ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

N U

N THỊ THANH

NH

Xö Lý VI PHạM HàNH CHíNH Về ĐấT ĐAI
TạI TỉNH LAI CH¢U

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
(Định hƣớng ứng dụng)

HÀ NỘI - 2021


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

N U

N THỊ THANH

NH

Xö Lý VI PHạM HàNH CHíNH Về ĐấT ĐAI
TạI TỉNH LAI CH¢U
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 8380101.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
(Định hƣớng ứng dụng)

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐẶN

HÀ NỘI - 2021

THỊ ÍCH LI U


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của
riêng tơi.Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được cơng bố trong
bất kỳ cơng trình nào khác.Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tơi đã
hồn thành tất cả các mơn học và đã thanh tốn tất cả các nghĩa vụ
tài chính theo quy định của Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.
NGƢỜI CAM ĐOAN

Nguyễn Thị Thanh ình


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành luận văn này, tơi xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Tiến
sĩ Đặng Thị Bích Liễu – ngƣời đã định hƣớng cho tơi trong việc nghiên cứu đề
tài này, ngƣời luôn luôn tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo và giải đáp các thắc mắc
cho tôi trong suốt thời gian thực hiện, giúp tôi hồn thành luận văn này.
Tơi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo khoa Luật – Đại học Quốc
gia Hà Nội đã giảng dậy và tạo điều kiện thuận lợi để tôi học tập và nghiên cứu.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Lai
Châu đã giúp đỡ tôi trong việc thu thập tài liệu, viết luận văn.
Trong q trình hồn thành luận văn khơng thể tránh khỏi những thiếu
sót.Rất mong Thầy, Cơ giáo và đồng nghiệp góp ý để luận văn của tơi đƣợc
hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!


M CL C
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: NHỮN VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ ẢN CỦA PHÁP
LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRON LĨNH
VỰC ĐẤT ĐAI ................................................................................... 9
Khái niệm, đặc điểm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai .................................................................................................. 9
1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ......................... 9
1.1.2. Đặc điểm vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ........................ 14
1.1.

Khái niệm, đặc điểm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực đất đai ......................................................................................... 17
1.2.1. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai .............. 17
1.2.2. Đặc điểm của xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ........ 18
1.2.


Khái niệm, đặc điểm của pháp luật về xử lý vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai ............................................................ 20
1.3.1. Khái niệm của pháp luật về lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai.................................................................................................. 20
1.3.2. Đặc điểm của pháp luật về lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai.................................................................................................. 21
1.3.

1.4.
1.4.1.
1.4.2.
1.4.3.
1.4.4.

Nội dung của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong
lĩnh vực đất đai ................................................................................. 23
Các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ..................... 23
Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ........ 28
Đối tƣợng bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.......... 30
Hình thức, biện pháp xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai.................................................................................................. 30


1.4.5. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai .............. 35
1.4.6. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai............ 35
1.4.7. Xử lý các hành vi vi vi phạm pháp luật trong xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai ....................................................... 36
Các yếu tố tác động đến pháp luật về xử lý vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai ............................................................ 38
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 46

1.5.

Chƣơng 2: THỰC TRẠN PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM
HÀNH CHÍNH TRON LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI VÀ THỰC
TI N XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRON LĨNH
VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LAI CHÂU ......................................... 47
Thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực đất đai ......................................................................................... 47
2.1.1. Quy định về hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ....... 47
2.1.2. Quy định về trách nhiệm quản lý nhà nƣớc về đất đai và thẩm quyền
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại địa phƣơng ......... 50
2.1.

Thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại
tỉnh Lai Châu .................................................................................... 53
2.2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Lai Châu ...................... 53
2.2.2. Hiện trạng sử dụng đất tại tỉnh Lai Châu ........................................... 55
2.2.3. Thực trạng áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong
lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu ....................................................... 57
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 81
2.2.

Chƣơng 3: MỘT SỐ IẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN VÀ NÂN
CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ VI
PHẠM HÀNH CHÍNH TRON LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI
TỈNH LAI .......................................................................................... 82
Các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai ................................................... 82
3.1.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai ....................................................... 82

3.1.


3.1.2. Ban hành thông tƣ hƣớng dẫn và quy định cụ thể các biểu mẫu về
xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai của ngành Tài
nguyên và Mơi trƣờng ........................................................................ 86
3.1.3. Hồn thiện các quy định về xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu,
thông tin đất đai .................................................................................. 87
3.1.4. Bổ sung các quy định về tăng cƣờng công tác kiểm tra, thanh tra
đất đai, phát hiện và ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm minh
những hành vi vi phạm của ngƣời sử dụng đất .................................. 87
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp
luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại
tỉnh Lai Châu .................................................................................... 88
3.2.1. Tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý đất
đai và xử lý vi phạm hành chính về đất đai ........................................ 88
3.2.2. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai và
các qui định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai. ................................................................................................. 89
3.2.3. Nâng cao chất lƣợng, trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, công
chức làm công tác quản lý đất đai và xử lý vi phạm hành chính
trong lĩnh vực đất đai .......................................................................... 90
3.2.4. Tăng cƣờng kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động quản lý, sử
dụng đất đai; xử lý nghiêm minh, kịp thời các vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai ................................................................ 91
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................ 93
KẾT LUẬN .................................................................................................... 94
DANH M C TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 96
3.2.



DANH M C CÁC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt

Nguyên nghĩa

BVMT

Bảo vệ mơi trƣờng

GPMB

Giải phóng mặt bằng

LVĐĐ

Lĩnh vực đất đai

QHXH

Quan hệ xã hội

SDĐ

Sử dụng đất

THPL

Thực hiện pháp luật


THPL

Thi hành pháp luật

TN&MT

Tài nguyên và Mơi trƣờng

TTHC

Thủ tục hành chính

UBND

Uỷ ban nhân dân

VPHC

Vi phạm hành chính

VPPL

Vi phạm pháp luật


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc
biệt, là nhân tố quan trọng hàng đầu của môi trƣờng sống, là địa bàn phân bố

các khu dân cƣ, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hố, xã hội, an ninh, quốc
phịng, là một bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ quốc gia,là nguồn lực
quan trọng là nguồn vốn to lớn của đất nƣớc.
Trong tiến trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, xây
dựng nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và nhất là sự tác
động mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ, đất đai còn là nguồn
lực to lớn để phát triển đất nƣớc; quyền sử dụng đất là một loại tài sản và
hàng hoá đặc biệt. Các quan hệ đất đai tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến phát
triển kinh tế - xã hội; Chính sách, pháp luật về đất đai góp phần ổn định chính
trị - xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh,
hội nhập quốc tế. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu sử dụng đất
ngày càng tăng, gây ra áp lực khơng nhỏ đến đất đai, địi hỏi phải sử dụng đất
tiết kiệm, hợp lý, có hiệu quả. Mặt khác, do đất đai trở thành hàng hố mà giá
trị của nó ngày càng tăng với tốc độ rất cao, lợi nhuận thu đƣợc từ việc mua
bán đất đai rất lớn. Vì vậy, những hành vi vi phạm pháp luật đất đai, trục lợi
từ đất diễn ra ngày càng phổ biến và nghiêm trọng. Những hành vi vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai tuy chƣa đến mức nguy hiểm là tội phạm
nhƣng diễn ra ở khắp mọi nơi, hàng ngày, hàng giờ, khơng những gây khó
khăn cho quản lý nhà nƣớc về đất đai, xâm phạm “quốc gia, lãnh thổ”, mà còn
là nguyên nhân của những tranh chấp, mâu thuẫn gay gắt trong nội bộ nhân
dân và xã hội; nhiều khi chuyển hố thành vụ việc hình sự, thành điểm nóng,
thậm chí trở thành vấn đề chính trị. Về mặt thực tiễn, do chủ quan, coi thƣờng

1


những vi phạm nhỏ nên xử lý không kiên quyết, thiếu nghiêm minh dẫn đến
tình trạng coi thƣờng pháp luật, vi phạm ngày càng tràn lan, khó kiểm sốt.
Do đó, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về đất đai,
trong những năm quan Đảng và Nhà nƣớc ta luôn quan tâm đề ra các chủ

trƣơng, đƣờng lối, chính sách, pháp luật về đất đai, để điều chỉnh hành vi cƣ
xử của con ngƣời theo hƣớng tích cực, phòng ngừa, răn đe các hành vi vi
phạm pháp luật về đất đai. Các văn bản quan trọng liên quan đến xử lý vi
phạm hành chính về đất đai hiện hành nhƣ: Nghị quyết số 19-NQ/TW Ngày
31/10/2012 của BCH Trung ƣơng Đảng khóa XI về tiếp tục đổi mới chính
sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh tồn diện cơng cuộc đổi
mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nƣớc ta cơ bản trở thành nƣớc công
nghiệp theo hƣớng hiện đại; Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, Luật
Đất đai năm 2013 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính
phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (thay thế Nghị định
số 102/2014/NĐ-CP ngày 10/11/2014 của Chính phủ về xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai), … các văn bản quản lý nhà nƣớc về đất đai
là hành lang pháp lý quan trọng góp phần lập lại trật tự kỷ cƣơng trong quản
lý và sử dụng đất đai, hạn chế hành vi tiêu cực nẩy sinh.
Trong điều kiện mới, để tiếp tục thực hiện thành công Nghị quyết, thực
hiện Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản pháp luật về xử lý vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai có hiệu quả,yêu cầu cấp bách đặt ra đối với các
cấp, các ngành và địa phƣơng là cần có giải pháp xử lý, giải quyết dứt điểm
các trƣờng hợp sử dụng đất không hợp pháp đã tồn tại từ nhiều năm qua; đồng
thời xử lý nghiêm minh các vi phạm pháp luật đất đai mới phát sinh, lập lại
trật tự, kỷ cƣơng trong quản lý, sử dụng đất đai; tạo ra chuyển biến rõ rệt
trong quản lý, sử dụng đất đai, đƣa công tác quản lý đất đai vào nề nếp, kỷ
cƣơng theo hƣớng hiện đại.

2


Xuất phát từ những phân tích nêu trên, việc nghiên cứu pháp luật về xử
lý vi phạm hành chính và pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực đất đai góp phần lập lại trật tự kỷ cƣơng, phòng, chống vi phạm, tăng

cƣờng quản lý nhà nƣớc về đất đai thực sự có ý nghĩa cấp bách cả về lý luận
cũng nhƣ thực tiễn đặt ra.
Lai Châu là tỉnh vùng cao biên giới, diện tích đất tự nhiên 906152,30
ha, dân số 460.196 ngƣời; sau chia tách (tỉnh Lai Châu cũ thành tỉnh Lai
Châu và tỉnh Điện Biên), Lai Châu đang trong giai đoạn xây dựng và phát
triển, do đó cơng tác thu hồi, bồi thƣờng về đất, giao đất, cho thuê đất,
chuyển quyền sử dụng đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trong thời gian
qua diễn ra mạnh mẽ, mặt khác công tác quản lý nhà nƣớc về đất đai có
nhiều hạn chế, bất cập. Chính vì vậy, tình hình vi phạm các qui định pháp
luật trong lĩnh vực đất đai xảy ra khá nhiều và có chiều hƣớng ngày càng gia
tăng; các khiếu nại, tố cáo, tranh chấp đất đai theo đó cũng phát sinh phức
tạp và có chiều hƣớng gia tăng.
Chính vì vậy, làm thế nào để hạn chế các vi phạm pháp luật trong lĩnh
vực đất đai, và việc xử lý vi phạm hành chính về đất đai tuân thủ đúng pháp
luật, đặc biệt là với tỉnh Lai Châu là điều cực kỳ quan trọng. Qua học tập,
nghiên cứu, thực tiễn công tác và tìm hiểu thực tế việc thực hiện pháp luật về
xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ở Lai Châu, em lựa chọn đề
tài “

v

v

t

t

t

u” để nghiên cứu


nhằm góp phần tăng cƣờng hiệu quả quản lý nhà nƣớc về đất đai tại Lai Châu
trong thời gian tới.
2. Tình hình nghiên cứu
Xử lý vi phạm pháp luật nói chung và xử lý các VPHC trong lĩnh vực
đất đai là một vấn đề hết sức phức tạp và khó khăn. Trong thời gian qua mặc
dù Nhà nƣớc ta đã có nhiều cố gắng chỉnh sửa, bổ sung nhằm hoàn thiện pháp

3


luật về xử lý vi phạm hành chính nói chung và xử lý vi phạm hành chính
trong lĩnh vực đất đai nói riêng nhƣng thực tiễn cho thấy các qui định trong
lĩnh vực này còn khá nhiều bất cập, hạn chế nên đã có nhiều cơng trình
nghiên cứu từ các góc độ khác nhau, điển hình nhƣ:
(i) Đỗ Thị Phƣợng (2005), “VPHC về đất đai ở Thái Bình – Thực trạng
và giải pháp khắc phục”, Luận văn Thạc sỹ Luật học, Học viện Chính trị
Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Luận văn nghiên cứu chủ yếu dựa trên cơ sở
đánh giá và phân tích những quy định pháp luật của Pháp lệnh xử lý VPHC
năm 1995 để làm rõ các dấu hiệu, tính chất, đặc điểm của các hành vi VPHC
trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn tỉnh Thái Bình, từ đó đƣa ra các giải pháp
nhằm nhằm góp phần tăng cƣờng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về đất
đai ở Thái Bình trong thời gian tới. Nhƣ vậy, luận văn của tác giả Đỗ Thị
Phƣợng một mặt không đi sâu nghiên cứu về việc xử lý các hành vi VPHC
trong lĩnh vực đất đai hay trong SDĐ, một mặt chỉ giới hạn phạm vi nghiên
cứu ở một địa bàn cụ thể là tỉnh Thái Bình;
(ii) Nguyễn Thùy Chi (2012), “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải
pháp nâng cao hiệu quả xử lý VPHC về đất đai ở quận Tây Hồ, thành phố Hà
Nội”, Luận văn Thạc sỹ ngành Địa chính, trƣờng Đại học Khoa học tự nhiên.
Việc nghiên cứu đánh giá của tác giả cũng chủ yếu dựa trên cơ sở Pháp lệnh

xử lý VPHC năm 1995;
(iii) Nguyễn Kơng Trình (2014), “Đánh giá thực trạng và nghiên cứu đề
xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc xử lý VPHC trong lĩnh vực đất đai
tại tỉnh Vĩnh Phúc”, Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp chuyên ngành
Quản lý đất đai, trƣờng Đại học Nông lâm năm 2014 – Đại học Thái Nguyên;
(iv) Đặng Thị Minh Hằng (2015), “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất
giải pháp nâng cao hiệu quả trong xử lý VPHC lĩnh vực đất đai trên địa bàn
huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội”;

4


(v) Phạm Thị Dƣơng (2018), “Pháp luật về xử lý VPHC trong lĩnh vực
đất đai từ thực tiễn thi hành tại thành phố Hà Nội”, Luận văn Thạc sỹ Luật
học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội;
(VI) Phạm Thị Thùy Dung (2019), “Xử lý vi phạm hành chính trong sử
dụng đất đai theo pháp luật Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật,
Đại học Quốc gia Hà Nội.
Cơng trình nghiên cứu của các tác giả nêu trên ở mức độ nhất định đã
phân tích, làm rõ việc xử lý VPHC trong lĩnh vực đất đai bao gồm cả trong
hoạt động SDĐ lẫn hoạt động quản lý đất đai của các chủ thể, đã đánh giá ở
mức độ nhất định thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực đất đai và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về xử lý
VPHC và nâng cao chất lƣợng công tác xử lý VPHC trong lĩnh vực đất đai.
Các cơng trình nghiên cứu về pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong LVĐĐ
trên cơ sở quy định của Nghị định số 102/2014/NĐ-CP ngày 10/11/2014 của
Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ở góc độ
chung hoặc ở một số tỉnh, thành phố nhƣng, chƣa có cơng trình nào nghiên
cứu, phân tích đánh giá các quy định của Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày
19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất

đai thay thế Nghị định số 102/2014/NĐ-CP và cũng chƣa có một cơng trình
nào nghiên cứu thực tiễn thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính
trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu.
Trên cơ sở kế thừa kết quả nghiên cứu của các cơng trình nghiên cứu
trên về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất
đai luận văn đi sâu phân tích, đánh giá về mặt lý luận và thực tiễn về xử lý
VPHC trong LVĐĐ tại tỉnh Lai Châu - một tỉnh thuộc khu vực biên giới miền
núi phía Tây Bắc của Việt Nam với mong muốn chỉ ra đƣợc một số hạn chế,
bất cập của các quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực

5


đất đai từ thực tiễn thi hành tại tỉnh Lai Châu. Từ đó, nghiên cứu đề xuất một
số giải pháp hoàn thiện các quy định pháp luật xử lý vi phạm hành chính
trong lĩnh vực đất đai hiện hành và giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp
luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu.
3. M c tiêu, nhiệm v nghiên cứu
3

t u g

ứu

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là từ thực tiễn thực hiện pháp luật về xử
lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu, chỉ ra đƣợc
những hạn chế, bất cập của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực đất đai hiện hành và những hạn chế, bất cập trong thực tiễn áp dụng pháp
luật về xử lý vi phạm hành chính về đất đai tại tỉnh Lai Châu, từ đó đề xuất các
giải pháp nhằm hồn thiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh

vực đất đai và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu, góp phần nâng cao hiệu quả
quản lý, sử dụng đất đai; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội ở một tỉnh
miền núi biên giới phía Tây Bắc cịn nhiều khó khăn nhƣ tỉnh Lai Châu.
3.2. N ệ

v

g

ứu

Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu, luận văn xác định các nhiệm vụ
nghiên cứu nhƣ sau:
- Nghiên cứu làm rõ hơn những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về
xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
- Nghiên cứu đánh giá đúng thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai và tình hình thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về xử lý
vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai và giải pháp nâng cao hiệu quả áp
dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai
Châu trong thời gian tới.

6


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn: Là thực tiễn hoạt động áp dụng
pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu.

Phạm vi nghiên cứu
Trong khn khổ có hạn luận văn chỉ tập trung nghiên cứu những vấn
đề về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn tỉnh Lai
Châu giai đoạn từ sau khi Luật Đất đai năm 2013 đƣợc ban hành đến nay.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện đƣợc các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, học viên sử
dụng các phƣơng pháp nghiên cứu cơ bản sau:
Phương pháp luận của chủ nghĩa Mác –Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh
và các phương pháp: phân tích,đánh giá, tổng hợp, hệ thống; phương pháp
lịch sử, phương pháp so sánh để nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận cơ
bản của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, thực
trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện các quy định của pháp luật về xử lý vi
phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (Chƣơng I, II).
Phương pháp bình luận, phương pháp tổng hợp, hệ thống: Đƣợc sử
dụng để nghiên cứu về các u cầu, giải pháp góp phần hồn thiện pháp luật;
xử lý, khắc phục những hành vi thi hành khơng đúng pháp luật về xử lý vi
phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (Chƣơng III).
6. Tính mới và những đóng góp của đề tài
Luận văn là cơng trình nghiên cứu có hệ thống, khá tồn diện, đầy đủ
và chuyên sâu về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên
phƣơng diện lý luận và thực tiễn; nhất là đi sâu phân tích, đánh giá thực tiễn
áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh
Lai Châu, từ đó đƣa ra các giải pháp góp phần hồn thiện pháp luật xử lý vi
phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp

7


luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu
trong thời gian tới.

Luận văn có những đóng góp mới cho lĩnh vực khoa học pháp lý nhƣ sau:
- Góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về xử
lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai;
- Đánh giá đúng thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về
xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu. Chỉ ra đƣợc
những bất cập trong các quy định của pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai cũng nhƣ các bất cập hạn chế trong quá trình
thực hiện xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu
- Đề xuất các giải pháp có tính khả thi nhằm hoàn thiện các quy định
của pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành
chính trong lĩnh vực đất đai.
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần Mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung của luận văn gồm 3 chƣơng:
Chương 1. Những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Chương 2. Thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực đất đai và thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại
tỉnh Lai Châu.
Chương 3. Một số giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả xử lý vi
phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu.

8


Chƣơng 1
NHỮN

VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ ẢN CỦA PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ


VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRON

LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI

1.1. Khái niệm, đặc điểm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai
K á

ệ

v

tro g ĩ

vự

t

Vi phạm hành chính là một loại vi phạm pháp luật. Tuy mức độ nguy
hiểm cho xã hội của nó thấp hơn so với tội phạm hình sự nhƣng VPHC là
hành vi gây thiệt hạ hoặc đe dọa gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nƣớc, tập
thể, lợi ích của cá nhân cũng nhƣ lợi ích chung của cộng đồng, là nguyên
nhân dẫn đến tình trạng phạm tội nảy sinh trên các lĩnh vực của đời sống xã
hội nếu nhƣ không đƣợc ngăn chặn và xử lý kịp thời.
Về phƣơng diện lý luận cũng nhƣ thực tiễn, khái niệm VPHC phải phản
ánh đƣợc những dấu hiệu đặc trƣng thể hiện đầy đủ tính nguy hiểm cho xã hội
của loại vi phạm này, đồng thời cũng phải thể hiện đƣợc sự khác biệt giữa
hành vi vi phạm hành chính và tội phạm. Do đó, với tính chất là một loại vi
phạm pháp luật hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai phải có đủ
bốn dấu hiệu cơ bản sau đây:

Thứ nhất, VPHC trong lĩnh vực đất đai là hành vi trái pháp luật, vi
phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực đất đai; xâm
phạm tới các quan hệ pháp luật đất đai đƣợc Luật Hành chính bảo vệ; tác hại
(tính nguy hiểm) do hành vi gây ra ở mức độ thấp, chƣa hoặc không cấu thành
tội phạm hình sự và hành vi đó đƣợc quy định trong các văn bản pháp luật về
xử phạt VPHC. Đây chính là dấu hiệu “pháp định” của vi phạm.
Thứ hai, hành vi đó đƣợc thể hiện trong đời sống thực tế khách quan
dƣới dạng hành động hoặc không hành động, phải là một việc thực chứ không

9


phải tồn tại trong ý thức hoặc mới chỉ là dự định, đây có thể coi là dấu hiệu
“vật chất” của vi phạm.
Thứ ba, Hành vi VPHC trong lĩnh vực đất đai do một cá nhân hoặc
pháp nhân (tổ chức) thực hiện, đây là dấu hiệu xác định của “chủ thể” vi
phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Thứ tƣ, hành vi VPHC trong lĩnh vực đất đai là một hành vi có lỗi tức
là ngƣời vi phạm nhận thức đƣợc vi phạm của mình, hình thức lỗi có thể là
cố ý, nếu ngƣời vi phạm nhận thức đƣợc tính chất trái pháp luật trong hành
vi của mình, thấy trƣớc hậu quả của vi phạm và mong muốn hậu quả đó xẩy
ra hoặc ý thức đƣợc hậu quả và để mặc cho hậu quả xẩy ra; hình thức lỗi có
thể là vô ý trong trƣờng hợp ngƣời vi phạm thấy trƣớc đƣợc hậu quả của
hành vi những chủ động cho rằng mình có thể ngăn chặn đƣợc hậu quả hoặc
khơng thấy trƣớc hậu quả sẽ xẩy ra dù phải thấy trƣớc và có thể thấy trƣớc
đƣợc hậu quả của vi phạm. Đây có thể coi là dấu hiệu “tinh thần” của VPHC
trong lĩnh vực đất đai.
Để xác định một hành vi xẩy ra có phải là VPHC trong lĩnh vực đất đai
hay không, cần xác định các dấu hiệu pháp lý của các yếu tố cấu thành loại vi
phạm này. Những dấu hiệu này đƣợc mô tả trong các văn bản pháp luật quy

định về VPHC trong lĩnh vực đất đai, hình thức và biện pháp xử lý VPHC
trong lĩnh vực đất đai giống nhƣ bất kỳ loại VPPL nào, VPHC trong lĩnh vực
đất đai đƣợc cấu thành bởi bốn yếu tố sau:
(i) Mặt khách quan
Mạt khách quan của VPHC trong lĩnh vực đất đai là những biểu hiện ra bên
ngoài thế giới khách quan của VPHC trong lĩnh vực đất đai, bao gồm các yếu tố:
Thứ nhất, là hành vi trái pháp luật hành chính. Nếu khơng có hành vi
trái pháp luật hành chính của chủ thể thì khơng thể có cấu thành VPHC trong
lĩnh vực đất đai.

10


Thứ hai, là hậu quả do hành vi trái pháp luật hành chính gây ra cho xã
hội (sự thiệt hại của xã hội). Mức độ nguy hiểm cho xã hội của VPHC trong
lĩnh vực đất đai đƣợc đánh giá, xác định thông qua mức độ thiệt hại trên thực
tế hoặc nguy cơ gây ra thiệt hại cho xã hội mà hành vi đó gây ra.
Thứ ba, là mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật hành chính
với hậu quả (sự thiệt hại của xã hội) mà nó gây ra. Đây là thể hiện ở chỗ, sự
thiệt hại cho xã hội trên thực tế là hệ quả tất yếu của hành vi trái pháp luật
hành chính, do chính hành vi trái pháp luật hành chính gây ra.
Thứ tƣ, là các yếu tố khác nhƣ: Thời gian thực hiện VPHC; địa điểm
thực hiện VPHC; phƣơng thức, thủ đoạn thực hiện VPHC; công cụ, phƣơng
tiện dùng để thực hiện VPHC…
(ii) Mặt chủ quan
Mặt chủ quan của VPHC trong lĩnh vực đất đai là những biểu hiện tâm
lý bên trong của chủ thể thực hiện hành vi, bao gPHC trong lĩnh vực đất đai
phải là hành vi có lỗi thể hiện dƣới hình thức cố ý hoặc vơ ý.
Lỗi cố ý thể hiện ở chỗ chủ thể nhận thức đƣợc tính chất nguy hại của
hành vi, thấy trƣớc hậu quả nguy hiểm cho xã hội do hành vi của mình gây ra

nhƣng vẫn cố tình thực hiện và mong muốn điều đó xẩy ra hoặc tuy khơng
mong muốn nhƣng có ý thức để mặc cho hậu quả xẩy ra.
Lỗi vô ý thể hiện ở chỗ chủ thể không nhận thức đƣợc tính chất nguy
hại của hành vi mặc dù có thể hoặc cần phải nhận thức đƣợc hoặc nhận thức
đƣợc nhƣng cho rằng hậu quả khơng xẩy ra hoặc có thể ngăn ngừa đƣợc hậu
quả xẩy ra.
Thứ hai, là yếu tố mục đích. Mục đích là cái “mốc”, là kết quả cuối cùng
trong suy nghĩ mà chủ thể VPHC mong muốn đạt đƣợc khi thực hiện hành vi
VPHC. Mục đích vi phạm cũng thể hiện tính chất nguy hiểm của hành vi.
Trong các yếu tố trên thì lỗi là dấu hiệu bắt buộc phải có trong mặt chủ

11


quan của VPHC về đất đai; yếu tố mục đích có thể có hoặc có thể khơng, tùy
thuộc vào từng loại VPHC. Trong một số trƣờng hợp đối với một số vi phạm
hành chính trong lĩnh vực đất đai cụ thể, pháp luật quy định dấu hiệu mục
đích là dấu hiệu bắt buộc phải có.
(iii) Chủ thể VPHC về đất đai
Chủ thể VPHC trong lĩnh vực đất đai là cá nhân, tổ chức có năng lực
trách nhiệm chủ thể, nghĩa là theo quy định của pháp luật, họ phải chịu trách
nhiệm đối với hành vi trái pháp luật của mình.
Thứ nhất, là cá nhân có năng lực chủ thể theo quy định của pháp luật.
Cá nhân là chủ thể của VPHC về đất đai phải là ngƣời không mắc các bệnh
tâm thần hoặc mắc các bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng
điều khiển hành vi và đủ độ tuổi theo quy định của pháp luật, cụ thể là:
Ngƣời từ đủ 14 tuổi đến dƣới 16 tuổi có thể là chủ thể của vi phạm hành
chính với lỗi cố ý. Nhƣ vậy, khi xác định ngƣời ở độ tuổi này có vi phạm hành
chính hay khơng, cần xác định yếu tố lỗi trong mặt chủ quan của họ.
Ngƣời từ đủ 16 tuổi trở lên có thể là chủ thể của vi phạm hành chính

trong mọi trƣờng hợp VPHC.
Đối với ngƣời thuộc lực lƣợng Quân đội nhân dân, Cơng an nhân dân
VPHC thì bị xử lý nhƣ đối với cơng dân khác; trƣờng hợp cần áp dụng hình
thức phạt tƣớc quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề hoặc đình
chỉ hoạt động có thời hạn liên quan đến quốc phịng, an ninh thì ngƣời xử
phạt đề nghị cơ quan, đơn vị Quân đội nhân dân, Công an nhân dân có
thẩm quyền xử lý.
Cá nhân VPHC trong phạm vi lãnh thổ, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng
đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, trừ trƣờng hợp điều ƣớc quốc tế mà nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam là thành viên có quy định khác.

12


Thứ hai, là tổ chức, gồm: Cơ quan nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức
chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức
xã hội nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân và tổ chức khác
đƣợc thành lập theo quy định của pháp luật. Tổ chức bị xử phạt VPHC đƣợc
quy định cụ thể tại các nghị định quy định về xử phạt VPHC trong các lĩnh
vực quản lý nhà nƣớc.
Một số điểm cần lƣu ý khi xác định chủ thể bị xử phạt VPHC:
Thứ nhất, tổ chức bị xử phạt VPHC khi có đủ các điều kiện sau: Là
pháp nhân theo quy định của pháp luật dân sự hoặc các tổ chức khác đƣợc
thành lập theo quy định của pháp luật; Hành vi VPHC do ngƣời đại diện,
ngƣời đƣợc giao nhiệm vụ nhân danh tổ chức hoặc ngƣời thực hiện hành vi
theo sự chỉ đạo, điều hành, phân công, chấp thuận của tổ chức và theo quy
định của pháp luật phải bị xử phạt VPHC.
Thứ hai, trƣờng hợp cán bộ, công chức, viên chức thực hiện hành vi
VPHC khi đang thi hành nhiệm vụ, cơng vụ, hành vi vi phạm đó thuộc nhiệm

vụ, cơng vụ đƣợc giao theo văn bản quy phạm pháp luật hoặc văn bản hành
chính do cơ quan, ngƣời có thẩm quyền ban hành, thì khơng bị xử phạt theo
quy định của pháp luật về xử lý VPHC, mà bị xử lý theo quy định của pháp
luật về cán bộ, công chức, viên chức.
Thứ ba, cơ quan nhà nƣớc thực hiện hành vi vi phạm thuộc nhiệm vụ
quản lý nhà nƣớc đƣợc giao, thì khơng bị xử phạt theo quy định của pháp luật
về xử lý VPHC mà bị xử lý theo quy định của pháp luật có liên quan.
(iv) Khách thể VPHC
Khách thể của VPHC là những quan hệ xã hội đƣợc pháp luật hành chính
bảo vệ nhƣng bị VPHC xâm hại gây ra thiệt hại hoặc đe dọa gây ra thiệt hại.
Khách thể chính là dấu hiệu để nhận biết VPHC là hành vi xâm hại đến trật tự
quản lý hành chính nhà nƣớc đƣợc pháp luật hành chính quy định và bảo vệ.

13


Luật xử lý VPHC năm 2012 khái niệm VPHC nhƣ sau: VPHC là hành
vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về
quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật
phải bị xử phạt VPHC.
Việc nghiên cứu xây dựng khái niệm vi phạm hành chính về đất đai là
việc làm rất cần thiết, vừa có ý nghĩa lý luận quan trọng, vừa mang tính thực
tiễn sâu sắc, vì VPHC về đất đai là cơ sở để truy cứu trách nhiệm hành chính,
chỉ khi định nghĩa đƣợc đúng về VPHC trong lĩnh vực đất đai thì mới có thể
xác định đƣợc các VPHC cụ thể trong từng lĩnh vực.
Khái niệm VPHC trong lĩnh vực đất đai phải phản ánh đầy đủ những
dấu hiệu đặc trƣng của loại VPHC thuộc lĩnh vực này, đồng thời phân biệt nó
với VPHC trong các lĩnh vực khác.
Từ khái niệm vi phạm hành chính theo Luật Xử lý VPHC năm 2012 ta
có thể đƣa ra khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai nhƣ sau:

Vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai là hành vi trái pháp luật đất
đai, được thực hiện một cách cố ý hoặc vơ ý bởi các cá nhân, tổ chức có năng
lực trách nhiệm hành chính xâm hại đến các quan hệ xã hội phát sinh trong
quá trình quản lý và sử dụng đất mà chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm
hình sự và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính.
1.1.2. Đặ

ể

v

tro g ĩ

vự

t

Từ khái niệm trên, ta thấy hành vi VPHC về đất đai cũng nhƣ hành vi
vi phạm pháp luật về đất đai nói chung có những đặc điểm cơ bản sau đây:
Thứ nhất, VPHC trong lĩnh vực đất đai là hành vi có tính trái pháp luật
đất đai.
Hành vi trái pháp luật đƣợc thể hiện dƣới dạng hành động (chủ thể thực
hiện những hành vi bị pháp luật ngăn cấm) hoặc không hành động (chủ thể
không thực hiện những hành vi mà pháp luật bắt buộc phải thực hiện). Nếu

14


khơng có hành vi trái pháp luật hành chính của chủ thể thì khơng thể có cấu
thành VPHC. Nếu khơng có hành vi trái pháp luật trong quản lý và sử dụng

đất đai của chủ thể thì khơng thể có cấu thành vi phạm pháp luật trong lĩnh
vực đất đai. Cần tránh tình trạng áp dụng “ngun tắc suy đốn” hoặc áp dụng
“tƣơng tự pháp luật” trong việc xác định VPHC đối với cá nhân, tổ chức.
Thứ hai, VPHC trong lĩnh vực đất đai là hành vi xâm phạm tới các quy
tắc trong quản lý và sử dụng đất đai
Đất đai là tài nguyên thuộc sở hữu nhà nƣớc là tƣ liệu sản xuất chủ
yếu, quan trọng do nhà nƣớc thống nhất quản lý. Hoạt động quản lý nhà
nƣớc về đất đai là quá trình tác động của nhiều cơ quan nhà nƣớc có thẩm
quyền khác nhau đến nhiều chủ thể khác nhau trong việc quản lý và sử
dụng đất với những mục đích khác nhau, do đó phải tn thủ những nguyên
tắc nhất định, đó là:
Một là, để thống nhất quả lý đất đai theo pháp luật và theo quy hoạch,
Nhà nƣớc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai, đồng thời
thiết lập hệ thống các cơ quan quản lý đất đai từ trung ƣơng đến địa phƣơng
và đề ra các chủ trƣơng, lập kế hoạch quản lý và sử dụng đất đai hợp lý. Do
vậy việc quản lý và sử dụng đất cần phải tuân thủ đúng quy hoạch, kế hoạch
sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất.
Hai là, do đất đai có giới hạn, khơng sinh sơi, nảy nở nên ngƣời sử
dụng đất cần phải có ý thức tiết kiệm, sử dụng có hiệu qủa nguồn tài ngun
đất, bảo vệ mơi trƣờng và khơng làm tổn hại đến lợi ích chính đáng của ngƣời
sử dụng đất xung quanh.
Nƣớc ta hiện nay cịn rất lãng phí trong việc khai thác và sử dụng tiềm
năng đất. Do đó, trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc cơng
tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cần đi trƣớc một bƣớc để tạo cơ sở
khoa học cho việc sử dụng đất một cách hợp lý và tiết kiệm trên tinh thần tận

15


dụng mọi diện tích sẵn có dùng đúng mục đích quy định theo quy hoạch và kế

hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt.
Ba là, đối với mỗi loại đất có thời hạn sử dụng khác nhau vì vậy, ngƣời
SDĐ cần thực hiện đúng quyền, nghĩa vụ của mình trong khoảng thời gian
đƣợc nhà nƣớc giao đất, cho thuê đất để sử dụng, để ở, để trồng trọt, phát
triển kinh tế.
Các hành vi VPHC xâm phạm tới các quy tắc nêu trên, nghĩa là xâm
phạm tới lợi ích chung của xã hội, là cản trở hoạt động của nhà nƣớc trong
quản lý đất đai, xâm phạm tới lợi ích của Nhà nƣớc với tƣ cách là đại diện chủ
sở hữu đối với đất đai, xâm phạm tới các quan hệ pháp Luật Đất đai đƣợc nhà
nƣớc xác lập và bảo vệ.
Thứ ba, về chủ thể của VPHC trong trong lĩnh vực đất đai
Chủ thể của VPHC trong lĩnh vực đất đai là các cá nhân, tổ chức có
năng lực trách nhiệm hành chính. Trong đó, chủ yếu là các cá nhân, tổ chức
SDĐ, đƣợc Nhà nƣớc trao quyền SDĐ thông qua việc giao đất, cho thuê đất,
nhận chuyển quyền SDĐ hợp pháp… hoặc đƣợc Nhà nƣớc cơng nhận Quyền
SDĐ. Ngồi ra, cũng có các cá nhân, tổ chức khác, khơng phải là ngƣời SDĐ
nhƣng có các hành vi cản trở việc SDĐ của ngƣời SDĐ hợp pháp cũng là chủ
thể của VPHC trong trong lĩnh vực đất đai.
Thứ tư, hậu quả (tính nguy hiểm cho xã hội) của hành vi VPHC trong
lĩnh vực đất đai ở mức độ nhẹ hơn so với hành vi vi phạm pháp luật hình sự,
ngƣời vi phạm chƣa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự và theo qui định
của pháp luật phải bị xử phạt hành chính. Hậu quả của hành vi gây ra có thể
khơi phục, khắc phục đƣợc. Đây cũng chính là cơ sở cho việc quy định các
hình thức, biện pháp xử lý hành vi VPHC trong lĩnh vực đất đai.
Nhƣ vậy, giữa hành vi tội phạm và hành vi VPHC ln có một ranh
giới - đó chính là mức độ nguy hiểm cho xã hội. Đây có thể coi là điểm cơ

16



bản để phân biệt giữa VPHC trong trong lĩnh vực đất đai và tội phạm trong
trong lĩnh vực đất đai. Thông thƣờng, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành
vi đƣợc biểu hiện thông qua một loạt các chỉ số nhất định nhƣ: mức độ hậu
quả, tái phạm, vi phạm nhiều lần hoặc có tính chất chun nghiệp, vi phạm
với số lƣợng lớn... Nhiều hành vi ngay từ đầu đã là tội phạm hình sự bởi mức
độ nguy hiểm của nó cho xã hội là cao. Nhƣng trong nhiều trƣờng hợp, hành
vi vi phạm lần đầu là VPHC nhƣng nếu tái phạm hoặc có tính chất chun
nghiệp thì là tội phạm hoặc một hành vi VPHC nếu gây hậu quả nghiêm trọng
thì có thể chuyển hố thành tội phạm... Chính vì vậy mà khi xử lý các VPHC,
cơ quan, ngƣời có thẩm quyền khơng chỉ phải xác định các yếu tố cấu thành
VPHC mà còn phải xem xét xem có các yếu tố có thể làm chuyển hố VPHC
thành tội phạm hay không.
1.2. Khái niệm, đặc điểm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực
đất đai
2

K á

ệ

x

v

tro g ĩ

vự

t


VPHC trong LVĐĐ là một loại VPPL, do vậy chủ thể thực hiện hành
vi VPPL hành chính trong LVĐĐ sẽ phải gánh chịu trách nhiệm hành chính.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, xử lý VPHC bao gồm: xử phạt
VPHC và áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác.
Xử lý VPHC trong LVĐĐ là một trong những biện pháp cƣỡng chế
hành chính của Nhà nƣớc do cơ quan nhà nƣớc, ngƣời có thẩm quyền tiến
hành nhằm áp dụng các hình thức xử phạt hành chính phù hợp với tính chất,
mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm đối với ngƣời SDĐ có hành vi vi
phạm quy định của pháp luật hành chính về đất đai.
Xử lý VPHC trong LVĐĐ là việc áp dụng các chế tài hành chính thơng
thƣờng, bao gồm hình thức xử phạt chính, hình thức phạt bổ sung và các biện
pháp khắc phục hậu quả VPHC gây ra nhằm lập lại trật tự của các quan hệ
pháp luật quản lý hành chính về đất đai đã bị xâm hại.

17