Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất (Tiết 6)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ V¨n 7- Häc k× 2 (bổ sung) Ngµy so¹n: 01- 01- 2011. TiÕt 73:. Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn và lao động sản xuất. Ngµy d¹y : 04- 01. A. Mục tiêu cần đạt - Hiểu sơ lược thế nào là tục ngữ, nội dung tư tưởng, một số hình thức nghệ thuật (kết cấu, nhịp điệu, vần điệu, cách lập luận…) và ý nghĩa (nghĩa đen, nghĩa bóng) của các câu tục ngữ trong văn bản. - Tích hợp với phần Tiếng việt ë bài ôn tập và ở bài “Tìm hiểu chung về văn nghị luận”. - Rèn k/n phân tích ý nghĩa của các câu tục ngữ. - Bước đầu vận dụng các câu tục ngữ vào cuộc sống, tạo lập văn bản. B. Chuẩn bị - Giáo viên: giáo án, sgk, sgv - Học sinh: soạn bài. C. Các bước lên lớp 1 Bµi cò: Gv kiểm tra sự chuẩn bị bài , sách vở của học sinh 2 Bµi míi. * Gv giíi thiÖu bµi. Trong lao động sản xuất, trong cuộc sống hàng ngày ông cha ta đã đúc rút được nhiều kinh nghiệm..Những kinh nghiệm ấy được thể hiện rõ qua các tục ngữ. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu Hoạt động của Gv và Hs - Gv hướng dẫn đọc: giọng đọc chậm rãi, rõ ràng, chú ý các vần lưng, ngắt nhịp ở các vế đối trong câu hoặc phép đối giữa hai câu. - Gv đọc mẫu. - Học sinh đọc 3-4 em -> học sinh nhận xét - Gv sửa chữa. - Học sinh theo dõi chú thích sgk. Tục ngữ là gì?. Néi dung chÝnh I. Đọc - hiÓu chó thÝch 1 Đọc. 2. Chú thích - Tục ngữ (tục: thói quen có từ lâu đời được mọi người công nhận, ngữ: lời nói) -> là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện kinh nghiệm của nhân dân về mọi 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Các câu tục ngữ trong bài có thể chia làm mấy nhóm? Gọi tên từng nhóm đó? (Có thể chia làm hai nhóm. + Nhóm 1: câu 1,2,3,4: tục ngữ về thiên nhiên + Nhóm 2: câu 5,6,7,8: lao động sản xuất ) Đọc câu tục ngữ số 1? Em hãy chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu tục ngữ? Đêm tháng năm/ chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười/ chưa cười đã tối - Nhịp 3/2/2 - Vần lưng - Phép đối: đối xứng và đối lập: đêmngày, tháng năm – tháng mười, nằm cười, sáng - tối - Cường điệu: chưa nằm đã sáng Chưa cười đã tối Câu tục ngữ trên có bắt nguồn từ cơ sở khoa học nào không? Nghĩa thực của nó là gì? (Không dựa vào cơ sở khoa học chỉ dựa vào kinh nghiệm quan sát thực tế ) Em nhận xét gì về cách nói trong câu tục ngữ (Cách nói hình ảnh, dễ hiểu, dễ nhớ ) Ngoài nội dung trên câu tục ngữ còn mang ý nghĩa gì khác? Đọc thầm câu tục ngữ số 2 Mau sao thì nắng vắng sao thì mưa Giải thích từ “ mau”, “ vắng” ( Mau: nhiều, dày, vắng: ít, thưa ) So sánh câu 2 và 1 về nội dung và nghệ thuật (Thảo luận nhóm - Báo cáo Gièng: Nội dung: cùng nói về thời tiết Nghệ thuật: sử dụng vần lưng, đối Kh¸c: Câu 2: nêu khái niệm về thời tiết bằng cách xem sao trên trời, ít nhiều có cơ sở khoa học ) Theo em kinh nghiệm đó hoàn toàn chính xác không? Vì sao? ( Kinh nghiệm đó chưa tuyệt đối chính xác vì nhiều khi vắng sao mà vẫn nắng. mặt. II. Tìm hiểu văn bản 1. Câu số 1. - Sử dụng phép đối, cách nói cường điệu phóng đại. - Tháng năm (âm lịch) ngày dài, đêm ngắn. Tháng mười (âm lịch) ngày ngắn đêm dài. -> nhắc nhở chúng ta phải biết tranh thủ thời gian, tiết kiệm thời gian và sắp xếp công việc cho phù hợp 2. Câu số 2. - Sử dụng vần lưng, phép đối nêu lên kinh nghiệm dự đoán thời tiết nếu trời nhiều sao thì nắng ít sao thì mưa. - Nhắc chúng ta có kế hoạch phù hợp thời tiết. 2. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> hoặc ngược lại ) Câu trúc cú pháp của câu tục ngữ như thế nào? ( Cấu trúc theo kiểu điều kiện- giả thiếtkết quả) GV: Người Việt chủ yếu làm nông nghiệp nên họ rất quan tâm đến việc nắng, mưa vì thời tiết ảnh hưởng đến việc được mùa hay mất mùa. - Học sinh theo dõi câu tục ngữ số 3 “ Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ” Em hiểu “ ráng” và “ ráng mỡ gà” là gì? - Ráng: màu sắc: vàng, trắng, đỏ phía chân trời do ánh nắng mặt trời chiếu vào mây - Ráng mỡ gà: ráng có màu mỡ gà Câu này sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? ( Hình thức: câu này sử dụng ẩn dụ : Ráng mỡ gà: màu mây: màu mỡ gà ) ? Nội dung của câu tục ngữ này? ? Em đã học văn bản nói đến tác hại của hiện tượng thời tiết này? ( Bài ca nhà tranh bị gió thu phá - Đỗ phủ GV: Câu tục ngữ này cho thấy bão giông , lũ lụt là hiện tượng thiên nhiên nguy hiểm khôn lường cũng cho thấy ý thức thường trực chống giông bão của nhân dân ta mà tiêu biểu là truyền thuyết Sơn Tinh - Thuỷ Tinh ) Câu tục ngữ khuyên ta điều gì? - Học sinh đọc thầm câu tục ngữ số 4 Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt. Phân tích hình thức nghệ thuật sử dụng trong câu tục ngữ? - Vần lưng: bò - lo Hiện tượng trong câu tục ngữ là gì? Được báo trước bằng vấn đề gì? - Hiện tượng bão lụt được báo trước bằng việc kiến di chuyển chỗ ở từng đàn vào tháng 7. Qua câu tục ngữ, em thấy được gì về tâm. 3. Câu số 3. - Sử dụng vần lưng, ẩn dụ. - Nêu kinh nghiệm dự đoán gió bão khi trên trời xuất hiện ráng mây màu mỡ gà.. - Khuyên ta phải phòng vệ với hiện tượng thời tiết này 4. Câu số 4. - Câu tục ngữ nêu ra kinh nghiệm khi 3. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> trạng của người nông dân? Bốn câu tục ngữ vừa tìm hiểu có điểm gì chung? (Đúc rút kinh nghiệm về thời gian, thời tiết bão lụt cho thấy phần nào cuộc sống vất vả thiên nhiên khắc nghiệt ở đất nước ta) - Học sinh theo dõi sgk. Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu tục ngữ? Câu tục ngữ cho thấy điều gì?. thấy kiến di chuyển từng đàn vào tháng 7 là sắp có lũ lụt.. Tìm một câu ca dao có nội dung tương tự? Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.. 5. Câu số 5 - Sử dụng so sánh, phóng đại, ẩn dụ. - Đọc câu tục ngữ số 6 “ Nhất canh từ, nhị canh viên, tam canh điền” Giải thích “ canh từ” “ canh viên” “ canh điền” ( Nuôi cá, làm vườn, làm ruộng ) Nhận xét gì về hình thức của câu tục ngữ? Nội dung của câu tục ngữ là gì? Kinh nghiệm có hoàn toàn đúng không? (Câu tục ngữ có tính chất tương đối, kinh nghiệm này chỉ áp dụng ở những nơi thuận tiện cho nghề trên phát triển và ngược lại) Ý nghĩa của câu tục ngữ? - Theo dõi câu tục ngữ số 7 “ Nhất nước nhì phân tam cần tứ giống” Kinh nghiệm gì được tuyên truyền phổ biến trong câu này? Qua hình thức nghệ thuật gì? Thực tế cần phải kết hợp tốt bốn yếu tố trên -> đem lại năng suất cao - Đọc câu số 8 “ Nhất thì nhì thục” Giải thích “ nhì” , “ thục’? (Thì là thời, thời vụ;Thục: thành thạo,. - Sự lo lắng, tâm trạng bồn chồn sợ hãi của người nông dân trước hiện tượng bão lụt. - Giá trị và vai trò của đất đối với người nông dân. 6. Câu số 6. - Sử dụng từ Hán Việt, so sánh hiệu quả kinh tế công việc nuôi cá, làm vườn, làm ruộng - Giúp con người biết khai thác tốt điều kiện, hoàn cảnh tự nhiên để tạo ra của cải vật chất 7. Câu số 7. - So sánh -> tầm quan trọng của các yếu tố nước, phân, cần, giống trong sản xuất nông nghiệp 8. Câu số 8. 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> thuần thục ) Nhận xét gì về hình thức của câu tục ngữ? Thể hiện nội dung gì? Câu tục ngữ khuyên người lao động điều gì? Học sinh đọc ghi nhớ sgk. Gv khái quát. - Kết cấu ngắn gọn, so sánh -> khẳng định tầm trọng của thời vụ và sự chuyên cần thành thạo trong sản xuất lao động - Khuyên người làm ruộng không được quên thời vụ, không được sao nhãng việc đồng áng Học sinh đọc, nêu yêu cầu III. Ghi nhớ sgk. Làm bài IV. Luyện tập: Sưu tầm một số câu tục Gọi một số học sinh đọc kết quả -> nhận ngữ có nội dung p/a kinh nghiệm về các xét nhận xét hiện tượng mưa , nắng, bão lụt Gv sửa chữa, bổ sung 1.Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa Tám câu tục ngữ trên có điểm gì chung? 2.Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy. - Ngắn gọn, có vần ( chú yếu vần lưng) các Cơn đằng nam vừa làm vừa chơi. vế đối xứng, lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh - Nội dung: kinh nghiệm thiên nhiên, lao động sản xuất 4. Cñng cè: GV tãm t¾t néi dung 5. Hướng dẫn học bài - Học thuộc lòng 8 câu tục ngữ. Nắm nghệ thuật, nội dung 8 câu - Chuẩn bị bµi “ Chương trình địa phương phần Văn,Ttập làm văn”.. Ngµy so¹n: 02- 01- 2011. TiÕt 74:. Ngµy d¹y : 05 - 01- 2011. Chương trình địa phương V¨n vµ TËp lµm v¨n. A. Mục tiêu cần đạt - Biết cách sưu tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề và bước đầu biết chọn lọc, sắp xếp, tìm hiểu ý nghĩa của chúng - Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương, quê hương Ứng Hòa -Hà Nội thân yêu.. B. Chuẩn bị 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Giáo viên: stk: ca dao- tục ngữ VN - Học sinh: sưu tâm tục ngữ. C. Các bước lên lớp 1 Bµi cò: Tục ngữ là gì? Đọc một câu tục ngữ và nêu nội dung và nghệ thuật? - Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt 2 Bµi míi. * Gv giíi thiÖu bµi. Để giúp các em hiểu sâu hơn về tục ngữ, ca dao, dân ca và đặc biệt hiểu rộng hơn về tục ngữ, ca dao, dân ca ở địa phương mình. Hôm nay cô trò ta cùng thực hiện chương trình văn học địa phương phần Văn và Tập làm văn. Hoạt động của Gv và Hs ThÕ nµo lµ ca dao ,d©n ca, tôc ng÷ ? Em cã thÓ s­u tÇm nh÷ng c©u ca dao ,d©n ca ,tục ngữ ở địa phương em (Ứng Hòa Thành phố Hà Nội). Tôc ng÷. Néi dung chÝnh HS nªu . GV bæ sung 1. Mang tên riêng địa phương: tên đât, s«ng nói 2. Chứa đựng ngôn ngữ địa phương 3. Phong cách địa phương: cách nói Ca dao - Đất Vân Đình, cầy tơ bảy món , Đường Vân Đình, Vịt nướng khói um, Người ơi về với quê em , Mà ăn vịt cỏ , mà xem thịt cầy !. -Dại V©n Đ×nh bằng tinh thiªn hạ. -Tăm Phó Lương , hương Xà Kiều (Quảng Phó Cầu ). -Cua Ngọ, Bón Bặt, vừa thật, vừa ngon, -Chua ngoa là đất Vân Đình Đong nhời kẻ Lẽo, cậy mình kẻ Vân. ( Lẽo:Lưu khê ; Vân:Viên An-Viên Nội ) -Tr¨ng quÇng th× h¹n Tr¨ng t¸n th× m­a. -Nu«i lîn ¨n c¬m n»m Nuôi tằm ăn cơm đứng Ai về đến huyện Đông Anh Gheù thaêm phong caûnh Loa Thaønh Thuïc Vöông Cổ Loa hình ốc khác thường Traûi bao naêm thaùng neûo ñöông coøn ñaây. - Cua Ngọ, Bún Bặt: vừa thật, vừa ngon, Hỡi cô má lúm đồng tiền , Bún riêu có thích thì liền theo anh. Làng anh đẹp tựa bức tranh, Bún mềm , cua béo ngọt lành Tình Quê. - Giếng Hồng Quang vừa trong vừa mát, Đường Hồng Quang mịn cát dễ đi. . .. Phủ Ứng Thiên1 có làng Cầu Gáo2 Đất phì nhiêu dân số cũng đông Năm trăm tám tám đàn ông Sáu trăm tám sáu mẫu đồng tốt tươi Kiểu danh thắng lắm nơi đáng kể: Trước sông dài sau kế Dộc Sen Trai tài, gái đẹp như tiên 6. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gió đưa cành trúc la đà Tieáng chuoâng Traán Voõ, canh gaø Thoï Cöông Mòt muø khoùi toûa ngaøn söông Nhòp chaøy Yeân Thaùi, maët göông Taây Hoà Nhaát cao laø nuùi Taûn Vieân Nhất sâu là vũng Thủy Tiên cửa Vừng Xứ Nam nhất chợ Bằng Vồi Xứ Bắc: Vân Khánh, xứ Đoài: Hương Canh Trung Màu chuột nhắt xáo dưa Kỳ Lân nấu cháo cả cua lẫn càng Đổng Viên mặc ục khoai lang Phù Đổng cơm tấm giần sàng khỏe ghê Đổng Xuyên mỗi người mỗi nghề Lớn thì đánh xiếc, bé thì mò tôm Phù Dực đi bán vải non Chửa đi đến chợ mía don đầy lồng Tấm gốc, tấm ngọn phần chồng Còn bao tấm giữa để vào lòng mà ăn. Công Đình cưa xẻ đã quen Tế Xuyên bắt rẽ lấy tiền mua nhiêu… Nhân Lễ thì đúc lưỡi cày To Khê Viên Ngoại thì hay hàn nồi Xa Long lắm chuối mình ơi Phù Ninh dệt vải người người thâu đêm. Vui nhất là chợ Đồng Xuân Mùa nào thức ấy xa gần bán mua Cổng chợ có anh hàng dừa Hàng cau, hàng quít, hàng mơ, hàng đào Xăm xăm anh mới bước vào Thấy anh hàng thuốc hút vào say sưa Nứt nẻ thì anh hàng na Chua chát hàng sấu, ngọt nga hàng đường Thơm ngát thì chị hàng hương. Ngôi đình to đẹp cạnh sông, giữa làng. Đồng cao thấy miên man gò đống Làng hình rồng, đất rộng, của nhiều Người hiền , cảnh cũng mến yêu Học hành thi cử có điều đáng khen Làng ta phong cảnh hữu tình, Dân cư giang khúc như hình con long. Nhờ trời hạ kế sang đông, Làm nghề cày cấy vun trồng tốt tươi. Vụ năm cho đến vụ mười, Trong làng kẻ gái người trai đua nghề. Trời ra: gắng, trời lặn: về, Ngày ngày, tháng tháng nghiệp nghề truân chuyên. Nước Vân Đình3 vừa trong vừa mát Đường Vân Đình giống tựa bàn cờ Đẹp hơn phường phố kinh đô Đẹp như một bức họa đồ trong tranh Nón này em sắm chợ Dầu Dọc ngang thước rưỡi móc khâu năm đường. Nón này chính ở làng Chuông4 Làng Già lợp nón, Khương Thường bán khuôn. Hà Nội thì kết quai tua Có hai con bướm đậu vừa xung quanh. Tứ bề nghiêng nón chạy quanh Ở giữa con bướm là hình ông trăng. Nón này em sắm đáng trăm Ai trông cái nón ba tầm cũng ưa Nón này che nắng che mưa Nón này để đội cho vừa đôi ta Nón này khâu những móc già Em đi thửa nón đã ba năm chầy Anh có muốn cho em chung mẹ chung thầy Thì anh đưa cái nón này em xin! 7. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Tanh ngắt hàng cá, phô trương hàng vàng Sộc sệch thì anh hàng giang Cả rổ lẫn thúng, cả sàng lẫn nia Sọ sẹ thì anh hàng thìa Cả bát lẫn đĩa nhiều bề ung dung Đỏ đon thì anh hàng hồng Thanh yên, phật thủ, bưởi bòng kể chi Trống quân vận chẳng ra gì Mỗi người một vẻ ai thì kém ai Trông lên thấy dãy hàng chai Có một chú khách trọc đầu trắng răng Ai ơi khéo nói đãi đằng Hàng ốc, hàng ếch, hàng xăng, hàng quà -Xứ Nam có chợ Bằng Gồi Xứ Bắc Đìa Sáu, xứ Đoài chợ Canh. -Xưa kia mộc mạc mao từ Nay thời ngói lợp chu vi trang hoàng Xưa kia tre trúc tầm thường Nay thời tứ thiết vững vàng biết bao Bát Tràng có mái đình cong. Yếm trắng vã nước Văn Hồ Vã đi vã lại anh đồ yêu thương. Yên Ngưu đất thực là ương Kẻ nấu rượu lậu, người tương đó mà. Yên Phụ buôn bán dưới thuyền Xuống đò Phố Mới bán than, quạt, trà. Yên Thái có giếng trong xanh Có đôi cá sấu ngồi canh đầu làng Ai qua nhắn nhủ cô nàng Yêu nhau xin chớ phũ phàng đổi thay.. Làng Gáo5 có giếng trong xanh Cây Trôi tỏa bóng mát xanh chùa làng Đôi lời nhắn nhủ với nàng Yêu nhau xin chớ phũ phàng đổi thay. Quê hương nghĩa nặng tình sâu Thấy hoa gạo đỏ rủ nhau cùng về. Chùa làng rợp bóng Trôi6 che Ô xanh chỉ nẻo đường về quê hương - Dại Vân Đình7 bằng tinh thiên hạ. - Chua ngoa là đất Vân Đình Đong nhời kẻ Lẽo8, cậy mình kẻ Vân 9 - Tăm Phú Lương10, hương Xà Cầu11 - Cua Ngọ12, bún Bặt13 , đồ sắt Bặt Rào14, Ai những ước ao , thích gì - đến đó. -Miến ngon thì nhất làng Bùng15 Thủ đô Hà Nội hỏi rằng đâu hơn Dưa chuột Vĩnh Thượng16 thiếu gì Dưa gang Vĩnh Hạ17 đâu bì được chăng? - Đất Tảo Khê ngàn năm văn vật Người Tảo Khê chân thật ,hiền hòa Người ơi đến với Ứng Hòa Về thăm làng Gáo , thăm nhà Bảo Châu18 - Phố Vân Đình cầy tơ bảy món Đường Vân Đình vịt nướng khói um Ai ơi về với quê em Mà ăn vịt cỏ mà xem thịt cầy. Xa rồi mãi nhớ nơi đây Nhớ sông , nhớ quán, nhớ người hôm nao…. Yên Thái có hồ Nguyệt Nga Có sông Tô Lịch đôi ta chèo thuyền. Yêu nhau nên phải ra đi 8 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Đi sao tìm thấy cố tri mới đành Tìm anh tất cả thị thành Tưởng rằng anh ở Hàng Mành không xa Chữ tình ta lại gặp ta Hàng Mành chẳng thấy tìm ra Hàng Hòm Phố thời bán những mâm son Duyên kia sao chẳng vuông tròn cùng nhau. -Trên trời có đám mây xanh Ở giữa mây trắng chung quanh mây vàng Ước gì ta lấy được nàng Hà Nội, Nam Ðịnh sửa đàng rước dâu Thanh Hóa cũng đốn trầu cau Nghệ An thì phải thui trâu mổ bò Phú Thọ quạt nước hỏa lò Hải Dương rọc lá giã giò gói nem Tuyên Quang nấu bạc đúc tiền Ninh Bình dao thớt Quảng Yên đúc nồi An Giang gánh đá nung vôi Thừa Thiên Đà nẵng thổi xôi nấu chè Quảng Bình Hà Tĩnh thuyền ghe Đồng Nai Gia Định chẻ tre bắc cầu Anh mời khắp nước chư hầu Nước Tây nước Tàu anh gởi thư sang Nam Tào Bắc đẩu dọn đàng Thiên Lôi La Sát hai hàng hai bên -Tìm em cho đến La Thành Hỏi thăm các phố để anh tìm dần Lên tàu từ ở Thanh Xuân Tìm hết Tư Sở lại gần Cầu Ô Tìm em cho đến Bờ Hồ Hàng Trống, Hàng Bồ anh cũng tìm qua Lại tìm cho đến nhà ga Đến đây mới biết rằng là Cửa Nam Vườn hoa có tượng mẹ đầm Thấy quân lính tập lấy làm vui thay Tìm em đã hết mười ngày Hỏi thăm không thấy em rày nơi nao Thuê xe vào phố Hàng Đào. CHÚ THÍCH: (1-Tên huyện Ứng Hòa thời xưa, 2-Tên nôm làngTảo Khê -xã Tảo Dương Văn ,huyện Ứng Hòa ;3-Thị trấn Vân ĐinhThủ phủ của huyện Ứng Hòa;4-làng Chuông -Phương Trung ,huyện Thanh Oai nổi tiêng với nghề làm NÓN ; 5-Làng Gáo =Cầu Gáo = làng Tảo Khê; 6- Cây Trôi , thực ra là cây muỗm - họ Xoài-theo tương truyền dân gian làng Tảo Khê thì ngày xưa, lâu lắm rồi, vào một năm lụt to nước tràn ngập mênh mông ,dòng sông trước làng nước phăng phăng chảy. Bỗng bầu trời rực sáng ,một tiếng sét to kinh hoàng và người ta nhìn thấy từ đầu nguồn dòng sông một cây cành cội khá to trôi vèo vèo theo dòng nước rồi bỗng xoay tròn ở giữa dòng vị trí đầu làng Gáo. Sớm hôm sau , không hiểu vì sao cây trôi trên sông đó đã nằm trên mảnh ruộng bằng phẳng khá xa so với bờ sông. Thấy kì lạ dân làng bảo nhau bồi đất vào cho cây và gọi tên là cây TRÔI. Nay cây vẫn xanh tốt, cao vài chục mét tỏa bóng mát ngôi chùa cổ Tảo Khê; 7- Vân Đình, nơi nhiều người biết đến qua món thịt cầy và Vịt nướng; 8- Kẻ Lẽo tên nôm của thôn Lưu Khê, xã Liên Bạt - Ứng Hòa; 9-Kẻ Vân nay là Viên An ,Viên Nội ;10-11 : Phú Lương , Xà Cầu : thuộc xã Quảng Phú Cầu; 12 Ngọ - làng Ngọ Xá, Thị trấn Vân Đình có nghề bắt cua và cua ngon;13- Bặt(Bặt bún): mội thôn của xã Liên Bạt có nghề làm bún ngon có tiếng từ xưa;14-Bặt Rào còn gọi Bặt Rèn - Vũ Ngoại, cũng thuộc Liên Bạt - Ứng Hòa; 15- làng Bùng thuộc Phùng Xá, huyện Mĩ Đức;16-17: Hai thôn thuộc xã Sơn Công , huyện Ứng Hòa; 18- Ngô Bảo Châu - Giáo sư Toán học Việt Nam - Đoạt giải thưởng Fields quê gốc ở làng Gáo ( Tảo Khê) 9. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Hàng Ngang, Hàng Bạc lại vào Mã Mây Tảo Dương Văn - Ứng Hòa - Hà Nội) Lên thuyền anh xuống Hồ Tây Ngẫm xem phong cảnh nước mây rườm tà Cua Ngọ, bún Bặt, ngổ Đầm Lên tàu lại xuống Gô-đa Cá rô Đầm Sét, sâm Cầm Hồ Tây Thẳng đường anh xuống Hàng Gà, Bạch …… Mai Trai Ngọ tài, đánh dậm , đùi đen bóng Thuê xe vào phố Hàng Gai Gái Ngọ đảm , móc cua , háng mọc rêu* Hàng Bông, Hàng Bạc cũng chẳng ai biết (*Tương truyền cụ Dương Khuê - Vân Đình đùa vui khi tặng làng Ngọ Xá câu mình đối) Thực là đôi ngả Sâm Thương Ước ao thấy khách tỏ tường tới đây Tìm em cho đến La Thành Những là mong nhớ đêm ngày Xuân thu biết đã đổi thay mấy lần Mong cho hoa nở mùa xuân Để cho khóm trúc mọc gần trỗ lan. Tôi đây là người đi chơi Chơi chốn lịch sự, chơi nơi hữu tình Mới đi chơi ở Bắc Ninh Chạy tàu Hà Nội sự tình xem sao Đồn vui tôi bước chân vào Chơi hội kỳ thú chơi đôi ba ngày. Tòi mòi, chín đỏ chín đen Con gái Minh Phú hay ăn tòi mòi Nước sông đổ lẫn nước ngòi Con gái Minh Phú cầm roi dạy chồng. Tối thì đẹp tựa tiên sa Ngày nom rũ rượi như gà phải mưa Báu gì hương chạ hoa thừa Chẳng thà chẵn lẻ Hai Cua cho rồi. Trắng tinh hạt gạo tám xoan Thổi nồi đồng điếu lại chan nước cà. Trên đê Cố Ngư Nhớ chữ đồng tâm Hỡi cô đội nón ba tầm 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Có về Yên Phụ hôm rằm lại sang Phiên rằm chợ chính Yên Quang Yêu hoa, anh đợi hoa nàng mới mua. -Nón này chính ở làng Chuông Làng Già lợp nón, Khương Thường bán mua Hà Nội thì kết quai tua Có hai con bướm đậu vừa chung quanh Tứ bề nghiêng nón chạy quanh Ở giữa con bướm là hình ông trăng Nón này em sắm đáng trăm Ai trông cái nón ba tầm cũng ưa Nón này che nắng che mưa Nón này để đội cho vừa đôi ta Nón này khâu những móc già Em đi thử nón đã ba năm chày Muốn em chung mẹ chung thày Thì anh đưa cái nón này em xin. Nón này em sắm chợ Dầu Dọc ngang thước rưỡi móc khâu năm đường. Nón này chính ở làng Chuông Làng Già lợp nón, Khương Thường bán khuôn. Hà Nội thì kết quai tua Có hai con bướm đậu vừa xung quanh. Tứ bề nghiêng nón chạy quanh Ở giữa con bướm là hình ông trăng. Nón này em sắm đáng trăm Ai trông cái nón ba tầm cũng ưa Nón này che nắng che mưa Nón này để đội cho vừa đôi ta Nón này khâu những móc già Em đi thửa nón đã ba năm chầy Anh có muốn cho em chung mẹ chung thầy Thì anh đưa cái nón này em xin! Nón này Hà Nội làm ra 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Mang lên tỉnh Bắc thêu hoa rõ ràng Vợ chồng đồng tịch đồng sàng Mà chàng bắt nón em ngang giữa đường Để mà nắng gió hôm nay Má hồng em nhạt thế này chàng ơi Bây giờ chàng giả nón tôi Tôi đội cái nón che đôi má hồng Bao giờ kết nghĩa vợ chồng Thì chàng lại được má hồng tốt tươi. Nửa đêm xênh phách đổ rền Hà Đông sư tử gầm lên phốc vào Quan ông râu vểnh bên đào Dúm co bốn cẳng bổ nhao ra đường. Núi Sóc ai đắp nên cao Ngã ba Sà sông ấy ai đào mà sâu? Nước Đào Thục vừa trong vừa mát Đường Đào Thục bốn góc bàn cờ Đẹp hơn phường phố kinh đô Đẹp như một bức bản đồ trong tranh. Nước Liên Hoa chảy ra Cống Trắng Khói á phiện lẵng nhẵng theo sau Đầu quan gối vế ả đào Ro ro dọc tẩu áp vào môi thâm. Nước Văn Hồ tha hồ tắm mát Rượu Hồ Đình thơm ngát đón làng văn. Ơn chàng đã có lòng vì Ngỏ lời phương tiện muốn bề tóc tơ Nhân khi em ở lại nhà Làm nghề canh cửi sớm khuya chuyên cần Vốn riêng được một vài trăm Đem đi buôn bán Đồng Xuân chợ này Buôn hàng vải lụa bấy nay Nhờ trời vốn lãi độ ngày ba trăm. 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Ông quan ở huyện Thanh Trì Miếng mỡ thì lấy, miếng bì thì chê. Phải đây bến Chiếu Thạch Đồng Còn đây cô lái cắm bồng đợi ai. Quê hương nghĩa nặng tình sâu Thấy hoa phượng đỏ rủ nhau cùng về. Quê hương nghĩa nặng tình sâu Thấy hoa gạo đỏ rủ nhau cùng về. Chùa làng rợp bóng Trôi che Ô xanh chỉ nẻo đường về quê hương Phủ Ứng Thiên có làng Cầu Gáo Đất phì nhiêu dân số cũng đông Tám trăm tám tám đàn ông Sáu trăm tám sáu mẫu đồng tốt tươi Kiểu danh thắng lắm nơi đáng kể Trước sông dài sau kế Dộc sen Trai tài, gái đẹp như tiên Đình to đẹp ở bên sông giữa làng. Đồng cao thấy miên man gò đống Làng hình rồng, đất rộng, của nhiều Người hiền , cảnh cũng mến yêu Học hành thi cử có điều đáng khen Quê ta đẹp quất Tây Hồ, Tơ vàng kén mượt đầy bồ Tứ Liên. Hữu Hưng dệt lụa hoa hiên Cò bay bướm lượn in trên lụa đào. Cam Canh, bưởi Mỗ ngọt ngào, Mát lòng cải bắp, su hào Trung Kiên. Mình về Nguyên Xá mà xem Vườn hồng trĩu quả, chuối nêm kín làng. Mễ Trì thơm gạo tám xoan. Dự hương, gié cánh thóc vàng như tơ. Gửi người dệt bộ bài thơ Phùng Khoang gấm đẹp còn chờ tay ta. Cốm Vòng nức tiếng gần xa, Cau non Dịch Vọng, tiếng gà thôn Viên. 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Đường vào Cổ Nhuế vẫn quen Máy khâu rộn rã, mía chen vai người. Hai Xuân như đẻ sinh đôi Cánh diều chung sáo, mương khơi chung đào Trên mình xanh thắm bí đao Dưới ta lúa tốt khác nào rừng xanh Vải thiều đỏ rực đầu cành Thơm mùi cam Cáo, ngọt canh đậu Giàn -Quê ta đẹp quất Tây Hồ, Xuân La lợn béo bao đàn, Trắng phau cá lội, dịu vàng khoai tây Mình về ta nắm lấy tay Ta dặn câu này mình chớ có quên: Khỏa chèo mình ngược bến Chèm Viếng Lý Ông Trọng, hoa chen mái đình Giò Chèm ai gói xinh xinh Nắm nem làng Vẽ đậm tình quê hương. Chuối Sù mập quả trăm vườn Sang thu hương chuối quện hương cốm Vòng. Hoa đào dệt lối Nhật Tân Yêu quê hoa nở đầy sân lụa đào. Ở đâu hợp tác công cao Rẽ vào Quảng Bá xem nào đâu hơn. Rau xanh kín bãi kín vườn Hương sen thoang thoảng cho thơm tóc mình Tung tăng đàn cá lượn quanh Ta giăng lưới bạc rung rinh mặt hồ. Quên sao giấy điệp Nghĩa Đô Tiếng chày nện sợi, câu hò nhặt khoan Ai xeo cho giấy mịn màng Quê ta đẹp quất Tây Hồ, Đẹp màu tranh mới xuân sang quê nhà. An Phú dẻo kẹo mạch nha Lợn hồng da mượt như là trong tranh. Ở đâu thơm húng thơm hành Có về làng Láng cho anh theo cùng Theo ai vai gánh vai gồng 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Rau xanh níu gót bóng lồng sông Tô. Trời cao lồng lộng sao cờ Phi lao vi vút đôi bờ Nhuệ Giang Chập chùng nhà máy công trường Đỏ tươi mái ngói, mây vờn khói bay. Lòng ta như tỉnh như say Mình nghe! Kìa tiếng máy cày xa xa… Quê ta đẹp lắm quê ta Trăm mầu nghìn sắc quê nhà: Từ Liêm. Quý Tị giữa ngày mồng Năm Giờ Dần chính nguyệt ầm ầm huyên hoa Một chi đánh ở Đống Đa Cầu Duệ kéo xuống, tốt xa muôn phần Phép voi bại trận tiên phong Cầu Tương sụt cả xuống sông Bồ Đề Đao binh tử trận đầy khe Dọc đường giáo mác nằm kề năm năm Điền Châu Thái thú đảm đương Liều mình tử trận chiến trường nên công Trận vây ở trong Nam Đồng Rạng ngày mồng Sáu cờ dong lai hàng Vua ban sứ bộ tiếp sang Quan tài phong kín đón đường kéo ra Con con cháu cháu hằng hà Mừng lấy được xác Điền Châu đem về Tướng tài can đảm cũng ghê Làm đền phụng sự tức thì Đống Đa. -Ngồi vui kể chuyện quê nhà Rau tươi quả ngọt đồng ta ngoại thành Làng Đăm cải biếc màu xanh Làng Hàn cà bát trĩu cành xum xuê Rau thơm đất Láng quen nghề Hành tươi Mai Động, Yên Khê đầy đồng Bắp cải Phù Dực sớm trồng Yên Mỹ nổi tiếng cà hồng xưa nay Yên Viên có món măng tây Lại thêm cải tiếu ngọt thay hỡi mình! Nhất cay là giống ớt Đình Nhất thơm là mướp làng Quỳnh, làng Mai 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Su hào Quảng Bá hơn ai Hoa lơ Phú Diễn chen vai trắng ngà Cải canh mát bãi Duyên Hà Đông Dư cải nén mặn mà hương quê Nhật Tân cải trắng ven đê Muốn thăm cải củ thì về Lĩnh Nam Tỏi tây, xà lách Xã Đàn Đậu trạch, đậu vàng, đậu đũa Vĩnh Tuy Muống non xơ mới Thanh Trì Rau cần làng Sét xanh rì bờ sông Ngồi vui kể chuyện quê nhà Bí xanh, bí đỏ đầy đồng Cổ Loa, Tầm Xá, Nam Hồng chứ đâu Khoai tây mời tới làng Ngâu Thôn Quang dưa chuột giữ mầu quê hương. Vùng rau đã kể tỏ tường Bây giờ đất quả đưa đường vào thăm Cam Canh, bưởi Cáo, vải Bằng Tiếng đồn xưa vẫn còn vang quê nhà, Chuối Giang Biên, chuối Trung Hà Sông Hồng, sông Đuống phù sa đắp bồi Cổ Loa mít chín thơm trời Thành tiên lại có trám bùi trên cây Song mai Đông Mỹ quý thay Rừng dừa Hải Bối khen tay người trồng. Thôn Văn ngọt nước nhãn lồng Trưa hè Hoàng Liệt, Bắc Hồng xem dưa Bưởi đường Vạn Phúc tìm mua Vườn chanh Trung Phụng hoa đua trắng cành Tây Hồ quất đỏ trời xanh Mễ Trì chín mọng cam sành làm duyên Xuân Đỉnh tốt giống hồng xiêm Ngồi vui kể chuyện quê nhà Dâu tây ở Dịch Vọng Tiền mình ơi Nghi Tàm lắm táo, nhiều roi Ổi ngon Quảng Bá, Quỳnh Lôi mời vào Trung Hà đã quý chanh đào 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Lại sai đu đủ ngọt ngào quê ta Mấy vần chắp nhặt nôm na Hoa thơm quả ngọt ai mà chẳng yêu. Mình về ươm hạt cho nhiều Chiết cành gây giống, sớm chiều ta sang Trồng cây cho rợp đường làng Xe rau chạy giữa hai hàng cây xanh Rau tươi, quả ngọt ngoại thành Bốn mùa xanh bãi, đỏ cành quê hương. - Ai về Hoằng Hóa mà coi Chợ Quăng một tháng ba mươi phiên chiều Trai mỹ miếu bút nghiên đèn sách Gái thanh tân chợ búa cửi canh Trai thì nhất bảng đề danh Gái thời dệt cửi vừa lanh vừa tài. Ai về Kẻ Nứa, Đông Hồ Để tôi nhắn nhủ đôi cô hàng vàng Chẻ lạt buộc vàng Tre non đủ lá, đan sàng nên chăng? Em dặn người rằng: Đâu hơn người lấy, đâu bằng đợi chúng em đây. Ai về nhớ vải Đinh Hòa Nhớ cau Hổ Bái, nhớ cà Đan Nê Nhớ dừa Quảng Hán, Lựu Khê Nhớ cơm chợ Bản, thịt dê Quán Lào. Ai về Nhượng Bạn thì về Gạo nhiều, cá lắm, dễ bề làm ăn. Ai về Nội Duệ, Cầu Lim Nghe câu quan họ, đi tìm người thương Ai về phố Hội sông Cầu Để thương, để nhớ, để sầu cho ai ? Để sầu cho khách vãng lai Để thương, để nhớ cho ai, để sầu ? 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Cái ngủ mày ngủ cho lâu Mẹ mày đi cấy đồng sâu chưa về Bắt được một lũ cá trê Xách cổ lôi về, nấu cháo ngủ ăn! Ngủ ăn không hết, để dành đến Tết Mèo già tha hết, mèo ốm phải đòn Mèo con phải vạ, con quạ đứt đuôi Con ruồi đứt cánh, đòn gánh có mấu Củ ấu có sừng, bánh chưng có lá Con cá có vẩy, ông thầy có sách Đào cạch cần dao, thợ rào có búa Xay lúa có chàng, việc làng có mõ Cắt cỏ có liềm, câu liêm có lưỡi Cây bưởi có hoa, cây cà có trái Con gái có chồng, đàn ông có vợ. Kẻ chợ có vua, trên chùa có bụt! Cái bút có ngòi, con voi có quản…. Cái ngủ mày ngủ cho say Mẹ mày vất vả chân tay suốt ngày Bắt được một giỏ cá đầy Bán đi mua gạo cho mày nấu ăn Ai lên Biên Thượng, Lam Sơn Nhớ Lê Thái Tổ chặn đường quân Minh Ai veà Bình Ñònh maø nghe Noùi veà chaøng Lía, haùt veø Quaûng Nam Ai veà Haäu Loäc, Phuù Ñieàn Nhớ đây Bà Triệu trận tiền xung phong Ai veà Haø Tónh thì veà Mặc lụa chợ Hạ, uống nước chè Hương Sôn Ai veà Phuù Thoï cuøng ta Vui ngày giỗ Tổ tháng ba mùng mười Dù ai đi ngược về xuôi 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Nhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ba Ai veà Thoï Laõo haùt cheøo Coù thöông laáy phaän naøng Kieàu thì thong Bắc Cạn có suối đãi vàng Coù hoà Ba Beå, coù naøng aùo xanh Caàu Quan vui laém ai ôi Trên thì chợ họp, dưới bơi thuyền rồng Chieàu chieàu eùn lieän truoâng Maây Caûm thong chuù Lía bò vaây trong thaønh Dịu dàng nết đất An Dương Xöa nay laø choán vaên chöông noåi taøi Duø ai buoàn ñaâu, baùn ñaâu Mồng mười tháng chín chọi trâu thì về Khôn ngoan qua cửa sông La Deã ai coù caùnh ñi qua Luyõ Thaày Lạy trời cho cả gió lên Cho cờ vua Bình Định bay trên kinh thaønh Moàng baûy hoäi Khaùm, moàng taùm hoäi Daâu Mồng chín đâu đâu trở về Hội Gióng Đồng Đăng có phố Kì Lừa Coù naøng Toâ Thò coù chuøa Tam Thanh Ai lên xứ Lạng cùng anh Tieác coâng baùc meï sinh thaønh ra em Tay cầm bầu rượu nắm nem Mảng vui quên hết lời em dặn dò 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh Nước Tháp Mười lấp lánh cá tôm Đức Thọ gạo trắng nước trắng Ai về Đức Thọ thong dong con người Đời vua Vĩnh Tộ lên ngôi Cơm trắng đầy nồi, trẻ chẳng cho ăn Ngoù qua beân canh Toâ Chaâu Thấy em gánh trên đầu giắt trâm Nhà Bè nước chảy chia hai Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về Nhong nhong ngựa ông lại về Cắt cỏ bồ đề cho ngựa ông ăn Sa Nam trên chợ dưới đò Nơi đây Hắc Đế kéo cờ dụng binh Sông Lam một dải nông sờ Nhớ người quân tử bơ vơ nổi chìm Sông Thao nước đục người đen Ai lên phố Eûn cũng quên đường về …… Dân ca Hát dô (Vùng Sơn Tây , Thạch Thất) Dân ca Đồng bằng Bắc Bộ 4. Cñng cè: GV tãm t¾t néi dung 5. Hướng dẫn học bµi - Học lại các khái niệm ca dao - dân ca - tục ngữ - Tiếp tục sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ huyện ¦ng Hßa - Soạn bµi : Tìm hiểu chung về văn nghị luận. 20 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>