Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 44: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Cầu Khởi. Tieát: 44 Ngaøy daïy: 27/10/2011. Giáo án Ngữ văn. CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ, MIÊU TẢ TRONG VAÊN BAÛN BIEÅU CAÛM. I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức: - Vai trò của yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm. - Sự kết hợp các yếu tố biểu cảm, tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm. 2. Kó naêng: - Nhận ra tác dụng của các yếu tố miêu tả và tự sự trong một văn bản biểu cảm. - Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự trong làm văn biểu cảm. 3. Thái độ: - Giaùo duïc hoïc sinh tính sieâng naêng caån thaän, sáng tạo khi làm bài. II. CHUAÅN BÒ Giáo viên: bảng phụ, kiến thức có liên quan, giáo án Học sinh: Vở bài tập, sách giáo khoa, bài soạn III.PHÖÔNG PHAÙP Phaân tích maãu, reøn luyeän theo maãu, hợp tác nhoùm, nêu vấn đề. VI. TIEÁN TRÌNH 1. Ổn định tổ chức: Kieåm tra só soá hoïc sinh. 2. Kieåm tra baøi cuõ: Kiểm tra tập bài soạn của học sinh 3. Bài mới: - Giới thiệu bài: Yếu tố tự sự có tác dụng rất lớn, nhất là khi kể các hành động cao cả. nghĩa khí vị tha hoặc các hành vi thiếu đạo đức. Tuy nhiên, yếu tố tự sự trong truyện và trong văn biểu cảm không giống nhau. Trong truyện, yếu tố tự sự làm cho tình tiết gay cấn, hấp dẫn gây chờ đợi; còn trong văn biểu cảm, cái quan trọng là ý nghĩa sâu xa của sự việc buộc người ta nhớ lâu và suy nghĩ, cảm xúc về nó. Yếu tố miêu tả có tác dụng gợi sức cảm thụ và tưởng tượng. Miêu tả chân thật có sức gợi cảm lớn. Chính vì thế mà trong văn biểu cảm rất cần yếu tố tự sự và miêu tả. Hoạt động của giáo viên và học sinh. Noäi dung baøi daïy. * Hoạt động1: Tự sự và miêu tả trong văn I. Tự sự và miêu tả trong văn bieåu caûm bieåu caûm: Học sinh đọc mục 1 SGK 1. Tìm hiểu văn bản: Bài ca nhà Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn. Học sinh đọc bài thơ “ Bài ca nhà tranh bị tranh bị giĩ thu phá. gioù thu phaù” Hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi tìm hiểu bài thơ.(bốn phần ứng với bốn đoạn). Hợp tác nhoùm 4 phuùt  Hãy chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả có trong từng đoạn và nói rõ ý nghĩa của chuùng?  Đoạn 1: + Yếu tố tự sự, miêu tả - Tự sự (hai dòng đầu). Thaùng taùm, thu cao gioù theùt giaø. Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta. - Mieâu taû ( ba doøng sau) Tranh bay sang sông rải khắp bờ, Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa, Maûnh thaáp quay loän vaøo möông sa. + ý nghĩa của các yếu tố tự sự, miêu tả: Dựng lại bức tranh cảnh nhà Đỗ Phủ bị gió thu phá để làm nền cho tâm trạng. Đoạn 2: + Tự sự Treû con thoân nam khinh ta giaø khoâng sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Caép tranh ñi tuoát vaøo luyõ tre + Bieåu caûm Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về, chống gậy lòng ấm ức ! + Ý nghĩa của yếu tự sự: Kể chuyện giải thích cho tâm trạng bất lực, lòng uất ức. Đoạn 3: + Tự sự. miêu tả: sáu câu đầu + Bieåu caûm: hai caâu cuoái + YÙ nghóa: Ñaëc taû taâm traïng ñieån hình ít nguû, cam phaän. Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn. Đoạn 4: + Biểu cảm trực tiếp tình cảm cao thượng, vị tha, vươn lên sáng ngời.  Như vậy để biểu lộ được hoàn cảnh của mình, tác giả dùng phương thức biểu đạt nào ?  Phương thức tự sự, miêu tả, biểu cảm  Yếu tố tự, miêu tả được sử dụng trong bài thô coù taùc duïng gì? Từ kể, miêu tả nhà thơ bộc bạch nổi nieàm cuûa mình, noåi thoáng khoå khi nhaø tranh bò gioù thu phaù  Các yếu tố tự sự có vai trò như thế nào trong vieäc boäc loä caûm xuùc ?  Là phương tiện để tác giả bộc lộ cảm xuùc.  Phương thức tự sự, miêu tả có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm xúc suy nghĩ đối với đời sống xung quanh ? Gọi học sinh đọc điểm ghi nhớ 1. Học sinh đọc đoạn văn mục 2 SGK  Chỉ ra yếu tố miêu tả, tự sự trong đoạn vaên?  + Tự sự: “ Đêm nào… đi xa lắm ” + Miêu tả: “ Những ngón chân… lấm taám”  Caûm nghó cuûa taùc giaû theå hieän qua chi tieát naøo?  “ Bố ơi .......đã thành bệnh”  Đoạn văn trên bộc lộ tình cảm cảm xúc gì? của ai đối với ai ?  Nỗi đau đớn của người con khi nhìn thấy đôi chân của người bố đã bị đau.  Như vậy yếu tố tự sự, miêu tả trong đoạn vaên treân coù taùc duïng gì ?  Làm nền tảng cho cảm xúc ở cuối bài  Đoạn văn trên miêu tả, tự sự trong niềm Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net. - Từ kể, miêu tả nhà thơ bộc bạch nỗi niềm của mình, nỗi thống khổ khi nhà tranh bị gió thu phá.. - Là phương tiện để tác giả bộc lộ caûm xuùc. - Gợi ra đối tượng biểu cảm và gởi gaém caûm xuùc.. 2. Đoạn văn sách giáo khoa.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn. hồi tưởng. Hãy cho biết tình cảm đã chi phối tự sự, miêu tả như thế nào ?  Tự sự, miêu tả trong hồi tưởng không - Nhằm khêu gợi cảm xúc cho phải miêu tả trực tiếp. người đọc, không nhằm mục đích  Cách miêu tả, tự sự đó có tác dụng gì ? kể chuyện miêu tả đầy đủ sự việc. - Các yếu tố tự sự và miêu tả trong  Các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài văn bài văn biểu cảm được sử dụng kết hợp ở những mức độ khác nhau. biểu cảm được sử dụng như thế nào? Gọi học sinh đọc điểm 2 ghi nhớ. * Ghi nhớ: SGK/138. Học sinh đọc ghi nhớ. II. Luyeän taäp: * Hoạt động 3 : Hướng dẫn học sinh luyện 1. Hoïc sinh keå chuyeän baèng vaên taäp. xuoâi. Học sinh đọc bài tập 1 Neâu yeâu caàu baøi taäp Hợp tác nhoùm 8 phuùt Đại diện nhóm trình bày – nhận xét Giaùo vieân nhaän xeùt Đoạn văn mẫu: Mùa thu, một cơn gió lốc dữ dội đã cuốn mất ba lớp tranh trên mái nhà của Đỗ Phủ. Gió thổi chúng tận bên kia bờ sông. Bọn trẻ trong xóm ngang ngược tranh nhau cướp tranh ngay trước mắt ông lão, nhà thơ tuổi cao, sức yếu này. Ôâng kiệt sức đành chịu 2. Kết hợp tự sự, miêu tả để biểu mất của quay về chống gậy than thở. caûm. Học sinh đọc bài tập 2 . - Tự sự: chuyện đổi tóc rồi lấy Học sinh đọc văn bản “ Kẹo mầm”  Hãy chỉ ra yếu tố biểu đạt trong đoạn văn ? kẹo mầm ngày trước. Trên cơ sở văn bản (SGK/138, 139) viết lại - Miêu tả: cảnh chải tóc của người mẹ ngày xưa , hình ảnh người mẹ. thaønh moät baøi vaên. - Biểu cảm: lòng nhớ mẹ khôn xieát. 4. Cuûng coá vaø luyeän taäp: - Tự sự và miêu tả có vai trò gì trong vaên bieåu caûm? Tự sự và miêu tả để khơi gợi về đối tượng biểu cảm và gửi gắm cảm xúc, do cảm xúc chi phối, chứ không nhằm mục đích kể, tả đầy đủ sự việc, phong cảnh. Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Cầu Khởi. Giáo án Ngữ văn. 5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: - Học thuộc ghi nhớ SGK/138. - Trên cơ sở một văn bản có sử dụng yếu tố tự sự, viết lại thành bài văn biểu cảm. - Đọc các đoạn văn trong bài. - Chuaån bò baøi: Traû baøi Taäp laøm vaêm soá 2 VI. RUÙT KINH NGHIEÄM Noäi dung ................................................................................................................... ................................................................................................................................... Phöông phaùp ............................................................................................................. ................................................................................................................................... Tổ chức...................................................................................................................... .................................................................................................................................... Giaùo vieân Nguyeãn Thò Phuïng Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>