Giáo án Vật lí lớp 9 - Tiết 25, tiết 26

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 25. tõ phæ - §­êng søc tõ. A – Môc tiªu. 1. KiÕn thøc:: 2. Kü n¨ng : 3. Thái độ:. BiÕt c¸ch dïng m¹t s¾t t¹o ra tõ phæ cña thanh nam ch©m Biết vẽ các đường sức từ và xác định được chiều các ®­êng søc tõ cña thanh nam ch©m Nhận biết cực của nam châm, vẽ đường sức từ đúng cho nam ch©m th¼ng, nam ch©m h×nh ch÷ U Trung thùc, cÈn thËn, khÐo lÐo trong thao t¸c thÝ nghiÖm. B – ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn: 2. Häc sinh:. Cho mçi nhãm HS: 1 thanh NC th¼ng , 1 tÊm nhùa trong , m¹t s¾t , bót d¹ , kim NC Đọc trước bài mới. C – TiÕn tr×nh d¹y – häc. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra 3. Bµi míi. Nêu đặc điểm của Nam Châm ? Nêu cách nhận biết từ trường ?. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. H§1: Tæ chøc t×nh huèng häc tËp GV: Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy từ trường. vậy làn thế nào để có thể HS nắm bắt vấn đề nghiên cứu trong bài häc h«m nay nhìn thấy, hình dung ra từ trường và nghiên cøu tõ tÝnh cña nã 1 c¸ch dÔ dµng, thuËn lîi Ta vµo bµi häc h«m nay H§2: ThÝ nghiÖm t¹o ra tõ phæ cña thanh nam ch©m. I - Tõ phæ 1. ThÝ nghiÖm. Y/C HS tù nghiªn cøu phÇn thÝ nghiÖm. Gäi 2 HS nªu: Dông cô vµ c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. HS đọc phần 1. thí nghiệm . Nêu dụng cụ cÇn thiÕt vµ c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. GV giao dông cô TN theo nhãm vµ y/ c HS lµm thÝ nghiÖm theo nhãm GV lưu ý HS các mạt sắt phải dàn đều , không được đặt nghiên tấm nhựa so với bề mÆt cña NC. Lop6.net. HS lµm thÝ nghiÖm theo nhãm, quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u C1 HS n¾m b¾t.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Y/C HS so s¸nh sù s¾p xÕp cña m¹t s¾t lóc ban đầu và khi đã đặt tấm nhựa chứa mạt sắt lên thanh NC, nhận xét độ mau thưa của các m¹t s¾t ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau GV y/c c¸c nhãm HS tr¶ lêi C1. HS thÊy ®­îc: C¸c mÆt s¾t xung quanh NC ®­îc s¾p xÕp thµnh nh÷ng ®­êng cong nèi tõ cùc nµy sang cùc kia cña NC, cµng xa NC c¸c ®­êng cong nµy cµng th­a 2. KÕt luËn. GV nhËn xÐt vµ th«ng b¸o kÕt luËn. HS n¾m b¾t vµ ghi vë kÕt luËn. Dùa vµo h×nh ¶nh tõ phæ ta cã thÓ vÏ ®­îc đường sức từ để nghiên cứu từ trường. Vậy ®­êng søc tõ ®­îc vÏ nh­ thÕ nµo ? HĐ3: Vẽ và xác định chiều đường sức từ. II - §­êng søc tõ 1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ. Y/C hs lµm viÖc theo nhãm nghiªn cøu phÇn a) hướng dẫn trong SGK GV hướng dẫn và uốn nắn cách vẽ cho HS GV th«ng b¸o: C¸c ®­êng liÒn nÐt mµ c¸c em võa vÏ ®­îc gäi lµ c¸c ®­êng søc tõ. HS lµm viÖc theo nhãm dùa vµo h×nh ¶nh c¸c ®­êng m¹t s¾t vÏ c¸c ®­êng søc tõ cña NC th¼ng HS vẽ theo sự hướng dẫn của GV HS n¾m b¾t. HS làm việc theo nhóm xác định chiều GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm như hướng đường sức từ và trả lời câu C2: Trên mỗi đường sức từ , kim NC định dÉn cña phÇn b) vµ tr¶ lêi c©u C2? hướng theo 1 chiều nhất định GV th«ng b¸o quy ­íc chiÒu cña ®­êng søc HS ghi nhí quy ­íc chiÒu cña ®­êng søc tõ vµ y/c HS dïng mòi tªn biÓu diÔn chiÒu từ và đánh dấu chiều của đường sức từ cña ®­êng søc tõ võa vÏ ®­îc võa vÏ ®­îc GV y/c HS tr¶ lêi c©u C3? HS tr¶ lêi c©u C3: Bªn ngoµi thanh NC, các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cùc B¾c vµ ®i vµo tõ cùc Nam GV y/c hs nêu đặc điểm của đường sức từ cña thanh NC 2. KÕt luËn GV thông báo quy ước về độ mau thưa của các đường sức từ biểu thị độ mạnh yếu của từ HS ghi vở kết luận trường tại mỗi điểm H§4: VËn dông - cñng cè GV y/c HS tr¶ lêi c©u C4 b»n c¸ch lµm thÝ nghiÖm quan s¸t tõ phæ cña NC h×nh ch÷ U Lop6.net. HS lµm thÝ nghiÖm quan s¸t tõ phæ cña NC h×nh ch÷ U.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hãy nhận xét đặc điểm đường sức từ của NC h×nh ch÷ U ë gi÷a 2 cùc vµ bªn ngoµi GV uèn n¾n , söa sai cho HS GV y/c HS c¸ nh©n tr¶ lêi c©u C5 vµ C6. GV uèn n¾n HS cã c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c vµ ghi vë. HS c¸ nh©n tr¶ lêi c©u C4: + ë gi÷a 2 cùc cña NC ch÷ U c¸c ®­êng søc tõ gÇn nh­ song song víi nhau + Bªn ngoµi lµ nh÷nh ®­êng cong nèi 2 cùc cña NC HS c¸ nh©n hoµn thµnh c©u C5 vµ C6 C5: §­êng søc tõ cã chiÒu ®i vµo ë cùc Nam vµ ®i ra ë cùc B¾c v× vËy ®Çu B cña NC lµ cùc Nam C6: §­êng søc tõ thÓ hiÖn chiÒu ®i tõ cùc B¾c cña NC bªn tr¸i cùc Nam cña NC bªn ph¶i. D – Hướng dẫn về nhà. \ Y/c HS đọc mục có thể em chưa biết \ Häc thuéc ghi nhí vµ lµm bµi tËp 23 (SBT) \ Nghiên cứu trước bài mới : Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. TiÕt 26. Từ trường của ống dây có dßng ®iÖn ch¹y qua A – Môc tiªu. 1. KiÕn thøc::. 2. Kü n¨ng :. 3. Thái độ:. B – ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn:. 2. Häc sinh: C – TiÕn tr×nh d¹y – häc. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra 3. Bµi míi. So s¸nh ®­îc tõ phæ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua víi tõ phæ cña nam ch©n th¼ng Vẽ đượưc đường sức từ biểu diễn từ trường của ống d©y Vận dụng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều ®­êng søc tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua khi biÕt chiÒu dßng ®iÖn Làm từ phổ của từ trường trong ống dây có dòng điện ch¹y qua Vẽ đường sức từ của từ trường ống dây có dòng điện ch¹y qua ThËn träng, khÐo lÐo khi lµm thÝ nghiÖm Cho mçi nhãm HS: 1 tÊm nhùa cã s½n c¸c vßng d©y, 1 nguån 6V, m¹t s¾t, c«ng t¾c, bót d¹ Ôn tập từ trường của thanh NC thẳng và cách vẽ đường søc tõ Nêu cách tạo ra từ phổ và đặc điểm từ phổ của NC th¼ng Nªu quy ­íc chiÒu ®­êng søc tõ ?. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. H§1: Tæ chøc t×nh huèng häc tËp Chúng ta đã biết từ phổ và các đường sức từ biểu diễn từ trườngcủa NC thẳng. Xung quanh dòng điện cũng có từ trường. HS nắm bắt vấn đề đặt ra. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua th× ®­îc biÓu diÔn nh­ thÕ nµo ? H§2: T¹o ra vµ quan s¸t tõ phæ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua. Lop6.net. I- Tõ phæ, ®­êng søc tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 1. ThÝ nghiÖm GV gọi HS nêu cách tạo để quan sát từ phổ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua víi những dụng cụ đã phát cho các nhóm. HS nªu c¸ch t¹o ra tõ phæ cña èng d©y cã dòng điện chạy qua: Rắc đều 1 lớp mạt s¾t trªn tÊm nhùa cã luån s½n c¸c vßng d©y cho dßng ®iÖn ch¹y qua èng d©y, gâ nhÑ tÊm nhùa. Y/C hs lµm thÝ nghiÖm t¹o ra tõ phæ cña èng d©y cã dßng ®iÖn theo nhãm, quan s¸t tõ phæ HS lµm thÝ nghiÖm theo nhãm quan s¸t tõ bên trong và bên ngoài ống dây để trả lời câu phổ và thảo luận trả lời C1: C1? + PhÇn tõ phæ ë bªn ngoµi èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ bªn ngoµi thanh nam ch©m gièng nhau Gọi đại diện trả lời câu C1, các nhóm khác + Kh¸c nhau: Trong lßng èng d©y còng th¶o luËn nhËn xÐt cã c¸c ®­êng m¹t s¾t s¾p xÕp gÇn nh­ song song víi nhau GV đánh giá, sửa chữa và yêu cầu HS ghi vào HS ghi vở vë Gäi HS tr¶ lêi c©u C2? C¸ nh©n HS hoµn thµnh c©u C2: §­êng søc tõ ë bªn trong vµ bªn ngoµi èng d©y t¹o thµnh nh÷ng ®­êng cong khÐp kÝn GV nhËn xÐt C2 vµ y/c hs tiÕp tôc tr¶ lêi c©u HS th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u C3: C3 theo nhãm ? Dựa và định hướng của kim NC ta xác định được chiều đường sức từ. ở hai cực cña èng d©y ®­êng søc tõ cïng ®i ra ë mét ®Çu èng d©y vµ cïng ®i vµo ë ®Çu kia GV th«ng b¸o: Hai ®Çu cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua còng lµ hai tõ cùc. §Çu cã c¸c ®­êng søc tõ ®i ra gäi lµ cùc B¾c. §Çu cã c¸c HS n¾m b¾t vµ ghi vë ®­êng søc tõ ®i vµo gäi lµ cùc Nam 2. KÕt luËn Tõ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë c¸c c©u C1, C2, C3 chóng ta rót ra ®­îc kÕt luËn g× vÒ tõ phæ, HS rót ra kÕt luËn vµ ghi vë ®­êng søc tõ ë 2 ®Çu èng d©y? Gọi 2 HS đọc lại kết luận trong SGK H§4: T×m hiÓu qui t¾c n¾m tay ph¶i. II- Qui t¾c n¾m tay ph¶i 1. ChiÒu ®­êng søc tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua phô thuéc vµo yÕu tè nµo ?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GV: Từ trường do dòng điện sinh ra, vậy chiÒu cña ®­êng søc tõ cã phô thuéc vµo chiÒu dßng ®iÖn hay kh«ng? Làm thế nào để kiểm tra được điều đó ?. HS nªu dù ®o¸n vµ c¸ch kiÓm tra sù phô thuéc cña chiÒu ®­êng søc tõ vµo chiÒu cña dßng ®iÖn HS: §æi chiÒu dßng ®iÖn trong èng d©y, kiểm tra sự định hướng của kim NC trên ®­êng søc cò. GV: tá chøc HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm kiÓm tra dự đoán theo nhóm và hướng dẫn HS thảo HS thực hiện thí nghiệm kiểm tra dự luận kết quả thí nghiệm từ đó rút ra kết luận đoán theo nhóm và thảo luận kết quả thí nghiệm từ đó rút ra kết luận:. ChiÒu ®­êng søc tõ cña èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua phô thuéc vµo chiÒu dßng ®iÖn GV: để xác định chiều của đường sức từ của èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua ta sö dông 1 quy tắc nắm tay phải để xác định Y/C hs nghiªn cøu qui t¾c n¾m tay ph¶i (SGK- 66 ). Gọi 2 HS đọc quy tắc GV hướng dẫn HS thực hành xác định đường søc tõ H§5: VËn dông - cñng cè. HS n¾m b¾t 2. Quy t¾c n¾m tay ph¶i HS nghiªn cøu qui t¾c n¾m tay ph¶i HS đọc quy tắc HS thực hành theo sự hướng ẫn của GV võa vËn dông võa ph¸t biÓu quy t¾c. Gäi HS nh¾c l¹i quy t¾c n¾m tai ph¶i Y/C c¸ nh©n vËn dông hoµn thµnh c©u C4, C5, C6 GV gîi ý HS: Câu C4: Muốn xác định tên từ cực của ống dây cần biết gì? Xác định bằng cách nào ?. Hs nh¾c l¹i quy t¾c n¾m tay ph¶i vµ vËn dông hoµn thµnh c©u C4, C5, C6. Câu C5: Muốm xác định chiều dòng điện ch¹y qua c¸c vßng d©y cÇn biÕt g× ? vËn dông qui t¾c n¾m tay ph¶i nh­ thÕ nµo? D – Hướng dẫn về nhà. \ §äc môc cã thÓ em ch­a biÕt \ Häc thuéc qui t¾c n¾m tay ph¶i vËn dông thµnh th¹o qui t¾c \ Lµm bµi tËp 24 (SBT) Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>