Giáo án Vật lí lớp 8 - Tiết 5: Sự cân bằng lực – quán tính

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Sù c©n b»ng lùc – Qu¸n tÝnh. TiÕt 5 So¹n : 21/ 09/ 2008 Gi¶ng : 24/ 09/ 2008. A- Môc tiªu : - Hs nêu được 1 số thí dụ về 2 lực cân bằng. Nhận biết đặc điểm của 2 lực cân b»ng vµ biÓu thÞ vÐc t¬ lùc. - Từ kiến thức đã học ở lớp 6, Hs dự đoán (về lực tác dụng của 2 lực cân bằng lên vật đang chuyển động) và làm TN kiểm tra dự đoán để khẳng định “vật chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì vận tốc không đổi, vật sẽ chuyển động thẳng đều”. - Nêu được 1 số ví dụ về quán tính . Giải thích được hiện tượng quán tính. B- ChuÈn bÞ : - §å dïng : + Gv: Bé TN h×nh vÏ 5.3; xe con, bóp bª, b¶ng phô. + Hs: KÎ s½n b¶ng 5.1 - Nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý : + HÖ lùc c©n b»ng khi t¸c dông vµo 1 vËt th× kh«ng lµm vËn tèc cña vËt thay đổi. + Lực cân bằng tác dụng lên vật đang chuyển động cũng không làm thay đổi vận tốc của vật nên vật sẽ chuyển động thẳng đều mãi. + Tiến hành TN từng bước – dẫn giải từng phần -> để Hs quan sát rút ra kÕt luËn chÝnh x¸c. + Không đi sâu vào định nghĩa quán tính. Thông qua kinh nghiệm thực tế Hs nhận biết được đặc tính “không thể thay đổi vận tốc ngay khi vật bị tác dụng của lực. Mức quán tính phụ thuộc vào khối lượng của vật” Khối lượng càng lớn -> quán tính càng lớn (vận tốc thay đổi ít). - KiÕn thøc bæ xung : C- Các hoạt động trên lớp :. I- ổn định tổ chức :. SÜ sè : 8A:. ; 8B:. II- KiÓm tra bµi cò :. ; 8C:. Hs1 : BiÓu diÔn vÐc t¬ lùc sau: Lực kéo 1 vật là 2000 N theo phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải, tỉ xích 1 cm tương ứng với 500 N. Hs2 : §Ó biÓu diÔn lùc ta lµm nh­ thÕ nµo? Ch÷a bµi tËp 4.4?. * BT 4.4: a, Vật chịu tác dụng của 2 lực: Lực kéo FK có phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải, cường độ 250 N; Lực cản FC có phương nằm ngang, chiều từ phải sang trái, cường độ 150 N. b, Vật chịu tác dụng của 2 lực: Trọng lực có phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống, cường độ 200 N; Lực kéo có phương nghiêng 1 góc 300 so với phương ngang, chiều hướng lên , cường độ 300 N. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ĐVĐ: ở lớp 6 ta đã biết 1 vật đang đứng yên, chịu tác dụng của 2 lực cân bằng sẽ tiếp tục đứng yên. Vậy 1 vật đang chuyển động chịu tác dụng của 2 lực cân bằng sÏ nh­ thÕ nµo? -> vµo bµi.. III- Bµi míi :. Phương pháp. Néi dung. I- Lùc c©n b»ng Hs: Quan sát hình 5.2 - đọc thu thập thông 1- Hai lùc c©n b»ng lµ g×? tin vÒ 2 lùc c©n b»ng. C1 : -C1: QuyÓn s¸ch, qu¶ cÇu, qu¶ bãng cã trọng lượng lần lượt là: Pquyển sách = 3N; Pqu¶ cÇu = 0,5N; Pqu¶ bãng = 5N. - Em h·y kÓ tªn vµ biÓu diÔn c¸c lùc lªn quyÓn s¸ch, qu¶ cÇu, qu¶ bãng? a, T¸c dông lªn quyÓn s¸ch cã 2 lùc: träng Gv: VÏ h×nh s½n trªn b¼ng phô lùc P vµ lùc ®Èy Q cña mÆt bµn. Hs: Lªn b¶ng biÓu diÔn c¸c lùc t¸c dông b, T¸c dông lªn qu¶ cÇu cã 2 lùc: Träng lùc P vµ lùc c¨ng T. lªn mçi vËt. c, T¸c dông lªn qu¶ bãng cã 2 lùc: träng - Hãy nhận xét về điểm đặt, cường độ, lực P và lực đẩy Q của mặt đất. phương, chiều của 2 lực cân bằng? * NhËn xÐt: Mçi cÆp lùc nµy lµ 2 lùc c©n bằng chúng cùng có điểm đặt, cùng Gv: Chèt l¹i phÇn nhËn xÐt. phương, cùng độ lớn nhưng ngược chiều. 2- T¸c dông cña 2 lùc c©n b»ng lªn 1 vật đang chuyển động. a, Dù ®o¸n Hs: §äc phÇn a, dù ®o¸n Gv: Ta đã biết lực tác dụng làm thay đổi - Khi vật đang chuyển động mà chỉ chịu vËn tèc cña vËt. - Khi c¸c lùc t¸c dông lªn vËt c©n b»ng t¸c dông cña 2 lùc c©n b»ng, th× 2 lùc nµy nhau thì vận tốc của vật sẽ như thế nào khi: cũng không làm thay đổi vận tốc của vật nghĩa là vật sẽ chuyển động thẳng đều mãi. + Vật đang đứng yên? + Vật đang chuyển động? Gv: Để kiểm tra xem dự đoán có đúng kh«ng -> ta lµm TN Hs: Quan s¸t h×nh vÏ 5.3 – T×m hiÓu TN. Gv: Giíi thiÖu dông cô – bè trÝ TN theo h×nh vÏ 5.3 (a). - L­u ý: + 2 qu¶ nÆng gièng hÖt nhau + thước dùng để đo quãng đường chuyển động của quả nặng A.. b, ThÝ nghiÖm C2 : Qu¶ c©n A chÞu t¸c dông cña 2 lùc: Träng lùc PA, søc c¨ng T cña d©y 2 lùc nµy c©n b»ng do: T = PB. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Hướng dẫn Hs quan TN sát theo 3 giai ®o¹n: + Hình 5.3a: Ban đầu quả cân A đứng yên + Hình 5.3b: Quả cân A chuyển động + H×nh 5.3c, d: Qu¶ c©n A tiÕp tôc chuyÓn động khi A’ bị giữ lại. - L­u ý: Giai ®o¹n d c¸c em quan s¸t TN ghi l¹i qu·ng ®­êng ®i ®­îc trong c¸c kho¶ng thêi gian 2s liªn tiÕp -> ghi kÕt qu¶ đó vào bảng 5.1; sau đó tính v tương ứng.. Mµ PB = PA => T = PA hay T c©n b»ng PA. - Tõ kÕt qu¶ trªn c¸c em rót ra kÕt luËn g× khi cã c¸c lùc c©n b»ng t¸c dông lªn 1 vËt đang chuyển động? Gv: Chèt l¹i phÇn kÕt luËn. Khẳng định dự đoán đúng.. * Kết luận: 1 vật đang chuyển động, nếu chÞu t¸c dông cña c¸c lùc c©n b»ng th× sÏ tiếp tục chuyển động thắng đều.. C3 : §Æt thªm qu¶ nÆng A’ lªn A, lóc nµy PA + PA’ > T nªn vËt AA’ chuyÓn déng nhanh dần đi xuống, B chuyển động đi lên.. C4 : Quả cân A chuyển động qua lỗ K thì A’ bị giữ lại. Khi đó chỉ còn 2 lực tác dụng lªn A lµ PA vµ T, mµ PA = T nh­ng vËt A vẫn tiếp tục chuyển động. TN cho biết kết Gv: Lần lượt làm TN từng bước rõ ràng để quả chuyển động của A là thẳng đều. Hs quan sát -> lần lượt trả C2; C3; C4 C5: Gv: Cắm đồng hồ bấm giây vào giắc cắm trên thước, làm lại TN từ đầu a, b, c, d. Hs: Quan s¸t vµ ®o qu·ng ®­êng ®i ®­îc cña A sau mçi kho¶ng thêi gian 2s. Ghi vµo b¶ng 5.1 (c¸ nh©n). TÝnh vËn tèc cña A Gv: Treo b¶ng 5.1 – Hs lªn ®iÒn kÕt qu¶. - T¹i sao «t«, xe m¸y khi b¾t ®Çu chuyÓn động không đạt vận tốc lớn ngay mà phải t¨ng dÇn? Hoặc là đang chuyển động muốn dừng lại ph¶i gi¶m vËn tèc chËm dÇn råi míi dõng h¼n? Hs: §äc phÇn nhËn xÐt -> t×m hiÓu qu¸n tÝnh. - 2 Hs đọc phần ghi nhớ Hs: §äc C6; C7 Dù ®o¸n xem bóp bª sÏ ng· vÒ phÝa nµo? T¹i sao? Gv: Lần lượt làm TN C6; C7 Hs: Quan s¸t – tr¶ lêi. II- Qu¸n tÝnh 1- NhËn xÐt: - Khi có lực tác dụng , mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính. 2- VËn dông – Ghi nhí a, Ghi nhí: SGK b, VËn dông C6: Bóp bª sÏ ng· vÒ phÝa sau. Khi ®Èy xe, chân búp bê chuyển động cùng với xe, nh­ng do qu¸n tÝnh nªn th©n vµ ®Çu cña búp bê chưa kịp chuyển động. Vì vậy búp bª ng· vÒ phÝa sau. C7:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Búp bê ngã về phía trước. Vì khi xe dừng đột ngột, mặc dù chân búp bê bị dừng lại Gv: C¸c em h·y dïng kh¸i niÖm qu¸n tÝnh cïng víi xe nh­ng do qu¸n tÝnh th©n bóp bê vẫn chuyển động nên búp bê ngã về để giải thích các hiện tượng trong C8. phía trước. C8: a, Ô tô đột ngột rẽ phải, do quán tính hành khách không thể thay đổi hướng chuyển động ngay, mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái. b, Nhảy từ bậc cao xuống, chân chạm đất bị dừng ngay lại, nhưng người còn tiếp tục C® theo qu¸n tÝnh nªn lµm ch©n gËp l¹i. c, Bót t¾c mùc, nÕu vÈy m¹nh bót l¹i viÕt ®­îc. V× do qu¸n tÝnh nªn mùc tiÕp tôc c® xuống đầu ngòi bút khi bút đã dừng lại. d, Khi gõ mạnh đuôi cán búa xuống đất, cán đột ngột bị dừng lại, do quán tính, đầu bóa tiÕp tôc c® ngËp chÆt vµo c¸n bóa. e, Do quán tính nên cốc chưa kịp thay đổi vận tốc khi ta giật nhanh giấy ra khỏi đáy cèc.. IV- Cñng cè : - Kh¸i qu¸t néi dung bµi d¹y: NhÊn m¹nh 3 ®iÓm cña phÇn ghi nhí. - Hs tr¶ lêi c¸c bµi tËp: BT 5.1: C©u D BT 5.2: C©u D BT 5.3: C©u D. V- Hướng dẫn học ở nhà :. - Häc thuéc phÇn ghi nhí; Tr¶ lêi C8 (20). - Lµm bµi tËp: 5.1 -> 5.8 (9; 10 – SBT) - Đọc trước bài “Lực ma sát”. D- Rót kinh nghiÖm : ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>