Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 1: Cổng trường mở ra (Tiết 7)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010. TIEÁT 1:. CỔNG TRƯỜNG MỞ RA (Lyù Lan) Ngµy so¹n: 23/08/2009. A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm cao đẹp của người mẹ đối với con nhân ngày khai trường. - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người. B. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ so¹n bµi ë nhµ cña HS. 3. Bài mới: - GV giới thiệu bài mới: Trong quãng đời đi học, hầu như ai cũng trải qua ngày khai trường đầu tiên. Nhưng ít ai để ý xem trong đêm trước ngày khai giảng ấy mẹ mình đã làm gì và nghĩ những gì? Để giúp các em hiểu thêm tấm lòng thửụng yeõu, tỡnh maóu tửỷ saõu naởng cuỷa người meù ủoỏi vụựi con vaứ vai troứ lo lụựn cuỷa nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người như thế nào? Bài học hôm nay seừ giuựp caực em hieồu ủieàu đó. Hoạt động của GV và HS. Néi dung kiÕn thøc I.Đọc -hiểu chú thích. GV: hướng dẫn HS đọc và đọc mẫu HS: đọc văn bản. 1.: §äc 2. T×m hiÓu chó thÝch; ThÓ lo¹i: V¨n b¶n nhËt dông. ? Cho biết văn bản này thuộc thể loại gì? (VB Trích từ báo “yêu trẻ” số 116, nhaät duïng) TP.HCM ngaøy 1/9/2000 ? Em haõy nhaéc laïi theá naøo laø VB nhaät duïng? - HS: Là vaờn baỷn ủeà caọp tụựi nhửừng noọi dung coự tớnh GV: Hướng dẩn HS tìm hiểu chất cập nhật, đề tài có tính chất thời sự đồng thời là mét sè tõ khã: 1, 2, 3, 10... những vấn đề xã hội có ý nghĩa lâu dài. - GV: Kh¸i qu¸t l¹i kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n nhËt dông.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 HS đọc VB. ? Văn bản này đề cập đến vấn đề gì? HS: trình bày GV khái quát: Văn bản viết về mọt đêm không ngủ được trong đêm đầu tiên trước ngày khai trường của con. GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu VB ? Hoàn cảnh nào đã làm nảy sinh tâm trạng của người mẹ và đứa con? - Đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được ... ? Tìm những từ ngữ trong VB biểu hiện rõ tâm trạng cuûa hai meï con? HS: -Con: Thanh thản, môi hé mở, thỉnh thoảng chụm laïi nhö ñang muùt keïo... - Mẹ: Trằn trọc không ngủ được nghĩ về ngày khai trường đầu tiên của con mình... ? Em hãy tưởng tượng và mô tả lại tâm trạng của hai mẹ con trong đêm đó? ? Qua caùc chi tieát treân em coù nhaän xeùt gì veà taâm traïng cuûa hai meï con? - §Ĩ kh¾c ho¹ t©m tr¹ng hai mĐ con tác giả sử dụng biện phaùp ngheä thuaät -HS: - Ngheä thuaät töông phaûn -HS thảo luận: Tại sao người mẹ lên giường mà vẫn traèn troïc khoâng nguû? GV gợi ý: - Lo lắng cho con - Ký ức tuổi thơ sống lại ? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn mẹ? - Cứ nhắm mắt lại... dài và hẹp. - Cho nên ấn tượng... bước vào ? Tại sao ngày khai trường vào lớp 1 của con lại in dấu ấn trong tâm hồn người mẹ như vậy? (HS thảo luận) ? Hãy hồi tưởng lại ngày khai trường đầu tiên vào lớp 1 cuûa mình vaø keå cho caùc baïn nghe? ? Từ dấu ấn ngày khai trường đầu tiên của con điều mà mẹ mong muốn cho con ở đây là gì?. . II. Tìm hieåu vaên baûn 1.Tâm trạng của người mẹ và đứa con: -Con: Thanh thaûn, nheï nhaøng... -> voâ tö -Mẹ: Thao thức, trằn trọc, suy nghó mieân man, hoài hoäp, sung sửụựng, hi voùng, tưởng tượng...  không ngủ được.  Tình mẫu tử thiêng liêng, cao caû. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 - HS: Meï mong muoán nheï nhaøng... baâng khuaâng, xao -Tình yêu thương vô bờ bến và xuyến  kỷ niệm đẹp về ngày khai trường ? Qua vieọc tỡm hieồu treõn em thaỏy ngửụứi meù laứ ngửụứi sự lo lắng, hi sinh của người mẹ dµnh cho con. ntn? - Thöông yeâu con - Lo laéng cho con - Mong muốn cho con được sung sướng. *GV: Kh¸i qu¸t vµ chèt kiÕn thøc ? Trong văn bản có phải mẹ đang nói trực tiếp với con không? Theo em người mẹ đang tâm sự với ai? Cách vieát naøy coù taùc duïng gì? -HS: Nói với chính mình  nổi bật tâm trạng, khắc hoïa taâm tö, tình caûm HS theo doõi phaàn tieáp theo. ? Caâu vaên naøo noùi leân vai troø, taàm quan troïng cuûa nhaø trường đối với thế hệ trẻ? -HS: Ai cuõng bieát raèng moãi sai laàm... ? Câu này có tác động ntn tới việc học hành của mỗi hoïc sinh? ? Kết thúc bài văn ntn mẹ nói: “Đi đi con... mở ra”. Em nghĩ gì về câu nói của người mẹ? Đến bây giờ em học tới lớp 7 em hiểu thế giới kì diệu ấy là gì? Nó ntn? (HS thaûo luaän) -HS: Vai trò của nhà trường mang lại cho mỗi con người sau này: Tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lý, tình baïn, tình thaày troø... ? Theo em điều mà tác giả muốn nói tới trong VB này là gì? ? YÕu tè nghÖ thuËt mµ em häc tËp ®­îc tõ c¸ch kÓ chuþÖn cña t¸c gi¶? - HS tr¶ lêi GV chèt kiÕn thøc. HS đọc ghi nhớ trang 9. GV: Coù theå noùi vaên baûn naøy laø baøi ca hi voïng veà con cái và nhà trường. Là bài ca về tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả. GV: Có thể cho HS phát biểu bằng miệng hoặc đọc đoạn văn đã chuẩn bị ở nhà.. 2.Taàm quan troïng cuûa nhaø trường với thế hệ trẻ -Không được phép sai lầm trong giaùo duïc. -Giaùo duïc theá heä treû cho töông lai.  Giaùo duïc raát quan troïng, lớn lao.. III. Tæng kÕt:. * Ghi nhớ... SGK/9. IV. Luyeän taäp Em hãy nhớ lại ngày đầu tiên đi học và viết thành một đoạn vaên. Em coù cho raèng trong quãng đời HS, đó là ngày để lại ấn tượng sâu đậm nhất hay. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 GV: Khaúng ñònh laïi tình thöông yeâu con saâu saéc cuûa caùc khoâng? baø meï. GV: Có thể cho HS phát biểu bằng miệng hoặc đọc đoạn văn đã chuẩn bị trước ở nhà. GV nhận xét lời phát biểu có chân thành, xúc động, sâu laéng khoâng?  Khaúng ñònh laïi tình thöông yeâu saâu saéc cuûa caùc baø meï. 4. Cuûng coá: -Cho HS đọc lại đoạn từ “thực sự... bước vào”. -HS đọc lại ghi nhớ -Theo em: Em sẽ làm gì để đền đáp lại tình cảm của mẹ dành cho em. 5. Daën doø: - Học ghi nhớ trang 9. - Laøm tieáp BT2 - Chuaån bò baøi: Meï toâi - Đọc nhiều lần, lưu ý từ ghép Hán Việt trong chú thích - Toùm taét daøn yù. - So¹n bµi “ MÑ T«i ” -. TIEÁT 2:. MEÏ TOÂI Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 (EÙt -moân-ñoâ-ñô-A-mi-xi) Ngµy so¹n : 25/08/2009 A. Muïc ñích yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được tác dụng lời khuyên của bố về lỗi của một đứa con đối với mẹ. - Hiểu và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái. B. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ ? Tóm tắt ngắn gọn VB “Công trường mở ra”. ? Bài học sâu sắc nhất nhất mà em rút ra từ VB này là gì? 3. Bài mới: - GV: giới thiệu bài mới: Em đã bao giờ phạm lỗi với mẹ chưa? Đó là lỗi ntn? Sau khi phaïm loãi em coù suy nghó gì? - HS: Trả lời .GV dÉn d¾t vµo bµi míi Hoạt động của GV và HS. KiÕn thøc c¬ b¶n I. §äc – T×m hiÓu chó thÝch .. 1. Đọc :GV đọc mẫu hướng -GV hướng dẫn : Đọc giọng nhẹ nhàng, tình cảm chú ý dẫn HS đọc văn bản. thể hiện được tâm trạng của người bố. 2. T¸c gi¶, t¸c phÈm: -GV đọc mẫu gọi HS đọc bài. - ét-môn-đô đơ A- mixi(1846- 1908)là nhà văn I- Em hãy trình bày những hiểu biết của mình về tác giả ta-li-a. - ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu vµ xuÊt xø v¨n b¶n? cuèn s¸ch. - HS tr×nh bµy GV chèt kiÕn thøc. - V¨n b¶n MÑ T«i trÝch trong cuèn “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”. 3. Chó thÝch: II. Tìm hieåu vaên baûn - GV hướng dẫn HS tìm hiểu các chú thích: 1,2,4,6,7,8,9 vµ10. 1. Nguyên nhân dẫn đến - GV hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản. ? Nguyên nhân nào khiến người bố phải viết thư cho. vieäc boá vieát thö ... Khi nói với mẹ tôi nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ.. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 En-ri-coâ? - ? Em có đồng ý với cách làm của bố En-ri-cô không? V× sao?. -HS th¶o luËn tr×nh bµy theo suy nghÜ cña m×nh GV nhËn xÐt. -GV có thể kết luận đó là cách làm tế nhị để En – ri – cô đỡ cảm thấy xấu hổ.. 2. Thái độ của người cha đối với En-ri-cô -Sự hỗn láo của con như nhát dao ñaâm vaøo tim boá vaäy. -Bố không thể nén được cơn. ?. Em hãy tìm những chi tiết miêu tả thái độ của bố En- tửực giaọn ủoỏi vụựi con. ri-c«? - Con hãy nhớ rằng tình thöông yeâu kính troïng cha meï laø tình caûm thieâng lieâng hôn caû. - Đó là thái độ hết sức. tøc. giận và đau đớn.-. ?. Đó là thái độ như thế. - Mẹ đã thức suốt đêm trông chõng h¬i thë hæn hÓn ....cã thÓ mÊt con ? Lý do gì đã khiến ông thể hiện thái độ đó? - MÑ cã thÓ hi sinh mét n¨m - ¤âng cảm thấy bất ngờ, hụt hẫng, không tưởng tượng hạnh phúc để tránh cho con được En-ri-cô lại có thái độ như vậy đối với mẹ. một giờ đau đớn. ? Taùi sao theồ hieọn sửù tửực giaọn cuỷa mỡnh maứ boỏ laùi gụùi - Mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con. đến mẹ? Vậy bà mẹ là người ntn? HS t×m nh÷ng chi tiÕt trong v¨n b¶n nãi vÒ t×nh yªu + MÑ lu«n hi sinh tÊt c¶ v× con, ch¨m sãc lo l¾ng cho con thương và sự chăm sóc của mẹ đối với En-ri-cô . vµ lu«n dµnh cho con nh÷ng ? Từ hình ảnh người mẹ của En-ri-cô em có cảm nhận gì tốt đẹp nhất.. gì veà taám loøng cuûa caùc baø meï noùi chung? - HS tr×nh bµy c¶m nhËn cña m×nh GV nhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t: - Thương con vô bờ bến, hi sinh tất cả vì con. -Thaø khoâng coù con... ? Từ tình thương con của người mẹ, từ sự tức giận của Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 người cha ông đã cảnh tỉnh En-ri-cô điều gì? -Thaät xaáu hoå... ? Em có suy nghĩ gì trước những lời cảnh tỉnh của  Ngạc nhiên, hụt hẫng, người cha? thất vọng, buồn bã, tức giận.. - GV b×nh thªm:Những lời nói của người cha thật chí Mong con hiểu được công lyự, chớ tỡnh, thaọt saõu saộc, nhửừng gỡ ủaừ maỏt ủi thỡ vúnh lao sinh thành , dưỡng dục vô viễn không thể nào lấy lại được, đặc biệt đó lµ viƯc bờ bến của mẹ. hỗn láo đối với bố mẹ những người đã sinh thành ra 3. Lụứi khuyeõn nhuỷ cuỷa boỏ chóng ta. -Không được thốt ra lời nói ? Theo em điều gì đã khiến En-ri-cô xúc động vô cùng khi đọc thư bố. ? Trước công lao sinh thành cuỷa meù daứnh cho En-ri-coõ người bố đã khuyên con điều gì?. nặng với mẹ. -Khi phaïm loãi phaûi thaønh khaån nhaän loãi. -Con phaûi xin loãi meï.. - Không bao giờ được nói nặng với mẹ. - Con phaûi xin loãi meï. - Con haõy caàu xin meï hoân con. ? Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của người boá?.  Lời khuyên nhủ. chaân. tình, saâu saéc.. - Đối với mẹ phải cố gắng đừng bao giờ làm điều sai khieán meï buoàn loøng. Neáu laøm sai phaûi bieát nhaän loãi vì mẹ là người rất bao dung, sẵn sàng tha thứ mọi lỗi lầm cuûa chuùng ta bieát thaønh khaån nhaän loãi. ? Theo em, tại sao người bố không nói trực tiếp mà lại phaûi vieát thö? HS thaûo luËn tr×nh bµy – GV nhËn xÐt vµ chèt: - Tình cảm sâu sắc, tế nhị, kín đáo nhiều khi không nói trực tiếp được. Hơn nữa viết thư là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, không làm cho người mắc lỗi. III.. Tæng kÕt:. mất đi lòng tự trọng. Đây chính là bài học về cách ứng xử trong cuộc sống gia đình, nhà trường và xã hội.. Ghi nhí (SGK). ? Qua bức thư người cha viết em rút ra được bài học gì? - Hiểu công lao cha mẹ và làm nhiều việc tốt để đền đáp công lao đó. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 ? Từ trước đến nay em đã làm gì có lỗi với mẹ chưa? (HS lieân heä) 4. Cuûng coá: - Cho HS đọc thêm “Thư gửi mẹ” và “Vì sao hoa cúc có nhiều cánh nhỏ”. 5. DÆn dß - Toùm taét vaên baûn. - Học ghi nhớ . tù rĩt ra bµi häc cho b¶n th©n. - Laøm BT 1 (12) - Soạn : Từ ghép - Chuù yù: + Các loại từ ghép? + Cấu tạo và nghĩa của từ ghép?. TIEÁT 3:. Tõ GHÐP Ngµy so¹n: 26/08/2009 A. Muïc ñích yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh: Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 - Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép: Từ ghép chính phụ và từ ghép. đẳng laọp.. - Hiểu ®­ỵc c¸c c¸ch cÊu t¹o nghĩa của từ ghép TV. - Biết vận dụng những c¸ch cÊu t¹o nghÜa cđa tõ ghÐp vào việc tìm hiểu nghĩa của hệ thống từ ghép TV. B ChuÈn bÞ: -B¶ng phô C. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - KT tập soạn của HS 3. Bài mới: - GV: giới thiệu bài mới:. Hoạt động của GV và HS. KiÕn thøc c¬ b¶n.. GV: Treo b¶ng phô cã chÐp VD ë SGK lªn b¶ng – HS đọc.và quan sát.. I.Các loại từ ghép:. ? Hãy cho biết trong các từ ghép “Bà ngoại, 1.Từ ghép chính phụ thơm phức” tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào Cấu tạo: laø tieáng phuï?. -Bà ngoại. ? Tieáng phuï coù taùc duïng gì?. C. -HS: Boå sung nghóa cho tieáng chính. boå nghóa cho. P. -Thơm phức C. Tieáng phuï  tieáng chính. P. ? Em có nhận xét gì về trật tự của các tiếng -Tiếng chính đứng trước tiếng phụ. trong những từ ấy? HS:. Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng 2. Từ ghép đẳng lập. sau. GV: Những từ đó được gọi là từ ghép chính phụ.. -Quaàn + AÙo = Quaàn aùo. GV : D­a thªm 2VD kh¸c yªu cÇu HS ph©n tÝch. HS: §äc tiÕp c¸c VD ë môc 2..  Các tiếng bình đẳng về mặt ngữ. ? Các tiếng trong 2 từ ghép: Quần áo, trầm. -Traàm + boång = Traàm boång phaùp.. boång coù phaân ra tieáng chính, tieáng phuï khoâng? ? Vậy các tiếng đó có quan hệ ngữ pháp ntn ? HS: Quan hÖ ngang hµng nhau. GV: Nh÷ng tõ ghÐp mµ c¸c tiÕng cã quan hÖ Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 ngang hàng nhau gọi là từ ghép đẳng lập. ? Tóm lại từ ghép có mấy loại? Mỗi loại có cấu * Ghi nhớ 1 (SGK) tạo ntn? So sánh sự khác nhau của 2 loại? - HS tr×nh bµy – GV nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc. - GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK. HS tìm hiểu ý nghĩa của từ ghép. ? Hãy so sánh ý nghĩa của từ “bà” với “bà ngoại”, “thơm” với “thơm phức” khác nhau ntn? -Bà: Người đàn bà sinh ra cha hoặc mẹ -Bà ngoại: Người đàn bà sinh ra mẹ -Thơm: Chỉ mùi vị nói chung dễ chịu, dễ ngửi.. II. Nghĩa của từ ghép 1. Nghĩa của từ ghép chính phụ. -Thơm phức: Có mùi thơm bốc lên mạnh, hấp dẫn, làm nức mũi.  Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp ? Từ đó em có nhận xét gì về nghĩa của từ ghép hơn nghĩa của tiếng chính. “bà ngoại”, “thơm phức” so với nghĩa của tiếng chính “baø”, “thôm” ? - HS thaûo luaän -GVKL: Nghóa cuûa TGCP heïp hôn, cuï theå hôn nghĩa của tiếng chính (từ đơn) tạo ra nó. ? So sánh nghĩa của từ “Quần áo”, “trầm bổng” với nghĩa của mỗi tiếng tạo ra nó em thaáy coù gì khaùc nhau? QuÇn ¸o: chØ trang phôc nãi chung. NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô - TrÇm bçng: ©m thanh lóc cao lóc thÊp nghe ªm tính phaân nghóa tai. 2 Nghĩa của từ ghép đẳng lập. ? Vaäy em coù nhaän xeùt gì veà nghóa cuûa TGÑL so. cã. với nghĩa của mỗi tiếng trong từ ghép? - GV lưu ý: Một số từ ghép không còn rõ nghĩa nhưng nghĩa của từ ghép khái quát hơn nghĩa của mỗi tiếng nên vẫn là từ ghép độc lập (giấy.  Nghúa cuỷa tửứ gheựp đẳng laọp khaựi. maù, vieát laùch , rõng ró, gaø queù...) quaùt hôn nghóa cuûa caùc tieáng taïo neân GV hệ thống và chốt kiến thức HS đọc ghi nhớ noù. SGK  Có tính hợp nghĩa HSthảo luận: Xem xét nghĩa giữa các tiếng. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 trong tửứ gheựp đẳng laọp coự gỡ khaực nhau? *GV kh¸i qu¸t vµ l­u ý HSkhaùc nhau: -Có thể đồng nghĩa: to = lớn -Coù theå traùi nghóa: traàm  boång. Ghi nhí: (SGK). -Có thể cùng chỉ những sựvật hiện tượng gần gũi nhau, cùng trường nghĩa: nhà - cửa, quần áo... HS đọc và nêu yêu cầu bài tập. GV gäi 1HS lªn b¶ng lµm – GV nhËn xÐt.. Gäi 2 HS lªn b¶ng lµm – gäi HS kh¸c nhËn xÐt.. GV hướng dẩn: Khi ta nói sách vở thì đó là 1 hay 2 sù vËt? VËy ta cã thÓ nãi ®­îc mét cuèn s¸ch vë kh«ng? GV hướng dẫn: Các em xác định tiếng chính và tiếng phụ trong các từ ghép đó và vẽ sơ đồ.. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: -Từ ghép chính phụ: lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, ẩm ướt, cười nô. - Từ ghép đẳng lập: (các từ còn lại) Bµi tËp 2: Bài tập 3 (Tương tự bài tập 2). Bµi tËp 4 : Bµi tËp 7:. 4. Cuûng coá : - Cho HS đọc lại ghi nhớ - HS đọc phần đọc thêm SGK 16-17 5. Hướng dẫn học ở nhà: - Học thuộc 2 ghi nhớ. - Lµm bµi tËp 5 vµ 6. - Bµi tËp 5 : C¸c em cÇn n¾m ®­îc c¸u t¹o cña tõ ghÐp chÝnh phô vµ nhã l¹i chøc n¨ng ng÷ ph¸p cña Danh tõ vµ TÝnh tõ. - Chuẩn bị bài: Liên kết trong VB và từ láy. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 TIEÁT 4:. LIEÂN KEÁT TRONG VAÊN BAÛN Ngµy so¹n: 26/08/2009 A. Muïc tieâu baøi hoïc : Cho hoïc sinh thaáy: - Muốn đạt được mục đích giao tiếp thì VB nhất định phải có tính liên kết. Sự liên kết ấy cần được thể hiện cả 2 mặt: hình thức ngôn từ và nội dung, ý nghĩa. - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu xây dựng được những văn baûn coù tính lieân keát. B. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - KT vở BT ngữ văn của học sinh. 3. Bài mới: (Dựa vào bài VB và phương thức biểu đạt) đã học ở lớp 6 để giới thiệu. Hoạt động của GV và HS. KiÕn thøc c¬ b¶n.. HS đọc phần 1 (17). I. Liên kết và phương tiện liên ? Theo em nếu bố En-ri-cô chỉ viết mấy câu đó kÕt trong v¨n b¶n thôi thì En-ri-cô có thể hiểu được bố muốn nói tới 1. Tính liên kết của VB ... con thiếu lễ độ với mẹ. ñieàu gì? (Không thể hiểu rõ được vì nội dung các câu, các ... bố nhớ mẹ con đã thức suốt đoạn thiếu sự thống nhất và gắn bó chặt chẽ với đêm... hãy nghĩ kĩ xem... người nhau, không kết nối nhau bằng những phương tiện mẹ sẵn sàng... thôi... con đừng hoân boá.. ngôn ngữ thích hợp) ? Nếu En-ri-cô còn chưa hiểu ý bố thì đó là vì lí do nào trong 3 lý do nêu ở SGK/17?.  Caùc caâu chöa noái lieàn nhau. (HS thaûo luaän). một cách tự nhiên, hợp lý.. GV hướng dẫn HS chọn lý do (C) GV choát laïi: Khoâng theå coù VB neáu caùc caâu caùc đoạn trong đó không nối liền nhau mà nối liền  Chöa lieân keát.. chính laø lieân keát.. ? Qua đó em thấy vì sao VB cần phải có tính liên 2. Phương tiện liên kết Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 keát?. Noäi dung. HS đọc mục (1) phần ghi nhớ.. +. HS đọc kĩ đoạn văn 1(a). Hình thức . ? Hãy sữa lại đoạn văn để En-ri-cô hiểu được ý bố?. LIEÂN KEÁT. HS sửa  GV bổ sung ? Đọc VD 2(b) rồi so sánh những câu văn đó với nguyên văn bài viết “cổng trường mở ra” và cho. biết người viết đã chép thiếu hay sai những từ ngữ * Nội dung: Làm cho nội dung các câu văn, đoạn văn thống cuï theå naøo? -Thiếu: Còn bây giờ (Giấc ngủ đến với con...). nhất và gắn bó chặt chẽ với. -Sai: “Gương mặt thanh thoát của con” thì lại viết nhau. là gương mặt thanh thoát của “đứa trẻ”. ? Vậy em thấy bên nào có sự liên kết, bên nào không có sự liên kết? (Bên nguyên bản có sự liên keát) ? Em có hiểu tại sao chỉ do để xót mấy chữ “còn bây giờ” và chép lầm chữ “con” bằng chữ “đứa. trẻ” mà những câu văn này đang liên kết bằng trở * Hình thức: Phải biết kết nối các câu, các đoạn văn bằng nên rời rạc không? những phương tiện ngôn ngữ. ( HS thaûo luaän). ? Vậy ngoài sự liên kết về nội dung ý nghĩa một (từ, câu...) thích hợp. * Ghi nhớ: (sgk) VB cần có sự liên kết về mặt nào nữa? - Cách sử dụng từ ngữ  hình thức .. II LuyÖn tËp -Bµi tËp 1: - Sắp xếp đúng là: Câu 1-4- 2- 5 vµ 3. - Bµi tËp 2: -Gọi HS đọc và nêu yêu cầu bài tập: - Nội dung các câu văn đó chưa - Gọi hs sắp xếp lạiđoạn văn và đọc – hs khác nhận liên kết với nhau vì chúng không xÐt , - GV kÕt luËn vµ cho ®iÓm. cïng mét néi dung ( Nãi vÒ - Gọi hs đọc và nêu yêu cầu bài tập: nh÷ng v¨n b¶n kh¸c nhau) - Gäi hs tr×nh bµy – GV nhËn xÐt , bæ sung vµ cho ®iÓm. -GV hệ thống kiến thức . HS đọc ghi nhớ (sgk). - Bµi tËp 3: Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 Thø tù c¸c tõ sÔ ®iÒn lµ: “ ...bµ...bµ...ch¸u...bµ...bµ...ch¸u...t hÕ lµ...” - Gäi hs ®iÒn tõ vµo chç trèng . Thø tù c¸c tõ ®iÒn đúng sẽ là:. 4. Cuûng coá : - Cho HS đọc lại ghi nhớ - Theá naøo laø lieân keát trong VB? - Muốn làm cho VB có tính liên kết ta phải thực hiện ntn? 5. H­ãng dÉn häc ë nhµ: -Học thuộc ghi nhớ. Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i: - Bài tập 4: Muốn giải thích được các em phải đọc kĩ các câu văn sau đó. - Bài tập 5: Đọc truyện “ Cây tre trăm đốt ” để giải thích.. TIEÁT 5. CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ Ngµy so¹n: 05/09/2009 A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh: - Thấy được tình cảm chân thành sâu nặng của 2 anh em trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn. Xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh. Biết thông cảm và chia sẻ với những bạn ấy. - Thấy được cái hay của truyện chính là cách kể rất chân thành và cảm động. B. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 2. Kieåm tra baøi cuõ ? Em hãy đọc một đoạn trong thư của bố En-ri-cô thể hiện vai trò vô cùng lớn lao của người mẹ đối với con. ? VB “Mẹ tôi” đã gợi cho em những suy nghĩ gì về người mẹ của mình: 3. Bài mới: Giới thiệu bài Hoạt động của GV và HS - HS đọc chú thích 1 sgk ? Em h·y cho biÕt vÒ xuÊt xø v¨n b¶n. - HS tr×nh bµy. KiÕn thøc c¬ b¶n I. §äc –HiÓu chung: 1. T¸c gi¶- t¸c phÈm:. - Kh¸nh Hoµi - GV liên hệ tới quyền trẻ em của LHQ mà các - Gi¶i nh× cuéc thi viÕt vỊ quyỊn trỴ em n¨m 1992 em đã học ở lớp 6 môn GDCD. 2. §äc –Tãm t¾t: - GV đọc mẫu và hướng dẫn HS đọc văn bản: Đọc giọng nhẹ nhàng tình cảm pha lẫn sự xúc động trầm 3. CÊu tróc: 3 phÇn. buån. - Tõ ®Çu dÕn:” T«i cè vui vÎ theo -HS đọc và tóm tắt văn bản cần đảm bảo được các em nhưng nước mắt đã ứa ra.” Cuộc chi tiÕt chÝnh. chia tay cña nh÷ng con bóp bª. - V¨n b¶n cã thÓ cã cÊu tróc nh­ thÕ nµo? - Tiếp theo đến “ Nắng vẫn vàng ­¬m trïm lªn c¶nh vËt”: Thñy chia tay líp häc vµ c« gi¸o. - Cßn l¹i: Cuéc chia tay cña 2 anh em. ? Truyeän vieát veà ai? Veà vieäc gì? Ai laø nhaân vaät II. §äc –HiÓu chi tiÕt: 1. Cuéc chia tay cña nh÷ng con chính? - HS : TruyÖn viÕt vÒ cuéc chia tay cña 2 anh em bóp bª: Thµnh vµ Thñy. ? Tại sao lại đột ngột có lệnh chia đồ chơi của mẹ như vậy? Cách vào câu chuyện đột ngột như thế có ý nghóa gì? -Bắt ngừơi đọc ngạc nhiên và muốn theo dõi cả câu chuyện để biết nguyên nhân cách vào bài có tính chất nêu vấn đề  Sẽ học ở văn nghị luận chứng minh ở HKII ? Em hiểu gì về tựa đề của truyện? Tên truyện có liên quan gì tới ý nghĩa của truyện không? Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 - Bè mÑ Thµnh vµ Thñy li h«n nªn - HS thaûo luaän – tr×nh bµy: ? Những con búp bê gợi cho em suy nghĩ gì? 2 anh em ph¶i sèng xa nhau v× thÕ bóp bª ph¶i chia tay. Chuùng coù maéc loãi khoâng? Chuùng coù chia tay thaät khoâng ? - Búp bê là thứ đồ chơi, là vật vô tri, vô giác. Nó -Thuûy mang kim ra taän saân vaän còng v« téi nh­ anh em Thµnh vµ Thñy. động để vá áo cho anh. -Chiều nào Thành cũng đón em đi ? Tìm các chi tiết trong truyện để thấy tính chất yêu thương, gắn bó giữa 2 anh em?. học về, dắt tay nhau vừa đi vừa troø chuyeän -Khi phải chia tay Thành nhường. HS tìm  GV ghi ra baûng. hết đồ chơi cho em. -Voõ trang cho veä só canh giaác nguû cuûa anh.. ? Khi gặp cảnh ngộ chia tay chúng đã biểu lộ caûm xuùc nhö theå naøo? - Nỗi đau đớn, xót xa ... ? Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia 2 con buùp beâ ra 2 beân coù maâu thuaãn gì?. - Bóp bª kh«ng ph¶i chia tay bëi -Moät maët khoâng muoán chia reõ 2 con buùp beâ nhö Thµnh vµ Thñy kh«ng muèn chóng maët khaùc laïi thöông anh, khoâng muoán nhaän heát... ph¶i sèng xa nhau vµ nhÊt lµ Thñy Nên rất bối rối sau khi đã “tru tréo lên giận giữ”. =>§ã lµ mét cuộc chia tay đầy. ? Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẫn đó xúc động. khoâng? - HS:-Gia đình Thuỷy thaứnh ủoaứn tuù, 2 anh em ko - Thủy đặt tay con em nhỏ quàng ? Cuoỏi cuứng Thuỷy ủaừ choùn caựch naứo ủeồ giaỷi quyeỏt tay lên con vệ sĩ và để chúng lại với anh. mâu thuẫn trên? Chi tiết này gợi cho người đọc phaûi chia tay .. những suy nghĩ, tình cảm gì? - HS thaûo luaän –tr×nh bµy - GV b×nh: Thuû ñaët con Em Nhoû quaøng tay vaøo con Vệ Sĩ ở trên chiếc giường cho nó ở lại với anh mình để chúng không bao giờ phải xa nhau. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010  Thuûy giaøu loøng vò tha, thöông anh, thöông buùp bê, mình chịu thiệt thòi để anh có con Vệ Sĩ... => Giúp người đọc thông cảm, xúc động về cuộc chia tay raát voâ lyù, khoâng neân coù cuûa 2 em nhoû) ? Em coù nhaän xeùt gì veà tình caûm cuûa hai em beù ?. - Hai anh em yêu thương, gắn bó, quan t©m, ch¨m sãc lÉn nhau.. ? Em haõy suy nghó taïi sao caâu chuyeän laïi khoâng cho boá 2 em beù coù maët luùc chia tay? - §©y lµ mét hoûi khoù -HS suy nghÜ vµ th¶o luËn, GV cã thÓ gióp c¸c em gi¶i quyÕt ë cuèi bµi.. 4. Cñng cè: - Gv s¬ kÕt vÒ cuéc chia tay cña bóp bª. - Chỉ ra yếu tố nghệ thuật đặc sắc kết hợp hiẹn tại xen lẫn quá khứ. 5. Hướng dẫn học: - Phân tích để thấy được cuộc chia tay xúc động của Thủy với lớp học, cuộc chia tay của 2 anh em và từ đó thấy được nỗi bất hạnh, xót xa của những người cùng cảnh ngộ.. TIEÁT 6. CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ ( TiÕt 2) Ngµy so¹n: 06/09/2009 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ ? Toùm taét ngaén goïn truyeän “Cuoäc chia tay... beâ” ? ? Em cảm nhận như thế nào về cảnh chia đồ chơi của 2 anh em Thành và Thủy? 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS. KiÕn thøc c¬ b¶n. Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 2. Cuộc chia tay giữa Thủy với - Gọi HS đọc đoạn văn tiếp theo. -? Nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c¶nh Thñy chia tay líp häc vµ c« gi¸o.?Chi tiÕt nµo trong cuéc chia tay Êy lµm c« gi¸o vµ c¶ líp thÊy bµng hoµng nhÊt? - HS t×m c¸c chi tiÕt, tr×nh bµy – GV söa ch÷a vµ bæ sung.. lớp học vµ c« gi¸o.. baïn. - Cô giáo tái mặt, nước mắt giàn giôa. - Lò b¹n khãc mçi lóc mét to h¬n.. -Coâ Taâm + Sửng sốt + ¤m chÆt lÊy em. -C¸c b¹n: ? Mọi người có thái độ như thé nào trước hoàn + Sững sờ. c¶nh cña Thñy? + Mét sè b¹n th©n thót thÝt khãc.... - Ngạc nhiên  Thông cảm với nỗi bất hạnh của  Thương yêu, thông cảm. ? Tìm những từ ngữ nói lên sự đau xót cực độ của coâ giaùo vaø baïn beø khi Thuûy khoâng nhaän soå vaø buùt? - HS t×m c¸c chi tiÕt – GV söa ch÷a vµ bæ sung: ? Qua các chi tiết đó ta thấy nỗi đau của những em bé trong gia đình tan vỡ thường dẫn đến hậu.  Quí mến, yêu thương, thoõng cảm, biết chia sẻ với mọi người, xoùt xa cho nçi. baát haïnh cuûa. baïn.. quaû ntn? - Gia đình tan vỡ, cha mẹ li hôn daón ủeỏn con cái thất học, phải đi làm để kiếm sống, mất quyền cơ bản của trẻ em được nuông nấng, chăm sóc, học taäp khi nhoû . GV: Tình caûnh nhö Thuûy - Thaønh laø noãi ñau cuûa 1 gia ñình baát haïnh cuûa nhieàu em nhoû hieän nay maát cha, maát meï) - HS đọc đoạn văn:” Tôi dắt em ra khỏi - Nỗi đau đớn, xót xa, tuyệt vọng cæng.......trïm lªn c¶nh vËt.” của 2 đứa trẻ. ?Em coù nhaän xeùt gì veà c¸ch miªu taû caûnh vaät khi anh em Thủy rời khỏi lớp học? - Tại sao trước thiên nhiên như thế thành lại cảm thÊy kinh ng¹c ? - HS th¶o luËn tr×nh bµy – GV kÕt luËn vµ b×nh thªm. - Đối lập cuộc sống bình thường và thiên nhiên Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 tửụi ủeùp vụựi noói ủau quá lớn cuỷa 2 anh em, Thái độ 3 .Cuộc chia tay của Thành và kinh ngạc của thành trước thiên nhiên tươi đẹp đó là Thủy: một yếu tố nghệ thuật làm tăng thêm nõi đau đớn, - Chia tay đột ngột. tuyệt vọng của 2 đứa trẻ. + Thủy: -Như người mất hồn, mặt - HS đọc đoạn văn còn lại. t¸i xanh. - Cuộc chia tay của hai đứa trẻ diễn ra trong không - Lấy con Vệ Sĩ ra và hôn gấp gáp khÝ nh­ thÕ nµo? lªn mÆt nã... - Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt t¸c gi¶ miªu t¶ cuéc -DÆn anh khi nµo ¸o r¸ch tim vÒ chia tay của 2 đứa trẻ? chç em em v¸ cho... - HS t×m vµ liÖt kª c¸c chi tiÕt. - §Î con Em Nhá l¹i víi con VÖ SÜ và dặn anh không được để chúng ph¶i sèng c¸ch xa nhau. + Thµnh : mÕu m¸o, khãc nøc lªn, đứng như chôn chân xuống đất. - Trong các chi tiết của cuộc chi tay đó thì chi tiết nào đã gây cho em sự xúc động nhất? Vì sao? - HS c¶m nhËn, tr×nh bµy- GV cÇn chó ý söa ch÷a, bæ sung. - GV bình thêm và chú ý đến chi tiết Thủy để con Em Nhá l¹i bªn con VÖ SÜ vµ ... nh­ mét lêi nh¾n göi, nh­ mét nçi ­íc mong kh«ng bao giê ph¶i xa c¸ch.Tình anh em hết sức sâu sắc và dù trong - Sù tinh tÕ, nh¹y c¶m vµ t×nh yªu hoaứn caỷnh chia ly naứo, tỡnh caỷm aỏy vaón toàn taùi thương quan tâm, chăm sóc lẫn mãi mãi như hình ảnh hai con búp bê vẫn ở lại nhau... III. Tæng kÕt: với nhau. 1. NghÖ thuËt: - Sö dông ng«i kÓ - Qua các chi tiết về cuộc chia tay của 2 đứa nhỏ em thứ nhất nhăm diễn đạt một cách cã thÓ nãi ®iÒu g× vÒ chóng? ch©n thùc vµ s©u s¾c t×nh c¶m cña ? Haõy nhaän xeùt caùch keå chuyeän cuûa taùc giaû? nh©n vËt. Caùch keå chuyeän naøy coù taùc duïng gì trong vieäc - NghÖ thuËt miÓu t¶ t©m lÝ nh©n vËt chÝnh x¸c, tinh tÕ vµ s©u s¾c. làm nổi rõ tư tưởng của truyện? 2. Nội dung: - Tổ ấm gia đình là vô cïng quan träng vµ quÝ gi¸ . - Bè mÑ h·y v× niÒm vui vµ h¹nh ? Qua câu chuyện này, theo em tác giả muốn gửi phĩc cđa con c¸i, h·y dµnh cho con đến mọi người điều gì? trẻ những gì tốt đẹp nhất. (HS thaûo luaän) IV. Luyeän taäp GV cho HS đọc phần ghi nhớ.(sgk) Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 - N¨m häc 2009-2010 Hãy viết đoạn văn từ 7 đến 10 doøng neâu leân caûm nghó cuûa em HS viÕt ®o¹n v¨n trong 5 phót –GV gäi 2 HS tr×nh khi hoïc xong taùc phaåm naøy? bµy vµ nhËn xÐt.. 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Học thuộc ghi nhớ, nắm dược nội dung và nghệ thuật của văn bản. - §äc thªm “ Tr¸ch nhiÖm cña bè mÑ ” vµ bµ th¬ “ ThÕ giíi réng v« cïng”. - Soạn bài Ca dao: Những câu hát về tình cảm gia đình.. TIEÁT 7:. Bè côc trong v¨n b¶n Ngµy so¹n: 07 / 09 / 2009 A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh hieåu roõ: - Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố cuïc khi taïo laäp VB. - Thế nào là một bố cục rành mạch, hợp lý để bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lý cho các bài làm. - Tính phổ biến và sự hợp lý của dạng bố cục 3 phần nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục để từ đó có thể làm mở bài, thân bài và kết luận đúng hướng hơn, đạt kết quả tốt hơn. B. Tiến trình lên lớp: Ph¹m ThÞ Thu H»ng – THCS Th¹ch Kim. Lop7.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>