Giáo án Ngữ văn 6 - Tìm hiểu chung về văn tự sự

<span class='text_page_counter'>(1)</span>8. Tìm hiểu chung về văn tự sự I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. Giúp học sinh: - Nắm được mục đích giao tiếp của tự sự. - Có khái niệm sơ bộ về phương thức tự sự trên cơ sở hiểu được mục đích giao tiếp của tự sự và bước đầu biết phân tích các sự việc trong tự sự. II. CHUẨN BỊ. Bảng phụ viết các sự việc. III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 1. Ổn định lên lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Văn bản là gì? Kể tên các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT *HĐ1 I.Ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự 1. Ý nghĩa của tự sự a. Tìm hiểu VD - Hàng ngày các em có kể chuyện và - Hằng ngày ta thường được nghe nghe kể chuyện không? Đó là những hoặc kể chuyện văn học, chuyện đời chuyện gì? thường, chuyện cổ tích, sinh hoạt. - Khi nghe những yêu cầu và câu hỏi: + Bà ơi! bà kể chuyện cổ tích cho cháu đi! + Cậu kể cho mình nghe, Lan là người như thế nào? Theo em người nghe muốn biết điều - Kể chuyện để biết, để nhận thức về gì và người kể phải làm gì? người, sự vật, sự việc, để giải thích +HS suy nghĩ, trả lời các câu hỏi để khên chê, để học tập. Đối với người nghe là muốn tìm hiểu, muốn trên. biết, đối với người kể là thông báo, cho biết, giải thích... - Kể từng việc cụ thể về tính tình, - Trong trường hợp trên nếu muốn hành động, ý nghĩ, lời nói của Lan. cho mọi người biết Lan là một người - Để bạn hiểu con người, bày tỏ thái bạn tốt, em phải kể những việc như độ về Lan. thế nào về Lan? Vì sao? - Không thể coi là một câu chuyện có. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Nếu người trả lời kể một câu chuyện về An mà không liên quan tới việc thôi học của An thì có thể coi là câu chuyện có ý nghĩa được không? Vì sao? - Vậy tự sự có ý nghĩa như thế nào?. - Văn bản Thánh Gióng kể về ai? Ở thời nào? Kể về việc gì? - Hãy liệt kê các sự việc trước sau của truyện? * GV đưa bảng phụ đã viết sẵn các sự việc. nghĩa được. Vì sai mục đích thể hiện ý nghĩa của tự sự. b. Kết luận Tự sự giúp người nghe hiểu biết về người, sự vật, sự việc. Để giải thích, khen, chê qua việc người nghe thông báo cho biết. 2. Đặc điểm chung của phương thức tự sự a. Tìm hiểu VD - Các sự việc trước sau của truyện TG 1. Sự ra đời của Thánh Gióng. 2. TG biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc. 3. TG lớn nhanh như thổi 4. TG vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt đi đánh giặc. 5. TG đánh tan giặc 6. TG bay về trời 7. Vua lập đền thờ, phong danh hiệu. 8. Những dấu tích còn lại.  Trình bày một chuỗi các sự việc liên tiếp.. - Em thấy các sự việc được sắp xếp và có liên quan đến nhau không? * GV: Các sự việc xảy ra liên tiếp có đầu có cuối, sự việc xảy ra trước là nguyên nhân dẫn đến sự việc xảy ra sau, ta gọi đó là một chuỗi các sự việc. - Chuỗi các sự việc từ đầu đến cuối - Chuỗi các sự việc từ đầu đến cuối dẫn đến kết thúc và có một ý nghĩa trong truyện có ý nghĩa gì? nhất định. - Nếu ta đảo các sự việc thì không - Nếu ta đảo trật tự các sự việc: sự được vì phá vỡ trật tự, ý nghĩa không việc 4 lên trước, sự việc 3 xuống sau đảm bảo, người nghe sẽ không hiểu. cùng có được không? Vì sao? Tự sự phải dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa. - Mục đích của người kể: ca ngợi, - Mục đích của người kể qua các bày tỏ lòng biết ơn. giải thích.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> chuỗi sự việc là gì? - Nếu truyện TG - Tự sự giúp người kể giải thích sự kết thúc ở sự việc 5 thì sao? việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen, chê,.. * GV: Phải có 8 sự việc mới nói lên lòng biết ơn, ngưỡng mộ của nhân dân, các dấu tích nói lên TG dường như là có thật, đó là truyện TG toàn vẹn. Như vậy, căn cứ vào mục đích giao tiếp mà người ta có thể lựa chọn, sắp xếp các sự việc thành chuỗi. Sự việc này liên quan đến sự việc kia  kết b.Kết luận thúc  ý nghĩa đó chính là tự sự. - Qua việc tìm hiểu, em hãy rút ra * Ghi nhớ (sgk) đặc điểm chung của phương thức tự II. Luyện tập sự? Bài 1 * GV: nhấn mạnh những điểm cần Truyện kể diễn biến tư tưởng của lưu ý trong phần ghi nhớ. ông già mang màu sắc hóm hỉnh; kể *HĐ2 theo trình tự thời gian, các sự việc - Đọc câu chuyện và cho biết: trong nối tiếp nhau, kết thúc bất ngờ; thể truyện này, phương thức tự sự được hiện tư tưởng yêu cuộc sống, dù kiệt thể hiện như thế nào? Câu chuyện thể sức thì sống cùng hơn chết. Bài 2 hiện ý nghĩa gì? - Đây là bài thơ tự sự +HS đọc và bàn bạc, phát biểu - Bài thơ kể chuyện bé Mây và mèo +Yêu cầu HS kể miệng câu chuyện con rủ nhau bẫy chuột nhưng mèo tham ăn quá nên đã mắc vào bẫy. trên +Yêu cầu kể: Tôn trọng mạch kể Hoặc đúng hơn là mèo thèm quá đã chuôi vào bẫy ăn tranh phần của trong bài thơ. -Bé mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột và ngủ ở trong bẫy. chuột nhắt bằng cá nướng thơm lừng, - Tuy diễn đạt bằng thơ năm tiếng nhưng bài thơ đã kể lại một câu treo lơ lửng trong cái cạm sắt. -Cả bé, cả mèo đều nghĩ chuột tham chuyện có đầu, có cuối, có nhân vật, chi tiết, diễn biến sự việc nhằm mục ăn nên mắc bẫy ngay. -Đêm, Mây nằm mơ thấy cảnh chuột đích chế giễu tính tham ăn của mèo bị sập bẫy đầy lồng. chúng chí cha, đã khiến mèo tự sa bẫy của chính chí choé khóc lóc, cầu xin tha mạng. mình  Bài thơ tự sự. -Sáng hôm sau, ai ngờ khi xuống bếp xem, bé Mây chẳng thấy chuột, cũng. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> chẳng còn cá nướng, chỉ có ở giữa lồng, mèo ta đang cuộn tròn ngáy khì Bài 3 khò...chắc mèo ta đang mơ. - Văn bản 1 là một bản tin, nội dung +GV hướng dẫn HS làm. kể lại cuộc khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ 3 tại thành phố Huế chiều 3-4- 2002. - Văn bản 2: Đoạn văn "Người Âu Lạc đánh quân Tần xâm lược” là một bài trong LS lớp 6. -Cả hai văn bản đều có nội dung tự sự với nghĩa kể chuyện, kể việc. -Tự sự ở đây có vai trò giới thiệu, tường thuật, kể chuyện thời sự hay LS. 4. Củng cố Tự sự có ý nghĩa như thế nào? Đặc điểm chung của phương thức tự sự? 5. Hướng dẫn về nhà - Học bài, thuộc ghi nhớ. - Hoàn thiện bài tập, làm bài tập 4, 5. - Soạn bài : Sự việc và nhân vật trong văn tự sự. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>