Kinh nghiệm sử dụng kiến thức thực tiễn cuộc sống trong giờ dạy môn Giáo Dục Công Dân

<span class='text_page_counter'>(1)</span>kinh nghiÖm sö dông kiÕn thøc thùc tiÔn cuéc sèng trong giê d¹y m«n gi¸o dôc c«ng d©n A- Đặt vấn đề: I. C¬ së lý luËn: Dùa trªn nh÷ng quy luËt cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc, nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn giáo dục, người ta xây dựng được hệ thống các nguyên tắc giáo dục. Một trong số các nguyên tắc đó là nguyên tắc cần bảo đảm giáo dục phải gắn với thực tiễn đời sống, với lao động. Tức là quá trình giáo dục phải góp phần giáo dục, đào tạo người công dân, những người lao động hoà nhập được với cuộc sống nói chung với các hoạt động lao động sáng tạo nói riêng của đất nước. Mặt khác, chính bản thân cuộc sống, bản thân hoạt động lao động này lại là môi trường, là phương tiện góp phần tích cực vào sự hình thành và phát triển nhân cách những con người sống và làm việc trong đó. Vì vậy trong quá trình giáo dục nói chung và dạy-học môn GDCD nói riêng cần tổ chức cho người được giáo dục có những hiểu biết về cuộc sống nói chung, hoạt động lao động sáng tạo nói riêng của đất nước đang trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hoá, chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của nhà nước; từ đó giáo dục cho họ những chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực ph¸p luËt, nh÷ng kü n¨ng, kü x¶o cÇn thiÕt h×nh thµnh nªn mét nh©n c¸ch toµn diÖn cña một người công dân mới ; giáo dục cho họ ý thức được đầy đủ vai trò làm chủ đất nước của mình và những nghĩa vụ mà họ phải hoàn thành với đất nước. M«n GDCD nãi chung vµ m«n GDCD ë THCS nãi riªng lµ m«n häc cã vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô x©y dùng t­ c¸ch vµ tr¸ch nhiÖm c«ng d©n cho học sinh mà luật giáo dục đã quy định: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mĩ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng, và vệ tæ quèc”. M«n häc cung cÊp cho häc sinh mét hÖ thèng chuÈn mùc lèi sèng phï hîp víi 1 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> yêu cầu của xã hội ở mức độ phù hợp với lứa tuổi, giúp học sinh biết sống hoà nhập với cuộc sống hiện tại với tư cách là một công dân tích cực và năng động; góp phần quan trọng để hình thành những phẩm chất cần thiết của nhân cách con người Việt Nam nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước và tăng cường khả năng hội nhập trong xu thế phát triển và tiến bộ của thời đại. Mỗi môn học đều có những đặc thù riêng, do vậy phương pháp giảng dạy ở mỗi m«n häc còng cã nh÷ng nÐt kh¸c biÖt. D¹y häc m«n GDCD lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động tự chiễm lĩnh các giá trị, các chuẩn mực đạo đức, pháp luật thông qua việc nắm tri thức, qua thực hành trong và ngoài giờ häc. ChÝnh v× vËy nhiÖm vô d¹y häc m«n gi¸o dôc c«ng d©n kh«ng ph¶i lµ truyÒn thô tri thøc, mµ ph¶i chó träng tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c nh©n tè kh¸c nh­ h×nh thµnh niÒm tin, t×nh cảm đạo đức, quan trọng nhất và cũng là mục đích cuối cùng là hình thành hành vi và thói quen đạo đức pháp luật ở mỗi học sinh. MÆt kh¸c d¹y häc m«n GDCD ph¶i nh»m t¹o ra sù thèng nhÊt gi÷a nhËn thøc vµ hành động, giữa lới nói và hành vi. Như vậy, môn GDCD cần phải đảm bảo cung cấp cho học sinh những phương thức ứng xử về đạo đức, pháp luật, văn hoá trong cuộc sống, hình thành ở mỗi học sinh sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, hướng học sinh vµo viÖc thùc hµnh trong cuéc sèng hµng ngµy c¸c chuÈn mùc vµ mÉu hµnh vi tÝch cùc mà bài học đặt ra; khơi dậy trong học sinh ý chí thể hiện sự thống nhất đó. Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tÕ cña t«i ë mét sè líp, nh÷ng tiÕt d¹y m«n GDCD cña giáo viên được đào tạo chính quy hầ hết học sinh không chỉ nắm chắc các khái niệm chuẩn mực đạo đức, pháp luật mà còn thể hiện được hành vi ứng xử linh hoạt, phù hợp với những chuẩn mực đó trước các tình huống thực tế đặt ra. Điều đó chứng tỏ trình độ, năng lực sư phạm của đội ngũ giáo viên dạy môn giáo dục công dân giữ vai trò quan trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy- học môn GDCD ở THCS. II.C¬ së thùc tiÔn: HiÖn nay c¸c bËc phô huynh häc sinh nãi riªng vµ toµn x· héi nãi chung rÊt bøc xúc trước thực trạng một bộ phận thanh thiếu niên hiện nay có những biểu hiện tha hoá về đạo đức và lối sống, xa rời những thuần phong mỹ tục và dần lãng quên những nét đẹp truyền thống của dân tộc. Trong thực tế đã có xu hướng coi nhẹ hoặc phủ nhận 2 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> nh÷ng gi¸ trÞ quý gi¸ cña truyÒn thèng d©n téc, quý c¸i ngo¹i lai h¬n b¶n s¾c d©n téc; coi nÆng gi¸ trÞ vËt chÊt, coi nhÑ gi¸ trÞ tinh thÇn; cäi nÆng lîi Ých c¸ nh©n, coi nhÑ lîi ích công cộng. Đây chính là những mặt trái của nền kinh tế thị trường. Cùng với sự sôi động của nền kinh tế hội nhập là sự du nhập của những phong cách, những lối sống mới đã tác động trực tiếp tới tầng lớp thanh thiếu niên -tầng lớp luôn thích khám phá và nhạy cảm với sự thay đổi của môi trường. Vấn đề đặt ra hiện nay là chúng ta cần trang bị cho thanh thiếu niên một “kĩ năng sống” có đủ khả năng đề kháng lại “ những cơn gió độc hại và những căn bệnh nguy hiểm” mà nền kinh tế thị trường mang lại. Xuất phát từ yêu cầu thực tế đó hiện nay, đòi hỏi sự nghiệp giáo dục nói chung và việc dạy- học môn GDCD ở THCS nói riêng cần có những điều chỉnh và thay đổi về nội dung chương trình cũng như phương pháp dạy- học để đáp ứng kịp thời sự vận động và phát triển không ngừng trong xu thế hội nhập của đất nước ta hiện nay. Chúng ta cần hình thành ở học sinh cho được những thói quen hành vi phù hợp với chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực pháp luật và lối sống văn hoá trong các mối quan hệ mà cuộc sống hàng ngày đặt ra có liên quan đến các em; nhằm hình thành cho được một nhân cách hoàn thiện của một người công dân trong thời kỳ mới. Trong c¸c m«n häc ë bËc THCS, m«n GDCD cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc gi¸o dôc vµ hoµn thiÖn nh©n c¸ch häc sinh. §©y lµ m«n häc mµ c¸c tri thøc, chuẩn mực, kỹ năng của nó đều gắn chặt với các sự kiện và chất liệu của cuộc sống hiện thực. Đó là những vấn đề đạo đức, lối sống và pháp luật hàng ngày. Đó còn là sự tác động qua lại giữa con người với con người, con người với thiên nhiên và giữa con người với các thể chế xã hội. Môn học có nhiệm vụ dạy cho học sinh vừa biết là một người cháu, người con ngoan trong gia đình, người trò giỏi ở trường, ở lớp và một người công dân biết sống hoà nhập với đời sống xã hội như một thành viên xã hội với những yêu cầu về đạo đức, pháp luật và lối sống văn hoá hiện đại. Song hiÖn nay m«n GDCD ch­a ®­îc coi träng ë bËc THCS. Thùc tÕ m«n GDCD cßn nhiÒu bÊt cËp. T©m lý chung cña c¸c bËc phô huynh häc sinh, thËm chÝ c¶ nh÷ng nhà quản lý giáo dục, rồi các thầy giáo, cô giáo cho đến cả các em học sinh đều cho đây là môn học phụ. Điều này tạo cho các em học sinh thái độ thờ ơ, không đầu tư thời gian, công sức cho việc tìm tòi, học tập và nghiên cứu một cách chủ động và say mê với 3 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> môn học. ở nhiều nơi, các nhà trường còn buông lỏng quản lí việc dạy và học môn GDCD,ảnh hưởng không tốt đến tâm lý của thầy và trò. Mặt khác, các nhà trường cũng thiếu những biện pháp phù hợp và có hiệu quả nhằm động viên, khuyến khích giáo viên hăng say khai thác làm phong phú nội dung và phương pháp giảng dạy. Do vậy các tiết học thường khô khan, thể hiện sự giáo điều. Cũng vì thế trong giờ học, học sinh rất ít hoạt động, nếu có thì cũng chỉ tập trung vào một số câu hỏi do giáo viên đưa ra mang tÝnh kh¸i niÖm. Nh÷ng giê häc nh­ vËy mang nÆng tÝnh chÊt lý thuyÕt kh« cøng häc sinh tiếp thu một cách thụ động . Vì vậy không gây được hứng thú cho học sinh trong và sau mçi giê häc. §iÒu nµy t¹o nªn t©m lý kh«ng thÝch häc m«n GDCD, hoÆc coi ®©y lµ m«n học phụ “học sinh học lấy lệ” cho nên mục đích quan trọng là hình thành thái độ, tình cảm, niềm tin và những thói quen hành vi đạo đức, pháp luật phù hợp với chuẩn mực của cuộc sống hiện đại ngày nay bị hạn chế. B- GiảI quyết vấn đề. i. Kh¶o s¸t m«n GDCD ë THCS: Cũng giống như các môn học khác, để dạy tốt được môn học mỗi giáo viên cần nắm được cấu trúc nội dung chương trình của phân môn xuyên suốt cấp học, để từ đó xây dựng kế hoạch giảng dạy cụ thể cho từng bài, từng chủ đề. Chỉ có làm như vậy, giáo viên mới chủ động đề ra các phương pháp cần tiến hành trong việc tổ chức, hướng dẫn và cung cấp tri thức, kinh nghiệm để học sinh chủ động lĩnh hội và vận dụng. Cấu trúc chương trình môn GDCD ở THCS có 2 phần chính : - Phần đạo đức: bao gồm những chuẩn mực đạo đức (những phẩm chất, bổn phận đạo đức), thể hiện yêu cầu cơ bản về đạo đức đối với người công dân. - PhÇn ph¸p luËt: bao gåm quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng d©n trong c¸c lÜnh vùc chủ yếu của đời sống xã hội, phù hợp với phạm vi hoạt động và yêu cầu đối với lứa tuổi của học sinh trường THCS. Cấu trúc chương trình mới có những điểm khác chương trình cũ:. 4 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Chương trình cũ chia thành hai giai đoạn rõ rệt, lớp 6 và 7 học các chuẩn mực đạo đức, lớp 8 và 9 học các chuẩn mực pháp luật. Đó là điều bất hợp lí vì giữa đạo đức và pháp luật có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ và tác động lẫn nhau, học sinh cần đồng thời nắm vững hai chuẩn mực đó để có thể vận dụng trong cuộc sống. Vì vậy, chương trình mới bố trí cho học sinh học phần đạo đức ở học kỳ I, phần pháp luật ở học kỳ II trong tất cả các lớp, đảm bảo ở lớp nào học sinh cũng được học cả hai chuẩn mực của cả hai lĩnh vực trên và lĩnh hội được những phương thức ứng xử cần thiết nhất của người c«ng d©n trong x· héi. - Trong chương trình cũ, nội dung không chia thành các chủ đề, còn trong chương trình mới, ở mỗi lĩnh vực nội dung đều chia thành các chủ đề. Chương trình có 8 chủ đề đạo đức và 5 chủ đề pháp luật, được bố trí xuyên suốt ở tất cả các lớp. VÒ cÊu tróc néi dung tõng bµi trong SGK míi còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c so víi SGK GDCD cũ. Nếu như trước đây ở SGK cũ mỗi bài chỉ có cấu trúc 2 phần : phần th«ng tin vÒ kh¸i niÖm kÕt hîp víi mét sè c©u hái t×m hiÓu vµ phÇn bµi tËp, th× nay SGK mới có cấu trúc phong phú hơn với 3 phần: Phần 1 đặt vấn đề (là các tình huống, câu chuyện, thông tin, sự kiện phong phú mang tính thực tiễn cao ) có liên quan đến nôị dung bµi häc, phÇn 2 néi dung bµi häc ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch ng¾n gän, xóc tÝch gióp häc sinh dÔ häc, dÔ nhí, phÇn 3 bµi tËp víi sù ®a d¹ng cña c¸c d¹ng bµi tËp tõ nhËn biÕt, th«ng hiÓu, t×nh huèng,gióp häc sinh luyÖn tËp vµ cñng cè n¾m ch¾c bµi häc tõ nhiều phương diện. Với chương trình SGK cũ nội dung còn nặng về lý thuyết, ít thực hành và vận dụng thì giáo viên chủ yếu sử dụng là phương pháp thuyết trình với mục đích truyền thụ một cách máy móc, đầy đủ nhất các đơn vị kiến thức (các khái niệm) mang tính áp đặt giáo điều tới học sinh. Học sinh thụ động lĩnh hội các đơn vị kiến thức mà không được thùc hµnh vËn dông hay thÓ hiÖn chÝnh kiÕn cña m×nh, thËm chÝ cßn ch­a hiÓu, hiÓu chưa sâu hoặc hiểu sai khái niệm. Điều này dẫn đến học sinh cảm thấy nhàm chán, không thiết tha, mặn mà với môn học nói gì đến việc hình thành tình cảm, niềm tin và thói quen hành vi phù hợp với các chuẩn mực đạo đức và pháp luật đặt ra trong cuộc sèng.. 5 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Qua việc nắm bắt cấu trúc chương trình, tôi nhận thấy đối với môn học này đòi hỏi người giáo viên giảng dạy phải có trách nhiệm cao, có năng lực tổ chức các hoạt động học tập trong và ngoài giờ học, đặc biệt là sự hiểu biết xã hội và vốn sống thực tế. Từ đó giáo viên chủ động xây dựng các phương pháp và đa dạng hoá phương pháp dạyhọc cả một chương trình luôn gắn với thực tiễn cuộc sống của học sinh. II.®iÒu kiÖn thùc hiÖn trong giê d¹y sö dông kiÕn thøc thùc tiÔn cho häc sinh: Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học gắn với thực tiễn cuộc sống,thường cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ sau: 1. Nghiªn cøu vµ bæ sung néi dung bµi häc: Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ bµi häc, ë kh©u so¹n gi¶ng gi¸o viªn cÇn bæ sung c¸c thông tin tư liệu thực tế có liên quan , những sự kiện đạo đức pháp luật hàng ngày, tình hình thực hiện pháp luật ở địa phương, cộng đồng ; bổ sung các thông tin, số liệu mang tính cập nhật, mới mẻ như các điều luật sửa đổi, những quy định cụ thể của luật, các pháp lệnh, thông tư hay tình hình thực tế học sinh, tập thể học sinh nhà trường về việc thực hiện các kỷ luật về đạo đức, pháp luật hàng ngày như thế nào.... Việc làm đó làm cho nội dung bài học không khô khan, xa rời thực tiễn, xa lạ đối với học sinh mà nó biến thành những nội dung thiết thực, sống động, gắn với cuộc sống hàng ngày trong nhà trường, trong gia đình và ngoài xã hội. Đây là việc làm thiết thực và có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi bài giảng. Ngoµi ra tuú thuéc vµo tõng bµi häc, nh»m t¹o sù phï hîp cho tiÕn tr×nh bµi gi¶ng với các phương pháp đặc trưng, giáo viên có thể thay đổi thứ tự các phần để tránh sự dập khuôn máy móc. Ví dụ ở mỗi bài đều có 3 phần là đặt vấn đề, nội dung bài học và bài tập , giáo viên có thể thay đổi thứ tự đó bằng cách đưa bài tập ở phần bài tập lên phần đặt vấn đề như một bài tập tình huống có vấn đề để phục vụ việc khai thác nội dung bài häc. 2. §æi míi c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc: Muèn lµm tèt viÖc gi¸o dôc häc sinh th«ng qua m«n GDCD g¾n víi thùc tiÔn cuộc sống, chúng ta phải đặc biệt chú trọng đến khâu tạo ra nhiều hình thức tổ chức dạy häc cho giê häc m«n nµy. XuÊt ph¸t tõ c¬ 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> sở lý luận:Đổi mới phương pháp gắn liền với đổi mới hình thức tổ chức dạy học, trong dạy học phải tăng cường tính tương tác, tính chất đối thoại, tính chất hoà nhập của các quan hÖ. Häc sinh ë løa tuæi nµy cã thÓ tham gia nhiÒu nhãm x· héi, nh­ nhãm häc tËp trên lớp, học trong giờ ngoại khoá, học ở nhóm, tổ, nhóm Đội, nhóm tại địa bàn nơi ở; có nhóm chính thức do nhà trường hay đoàn TNCS tổ chức, nhưng cũng có nhóm không chÝnh thøc. V× vËy trong qu¸ tr×nh d¹y häc gi¸o viªn cÇn vËn dông linh ho¹t c¸c lo¹i nhóm này để đảm bảo tính tối ưu và hiệu quả giáo dục. A.K Macarenco đã từng nói:Một tập thể trẻ em được đặt vào những điều kiện sư phạm lành mạnh có thể phát triển lên tầm cao hoàn toàn không thể đoán trước được.Trong các hình thức này, hình thức cao nhất là sự tự giáo dục. Lúc này, chủ thể giáo dục đã chiếm lĩnh được, làm chủ được những mục tiêu, phương pháp, phương tiện mà xã hội, nhà trường, tập thể, nhóm đã giáo dục mình và chuyển những điều đã chiếm lĩnh được thành của mình để hoàn thiÖn nh©n c¸ch vµ lÜnh héi nh÷ng c¸i míi. 3.Phát huy sự tích cực,chủ động,sáng tạo gắn với thực tế cuộc sống của học sinh: Căn cứ vào nội dung chương trình SGK môn GDCD, qua thực tế giảng dạy, tôi thấy quá trình vận dụng việc đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo gắn với thực tế cuộc sống của học sinh trong môn học cần có được những dÊu hiÖu sau: a.Cần tạo sự tác động qua lại giữa vốn kinh nghiệm sống đã có của bản thân học sinh với các yêu cầu, chuẩn mực đạo đức và pháp luật đặt ra: Học sinh THCS đã có vốn kinh nghiệm sống tương đối phong phú, trong đó có những kinh nghiệm ứng xử được tích luỹ qua môn đạo đức ở bậc tiểu học. Đó chính là cơ sở giúp các em lĩnh hội tốt các chuẩn mực đạo đức và pháp luật ở THCS . Vì vậy trong qu¸ tr×nh d¹y- häc m«n GDCD, gi¸o viªn cÇn dÉn d¾t vµ khai th¸c cho ®­îc nh÷ng kinh nghiệm sống đã có của học sinh. Trong tiết dậy, giáo viên có thể đưa ra các tình huống đạo đức, pháp luật nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày có dấu hiệu trái ngược nhau để học sinh dựa vào vốn kinh nghiệm sống của mình để đưa ra nhận xét, lý giải. VD: khi d¹y bµi : “Trung thùc”, gi¸o viªn ®­a ra t×nh huèng : - Bạn An nhiều lần nói dối bố mẹ xin tiền đóng học để đi chơi điện tử. 7 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Một lần ở nhà trông nhà khi bố mẹ đi làm, Lan phát hiện có một người lạ mặt đến hỏi thăm về gia đình ông B bên hàng xóm xem có ai ở nhà không. Phát hiện có những dấu hiệu khả nghi, Lúc đó mặc dù biết nhà ông B không có người ở nhà nhưng Lan vẫn nói là có người ở nhà. Em cã nhËn xÐt g× vÒ hµnh vi cña hai b¹n trong hai t×nh huèng trªn ? Cã b¹n nói hành vi của Lan là thiếu trung thực, em có đồng tình không ? Vì sao ? Làm như vậy trong thực tế, tôi đã tạo cho tiết học không khí tranh luận sôi nổi. Trong tiÕt häc, häc sinh tù gi¸c, tÝch cùc tham gia vµo viÖc tù khai th¸c vµ lÜnh héi kiÕn thøc néi dung bµi häc. b. Giờ dạy phải có tính vấn đề cao về nội dung để thu hút sự chú ý, tạo tính tích cùc häc tËp cña häc sinh: Môn GDCD ở THCS, vấn đề bào trùm là mâu thuẫn giữa trình độ nhận thức, kinh nghiệm ứng xử hàng ngày của học sinh và các chuẩn mực đạo đức, pháp luật được đặt ra trong mỗi bài học. Vấn đề trong mỗi bài học phải cao hơn trình độ đã có của học sinh, đủ sức giữ vai trò thu hút trí tuệ, tình cảm của học sinh mà dẫn dắt hoạt động của các em. Trong vấn đề, những tri thức, kỹ năng, mẫu hành vi ứng xử, những tình huống đạo đức, pháp luật có tác dụng kích thích học sinh suy nghĩ, phán đoán, lựa chọn cho được phương án xử lý. Thông qua đó, học sinh sử dụng vốn kinh nghiệm sống của mình để giải quyết các vấn đề và trong quá trình tìm tòi sẽ dẫn đến sự thay đổi kinh nghiệm khi c¸c em tù gi¸c chÊp nhËn nh÷ng b»ng chøng vµ lËp luËn hîp lý, x¸c thùc. c.§­a ra c¸c t×nh huèng thùc tÕ trong cuéc sèng hµng ngµy: GV cần đưa ra các tình huống thực tế đang diễn ra hàng ngày ở lớp, ở trường, trong gia đình hoặc ngoài xã hội liên quan đến nội dung bài học mà học sinh dễ bắt gặp nhất để học sinh đưa ra ý kiến, lập trường cuả mình về một chuẩn mực, một vấn đề đạo đức hay pháp luật nào đó. Tổ chức chia nhóm cho học sinh thảo luận trong tiết dạy về một tình huống, một vấn đề học sinh có những ý kiến khác nhau, thậm chí trái ngược nhau, tạo ra sự lập luận, lý giải tranh cãi, thể hiện rõ thái độ, chính kiến của mỗi em. Trong quá trình làm như vậy đã tạo cho học sinh cơ hội giao lưu, trao đổi, cọ xát giữa c¸c c¸ nh©n víi c¸ nh©n, nhãm nµy víi nhãm kh¸c. Nhê vËy mµ häc sinh chiÕm lÜnh. 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> được các giá trị đạo đức, pháp luật, lối sống văn hoá một cách bền vững phù hợp với thùc tÕ cuéc sèng hiÖn nay. d.T¹o kh«ng khÝ tiÕt häc thËt d©n chñ, cëi më, hÊp dÉn, giµu c¶m xóc, giµu tÝnh nh©n v¨n: Trong giê d¹y- häc tÊt c¶ c¸c m«n häc nãi chung vµ m«n GDCD nãi riªng, chóng ta cÇn chó ý t¹o cho ®­îc kh«ng khÝ tiÕt häc thËt d©n chñ, cëi më, hÊp dÉn, giµu c¶m xúc, giàu tính nhân văn để kích thích, khơi dạy hứng thú, sự nhiệt tình sẵn có ở mỗi học sinh THCS cho mçi tiÕt häc. Trong giê d¹y m«n GDCD, t«i lu«n coi träng vµ ph¸t huy tính dân chủ, thực hiện giờ dạy dựa trên mối quan hệ bình đẳng, thiện chí và tham gia hoạt động như mọi học sinh. Tôi luôn đặt mình vào vị trí của học sinh để tham gia mọi hoạt động cùng học sinh, dẫn dắt, gợi mở một cách khéo léo nhằm động viên, cổ vũ và lôi kéo các em vào hoạt động học tập, đặc biệt là những học sinh nhút nhát, học sinh học yÕu. Víi c¸ch lµm nµy, kh«ng khÝ líp häc lu«n s«i næi, tho¶i m¸i, häc sinh c¶m thÊy tù tin, tích cực chủ động tranh luận để chiếm các chuẩn mực đạo đức, pháp luật phù hợp với chuẩn mực mà xã hội đặt ra. Thực hiện theo phương pháp này học sinh thấy bản thân mình cũng góp phần vào việc khặng định các giá trị đạo đức, pháp luật làm cho các em cñng cè vµ bæ sung thªm vµo vèn kinh nghiÖm trong qóa tr×nh häc tËp ; gãp phÇn t¹o cho các em niềm tin trong việc tự xác định hành vi ứng xử trong và ngoài nhà trường. III.Những phương pháp cơ bản dạy- học môn GDCD gắn với thùc tiÔn cuéc sèng cña häc sinh: Quan điểm chung trong quá trình sử dụng phương pháp dạy học môn GDCD gắn với thực tế cuộc sống của học sinh, tôi luôn lấy học sinh (những con người thường được xem là những đứa trẻ, những học trò) vào vị trí người công dân. Thực sự học sinh đang là những công dân (vị thành niên) giáo dục các chuẩn mực đạo đức, pháp luật không phải chỉ là công việc của người lớn mà còn là công việc của chính họ. Trong SGK, c¸c t¸c gi¶ gäi hä lµ “c«ng d©n- häc sinh” (nh÷ng c«ng d©n ®ang ®i häc) lµ hµm ý như vậy. Học sinh đang sống trong các chuẩn mực đạo đức và pháp luật, và đang tiến sâu vào các quan hệ đạo đức, pháp luật trong đời sống xã hội. Học sinh cần đựơc nhìn nhận các vấn đề của nhà nước, của xã hội với tư cách người công dân, chứ không phải là họ tìm hiểu “công việc của người lớn” để mai sau họ trở thành người lớn. 9 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Chính vì vậy vấn đề đặt ra hiện nay là dạy học nói chung và dạy- học môn GDCD nãi riªng cÇn g¾n víi thùc tiÔn cuéc sèng. ViÖc d¹y- häc g¾n víi thùc tiÔn cuéc sèng ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých: - Giúp học sinh củng cố, khắc sâu kiến thức đã học. - RÌn luyÖn ®­îc nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt trong cuéc sèng còng nh­ kÜ n¨ng ph©n tÝch, giao tiÕp øng xö, kÜ n¨ng thÝch øng gãp phÇn ph¸t triÓn n¨ng lùc. - H×nh thµnh, ph¸t triÓn niÒm tin trong s¸ng lµnh m¹nh, ph¸t triÓn c¸c phÈm chÊt tâm lí, cuộc sống tinh thần, hình thành lí tưởng sống đúng đắn. - Trùc tiÕp gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, thực hiện mục tiêu CNH, HĐH đất nước. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc m«n GDCD g¾n víi thùc tiÔn cuéc sèng cña häc sinh, chúng ta nên cho học sinh vận dụng từ đơn giản đến phức tạp dần. Đầu tiên có thể lí giải, phân tích các tình huống, các bài tập trong SGK, sau đó hướng dẫn các em tìm các tình huống đạo đức, pháp luật ở lớp, ở trường, trong gia đình ngoài xã hội hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng có liên quan đến nội dung bài học và lí giải các hiện tượng đó. ở mức độ cao hơn học sinh có thể đưa ra những đánh giá, nhận xét về bản thân hoặc người khác và tự đề ra giải pháp phát huy mặt tốt, khắc phục mặt chưa tốt. Ngoài ra giáo viên cần hướng dẫn học sinh trực tiếp tham gia vào các hoạt động lao động, hoạt động chính trị xã hội do trường, địa phương tổ chức. 1.Sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy - học Cấu trúc chương trình môn GDCD có 8 chủ đề đạo đức và 5 chủ đề pháp luật. ở mỗi chủ đề đạo đức hay pháp luật người giáo viên cần vận dụng linh hoạt các phương pháp cho phù hợp với từng chủ đề.. a.Với các chủ đề pháp luật: Chóng ta cã thÓ tiÕn hµnh nh­ sau: - Trước hết, khi nêu ra các quy định của pháp luật, cần chỉ rõ điều đó xuất phát từ thực tế nào, và nó là thế nào trong thực tế, nhất là thực tế địa phương. VD: c«ng d©n cã quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ, nh­ng t¹i sao ph¸p luật lại quy định những trường hợp bắt giữ, giam người: Điều này có cơ sở thực tế 10 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> nh­ thÕ nµo ? Cho HS xem mét lÖnh b¾t gi÷ lµm vÝ dô. Khi dËy vÒ t«n träng tµi s¶n nhà nước và lợi ích công cộng, cần chỉ rõ ở chỗ nào (thôn, xóm, địa phương nào) có nh÷ng hµnh vi tèt, xÊu nh­ thÕ nµo. Ngoµi ra chóng ta cã thÓ sö dông bµi tËp ®iÒu tra thực tế địa phương, đây là một dạng rất tích cực, có tác dụng nhiều mặt (vừa gắn víi thùc tÕ, võa lµ thùc hµnh) . Cã rÊt nhiÒu c¬ héi cho häc sinh lµm bµi tËp d¹ng nµy: Điều tra về nạn tảo hôn, về tự do tín ngưỡng và tôn giáo, về tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại, về tệ nạn xã hội, về quyền trẻ em, về các di tích lịch sử, di sản văn hoá. Mçi lÇn cã thÓ cho nhiÒu bµi tËp kh¸c nhau, sö dông cho tõng nhãm häc sinh ë c¸c ®iÓm d©n c­ kh¸c nhau. Häc sinh trong cïng mét ®iÓm d©n c­ cã thÓ cïng lµm mét bµi, cã thÓ mçi em mét bµi kh¸c nhau. Mçi bµi chØ nªn cã mét hai yªu cÇu, kh«ng nªn bao gồm quá nhiều yêu cầu trong một phiếu. Bên cạnh đó, chúng ta có thể cho học sinh thùc hiÖn “PhiÕu pháng vÊn”, ®©y còng lµ mét d¹ng cña ®iÒu tra thùc tÕ . VD: Cho häc sinh pháng vÊn c¸c nh©n viªn qu¶n lÝ ®­êng giao th«ng vÒ tÇm quan trọng, về các vi phạm về bảo vệ đường giao thông; phỏng vấn các đại biểu HĐND (được bầu ra như thế nào, những công việc của đại biểu, việc liên hệ giữa đại biÓu vµ cö tri). Trong quá trình liên hệ thực tế, giáo viên thường gặp phải tình thế khó khăn . Nếu chØ nªu ra nh÷ng thùc tÕ tÝch cùc th× bµi häc sÏ xu«i chiÒu, mµ nªu nh÷ng thùc tÕ tiªu cực thì ngại bị đánh giá là nói xấu chính quyền, nhất là đối với cán bộ địa phương. Song đã liên hệ thực tế thì phải chân thực, đúng như nó có, không xuyên tạc, không cường ®iÖu, tøc lµ t«n träng thùc tÕ kh¸ch quan. ChØ nh­ vËy bµi gi¶ng míi cã søc thuyÕt phôc người học. Vì vậy việc liên hệ vào thực tế phụ thuộc vào thế giới quan khoa học của giáo viên trong khi đánh giá thực tế. Khi nêu ra thực tế yếu kém và tiêu cực, nếu giáo viên có thái độ thiện chí, có ý thức trách nhiệm, phân tích rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan và chỉ ra phương ph¸p kh¾c phôc th× ch¼ng nh÷ng kh«ng g©y ra ®iÒu g× bÊt lîi mµ cßn cã søc thuyÕt phôc học sinh, thúc đẩy động cơ hành động tích cực của họ, thúc đẩy họ tìm đến các chuẩn mực pháp luật. Bài giảng chỉ có thể bị đánh giá không tốt khi người giảng tỏ ra thiếu trách nhiệm, ba hoa, tự cao tự đại, sử dụng những thông tin xuyên tạc hoặc những tin đồn không có căn cứ. 11 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo dục pháp luật có kết quả khi học sinh được lôi cuốn vào các hoạt động tự quản trong xã hội, học sinh trực tiếp tham gia vào cải thiện bộ mặt của đời sống pháp luật ở địa phương. Trong giờ dạy pháp luật trên lớp cần hướng dẫn học sinh từng mặt cụ thể vào từng hoạt động đó . Sau đó có thể hướng dẫn học sinh thực hành thông qua một số tình huống mà giáo viên đã chuẩn bị, vì thực tế không thể sau mỗi tiết giáo viên lại đưa học sinh đi thực hành mà là một khâu khác-các hoạt động ngoài giờ lên lớp, ngoài trường. Để hướng dẫn học sinh thực hành, mỗi bài giáo viên cần chỉ rõ cho học sinh : néi dung thùc hµnh (lµm g×), thùc hµnh vµo lóc nµo , ë ®©u, vµ kinh nghiÖm khi thùc hành. Như vậy là yêu cầu phải hướng dẫn một cách rất cụ thể, sát với điều kiện cụ thể của học sinh và địa phương.. b.Với các chủ đề đạo đức: Trong quá trình vận dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cần tập trung vào những hoạt động và những vấn đề gần gũi với cuộc sống thực và liên quan trực tiếp đến học sinh có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức, những tình huống đạo đức. VD: Khi d¹y bµi “Trung thùc” ngay tõ kh©u vµo bµi gi¸o viªn cã thÓ ®­a häc sinh nhập cuộc vào vấn đề của bài học thông qua một số tình huống : - Hiện nay ở trường ta trong các giờ kiểm tra cá biệt vẫn còn một số học sinh gië vë, gië s¸ch ra chÐp bµi, lµm hé bµi cho b¹n. - Häc sinh viÕt giÊy xin phÐp nghØ häc víi lý do lµ èm, nh­ng thùc tÕ lµ nghØ học để đi chơi điện tử. - Bao che thiếu sót, khuyết điểm cho bạn giúp đỡ mình - Nói dối bố mẹ là đi học thêm để đi chơi. Nhờ đó, các em thấy rõ nội dung và hoạt động dạy học đạo đức là gần gũi, thiết thực đối với bản thân, chứ không phải cái gì xa lạ đối với mình. Vì thế, các em có thể vận dụng được những điều đã học vào cuộc sống hàng ngày của mình (trung thực, dũng cảm, lễ độ) Trong qúa trình giáo dục, học sinh vừa là đối tượng của dạy (cũng như của giáo dục), nhưng đồng thời, rất cơ bản, các em lại là chủ thể nhận thức (cũng như chủ thể tự giáo dục). Do đó quá trình vận dụng 12 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, chúng ta cần nhấn mạnh những cái gì mà học sinh cần học hơn là những cái mà chúng ta cần dạy; nói khác đi là quan tâm đến nhu cầu, nguyện vọng của các em về đời sống đạo đức trong sự thống nhất với nhu cầu, nguyện vọng của xã hội đối với những phẩm chất, bổn phận đạo đức cần hình thành ở học sinh. Bên cạnh đó cần phát triển ở các em năng lực phê phán; biết tiếp thu những giá trị đạo đức tốt đẹp; biết đưa ra và bảo vệ ý kiến của mình về một vấn đề đạo đức nào đó. Song các em cũng sẵn sàng thay đổi ý kiến của mình trứơc những chứng cớ và lập luận hợp lý; đồng thời lại có năng lực nhận ra, phản đối những cái đi ngược lại những giá trị đạo đức nói chung, những phẩm chất và bổn phận đạo đức nói riêng. Đối với các chuẩn mực đạo đức đòi hỏi phải tích cực làm hơn là nghe, chỉ đọc, chỉ nói về các phẩm chất và bổn phận đạo đức; nói khác đi, cần yêu cầu và tạo điều kiện cho học sinh vận dụng những điều đã học về phẩm chất, bổn phận đạo đức để không những biết nhận xét, đánh giá hành vi của mình, của người khác mà quan trọng nhất, đó là các em phải chuyển hoá tự giác những điều đã học thành hành vi và thói quen hành vi đạo đức cần thiết. Vì vậy, đòi hỏi học sinh tránh được một cách có ý thức tình trạng đạo đức suông, đạo đức giả ; nói về phẩm chất, bổn phận đạo đức thì rất hay, nhưng trên thực tế, không có những hành vi đạo đức tích cực. Từ đó định hướng và tạo cơ hội cho các em biết được những tri thức về phẩm chất và bổn phận đạo đức thành hành vi và thói quen trong cuộc sống hµng ngµy. 2.Cách tiến hành một số phương pháp cụ thể: a. Phương pháp sắm vai : Đây là phương pháp trong đó, học sinh “sắm vai” các nhân vật theo yêu cầu của tình huống đạo đức hay pháp luật nào đó, và cũng “biểu diễn” nhằm giải quyết tình huống này trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em. Phương pháp này được tôi sử dụng phổ biến trong các tiết dạy như sau: - Chọn một chủ đề, VD : “Giữ gìn và bảo vệ di sản văn hoá, Pháp luật và kỷ luật” . ở đây có điều chú ý là chủ đề được lựa chọn có liên quan đến những tình huống đạo đức, pháp luật nhất định . Với chủ đề đã chọn, có thể xây dựng thành kịch bản hoặc còng cã thÓ kh«ng x©y dùng thµnh kÞch b¶n nh»m ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña häc sinh đến cao độ. 13 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TH1: Khi đang cùng mọi người tham quan di tích Côn Sơn, An và Tùng đã có hành vi bẻ cành thông, vứt rác bừa bãi, viết vẽ, kí tên lên tường đá của khu di tích. TH2: Bình là một học sinh cá biệt của lớp. Thường ngày, Bình vẫn đến lớp muộn, rồi không có khăn quàng, phù hiệu, không sơ-vin . Hằng(tổ trưởng)đã nhiều lần nhắc nhở Bình, nhưng không những không thay đổi mà Bình còn có nhứng lời nói khiếm nhã đối với Hằng. - Lùa chän c¸c vai cho phï hîp - Hướng dẫn “diễn viên chuẩn bị vai (chú ý nêu rõ những yêu cầu cần đạt) - Bắt đầu “biểu diễn” (hoặc theo kịch bản cho trước, hoặc không theo kịch bản định sẵn) Khi dạy bài “Khoan dung” GV có thể cho HS đóng vai tình huống khi mối bất hoµ xuÊt hiÖn vµ c¸ch øng xö thÓ hiÖn lßng khoan dung. §Ó dÔ thùc hiÖn, GV gîi ý vÝ dụ: Lan giận Hạnh vì cho rằng Hạnh đã nói xấu mình. Nếu em là Hạnh, em sẽ ứng xö nh­ thÕ nµo ? (HS th¶o luËn x©y dùng t×nh huèng, kÞch b¶n, ph©n vai vµ thÓ hiÖn) - Cuối cùng giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận, đánh giá, nhận xét và rút kinh nghiÖm. b. Phương pháp thảo luận nhóm: - Giáo viên giới thiệu chủ đề cuộc thảo luận hoặc trình bày tình huống vấn đề mà cuéc th¶o luËn sÏ nh»m vµo. VD: chủ đề đọc và thảo luận truyện : Tết ở làng trẻ em SOS Hà Nội (GDCD 6) - Nêu các câu hỏi về chủ để : + TÕt ë Lµng trÎ em SOS diÔn ra nh­ thÕ nµo ? + Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng cña trÎ em thÓ hiÖn trong truyÖn trªn ? - Chia líp thµnh nh÷ng nhãm nhá (tõ 5- 6 em) - C¸c nhãm tiÕn hµnh th¶o luËn vµ ghi tãm t¾t kÕt qu¶ th¶o luËn ra giÊy - Đại diện nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm trước lớp. - Các nhóm trao đổi ý kiến , bổ sung - GV tóm tắt các ý đúng và kết luận. c.Phương pháp giải quyết vấn đề : 14 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Phát hiện vấn đề : Đây là bước đầu tiên hết sức quan trọng . Trong bước này, cần xác định được các chi tiết: + Những điều gì có liên quan đến vấn đề ? + Vấn đề xảy ra trong điều kiện nào ? + Vấn đề xảy ra khi nào ? + Vấn đề xảy ra ở đâu ? (trong trường, ngoài trường, ở gia đình hay ngoài cộng đồng) + Nội dung và tính chất của vấn đề: Thể hiện ở mức độ của vấn đề (phức tạp, trầm trọng hay đơn giản), ở mối quan hệ giữa các thành viên trong vấn đề. - Đặt HS vào hoàn cảnh phải giải quyết vấn đề - Giúp HS tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến vấn đề, trong đó phải phân tích được các mặt trái của vấn đề, xác định được ai là người phải chịu trách nhiệm. - Thảo luận nêu lên những cách giải quyết vấn đề. Cần đề ra được các phương án khác nhau để giải quyết vấn đề. - Phân tích ưu, nhược điểm của các giải pháp. - Quyết định chọn những giải pháp đúng đắn và lập kế hoạch thực hiện. VD: Vấn đề đặt ra là: - T¹i sao trong thanh thiÕu niªn hiÖn nay cã mét sè nghiÖm hót ma tóy ? - Gi¶ sö trong líp, cã b¹n nghiÖn mµ tuý th× em sÏ lµm g× ? Líp ta sÏ lµm g× ? d.Phương pháp tổ chức trò chơi: Phương pháp này có rất nhiểu ưu điểm, như: - Tăng cường khả năng chú ý của học sinh - Nâng cao hứng thú cho người học, góp phần giải trừ mệt mỏi, căng thẳng trong giê häc. - T¨ng kh¶ n¨ng giao tiÕp gi÷a c¸c HS vµ gi÷a GV víi HS. VD: Trß ch¬i vÒ an toµn giao th«ng: Trß ch¬i nµy cã thÓ tæ chøc khi d¹y bµi “Thùc hiÖn trËt tù an toµn giao th«ng”. Cã thÓ ch¬i theo nhãm hoÆc c¶ líp, tuú ®iÒu kiÖn cña líp häc. C¸ch ch¬i: - Mỗi nhóm cử 1 HS đóng vai cảnh sát giao thông. 15 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - HS trong nhóm lần lượt đóng vai người đi đường (đi bộ, đi xe đạp, điều khiển xe c¬ giíi…) - Khi cảnh sát giao thông đưa mỗi biển báo ra thì người đi đường tiến lên, đứng yªn hay lïi l¹i (theo quy ­íc vµ ý nghÜa biÓn b¸o giao th«ng) Khi d¹y bµi cã néi dung ph¸p luËt cã thÓ tæ chøc cho HS ch¬i trß ch¬i §Õn trung t©m t­ vÊn ph¸p luËt C¸ch ch¬i : - Mỗi nhóm cử 1 HS tham gia đóng vai các “Luật sư của trung tâm tư vấn pháp luËt. - Mỗi HS trong lớp chuẩn bị câu hỏi có liên quan đến nội dung bài học để hỏi các luËt s­. - Khi các công dân nêu ra các câu hỏi, các “luật sư có thể trao đổi tìm đáp án và cử đại diện trả lời. e.Phương pháp đề án: Để có được một đề án tốt, HS cần : - Xác định mục tiêu trong đầu - Nói lên cách đạt mục tiêu đó như thế nào ? - Xác định xem cần phải kết hợp với những ai. - Xác định các bước trong việc thực hiện đề án. - Thời gian thực hiện đề án - Triển khai thực hiện đề án - Đánh giá đế án: + Các em đã đạt đựơc những gì ? + Các em đã học được điều gì ? + Những người tham gia khác đã học được điều gì ? VD: có thể cho HS tham gia thiết kế và thực hiện các đề án sau: Khi dạy bài Đoàn kết, tương trợ, GV cho HS xây dựng đề án hoạt động nhằm gióp nhau trong häc tËp vµ cuéc sèng nh­: tæ chøc trång rau, nu«i gµ, thu phÕ liÖu để bán lấy tiền giúp các bạn nhà nghèo trong lớp. 16 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Dạy bài “Biết ơn cho HS thực hiện đề án tu sửa, làm đẹp nghĩa trang liệt sĩ quê nhà; đề án giúp các gia đình thương binh liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng. Dạy bài “Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên cho HS thực hiện đề án làm sạch trường lớp, đường làng, ngõ xóm VD: GV hướng dẫn học sinh xây dựng kế hoạch. - Tên hoạt động : Thu phế liệu bán lấy tiền đề giúp đỡ các bạn nghèo - Néi dung: TiÕn hµnh thu gom c¸c lo¹i phÕ liÖu, nh­ : giÊy vôn, s¾t vôn, chai lä.. - BiÖn ph¸p thùc hiÖn: TiÕn hµnh tuyªn truyÒn, phæ biÕn s©u réng vÒ ý nghÜa cña hoạt động tới tất cả các bạn đội viên trong toàn liên đội, giao chỉ tiêu cho từng đội viên, cho từng chi đội. thường xuyên đôn đốc các chi đội thực hiện một cách tích cực; phối kết hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường như : Hội phụ nữ, Đoàn thanh niªn. - Thời gian thực hiện hoạt động: tiến hành trong tháng 9-10 học kỳ I của năm häc - Địa điểm tiến hành: Thu gom tại phòng Đoàn - Đội của nhà trường - Người phụ trách: Bạn liên đội trưởng-chỉ đạo chung, kết hợp với các chi đội trưởng của các chi đội - Người tham gia: Toàn thể đoàn viên, đội viên của nhà trường. g.Phương pháp nêu gương: Một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương sống. Trong qúa trìng gi¸o dôc nãi chung vµ d¹y häc m«n GDCD nãi riªng kh«ng thÓ chØ dùa vµo lêi nãi vµ t­ tưởng. Những tấm gương về hành động và hành vi đạo đức, pháp luật của những người khác trong xã hội có ý nghia to lớn. Vì vậy nêu gương tích cực là một phương pháp giáo dôc cã hiÖu qu¶ cao. ý nghĩa của phương pháp nêu gương tích cực đối với việc giáo dục là ở chỗ học sinh có khuynh hướng bắt chước và làm theo những hành vi và hành động mà các em cho lµ cã ý nghÜa vµ cã t¸c dông cñng cè gi¸ trÞ cña b¶n th©n. Thùc tÕ trong x· héi hiÖn nay bên cạnh những biểu hiện tiêu cực đương bị xã hội lên án, đã và đang xuất hiện nhiều tấm gương tích cực của con người Việt Nam năng động, sáng tạo, vươn lên chiến th¾ng nghÌo khæ, bÖnh tËt, dèt n¸t, chiÕn th¾ng nguy c¬ tôt hËu... 17 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Khi sử dụng phương pháp nêu gương trong dạy- học cần lựa chọn các tấm gương qua đó học sinh có thể nhận thức một cách toàn diện lý tưởng đạo đức mới, lý tưởng kết hợp với tính tư tưởng và chính trị cao, chiều sâu của tình cảm đạo đức và sự trong sáng của hành vi . Vì vậy ta cần sử dụng không chỉ những tấm gương của những học sinh xuất sắc, những người sản xuất tiên tiến, những chiến sĩ bảo vệ tổ quốc, và các nhân vật trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc mµ cÇn nhÊn m¹nh r»ng trong hoµ b×nh vµ thêi kú “më cöa” hiện nay, khi tình trạng đạo đức đang bị xáo động thì những tấm gương “đời thường” rất cÇn ®­îc coi träng. VD: Tấm gương về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh có một sức mạnh to lớn trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh. Chúng ta có thể tổ chức một số hoạt động như nghiên cứu các tác phẩm của người, tổ chức các buổi nói chuyện, thảo luận để có thể khai thác đầy đủ những nét phẩm chất tốt đẹp của Người. Những tấm gương về những người nông dân rất đỗi bình thường nhưng họ đã có những việc làm phi thường thể hiện tính: Năng động, sáng tạo. - Anh nông dân Nguyễn Đức Tâm (Tỉnh Lâm Đồng) đã chế tạo thành công máy gặt lúa cầm tay, mặc dù anh không học qua một trường kỹ thuật nào. - Bác Nguyễn Cẩm Lũy không qua một lớp đào tạo nào mà bác có thể di chuyển cả một ngôi nhà, cây đa. Bác được mệnh danh là:Thần đèn. - Anh Nguyễn Ngọc Ký mặc dù bẩm sinh với đôi tay tật nguyền không làm việc được, nhưng với ý chí và nghị lực phi thường anh đã dùng chân cầm bút tập viết để học. Và sau này anh Nguyễn Ngọc Ký của chúng ta đã trở thành một thầy giáo ưu tú. - Rồi bạn học sinh A ở trường chúng ta, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn bố mÊt sím, mÑ ®i lÊy chång b¹n ph¶i ë víi bµ néi . Hµng ngµy ngoµi viÖc ®i häc, b¹n còn phải làm rất nhiều việc để phụ giúp bà của mình . Vậy mà suốt 7 năm liền bạn luôn đạt danh hiệu là học sinh giỏi của trường. Chúng ta biết rằng sẽ không có một phương pháp dạy học nào là tối ưu. Vì vậy trong quá trình dạy- học, tôi luôn kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học vừa cổ truyền, vừa hiện đại. Và mục đích cuối cùng là học sinh hiểu bài cả về mặt lý thuyết còng nh­ kh¶ n¨ng vËn dông thùc hµnh. 18 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trªn ®©y t«i võa tr×nh bµy nh÷ng quan ®iÓm chung cïng mét sè h×nh thøc vµ phương pháp tổ chức dạy- học môn GDCD luôn gắn liền với cuộc sống thực tế của học sinh mà bước đầu tôi đã đạt đựơc một số kết quả nhất định trong công tác giảng dạy của m×nh. IV.gi¸o ¸n minh ho¹:. Ngµy so¹n: 26/10 /2011 Ngµy d¹y:08/11 /2011. TuÇn 11 TiÕt 12 – Bµi 8. Năng động sáng tạo (tiÕp theo) i- môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh n¾m ®­îc: 1. VÒ kiÕn thøc: - Giải thích vì sao con người cần có đức tính năng động sáng tạo. 2. VÒ kü n¨ng: - Phân biệt được những biểu hiện của năng động sáng tạo, thiếu năng động sáng tạo, biết đánh giá bản thân và người khác về tính năng động sáng tạo. 3. Về thái độ: - Quý trọng những người sống năng động sáng tạo, ghét thụ động máy móc. Ham thích thể hiện năng động sáng tạo trong mọi việc, mọi hoàn cảnh. ii- néi dung: 1.ý nghĩa của tính năng động sáng tạo trong cuộc sống. 2. Cách rèn luyện tính năng động sáng tạo. III-KÜ n¨ng cÇn gd: KN:giải quyết vấn đề,tình huống,... iV- tài liệu ,phương pháp và phương tiện dạy học: - Những tình huống, ví dụ về năng động sáng tạo. - GiÊy khæ lín, bót d¹. - B¶ng phô. - C¸c t×nh huèng GDCD 9. - Vë bµi tËp GDCD 9. -PP:thảo luận,đàm thoại,... v- các hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là năng động sáng tạo? 3. Bµi míi: * Giới thiệu chủ đề bài mới: 19 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ở tiết trước chúng ta đã tìm hiểu và biết được năng động, sáng tạo là gì và biểu hiện của nó trong cuộc sống. Để hiểu rõ hơn về đức tính này chúng ta tiếp tục học bài h«m nay. * Phát triển chủ đề: - GV ghi ®Çu bµi lªn b¶ng. Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung bài học Hoạt động dạy và học. Ghi b¶ng. ? Em h·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ n¨ng động sáng tạo? biểu hiện của năng động sáng tạo? ? Năng động sáng tạo có ý nghĩa như thÕ nµo trong häc tËp, lao déng vµ cuéc sèng?. 3.ý nghÜa: - Là phẩm chất cần thiết của người lao động. - Giúp con người vượt qua khó khăn. - Nhờ năng động, sáng tạo mà con người lµm nªn nhiÒu k× tÝch vÎ vang, mang l¹i vinh dự cho bản thân, gia đình và cho đất nước.. Hoạt động 2: Thảo luận. Hoạt động dạy và học. Ghi b¶ng. - GV nêu tình huống để HS thảo luận ( - Biệt danh: Tú lười, Tú thụ động, Tú ỷ Có thể cho HS đóng vai qua quá trình lại, Tú vẹt.... chuẩn bị từ tiết trước): Giờ học nhóm, trong khi c¸c b¹n ®ang tËp trung suy nghÜ, tranh luËn vÒ c¸ch gi¶i bµi tËp to¸n thì Tú lại lơ đãng, ngồi ngáp vặt hoặc vẽ lung tung ra giÊy. Khi c¸c b¹n gi¶i to¸n xong, Tó chØ viÖc chÐp l¹i vµo vë. +? H·y quan s¸t tiÓu phÈm do c¸c b¹n đóng và nhận xét hành vi của nhân vật Tú và đặt biệt danh cho Tú? - HS thÓ hiÖn tiÓu phÈm, c¶ líp quan s¸t. - Trao đổi, nhận xét hành vi của nhân vật Tó. Hoạt động 3: Tìm hiểu cách giải quyết vấn đề trong thực tế học tập. Hoạt động dạy và học. Ghi b¶ng. - GV nêu vấn đề: Hiện nay trong HS chúng ta còn có hiện tượng học vẹt, lười suy nghÜ trong häc tËp nªn kÕt qu¶ ch­a cao. Theo em ta nên làm như thế nào để khắc phục hiện tượng đó? - Chia líp thµnh nhiÒu nhãm th¶o luËn. 4- RÌn luyÖn: - RÌn luyÖn tÝnh siªng n¨ng, cÇn cï, ch¨m chØ. - Biết vượt qua khó khăn, thử thách. - Tìm ra cái tốt nhất, khoa học để đạt được mục đích. 20. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>