa, yếu điểm, xót xa, ấm dối dá - dối trá. êm, tình cờ, anh hùng, cực khổ, hồn đào thải - sa thải. nhiên ... ). danh tiếng - tai tiếng - tiếng tăm. chú tâm - chủ tâm. - Gv chốt ý. Lop7.net. Thảo luận nhóm – đại diện nhóm trình bày- nhận xét. - Hs đọc và ghi nhớ phần ghi nhớ sgk. Giải bài tập. Trính bày có nhân.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 196. Bài 2. Đặt câu. Hoạt động 4:Củng cố - Dặn dò : (4’) * Khắc sâu kiến thức: Muốn dùng từ một cách chuẩn mực ta phải lưu ý mấy điều.? * Hướng dẫn tự học: a.Bài cũ : Học bài ghi, tự kiểm tra các văn bản của mình để tự sửa các lỗi dùng từ sao cho chuẩn mực. Viết một đoạn văn ngắn trong đó sử dụng chính xác 3 từ cụ thể. ( về nhà) b.Bài mới : *Xem trước bài : Luyện tập sử dụng từ Thực hiện theo yêu cầu : 1,2 SGK trang 179 * Soạn bài : Ôn tập văn biểu cảm (SGK/168) + Đọc lại các văn bản: Hoa Hải Đường, về An Giang, Hoa học trò, cây sấu Hà Nội, Kẹo Mầm… + Trả lời các câu hỏi trong bài : Chú ý làm hoàn chỉnh câu 4. c. Traû baøi: Laøm thô luïc baùt.. TUAÀN 16: TIEÁT : 6. Ngày soạn: 21/11/2010 Taäp laøm vaên: .. I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS - Hệ thống hóa toàn bộ kiến thức , kỹ năng đã học ở phần dọc – hiểu các văn bản trữ tình trong học kỳ I. II . Troïng taâm kiến thức, kĩ năng, thái độ:  Kiến thức : -Văn tự sự, miêu tả và các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm . - Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm . -Cách diễn đạt trong bài văn biểu cảm .  Kĩ năng :- Nhận biết, phân tích đặc điểm của văn biểu cảm . - Tạo lập văn bản biểu cảm . Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh.  Thái độ: Yêu thích tiết học III. CHUAÅN BÒ : - GV: Tập hợp tài liệu – Đọc sách tham khảo – Soạn giáo án. - HS: Soạn câu hỏi SGK. IV. Tieán trình tieát daïy: Noäi dung Hoạt động của thầy Kieåm dieän, traät tö. HĐ1: Khởi động (5’) Kiểm tra : Vở soạn bài của HS  OÅn ñònh * * Vừa qua, các em đã được thực haønh 2 baøi TLV vieát veà vaên bieåu  Kieåm tra cảm. Với tiết thực hành này, các  Giới thiệu bài: em đã nắm vững sự khác nhau cũng như mối quan hệ giữa văn biểu cảm- tự sự- miêu tả. Tiết học hoâm nay, chuùng ta seõ heä thoáng hoá lại những kiến thức đã học treân. Ñaëc bieät laø vaên bieåu caûm. HÑ2: OÂn taäp (25’) H. Nhaéc laïi ngaén goïn theá naøo laø vaên bieåu caûm ? I. OÂn laïi khaùi nieäm vaên bieåu caûm: H. Muốn bày tỏ thái độ, tình cảm - Vaên bieåu caûm: Boäc loä tình caûm, và sự đánh giá của mình, trước cảm xúc của người viết. heát caàn coù caùc yeáu toá gì? Taïi sao?. II. Phân biệt biểu cảm với tự sự, mieâu taû:. 197. Hoạt động của trò * Lớp trưởng ổn định, báo caùo. 2 HS traû baøi.. Nghe và ghi tựa bài..  Caù nhaân. - Tự sự, miêu tả  Hình thaønh vaø theå hieän caûm xuùc , thái độ, tình cảm của người vieát. * Nghe.. * Chốt: Cảm xúc là yếu tố đầu tiên hết sức quan trọng trong văn biểu cảm. Đó là sự xúc động của con người trước vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống. Chính sự xúc động ấy đã làm nảy sinh nhu cầu biểu cảm của con người. Neâu caâu hoûi 1:  Đọc. H. Đọc lại đoạn văn: Hoa Hải đường (trang 73) , Hoa học trò (trang 87).  Nghe. Nhaéc laïi khaùi nieäm vaên mieâu taû: + Văn miêu tả: Tái hiện đối tượng nhằm dựng lại 1 chân dung đầy đủ, chi tiết về đối tượng cho người ta cảm nhận được nó.  Caù nhaân: H. Vaäy, em haõy cho bieát vaên mieâu + Văn biểu cảm: Mượn taû vaø bieåu caûm khaùc nhau ntn ? những đặc điểm, phẩm chất cuûa mieâu taû maø noùi leân suy Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. Neâu caâu hoûi 2: H. Đọc lại bài: Kẹo mầm (trang 188) Nhắc lại khái niệm văn tự sự: + Tự sự: Kể lại 1 câu chuyện có đầu, có đuôi, có nguyên nhân, dieãn bieán, keát quaû. H .Haõy cho bieát bieåu caûm khaùc văn tự sự ở điểm nào?. Tự sự, miêu tả đóng vai trò giá đỡ làm cho tình cảm, cảm xúc được boäc loä.. III,. Ñaëc tröng cuûa vaên bieåu caûm:. - Các biện pháp tu từ thường gặp trong bieåu caûm: So saùnh, aån duï, nhân hoá, điệp ngữ. - Ngôn ngữ trong văn biểu cảm gần với ngôn ngữ thơ. HÑ3: Luyeän taäp: ( 11’) II. Luyeän taäp: Đề bài: Cảm nghĩ mùa xuân. I. Tìm hiểu đề, Tìm ý: - Kieåu vaên baûn: Bieåu caûm. - Đề tài: Mùa xuân. - Yêu cầu: Bày tỏ thái độ, tình cảm đối với mùa xuân. II.Laäp daøn yù: 1) Mở bài: Nêu cảm nghĩ đối với. 198. nghó, caûm xuùc cuûa mình. Do ñaëc ñieåm naøy maø vaên bieåu cảm thường sử dụng biện pháp tu từ : so sánh, ẩn dụ, nhân hoá.  Đọc.  Nghe..  Caù nhaân: + Trong biểu cảm: Tự sự chỉ để làm nền nói lên cảm xúc qua sự việc. Do đó trong biểu cảm tự sự thường nhớ lại những việc trong quá khứ, những việc gây ấn tượng sâu đậm chứ không đi vaøo nguyeân nhaân, keát quaû.  Tự sự, miêu tả đóng vai H .Tự sự, miêu tả trong biểu cảm đóng vai trò gì ? Chúng thực hiện trò giá đỡ làm cho tình cảm, nhiệm vụ biểu cảm ntn? Nêu ví dụ. cảm xúc được bộc lộ. Thiếu noù tình caûm mô hoà, khoâng cuï ("Bµi ca nhµ tranh...." §ç Phñ miªu t¶, kÓ l¹i.... thể bởi tình cảm con người => Tấm lòng nhân đạo cao cả.) nảy sinh từ sự việc , cảnh vật cuï theå. H .Bài văn biểu cảm thường sử dụng những biện pháp tu từ nào ? Người ta nói: Ngôn ngữ biểu cảm gắn với ngôn ngữ thơ. Em có đồng yù khoâng? Vì sao?.  Caù nhaân. + Ngôn ngữ văn biểu cảm gần với ngôn ngữ thơ vì văn biểu cảm còn gọi là văn trữ tình bao gồm nhiều thể loại: thô, ca dao..  Cho HS đọc yêu cầu câu hỏi 4.  Chép đề lên bảng. H. Em sẽ thực hiện đề bài qua những bước nào? Đề yêu cầu gì? Tìm yù vaø saép xeáp yù ntn?.  Đọc..  Treo baûng phuï yù tham khaûo..  Đọc và tự ghi nhận.. Lop7.net. * Thaûo luaän, trình baøy. - Nhaän xeùt, boå sung..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án ngữ văn 7 ----. Giáo viên :Dương Hữu Thuận -------- Trường THCS Hòa Tịnh. 199. muøa xuaân 2) Thaân baøi: a. Mùa xuân của con người: + Muøa xuaân ñem laïi cho moãi người 1 tuổi trong đời. + Đối với thiếu nhi, mùa xuân là mùa đánh dấu sự trưởng thành. + Mùa xuân là mùa mở đầu cho 1 năm, mở đầu cho 1 kế hoạch 1 dự định. b.Muøa xuaân cuûa thieân nhieân: + Laø muøa xuaân ñaâm choài naûy loäc + Là mùa sinh sôi của muôn loài (cây cỏ, chim muông, cảnh sắc,thời tieát…)  Mùa xuân mang đến cho em biết bao suy nghĩ về mình, về mọi người xung quanh… Kết bài: Thích mùa xuân, mong đợi xuaân veà HÑ 4: Củng cố - Dặn doø (4’) * Khắc sâu kiến thức: - Vaên mieâu taû vaø vaên bieåu caûm khaùc nhö theá naøo? - Văn tự sự khác văn biểu cảm ở chỗ nào? - Tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò gì? - Bài văn biểu cảm thường sử dụng những biện pháp tu từ nào? người ta nói ngôn ngữ văn biểu cảm gần với thơ, em có đồng ý không? Vì sao? * Hướng dẫn tự học  Làm tiếp 2 bước còn lại: Viết hoàn chỉnh và đọc lại, sửa chữa. a. Bài vừa học: Nắm vững các kiến thức vừa ôn tập. b. Soạn bài: Mùa Xuân Của Tôi -Đọc văn bản. -Đọc nắm phần chú giải các chú thích. -Trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản. c. Trả bài: Một thứ quà của lúa non : Cốm TUAÀN 16: Ngày soạn:21/11/2010 TIEÁT : 63 (Vuõ Baèng) I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS - Cảm nhận tình quê hương, đất nước thiết tha, sâu đậm của một người miền Bắc sống ở miền Nam qua loái vieát tuøy buùt taøi hoa, tinh teá, giaøu caûm xuùc vaø hình aûnh. II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng, thái độ:  Kiến thức : - Một số hiểu biết bước đầu về tác giả Vũ Bằng . Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>