Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 6 - Tiết 21: Văn bản: Côn sơn ca, buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Tân Hiệp. TUAÀN 6 Tieát 21 Văn bản Ngaøy daïy: 18/9/2012. Ngữ văn 7.. COÂN SÔN CA BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRÔNG RA. (Hướng dẫn đọc thêm). 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS 1.1. Kiến thức: - HS biết: + Sô giaûn veà taùc giaû Nguyeãn Traõi. + Sô boä veà ñaëc ñieåm thô luïc baùt. + Sự hòa nhập của tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn được thể hiện trong văn bản. + Bức tranh làng quê thôn dã trong một sáng tác của Trần Nhân Tông- người sau này trở thành vị tổ thứ nhất của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. - HS hiểu: + Tâm hồn cao đẹp của vị vua tài đức. + Đặc điểm của thể thơ tứ tuyệt Đường luật qua một sáng tác của Trần Nhân Tông. 1.2. Kó naêng: - HS thực hiện được: + Nhaän bieát theå thô luïc baùt. + Phân tích đoạn thơ chữ Hán được dịch sang tiếng Việt theo thể thơ lục bát. + Vận dụng kiến thức về thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật đã học vào đọc –hiểu một văn baûn cuï theå. + Nhận biết được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong bài thơ. + Thấy được sự tinh tế trong lựa chọn ngôn ngữ của tác giả để gợi tả bức tranh đậm đà tình quê höông. - HS thực hiện thành thạo: Đọc- hiểu văn bản thơ Đường luật. 1.3. Thái độ:Giáo dục HS - Thói quen: Cảm thụ tác phẩm thơ . - Tính cách: Tù hµo vÒ khÝ ph¸ch d©n téc VN. 2. NỘI DUNG BÀI HỌC: Nội dung, nghệ thuật của bài thơ. 3. CHUẨN BỊ: 3.1. GV : -Tranh chân dung Nguyễn Trãi, caûnh trí Coân Sôn. 3.2. HS: - Đọc trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản vào vở soạn. - Xem chuù thích SGK. 4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP: 4.1: OÅn ñònh tổ chức và kiểm diện: (1’) GV kieåm tra sæ soá HS Lớp 7A1: / Lớp 7A2: / Lớp 7A3: 4.2: Kiểm tra miệng: (7’). GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net. /.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. Câu 1: Đọc thuộc lòng phần phiên âm và dịch thơ của bài “ Sơng núi nước Nam”? Nêu nội dung nghệ thuật của bài thơ? (6ñ) Câu 2: Bài thơ “ Côn Sơn ca” của Nguyễn Trãi được làm theo thể thơ nào? ( 2đ) - Lục bát GV kiểm tra vở soạn của HS (2đ) 4.3: Tiến trình bài học: Tiết học này chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu hai tác phẩm thơ: Một bài là của vị vua yêu nước, có công lớn trong cuộc chống ngoại xâm, đồng thời cũng là nhà văn hóa, nhà thơ tiêu biểu của đời Trần, một bài là của danh nhân lịch sử của dân tộc, đã được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới. Hai tác phẩm là hai sản phẩm tinh thần cao đẹp cua hai cuộc đời lớn, hai tâm hồn lớn, hẳn sẽ cho chúng ta những điều lí thú bổ ích. Hoạt động của GV và HS Noäi dung baøi hoïc *Hoạt động 1: (3’) Tìm hiểu chung A.COÂN SÔN CA. (?) Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ “Côn 1. Tìm hiểu chung: Sơn ca”? a. Tác giả: SGK/79 - NguyÔn Tr·i – Anh hïng d©n téc, nhµ qu©n sù tµi ba, nhµ - Nguyeãn Traõi laø vò anh huøng daân thơ, danh nhân văn hoá thế giới ông là người có công lao to lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược. Ông toọc _ danh nhaõn vaờn hoaự theỏ giụựi. đã để lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ phong phú. Năm 1442 «ng bÞ giÕt th¶m khèc trong vô oan ¸n lÞch sö LÖ Chi Viªn & n¨m 1464 «ng ®­îc Lª Th¸nh T«ng röa oan . GV giới thiệu tranh chân dung Nguyễn Trãi. - Nhà thơ đã để lại cho đời nhiều tác phẩm Hán Nôm bất hửu: Bình Ngô đại cáo, Quân trung từ mệnh tập, Ức Trai thi taäp, Quoác aâm thi taäp. - Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong kho¶ng thêi gian «ng bÞ chÌn ép, đành cáo quan về sống ở Côn Sơn. Bài thơ vốn được viết b»ng ch÷ h¸n. *Hoạt động 2: (10’) Đọc- hiểu văn bản GV hướng dẫn HS đọc diễn cảm bài thơ * GV nêu yêu cầu đọc - Bµi 2: NhÞp 2/2/2 vµ 4/4 - GV đọc mẫu, gọi nhiều HS đọc - GV gi¶i thÝch 1 sè tõ H¸n ViÖt, tõ khã GV đọc mẫu, gọi HS đọc lại. GV nhận xét, sửa sai (?) Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo? em h·y giíi thiÖu vÒ thể thơ đó? - Thể thơ lục bát ( sáu tám) không hạn định về số câu, chữ cuèi cña c©u s¸u ch÷ b¾t vÇn víi ch÷ thø s¸u cña c©u t¸m ch÷, ch÷ cuèi cña c©u t¸m ch÷ b¾t vÇn víi ch÷ cuèi cña c©u s¸u ch÷ tiÕp theo. ThÓ th¬ lôc b¸t còng cã luËt b»ng tr¾c , cø hai câu thì đối vần mà là vần bằng. *GV chuyÓn ý: Bµi th¬ b»ng ch÷ H¸n - 36 c©u trong s¸ch chØ trÝch dÉn 26 c©u. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net. b. Tác phẩm: SGK/79 - Bài thơ được sáng tác trong thời gian ông bị chèn ép, đành phải cáo quan soáng aån daät taïi Coân Sôn. 2. Đọc- hiểu văn bản a. Đọc:. b. Chú thích: SGK/80. c. Nội dung:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. (?) Bài thơ kể các hoạt động gì của Nguyễn Trãi khi ở Côn S¬n? - Nghe: Suèi ch¶y - Ngồi: Trên đá - N»m: Rõng th«ng - Ngâm thơ: Dưới bóng trúc (?) Cảnh đẹp của Côn Sơn được diễn tả ntn? Nghệ thuật? - Đoạn thơ có cấu trúc tứ bình thể hiện vẻ đẹp hài hoà của thiên nhiên: 3 câu nói lên một cảnh đẹp + Suối: Chảy rì rầm -> đàn cầm : ẩn dụ Béc lé niÒm vui giao c¶m víi suèi, coi suèi lµ m¶nh t©m hån + Đá: Rêu phơi : Một phần cuộc đời để ngắm cảnh suối rừng -> T©m thÕ nhµn (Èn dô) + Th«ng : mu«n chiÕc läng xanh rñ bãng -> chë che, tin cËy -> Èn dô + Tróc : §iÖp trïng, xanh m¸t -> táa m¸t t©m hån t¸c gi¶ * GV: Suối, đá, trúc là nơi nương tựa, nâng đỡ tâm hồn, là n¬i thi nh©n giao hoµ c¶m xóc víi c¶nh vËt… (?) Tõ “ta” trong bµi chØ ai? §­îc lÆp l¹i mÊy lÇn? T¸c dông? - Lµ NguyÔn Tr·i -> LÆp 5 lÇn, liÒn m¹ch nèi tiÕp - CÊu tróc: C©u 6 t¶ c¶nh, c©u 8 xuÊt hiÖn “ta” => TN: Cây rừng, đá núi, suối reo đan cài hoà quyện với Nguyễn Trãi => Con người và thiên nhiên như muốn hoà làm mét t¹o thµnh sù sèng cho toµn c¶nh thiªn nhiªn (?) Qua bµi th¬ em hiÓu gì vÒ t©m hån NguyÔn Tr·i? - Cuéc sèng th¶nh th¬i - Th¶ hån vµo c¶nh trÝ C«n S¬n => T©m hån thi sÜ GV giới thiệu tranh Canh trí Côn Sơn. (?) Hãy đánh giá thành công về nội dung và nghệ thuật của bµi th¬?. - Gọi 2 HS đọc -> GV chốt bằng ghi nhớ * GV: Ta thấy mỗi hòn đá, gốc cây, dòng suối cũng như đất nước và mây trời, cuộc sống gắn bó máu thịt với người anh hïng - danh nh©n v¨n hãa NguyÔn Tr·i. ChÝnh v× thÕ bµi th¬ lµ tiÕng nãi cÊt lªn tõ tr¸i tim s©u nÆng da diÕt cña NguyÔn Tr·i *Hoạt động 3: (3’) Luyện tập. Gọi HS đọc BT1 GV hướng dẫn HS làm. HS làm bài tập. GV nhận xét, sửa chữa. *Hoạt động 1: (3’) Tìm hiểu chung (?) Cho bieát ñoâi neùt veà taùc giaû – taùc phaåm? GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net. *. C¶nh C«n S¬n:. - C¶nh trÝ thiªn nhiªn C«n S¬n khoáng đạt, thanh tĩnh, nên thơ: Có suối nước, đá rêu phơi, ghềnh thông tróc.. *Hình tượng nhân vật ta: - Cuéc sèng gÇn gòi víi thiªn nhiªn Thanh cao, trong s¹ch, yªu thiªn nhiªn,ho d. Nghệ thuật: - Sử dụng từ xưng hô “ta”. -Điệp từ, so sánh. -Ñan xen caùc chi tieát taû caûnh vaø người. - Gioïng ñieäu nheï nhaøng eâm aùi. * Ghi nhớ: SGK/81. 3. Luyeän taäp: VBT B.BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRÔNG RA. 1. Tìm hiểu chung: a. Tác giả: SGK/76.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. HS trả lời, GV nhận xét, diễn giảng. *Hoạt động 2: (10’) Đọc- hiểu văn bản. - GV hướng dẫn đọc : Giọng chậm dãI, thanh thản, ung dung. - HS đọc -> nhận xét. Lưu ý một số từ ngữ khó SGK Hệ thống câu hỏi hướng dẫn tự học. (?) Bài này thuộc thể thơ nào? giống với bài nào đã học? - Thể thơ thất ngôn tứ` tuyệt Đường luật, giống bài Sông núi nước Nam. (?) C¶nh vËt ®­îc miªu t¶ vµo thêi ®iÓm nµo? Em cã nhËn xét gì về cảnh vật đó? HS: Buæi chiÒu - > kh«ng râ nÐt, nöa thùc, nöa h­, mê ¶o. (?) C¶nh vËt buæi chiÒu ë th«n xãm ®­îc hiÖn lªn nh­ thÕ nµo? (?) C¶nh lµng quª ®­îc gîi t¶ trong lêi th¬ ë 2 c©u th¬ cuèi ntn ? HS: Chiều xuống từ cánh đồng, trong tiếng sáo trẻ con dẫn tr©u vÒ lµng, trªn nÒn trêi lµ nh÷ng vÖt tr¾ng cña c¸nh cß liÖng xuèng. (?) Vậy cảnh chiều ở ngoài đồng hiện lên ntn?. b. Tác phẩm: SGK/76 2. Đọc- hiểu văn bản: a. Đọc: b. Chú từ: c. Noäi dung: * Hai c©u th¬ ®Çu:. - C¶nh chiÒu muén ë th«n quª B¾c bộ nhạt nhoà như trong sương, đẹp, m¬ mµng vµ yªn tÜnh. *Hai c©u th¬ cuèi. - Là không gian thoáng đãng cao réng, yªn ¶ vµ trong s¹ch.. (?) Tại sao cảnh vật lại dường như có dường như không? - Cảnh vật bị màn sương, làn khói bao phủ nên lúc mờ lúc toû. (?) Trong bức tranh quê được tác giả gợi tả ở đây hình ảnh nảo để lại ấn tượng cho em nhiều nhất? (?) Em coù nhaän xeùt gì veà caùch mieâu taû cuûa taùc giaû trong bài thơ? Qua những chi tiết hình ảnh được miêu tả trong bài thơ, cảnh làng quê vào buổi chiều đứng ở Phủ Thiên Trường trông ra nhìn chung như thế nào? (?) Em hieåu gì veà taâm hoàn taùc giaû? - Taùc giaû laø vò vua duø coù ñòa vò toái cao nhöng taâm hồn vẫn gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã của mình. d. Ngheä thuaät: Một điều không dễ gì có được. - Kết hợp điệp ngữ, tiểu đối. (?) Neâu neùt ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa baøi thô? - Nhòp thô eâm aùi haøi hoøa. HS trả lời, GV chốt ý. - Ngôn ngữ đầy chất họa, hình ảnh neân thô bình dò. Gọi HS đọc ghi nhớ SGK. * Ghi nhớ: SGK/77. *Hoạt động 3: (3’) Luyện tập 3. Luyeän taäp: Gọi HS đọc BT BT: VBT. GV hướng dẫn HS làm.. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. 4.4.Tổng kết :( 3’) Câu hỏi: Nêu nội dung bài thơ Cô sơn ca? - Bài thơ là bức tranh thiên nhiên Côn Sơn đẹp đẽ, sự giao hòa trọn vẹn giữa con người với thieân nhieân  nhaân caùch thanh cao vaø taâm hoàn thi só cuûa nhaø thô. 4.5: Hướng dẫn học tập: (2’) * Đối với tiết học này: -Học thuộc ghi nhớ SKG/ Tr77, 80; 2 bài thơ, làm bài tập VBT. * Đối với tiết học tiếp theo: Soạn bài Từ Hán Việt tiếp theo. + Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm. + Không nên lạm dụng từ Hán Việt. 5. PHỤ LỤC: Không có *****************************************************************************. Tieát 22 Tiếng Việt Ngaøy daïy: 18/9/2012. TỪ HÁN VIỆT ( Tiếp theo). 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS - HS biết: Tác dụng của từ Hán Việt trong văn bản - HS hiểu: Tác hại của việc lạm dụng từ Hán Việt. 1.2. Kó naêng: - HS thực hiện được: việc sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh. - HS thực hiện thành thạo: + Việc lùa chän c¸ch sö dông tõ H¸n ViÖt phï hîp víi thùc tiÔn giao tiÕp cña b¶n th©n. + Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng từ Hán Việt. 1.3. Thái độ:Giáo dục HS - Thúi quen: sử dụng từ Hán Việt đúng sắc thái, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp, tránh lạm dụng từ H¸n viÖt . - Tính cách: tích cực , năng động trong học tập. 2. NỘI DUNG BÀI HỌC: Sử dụng từ Hán Việt. 3. CHUẨN BỊ: 3.1. GV : - Baûng phuï ghi ví duï, câu hỏi tổng kết. 3.2. HS : - Soạn bài theo câu hỏi SGK 4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP: 4.1: OÅn ñònh tổ chức và kiểm diện: (1’) GV kieåm tra sæ soá HS Lớp 7A1: / Lớp 7A2: / Lớp 7A3: 4.2: Kiểm tra miệng: (7’) Câu 1: Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt và từ ghép Hán Việt ? (6đ) HS đđọc ghi nhớ SGK. Câu 2: Khi sử dung từ Hán Việt cần tránh điều gì? ( 2đ) - Lạmdụng từ Hán Việt GV kiểm tra vở soạn của HS (2đ) GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net. /.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. 4.3. Tiến trình bài học: Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về yếu tố Hán Việt, hai loại từ ghép Hán Việt với trật tự của các yếu tố trong từ ghép Hán Việt. Tiết này chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu sắc thái ý nghĩa và sử dụng từ Hán Việt qua bài “từ Hán Việt” (tiếp theo). Hoạt động của GV và HS Noäi dung baøi hoïc *Hoạt động 1:(15’) Sử dụng từ Hán Việt I. Sử dụng từ Hán Việt: 1. Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc GV treo baûng phuï, ghi VD SGK (?) Tại sao trong các câu văn trên dùng các từ Hán Việt thái biểu cảm: mà không dùng các từ thuần Việt có nghĩa tương tự? - Vì caùc tö Haùn Vieät vaø thuaàn Vieät khaùc nhau veà saéc thái ý nghĩa. Như vậy mà trong nhiều trường hợp không thể thay một từ Hán Việt bằng từ thuần Việt. (?) Em coù nhaän xeùt gì veà saéc thaùi bieåu caûm cuûa hai từ loại này có gì khác nhau? - Phụ nữ (sắc thái trang trọng ) - đàn bà (dân dã) - Tõ trÇn, mai t¸ng -Taïo saéc thaùi trang troïng, theå hieän Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn kính. thái độ tôn kính - GV treo baûng phuï, ghi VD. a. Không nên tiểu tiện bừa bãi mất vệ sinh. b. Bác sĩ đang khám tử thi. (?) Tại sao các câu trên dùng từ tiểu tiện, tử thi mà -Tạo sắc thái tao nhã, lịch sự, tránh không dùng từ ngữ thuần Việt có nghĩa tương đương? gây thô tục ghê sợ. Tạo sắc thái tao nhã, lịch sự, tránh gây thô tục ghê sợ. GV treo baûng phuï, ghi VD b SGK (?) Các từ Hán Việt tạo được sắc thái gì cho đoạn văn? -Tạo sắc thái cổ. (?) Người ta dùng từ Hán Việt để làm gì? Taïo saéc thaùi coå. GV tổ chức :Thi tìm những cặp từ Hán Việt và Thuần việt có nghĩa tương tự nhau, không khác nhau về sắc thaùi yù nghóa? Chia lớp thành hai đội các em lần lượt thay nhau tìm cặp từ ghi bảng (3 phút). GV nhận xét, tuyên dương đội tìm nhiều và đúng nhất. * Ghi nhớ: SGK/Tr.82 Gọi HS đọc ghi nhớ SGK 2. Không nên lạm dụng từ Hán GV treo baûng phuï ghi VD2 SGK Vieät: (?) Theo em, trong mỗi cặp câu trên, câu nào có cách -Phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. diễn đạt hay hơn? Vì sao? -Không nên lạm dụng từ HV. HS trả lời.GV nhận xét. (?) Vì sao không nên lạm dụng từ Hán Việt khi nói hoặc viết?. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. HS trả lời, GV chốt ý. -a2 hay hôn a1 -b2 hay hôn b1 Không nên lạm dụng từ HV. GV giáo dục HS sinh biết giữ gìn sự trong sáng của Tiếng việt. Gọi HS đọc ghi nhớ SGK *Hoạt động 2: (15’) Luyện tập. Gọi HS đọc BT1, 2,3,4 GV hướng dẫn HS làm HS thaûo luaän nhoùm, trình baøy GV nhận xét, sửa sai.. * Ghi nhớ: SGK/Tr.83 II. Luyeän taäp: BT1:Chọn từ Hán Việt thích hợp ñieàn vaøo choã troáng. Meï- thaân maãu Saép cheát- laâm chung Phu nhân- vợ Giaùo huaán- daïy baûo BT2: Giaûi thích lí do Người Việt Nam thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người, tên địa lí vì từ Hán Việt mang sắc thái trang troïng. BT3:Nhận xét về việc sử dụng từ. Nghĩa từ Hán Việt sau đây đã tạo sắc thái cổ xưa cho đoạn văn: giaûng hoøa, caàu thaân, hoøa hieáu, nhan saéc tuyeät traàn. BT4 Thay từ “bảo vệ” = “giữ gìn” Thay từ “mĩ lệ” = “đẹp đẽ”. 4.4.Tổng kết :( 5’) Câu 1: Gạch chân những từ Hán Việt trong các câu sau: A. Phụ nữ Việt Nam giỏi việc nước, đảm việc nhà. B. Chieán só haûi quaân raát anh huøng. C. Hoa Lư là cố đô của nước ta. Câu 2: Người ta dùng từ Hán Việt để làm gì? -Taïo saéc thaùi trang troïng. -Tạo sắc thái tao nhã, lịch sự -Taïo saéc thaùi coå. 4.5: Hướng dẫn học tập: (2’) * Đối với tiết học này: -HS laøm BT3, 4; VBT - Tiếp tục tìm hiểu nghĩa của các yếu tố Hán Việt xuất hiện nhiều trong các văn bản đã học. * Đối với tiết học tiếp theo: -Soạn bài “ Đặc điểm văn biểu cảm”: Trả lời câu hỏi SGK 5. PHỤ LỤC: Không có GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Tieát 23 Tập làm văn. Ngữ văn 7.. ÑAËC ÑIEÅM VAÊN BAÛN BIEÅU CAÛM. Ngaøy daïy: 21/9/2012 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS - HS biết: + Boá cuïc cuûa baøi vaên bieåu caûm. + Cách biểu cảm gián tiếp và cách biểu cảm trực tiếp. - HS hiểu: Yeâu caàu cuûa vieäc bieåu caûm. 1.2. Kó naêng: - HS thực hiện được: Nhận biết các đặc điểm của bài văn biẩu cảm. - HS thực hiện thành thạo: Thảo luận đưa ra ý kiến cá nhân về đặc điểm và tầm quan trọng của văn biÓu c¶m. 1.3. Thái độ:Giáo dục HS - Thói quen: vËn dông kiến thức đã học về văn biểu cảm vµo t¹o lËp v¨n b¶n. - Tính cách: biết sáng tạo khi viết văn biểu cảm. 2. NỘI DUNG BÀI HỌC: Đặc điểm văn biểu cảm. 3. CHUẨN BỊ: 3.1. GV : - Baûng phuï ghi noäi dung thaûo luaän, câu hỏi tổng kết. 3.2. HS : - Soạn bài theo câu hỏi SGK 4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP: 4.1: OÅn ñònh tổ chức và kiểm diện: (1’) GV kieåm tra sæ soá HS Lớp 7A1: / Lớp 7A2: / Lớp 7A3: / 4.2: Kiểm tra miệng: (7’) Câu 1: Văn biểu cảm là gì? Nêu những đặc điểm chung của văn biểu cảm ? (6ñ) HS đđọc ghi nhớ SGK. Câu 2: Theo em thế nào là biểu cảm gián tiếp? ( 2đ) - Là cách thể hiện tình cảm, cảm xúc thông qua 1 phong cảnh, 1 câu chuyện, 1 sự việc hay 1 suy nghĩ nào đó mà khơi gợi tình cảm. GV kiểm tra vở soạn của HS (2đ) 4.3. Tiến trình bài học: Tiết trước chúng ta đã đi vào tìm hiểu chung về văn biểu cảm.Tiết này chúng ta sẽ đi vào tìm hieåu ñaëc ñieåm vaên baûn bieåu caûm. Hoạt động của GV và HS Noäi dung baøi hoïc *Hoạt động 1:(20’)Tìm hiểu đặc điểm của văn bản I. Tìm hiểu đặc điểm của văn bản bieåu caûm bieåu caûm: Thaûo luaän nhoùm:7 phuùt Nhoùm 1-3: Gọi HS đọc văn bản Tấm gương SGK/ tr.85 1.Vaên baûn “Taám göông SGK/tr.85 (?) Bài văn biểu đạt tình cảm gì? HS trả lời –GV chốt GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Tân Hiệp - Ngợi. Ngữ văn 7.. ca đức tính trung thực, ghét thói xu nịnh,. doái traù (?) Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã làm như theá naøo? HS trả lời. …là người bạn chân thật suốt 1 đời mình. ... không bao giờ biết xu nịnh ai. Duø göông… ngay thaúng  Biểu hiện tình cảm, thái độ ,sự đánh giá của người vieát. - Göông… nònh xaúng. Ai maët nhoï… … soi vaøo taám göông löông taâm.  Mượn gương để biểu dương người trung thực, phê phaùn keû doái traù (aån duï). (?) Bố cục bài văn gồm mấy phần? Nói rõ nội dung từng phaàn? HS trả lời. GV nhận xét, chốt ý. -Boá cuïc: 3 phaàn +MB: Neâu phaåm chaát cuûa göông. +TB: Ích lợi của tấm gương. +KB: Khẳng định lại chủ đề. (?) Em coù nhaän xeùt gì veà maïch cuûa baøi vaên naøy? Caùch bieåu caûm? HS trả lời. GV chốt.  Boá cuïc theo maïch tình caûm. Bieåu caûm giaùn tieáp. Nhoùm 2-4: Gọi HS đọc đoạn văn SGK/ tr.86 (?) Đoạn văn biểu hiện tình cảm gì? HS trả lời. GV nhận xét. - Tình cảm cô đơn, cầu mong được đồng cảm và giúp đỡ. (?) Tình cảm ở đây được biểu hiện trực tiếp hay gián tieáp? - Biểu lộ tình cảm trực tiếp (?) Em dựa vào dấu hiệu nào để chia ra nhận xét cuûa mình? HS trả lời .GV chốt ý. -Tiếng kêu, lời than, câu hỏi. (?) Từ việc phân tích ví dụ trên em hãy cho biết đặc ñieåm chung cuûa vaên bieåu caûm? GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net. - Bieåu caûm giaùn tieáp. 2. Đoạn văn:. - Biểu lộ tình cảm trực tiếp :tiếng kêu, lời than, câu hỏi..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7. * Keát luaän: -Moãi baøi vaên bieåu caûm taäp trung moät tình caûm chuû yeáu. -Coù 2 caùch bieåu loä tình caûm: +Choïn hình aûnh coù yù nghóa aån duï, tượng trưng để gửi gắm tình cảm, tư tưởng. +Thổ lộ trực tiếp những nổi niềm caûm xuùc trong loøng. - Tình caûm theå hieän trong saùng chân thực. *Ghi nhớ SGK/tr.86 II. Luyeän taäp: Vaên baûn : Hoa hoïc troø a. Nhận xét việc sử dụng yếu tố tả: Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi phải xa trường, xa bạn. Tác giả không tả hoa phượng như một lòai hoa vào mùa hè, mà chi mượn hoa phượng để nói đến những cuộc chia tay. -Nhaän bieát tình caûm bieåu hieän: Đoạn văn thể hiện thái độ tình cảm huït hang, baâng khuaâng khi phaûi xa trường xa bạn. - Hoa phượng thể hiện khát vọng sống hòa hợp với bạn bè, thóat khỏi sự cô đơn trống vắng. b. Mạch ý của đoạn văn: - Phượng nở… phượng rơi…  Phượng nhớ:- người sắp xa… - moät tröa heø… -moät thaønh xöa…  Phượng khóc… mơ…nhớ… Hoa phượng đẹp với ai khi học sinh đã đi cả rồi. * Tên văn bản hô ứng câu kết của vaên baûn. c. Boá cuïc cuûa vaên baûn bieåu caûm thường được tổ chức theo mạch tình caûm,suy nghó.. HS trả lời, GV chốt ý.. Gọi HS đọc ghi nhớ SGK *Hoạt động 2 :(10’) Luyện tập. Gọi HS đọc văn bản “ Hoa học trò” GV hướng dẫn HS làm HS thaûo luaän nhoùm, trình baøy GV nhận xét, sửa sai.. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. 4.4.Tổng kết :( 5’) Câu 1: Nêu cách cách biểu cảm trong văn biểu cảm? -Coù 2 caùch bieåu loä tình caûm: +Chọn hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng để gửi gắm tình cảm, tư tưởng. +Thổ lộ trực tiếp những nổi niềm cảm xúc trong lòng. Câu 2: Tình cảm được biểu hiện trong bài văn biểu cảm như thế nào? - Tình cảm thể hiện trong sáng chân thực. 4.5: Hướng dẫn học tập: (2’) * Đối với tiết học này: -Học ghi nhớ, làm BT vào VBT. - Tìm hiểu đặc điểm của văn bản biểu cảm trong một văn bản đã học. * Đối với tiết học tiếp theo: -Soạn bài “Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm”: Trả lời câu hỏi SGK + Đề văn biểu cảm. + Các bước làm văn biểu cảm. 5. PHỤ LỤC: Không có *****************************************************************************. Tieát 24 Tập làm văn Ngaøy daïy: 21/9/2012. ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VAØ CAÙCH LAØM VAÊN BIEÅU CAÛM.. 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS - HS biết: Đặc điểm cấu tạo của một đề văn biểu cảm. - HS hiểu: Caùch laøm moät baøi vaên bieåu caûm. 1.2. Kó naêng: - HS thực hiện được: + Rèn kĩ năng nhận biết đề văn biểu cảm. + Bước đầu rèn luyện các bước làm bài văn biểu cảm. - HS thực hiện thành thạo: Bước định hướng văn bản của đề văn biểu cảm. 1.3. Thái độ:Giáo dục HS - Thói quen: Phân tích đề văn biểu cảm trước khi tạo lập văn bản biểu cảm. - Tính cách: saùng taïo khi laøm baøi vaên bieåu caûm cho HS 2. NỘI DUNG BÀI HỌC: Đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm. 3. CHUẨN BỊ: 3.1. GV : - Baûng phuï ghi đề văn biểu cảm, câu hỏi tổng kết. 3.2. HS : - Soạn bài theo câu hỏi SGK 4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP: 4.1: OÅn ñònh tổ chức và kiểm diện: (1’) GV kieåm tra sæ soá HS Lớp 7A1: / Lớp 7A2: / Lớp 7A3: 4.2: Kiểm tra miệng: (7’) Câu 1: Nêu đặc điểm của văn biểu cảm ? (6ñ) GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net. /.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7.. -Moãi baøi vaên bieåu caûm taäp trung moät tình caûm chuû yeáu. -Coù 2 caùch bieåu loä tình caûm: +Chọn hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng để gửi gắm tình cảm, tư tưởng. +Thổ lộ trực tiếp những nổi niềm cảm xúc trong lòng. - Tình cảm thể hiện trong sáng chân thực. Câu 2: Theo em mỗi một đề văn biểu cảm gồm những nội dung nào? ( 2đ) - Đối tượng biểu cảm. - Tình cảm được biểu hiện. GV kiểm tra vở soạn của HS (2đ) 4.3.Tiến trình bài học: Tiết trước chúng ta đã đi vào tìm hiểu đặc điểm văn biểu cảm, tiết này chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm. Hoạt động của GV và HS Noäi dung baøi hoïc *Hoạt động 1: (15’) Đề văn biểu cảm và các I. Đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn bước làm bài văn biểu cảm. bieåu caûm: - GV treo bảng phụ, ghi các đề văn SGK 1. Đề văn biểu cảm: (?) Hãy chỉ ra đối tượng biểu cảm và tình cảm cần biểu hiện trong các đề đó? -Bao giờ cũng nêu ra đối tượng biểu cảm và - a. Doøng soâng queâ höông. tình caûm caàn bieåu hieän. Tình yêu dòng sông, những KN về dòng sông. b. Ñeâm traêng trung thu. Sự vui thích về đêm trung thu, lòng biết ơn đối với sự quan tâm của người lớn. c. Nụ cười của mẹ. Hiền lành, thân yêu, độ lượng, ấm áp. d. Những kỉ niệm tuổi thơ. Tình cảm, ý nghĩ về giống cây đó. Những vui buồn và suy nghĩ về những kỉ niệm đó. e. Gioáng caây maø em thích nhaát. Gọi HS đọc đề. (?) Đối tượng phát biểu cảm nghĩ mà đề văn neâu ra laø gì? HS trả lời.GV nhận xét. (?) Để hiểu được đề của 1 bài văn biểu cảm em laøm nhö theá naøo? - Hiểu ý nghĩa các từ trong đề bài để xác định noäi dung. (?) Em sẽ làm gì để tìm được ý cho 1 đề văn 2. Các bước làm văn biểu cảm: bieåu caûm? Đề: Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ.. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7. a. Tìm hiểu đề, tìm ý. - Đối tượng: nụ cười của mẹ. - Cảm xúc về nụ cười của mẹ. - Các biểu hiện về nụ cười của mẹ. - Yêu thương nụ cười mẹ.  Nêu câu hỏi để cụ thể hoá nội dung.. (?) Xây dựng bố cục cho đề bài trên? HS laäp daøn baøi. GV nhaän xeùt. (?) Viết phần MB, KB cho đề bài trên? HS trình bày, GV nhận xét, sửa sai.. (?) Sau khi viết xong có cần đọc lại và sửa chữa bài viết không? Vì sao? - Đọc lại để kiểm tra sửa chữa 1 số ý thừa, thieáu  bài văn hoàn chỉnh. (?) Nêu các bước làm bài văn biểu cảm? (?) Muoán tìm yù cho baøi vaên bieåu caûm ta phaûi laøm gì? HS trả lời, GV chốt ý. Gọi HS đọc ghi nhớ SGK *Hoạt động 2: (10’) Luyện tập. Gọi HS đọc BT GV hướng dẫn HS làm HS thaûo luaän nhoùm, trình baøy GV nhận xét, sửa sai GV lieân heä giaùo duïc HS tình yeâu meán gaén boù queâ höông, nôi mình ñang sinh soáng, gaén boù với mình suốt một thời thơ ấu.. b. Laäp daøn baøi. MB: Nêu cảm xúc đối với nụ cười của mẹ. TB: Nêu các biểu hiện, sắc thái nụ cười của meï. KB: Loøng yeâu thöông vaø kính troïng meï. c. Vieát baøi. d. Sửa sai.. * Ghi nhớ: SGK/Tr.88 II. Luyeän taäp: BT: VBT a.- Tình cảm biểu đạt : tình yêu mến, thương nhớ vµ tù hµo vÒ An Giang - quª mÑ _ Tên văn bản: An Giang quê tôi, kí ức một mieàn queâ… Đề: Cảm nghĩ về quê hương An Giang. - Biểu cảm trực tiếp. - Caùc caâu: + Tuổi thơ tôi đã hằn sâu trong kí ức. + Toâi da dieát mong gaëp laïi. + Tôi thèm được. + Toâi tha thieát muoán bieát. + Toâi muoán tìm laïi. + Ôi quê mẹ nơi nào cung đẹp. Các diệp khúc: Tôi yêu, tôi nhớ. b. Dµn ý: + MB: Giới thiệu tình yêu quê hương An Giang + Th©n bµi: BiÓu hiÖn - T×nh yªu quª tõ tuæi th¬. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Tân Hiệp. Ngữ văn 7. - Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước + KB: Tình yêu quê hương với nhận thức người đã trưởng thành c) Phương tiện biểu cảm - Trùc tiÕp qua miªu t¶, tù sù vµ hoµi niÑm. 4.4.Tổng kết :( 10’) Câu hỏi: Viết 1 đoạn văn biểu hiện tình cảm về nụ cười của mẹ.( 10 dịng) HS laøm.GV nhaän xeùt. 4.5: Hướng dẫn học tập: (2’) * Đối với tiết học này: -Học ghi nhớ, làm BT vào VBT. - Tiếp tục rèn các bước làm bài văn biểu cảm từ một đề văn biểu cảm cụ thể. * Đối với tiết học tiếp theo: -Soạn bài “ Bánh trơi nước”; Hướng dẫn đọc thêm “Sau phút chia li” Trả lời câu hỏi SGK 5. PHỤ LỤC: Không có. GV: Nguyeãn Thò Tình Thöông. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>