Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 19, 20 - Trường THCS Phả Lại

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 TuÇn 19 - TiÕt 73 V¨n b¶n nhí rõng ( ThÕ L÷) A. Mục tiêu cần đạt: 1 KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ phong trµo th¬ míi . - Chiều sâu tư tưởng yêu nước thầm kín của lớp thế hệ trí thứcTây học chán ghét thực tại, vươn tới cuộc sống tự do. - Hình tượng nghệ thuật độc đáo , có nhiều ý nghĩa của bài thơ “Nhớ rừng”. 2. Kü n¨ng : - NhËn biªt ®­îc t¸c phÈm th¬ l·ng m¹n. - Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn. - Ph©n tÝch ®­îc nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt tiªu biÓu trong t¸c phÈm . 3. Thái đô. - Giáo dục lòng yêu nước qua bài thơ ''Nhớ rừng'', yêu tự do. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ¶nh ch©n dung ThÕ L÷, tËp th¬ míi. - Häc sinh: t×m hiÓu bµi th¬. C. Các hoạt động dạy học: I. Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y: 1-2011 líp 8a1. …. II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Đọc một đoạn thơ trong bài ''Hai chữ nước nhà'' mà em thích. ? §äc thuéc lßng bµi th¬ “ ¤ng §å”.. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: - Giới thiệu bài: Thơ mới lúc đầu dùng để gọi tên 1 thể thơ: thơ tự do. Nó ra đời kho¶ng sau n¨m 1930, c¸c thi sÜ trÎ xuÊt th©n ''T©y häc'' lªn ¸n th¬ cò (th¬ Đường luật khuôn sáo, trói buộc) . Sau thơ mới không còn chỉ để gọi thể thơ tự do mà chủ yếu dùng để gọi 1 phong trào thơ có tính chất lãng mạn tiểu tư sản bét ph¸t (1932 - 1945). ThÕ L÷ lµ nhµ th¬ cã c«ng ®Çu ®em l¹i chiÕn th¾ng cho thơ mới lúc ra quân. Bài thơ ''Nhớ rừng'' có ảnh hưởng vang dội một thời. Hoạt động của thày. Hoạt động của trò I. T×m hiÓu chung (5') - Gi¸o viªn giíi thiÖu ¶nh ch©n dung 1. T¸c gi¶ ThÕ L÷ - Häc sinh quan s¸t ? Em hiÓu g× vÒ ThÕ L÷ - Học sinh đọc chú thích SGK Yªu cÇu häc sinh nªu tiÓu sö, sù - (1907 - 1989) tªn thËt NguyÔn Thø nghiÖp s¸ng t¸c theo SGK. LÔ, quª B¾c Ninh lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo th¬ míi. 2. T¸c phÈm ? VÞ trÝ cña bµi th¬ ''Nhí rõng'' - §©y lµ bµi th¬ tiªu biÓu cña t¸c gi¶, - Gi¸o viªn giíi thiÖu: thÓ th¬ 8 ch÷ lµ t¸c phÈm gãp phÇn më ®­êng cho sù mét s¸ng t¹o cña th¬ míi trªn c¬ së kÕ th½ng lîi cña th¬ míi. thõa th¬ 8 ch÷ (hay h¸t nãi truyÒn - Häc sinh nhËn biÕt thèng) II. §äc - hiÓu v¨n b¶n Ph¹m C«ng §Ýnh .. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 1. §äc (5') - Giáo viên đọc mẫu - Học sinh đọc bài thơ ? Cần đọc bài thơ với giọng như thế - §äc chÝnh x¸c, cã giäng ®iÖu phï nµo cho phï hîp. hîp víi néi dung c¶m xóc cña mçi ®o¹n th¬: ®o¹n th× hµo hïng, ®o¹n uÊt - Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích ức cña häc sinh nhÊt lµ c¸c tõ H¸n ViÖt, - Häc sinh nh¾c l¹i mét sè chó thÝch: ng¹o m¹n, oai linh, s¬n l©m, c¶, ... tõ cæ. ? Bµi th¬ cã mÊy ®o¹n. ? ý mçi ®o¹n. - Gi¸o viªn chèt bè côc * Ba phÇn: + §o¹n 1, ®o¹n 4 + §o¹n 2, ®o¹n 3 + §o¹n 5. 2. Bè côc: (2') - Bµi th¬ cã 5 ®o¹n + §o¹n 1 vµ ®o¹n 4 c¶nh con hæ ë vườn bách thú + §o¹n 2 vµ ®o¹n 3 con hæ ë chèn giang s¬n hïng vÜ + §o¹n 5: con hæ khao kh¸t giÊc méng ngµn. 3. Ph©n tÝch ? T©m tr¹ng cña con hæ khi bÞ nhèt trong cũi sắt được biểu hiện qua những a. Con hổ ở vườn bách thú (đoạn 1 và ®o¹n 4) (11') tõ ng÷ nµo. - Học sinh đọc lại đoạn 1 và 4 ? §ã lµ t©m tr¹ng g×. + GÆm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t + BÞ nhôc nh»n tï h·m * Tâm trạng của con hổ khi nằm trong + Làm trò lạ mắt, đồ chơi  §ang ®­îc tung hoµnh mµ giê ®©y còi s¾t: khæ cùc, nhôc nh·, bÊt b×nh. bÞ giam h·m trong còi s¾t: nçi khæ.  bị biến thành thứ đồ chơi: nỗi nhục + ChÞu ngang bÇy ... bän gÊu ..... cÆp b¸o  bÞ ë chung víi nh÷ng kÎ tÇm thường, thấp kém, nỗi bất bình. ? Hoạt động hiện tại của nó là gì. - N»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua: kh«ng có gì thoát khỏi môi trường tù ? Nh­ng thùc chÊt trong lßng nã chÊt túng nên nó đánh buông xuôi bất lực chøa nh÷ng ®iÒu g×. - Khèi c¨m hên: c¶m xóc hên c¨m kÕt đọng trong tâm hồn, đè nặng, nhức nhèi, kh«ng cã c¸ch nµo gi¶i tho¸t. ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt. + Nghệ thuật: tương phản giữa hình * Nghệ thuật tương phản giữa bên ngoµi bu«ng xu«i vµ c¶m xóc hên c¨m ¶nh bªn ngoµi vµ néi t©m cña con hæ trong lßng con hæ. ? V× sao con hæ cã t©m tr¹ng Êy. - V× nã ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng, ? Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái khao khát tự do. - Hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y nh×n cña con hæ nh­ thÕ nµo. trång... - Dải nước đen giả suối ... - ... mô gò thấp kém; ... học đòi bắt chước  cảnh đáng chán, đáng khinh, đáng ? Vì sao cảnh đó lại ''không đời nào 4 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 thay đổi'' ghÐt. * Cảnh giả dối, tầm thường do con - Tất cả chỉ là người tạo, do bàn tay người tạo nên, đáng chán, khinh, ghét. con người sửa sang, tỉa tót nên nó rất đơn điệu, nhàm tẻ, giả dối, tầm thường chø kh«ng ph¶i thÕ giíi cña tù nhiªn, ? NhËn xÐt vÒ giäng th¬, vÒ nghÖ thuËt m¹nh mÏ, bÝ hiÓm. sö dông tõ ng÷, nhÞp th¬. ? T¸c dông cña nh÷ng biÖn ph¸p Êy. - Giäng th¬ giÔu nh¹i, sö dông mét lo¹t tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp, ng¾t nhÞp * Giäng giÔu nh¹i, liÖt kª, nhÞp ng¾n  thái độ khinh miệt của con hổ. ng¾n, dån dËp  thÓ hiÖn sù ch¸n chường, khinh miệt ? Cảnh vườn bách thú và thái độ của con hæ cã g× gièng víi cuéc sèng, th¸i độ của người Việt Nam đương thời. - Häc sinh th¶o luËn nhãm - Yªu cÇu häc sinh th¶o luËn vµ b¸o + Cảnh tù túng đó chính là thực tại xã c¸o kÕt qu¶, nhËn xÐt héi ®­¬ng thêi ®­îc c¶m nhËn bëi - Giáo viên đánh giá. những tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vườn bách thú của con hổ cũng chính là thái độ của họ đối với xã hội b. Nçi nhí thêi oanh liÖt (12') ? C¶nh s¬n l©m ®­îc miªu t¶ qua - Học sinh đọc đoạn 2 và đoạn 3 nh÷ng chi tiÕt nµo. - Bãng c¶, c©y giµ, giã gµo ngµn, * Núi rừng đại ngàn, phi thường, hùng nguồn hét núi, thét khúc trường ca dữ vÜ, bÝ Èn. déi... ? Đó là cảnh có đặc điểm gì + Điệp từ ''với'', các động từ chỉ đặc điểm của hành động gợi tả sức sống mãnh liệt của núi rừng đại ngàn, cái gì ? Hình ảnh chúa tể muôn loài hiện lên cũng lớn lao phi thường, bí ẩn nh­ thÕ nµo. - Ta bước chân lên dõng dạc, đường ? Nhận xét về từ ngữ miêu tả, nhịp thơ hoàng, lượn tấm thân ...Vờn bóng ... * Nhịp thơ ngắn, câu thơ sống động ... đều im hơi. giµu chÊt t¹o h×nh.  Tõ ng÷ gîi h×nh d¸ng, tÝnh c¸ch * Trªn c¸i ph«ng nÒn nói rõng hïng vÜ con hæ (giµu chÊt t¹o h×nh) diÔn t¶ c¶m đó, con hổ hiện ra với vẻ đẹp oai xúc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh phong lÉm liÖt, võa uy nghi dòng võa mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa s¬n l©m m·nh, võa mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn. ? ở khổ 3, cảnh rừng ở đây là cảnh của - Nhịp thơ ngắn, thay đổi nh÷ng thêi ®iÓm nµo. ? Cảnh sắc mỗi thời điểm đó có gì nổi bËt. - Những đêm, những ngày mưa, những * T¸c gi¶ miªu t¶ bøc tranh tø b×nh b×nh minh, nh÷ng chiÒu. đẹp lộng lẫy, núi rừng hùng vĩ, tráng - §ªm vµng, ngµy m­a chuyÓn bèn lÖ. phương ngàn, bình minh cây xanh bãng géi, chiÒu lªnh l¸ng m¸u sau ? Giữa thiên nhiên ấy con hổ đã sống rõng ... mét cuéc sèng nh­ thÕ nµo.  thiªn nhiªn rùc rì, huy hoµng, tr¸ng lÖ ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña khæ th¬. - Ta say måi ... tan- Ta lÆng ng¾m ... 5 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 - Tiếng chim ca ...- Ta đợi chết ...  ®iÖp tõ ''ta''; con hæ uy nghi lµm * §iÖp ng÷, c©u hái tu tõ ... lµm hiÖn chóa tÓ. C¶nh th× chan hoµ ¸nh s¸ng, lªn con hæ uy nghi, kiªu hïng, lÉm liÖt rén r· tiÕng chim, c¶nh th× d÷ déi. ... nhưng cũng thật đau đớn. c¶nh nµo còng hïng vÜ, th¬ méng vµ con hæ còng næi bËt, kiªu hïng, lÉm liÖt - §iÖp ng÷, c©u hái tu tõ: nµo ®©u, ®©u nh÷ng, ...  tÊt c¶ lµ dÜ v·ng huy hoµng hiÖn lªn ? Khổ 1, 4 và khổ 2, 3 có đặc điểm gì đặc biệt. trong nỗi nhớ đau đớn của con hổ và khÐp l¹i b»ng tiÕng than u uÊt ''Than ? T¸c dông cña biÑn ph¸p nghÖ thuËt Êy. «i ! * Nghệ thuật tương phản giữa hiện - Nghệ thuật tương phản đặc sắc, đl thùc vµ håi øc. §ã còng lµ t©m tr¹ng gay g¾t gi÷a thùc t¹i vµ niÒm khao cña nhµ th¬, cña nh©n d©n VN ®­¬ng kh¸t tù do m·nh liÖt cña nh©n vËt tr÷ thêi. t×nh. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña nhµ th¬ lãng mạn và của người dân Việt Nam mất nước trong hoàn cảnh nô lệ nhớ lại thêi oanh liÖt chèng ngo¹i x©m cña d©n téc IV. Cñng cè:(5') - §äc diÔn c¶m tõ khæ 1  khæ 4 ? Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n 1 - 4, ®o¹n 2 - 3 V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Học thuộc lòng từ khổ 1 đến hết khổ 4. - N½m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña 4 khæ th¬ trªn. - Soạn khổ 5 bài thơ và bài tự học ''Ông đồ'' TuÇn 19 - TiÕt 74 V¨n b¶n nhí rõng (tiÕp theo) A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - TiÕp bµi Nhí rõng: Häc sinh n¾m ®­îc khao kh¸t giÊc méng ngµn cña con hổ từ đó thấy được tâm trạng của con người, học sinh nắm được giá trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. 2. Kü n¨ng : - Rèn kỹ năng phân tích bài thơ , khái quát những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm . Thấy rõ sự đổi mới về thể loại , đề tài ngôn ngữ bút ph¸p nghÖ thô©t thÓ hiÖn trong bµi th¬ . 3. Gi¸o dôc - Gi¸o dôc lßng yªu nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ cña d©n téc. B. ChuÈn bÞ: - - Học sinh: đọc và soạn bài thơ. Ph¹m C«ng §Ýnh .. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 C. Các hoạt động dạy học: I. Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y…….1-2010.. 8a1. II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? NghÖ thuËt x©y dùng h×nh ¶nh gi÷a khæ 1, 4 víi khæ 2, 3 bµi ''Nhí rõng'' ? T¸c dông cña nghÖ thuËt Êy ? §äc thuéc lßng 1 khæ th¬ em thÝch (diÔn c¶m) III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: Hoạt động của thày ? Giấc mộng ngàn của con hổ hướng vÒ mét kh«ng gian nh­ thÕ nµo. * Giấc mộng của con hổ hướng về kh«ng gian hïng vÜ. §ã lµ nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. §ã còng lµ kh¸t väng giải phóng của người dân mất nước. ? c©u c¶m th¸n më ®Çu ®o¹n vµ kÕt ®o¹n cã cã ý nghÜa g×. ? Từ đó giấc mộng ngàn của con hổ là mét giÊc méng nh­ thÕ nµo.. - M·nh liÖt to lín nh­ng ®au xãt, bÊt lùc. §ã lµ nçi ®au bi kÞch.  kh¸t väng®­îc sèng ch©n thËt, cuéc sèng cña chÝnh m×nh, trong xø xë cña chÝnh m×nh. §ã lµ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. 4. Tæng kÕt a. NghÖ thuËt - Häc sinh th¶o luËn (2') vµ bµo c¸o kÕt qu¶. + Số câu, chữ không hạn định, vần không bắt buộc cố định. + Trµn ®Çy c¶m h÷ng l·ng m¹n: m¹ch c¶m xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo. + Hình tượng thích hợp là biểu tượng để thể hiện chủ đề (gióng bài ''Bánh trôi nước'') + H×nh ¶nh giµu chÊt t¹o h×nh, hïng vÜ tr¸ng lÖ. + Ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu phong phó. Giäng th¬ khi u uÊt, bùc däc khi say s­a hïng tr¸ng. b. Néi dung * Ghi nhí: SGK - Chán ghét thực tại tầm thường, tù tóng - Khao kh¸t tù do m·nh liÖt. III. LuyÖn tËp. ? Nỗi đau đó phản ánh khát vọng gì cña con hæ. - Tæ chøc häc sinh th¶o luËn. ? ''Nhí rõng'' lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu biÓu cña th¬ l·ng m¹n ,em thấy bài thơ có những đặc điểm mới nµo so víi th¬ §­êng (gîi ý: vÒ nhÞp, h×nh ¶nh th¬, giäng th¬, c¶m xóc) * Bót ph¸p l·ng m¹n, ®Çy truyÒn c¶m.. ? Néi dung v¨n b¶n. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. - Gọi học sinh đọc diễn cảm bài thơ. ? Chøng minh nhËn xÐt cña nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh(sgk ) Ph¹m C«ng §Ýnh .. Hoạt động của trò .Bµi ''Nhí rõng'' (tiÕp) c) Khao kh¸t giÊc méng ngµn (khæ 5)(9') - Học sinh đọc khổ 5 của bài + Oai linh, hïng vÜ, thªnh thang + Nhưng đó là không gian trong mộng (n¬i ta kh«ng cßn ®­îc thÊy bao giê) - Béc lé trùc tiÕp nçi nhí cuéc sèng ch©n thËt tù do.. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 VD: ®o¹n nãi vÒ sù tï tóng, tÇm * §èi víi häc sinh giái: thường, giả dối trong cảnh vườn bách - §ã lµ søc m¹nh cña c¶m xóc. - Trong th¬ l·ng m¹n, c¶m xóc m·nh thó. liÖt lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu. Tõ đó kéo theo sự phù hợp của hình thức c©u th¬. - ở đây cảm xúc phi thường kéo theo nh÷ng ch÷ bÞ x« ®Èy. ? Phương thức biểu đạt - BiÓu c¶m gi¸n tiÕp: con hæ  con người. IV. Cñng cè:(3') ? Ông đồ là một trong những bài thơ lãng mạn tiêu biểu, từ bài thơ này em hiểu thêm đặc điểm nào trong thơ lãng mạn Việt Nam. (Nội dung nhân đạo và nỗi niềm hoài cổ) - §äc diÔn c¶m bµi th¬. V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc lång bµi th¬ vµ ghi nhí cña bµi, n¾m ch¾c néi dung , nghÖ thuËt tõng phÇn. - Soạn bài ''Quê hương''. TuÇn 19 - TiÕt 75 TiÕng ViÖt c©u nghi vÊn A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - Học sinh hiểu rõ đặc điểm hình thức chức năng chính của câu nghi vấn. - BiÕt sö dông c©u nghi vÊn phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. 2. Kü n¨ng : - NhËn biÕt vµ hiÓu ®­îc t¸c dông cña c©u nghi vÊn trong v¨n b¶n cô thÓ - Ph©n biÖt c©u nghi vÊn víi mét sè kiÓu c©u kh¸c dÔ lÉn . 3. Tư tưởng : Cã ý thøc sö dông c©u nghi vÊn trong nãi vµ viÕt phï hîp .. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên:tích hợp với cấp tiểu học nâng cao mục đích phát ngôn, giấy trong ghi ng÷ liÖu phÇn I vµ c©u ph©n biÖt, m¸y chiÕu. - Học sinh: nhớ lạikiểu câu nghi vấn đã học ở tiểu học. C. Các hoạt động dạy học: I. Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y ……1-2011 Líp 8a1…... II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Dấu hiệu nhận biết câu hỏi em đã học ở tiểu học. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: Hoạt động của thày Ph¹m C«ng §Ýnh .. Hoạt động của trò 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh Gi¸o viªn chiÕu lªn m¸y ng÷ liÖu. 1. VÝ dô: ? Trong đoạn trích trên câu nào là câu - Học sinh gạch chân dưới các câu: nghi vÊn. + sáng nay người ta đấm u có đau lắm kh«ng ? + ThÕ lµm sao u cø khãc m·i mµ kh«ng ¨n khoai ? ? Đặc điểm hình thức nào cho biết đó + Hay là u thương chúng con đói quá ? lµ c©u nghi vÊn. 2. NhËn xÐt: - Gi¸o viªn khoanh trßn trªn giÊy - DÊu chÊm hái, nh÷ng tõ nghi vÊn: cã trong nh÷ng tõ nghi vÊn. .. . kh«ng; (lµm) sao, hay (lµ) * Trong c¸c c©u nghi vÊn cã chøa c¸c tõ nghi vÊn. * Khi viÕt, c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái. ? Những câu nghi vấn trên dùng để lµm g×. - §Ó hái (bao gåm c¶ tù hái nh­ c©u: * Câu nghi vấn dùng để hỏi. ''Người đâu gặp gỡ làm chi Tr¨m n¨m biÕt cã duyªn g× hay kh«ng ? Hãy đặt các câu nghi vấn (làm việc ?'') theo nhãm)viÕt lªn giÊy trong - Học sinh thi đặt theo nhóm và báo - Giáo viên đánh giá và chữa. c¸o. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. ? VËy thÕ nµo lµ c©u nghi vÊn, chøc 3. KÕt luËn n¨ng. - Häc sinh kh¸i qu¸t. ? C¸ch viÕt c©u nghi vÊn. - Học sinh đọc ghi nhớ - Giáo viên hưỡng dẫn học sinh so - So s¸nh s¸nh c¸c cÆp c©u. +T«i kh«ng biÕt +Nã ë ®©u ? - Gi¸o viªn chiÕu lªn m¸y vÝ dô, häc nã ë ®©u. sinh ph©n biÖt. +Chúng ta không +Tiếng ta đẹp thÓ nãi tiÕng ta nh­ thÕ nµo. * Chó ý: đẹp như thế nào. - Ph©n biÖt c©u cã tõ nghi vÊn nh­ng (cã chøa tõ nghi kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn. vÊn nh­ng kh«ng - Ph©n biÖt tõ nghi vÊn vµ tõ phiÕm ph¶i lµ c©u nghi định. + Ai còng biÕt. vÊn) +Ai biÕt ? +Nã kh«ng t×m g× c¶. +Nã t×m g× ? +C¸ b¸n ë ®©u ? +ë ®©u còng b¸n c¸. II. LuyÖn tËp (20') 1. Bµi tËp 1: a) ChÞ khÊt tiÒn s­u ... ph¶i kh«ng ? ? Xác định câu nghi vấn trong những b) Tại sao con người lại phải khiêm tốn ®o¹n trÝch sau. nh­ thÕ ? ? Những đặc điểm hình thức nào cho c) Văn là gì ? Chương là gì ? biết đó là câu nghi vấn. d) Chú mình muốn cùng tớ đùa vui Ph¹m C«ng §Ýnh .. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 kh«ng. 2. Bµi tËp 2: ? XÐt c¸c c©u vµ tr¶ lêi c©u hái; C¨n - a, b, c: cã tõ ''hay kh«ng'' (tõ ''hay'' cứ vào đâu để xác định những câu trên cũng có thể xuất hiện trong các câu lµ c©u nghi vÊn. kh¸c, nh­ng riªng trong c©u nghi vÊn - Cho häc sinh thay tõ hoÆc vµo vÞ trÝ tõ hay kh«ng thÓ thay thÕ b»ng tõ hoÆc ®­îc. NÕu thay tõ hay trong c©u nghi từ ''hay'' để nhận xét. vÊn b»ng tõ hoÆc th× c©u trë nªn sai ng÷ ph¸p hoÆc biÕn thµnh mét c©u kh¸c thuéc kiÓu c©u trÇn thuËt vµ cã ý nghÜa kh¸c h¼n ) 3. Bµi tËp 3: ? Có thể đặt dấu chẫm hỏi ở cuối - Không vì đó không phải là câu nghi nh÷ng c©u sau ®­îc kh«ng ? V× sao. vÊn + C©u a vµ b cã c¸c tõ nghi vÊn nh­: cã .. kh«ng, t¹i sao nh­ng nh÷ng kÕt cÊu chøa nh÷ng tõ nµy chØ lµm chøc n¨ng bæ ng÷ trong 1 c©u. + Trong c©u c, d th×: nµo (còng), ai - Giáo viên lưu ý học sinh phân biệt từ (cũng) là những từ phiếm định phiếm định và từ nghi vấn. . L­u ý: Nh÷ng côm tõ ai còng, g× còng, nµo còng, sao còng, ®©u còng, bao giờ cũng, ...  ý nghĩa khẳng định tuyệt đối, chứ không phải là câu nghi vÊn. ? Ph©n biÖt h×nh thøc vµ ý nghÜa cña 4. Bµi tËp 4 hai c©u: - Kh¸c nhau vÒ h×nh thøc: cã ... kh«ng, + Anh cã khoÎ kh«ng ? đã ... chưa. + Anh đã khoẻ chưa ? - Kh¸c nhau vÒ ý nghÜa: C©u thø hai cã giả định là người được hỏi trước đó có vấn đề sức khoẻ, còn câu 1 thì không - Giáo viên cho học sinh 4 câu sau và có giả định này. yêu cầu học sinh phân biệt đúng sai. + C¸i ¸o nµy cã cò l¾m kh«ng ? (§) + Cái áo này đã cũ lắm chưa ? (Đ) + C¸i ¸o nµy cã míi l¾m kh«ng ? (§) + Cái áo này đã mới lắm chưa ? (S) IV. Cñng cè:(3') - Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi; kh¸i niÖm c©u nghi vÊn, c¸ch viÕt. V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5, 6 SGK tr13, xem tríc bµi ''c©u nghi vÊn'' (tiÕp theo). Ph¹m C«ng §Ýnh .. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 TuÇn 19 - TiÕt 76 TËp lµm v¨n viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - KiÕn thøc vÒ ®o¹n v¨n , bµi v¨n thuyÕt minh . - Yªu cÇu viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh. 2. Kü n¨ng . - Xác định được chủ đề , sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh . - Diễn đạt rõ ràng , chính xác. - Viết một đoạn văn thuyết minh có độ dài 90 chữ . 3. Thái độ . - Có ý thức , thái độ nghiêm túc khi tìm hiểu đoạn văn thuyết min và kỹ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh . B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: xem lại kiến thức về đoạn văn, câu chủ đề, tham khảo sách: THTLVTM - Học sinh: xem trước bài ở nhà. C. Các hoạt động dạy học: I.Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y …..1-2011 líp 8a1… II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Nhắc lại các phương pháp được sử dụng trong văn bản thuyết minh ? Khái niệm đoạn văn ? Câu chủ đề. ? Các phần trong bài văn thuyết minh phải đảm bảo những nội dung gì. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: Hoạt động của thày. Hoạt động của trò I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh 1. NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh (8') - §o¹n v¨n lµ bé phËn cña bµi v¨n, viÕt tèt ®o¹n v¨n  lµm bµi tèt. - §o¹n v¨n gåm tõ 2 c©u trë lªn.. ? Vai trß cña ®o¹n v¨n. ? CÊu t¹o ®o¹n v¨n. ? C¸ch s¾p xÕp c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - C¸c ®o¹n v¨n ®­îc s¾p xÕp theo thø tự nhất định. ? Gọi học sinh đọc ví dụ. a. VÝ dô: - Học sinh đọc đoạn văn a và b phần (1) môc I (SGK) tr14. ? Nªu c¸ch s¾p xÕp c¸c c©u trong ®o¹n b. NhËn xÐt: văn (câu chủ đề, từ ngữ chủ đề và các - Đối với câu (a): câu 1 là câu chủ đề, c©u gi¶i thÝch, bæ sung) câu 2 cung cấp thông tin về lượng - Gợi ý: đv(a) đâu là câu chủ đề ? các nước ngọt ít ỏi, câu 3 cho biết lượng câu sau hướng về nó như thế nào. nước ấy bị ô nhiễm, câu 4 nêu sự thiếu Ph¹m C«ng §Ýnh .. 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 * Câu 1 là câu chủ đề. nước ở các nước trên thế giới thứ ba. * Các câu sau bổ sung thông tin làm rõ Câu 5 nêu dự báo đến năm 2025 thì ý câu chủ đề. câu nào cũng nói về 2/3 dân số thế giới thiếu nước.  như nước. vËy c¸c c©u sau bæ sung th«ng tin lµm rõ ý câu chủ đề. Câu nào cũng nói về nước. ? Tìm câu chủ đề hoặc từ ngữ chủ đề - Từ ngữ chủ đề trong đoạn văn (b) là : trong ®o¹n v¨n (b) Ph¹m V¨n §ång. c¸c c©u tiÕp theo ? Vai trß cña c¸c c©u tiÕp theo. cung cÊp th«ng tin vÒ Ph¹m V¨n §ång * Từ chủ đề : Phạm Văn Đồng. Các câu sau cung cấp thông tin về đối theo lối liệt kê các họat động đã làm. tượng. c. KÕt luËn: ? NhËn xÐt vÒ c¸ch tr×nh bµy néi dung c¸c ®o¹n v¨n trªn..  theo ý 1, 2 trong ghi nhí.. ? Đoạn văn (a) trình bày về vấn đề gì. ? Đoạn văn có nhược điểm như thế nµo. ? NÕu giíi thiÖu bót bi th× nªn giíi thiÖu nh­ thÕ nµo. ? §o¹n v¨n trªn nªn t¸ch ®o¹n vµ mçi ®o¹n viÕt l¹i nh­ thÕ nµo. - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lµm bè côc ra giÊy, gi¸o viªn kiÓm tra vµ cho häc sinh söa l¹i ®o¹n v¨n trªn * §èi víi (a) tr×nh bµy lén xén nªn t¸ch thµnh 2 ®o¹n: + §o¹n 1: ruét bót bi + §o¹n 2: vá bót bi ? Yªu cÇu cña ®o¹n v¨n (b) lµ g×. ? Nhược điểm của đoạn văn ở chỗ nào.. - Sử dụng phương pháp phân loại, phân tích:chia cấu tạo đền bang thành 3 bộ phËn: + Phần đèn: bóng đèn, đui đèn, dây ®iÖn, c«ng t¾c. + Phần chao đèn + Phần đế đèn  chia thµnh 3 ®o¹n v¨n * KÕt luËn: (2') - Các ý lớn tương ứng với các đoạn v¨n. - Trong đoạn văn có ý chủ đề, các câu kh¸c gi¶i thÝch bæ sung lµm râ ý cho. ? Nên giới thiệu đèn bàn bằng phương ph¸p nµo. * §o¹n v¨n (b) tr×nh bµy lén xén nªn t¸ch thµnh 3 ®o¹n v¨n: + Đoạn 1: Phần đèn + Đoạn 2: Chao đèn. + Đoạn 3: Đế đèn. - Gi¸o viªn cho häc sinh lËp dµn ý vµo vở, sau đó kiểm tra và hướng dẫn cách söa. ? Tõ nh÷ng bµi tËp trªn em thÊy khi tr×nh bµy ®o¹n v¨n trong bµi v¨n Ph¹m C«ng §Ýnh .. 2. Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh ch­a chuÈn (10') a. VÝ dô: - §o¹n v¨n(a) thuyÕt minh, giíi thiÖu bót bi. b. NhËn xÐt - Tr×nh bµy lén xén. - Giới thiệu bút bi trước hết phải giới thiÖu cÊu t¹o mµ muèn thÕ th× ph¶i chia thµnh tõng bé phËn: + Ruét bót bi: (phÇn quan träng nhÊt): gåm ®Çu bót bi vµ èng mùc, lo¹i mùc đặc biệt. + Phần vỏ: gồm ống nhựa hoặc sắt để bäc ruét bót bi vµ lµm c¸n bót viÕt. PhÇn nµy gåm èng, n¾p bót cã lß xo  nªn t¸ch thµnh 2 ®o¹n. - Thuyết minh về chiếc đèn bàn. - Chç ch­a hîp lÝ lµ: chia ®o¹n ch­a khoa häc, lÆp ®i lÆp l¹i mét sè bé phËn.. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 thuyÕt minh cÇn chó ý ®iÒu g×. nã. - C¸c ý trong ®o¹n v¨n s¾p xÕp theo thø tù cÊu t¹o, nhËn thøc, diÔn biÕn sù viÖc trong thêi gian, chÝnh phô ... - Học sinh đọc ghi nhớ bài. II. LuyÖn tËp ? Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề 1. Bµi tËp 1: văn ''Giới thiệu trường của em'' - VÝ dô: + MB: b»ng c¸ch nªu (?) vµ miªu t¶: ? Cho chủ đề ''Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ Ai có dịp đi qua xã Thái Học sẽ thấy đại của nhân dân Việt Nam''. Hãy viết một ngôi trường lớn nằm ven đường bê thµnh mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh. t«ng víi 3 d·y nhµ cao tÇng Ðp h×nh - Gi¸o viªn yªu cÇu c¸c em viÕt vµ chữ U. Đó chính là trường em - THCS tr×nh bµy. Th¸i Häc. - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt. + KB: Em yêu trường em và cùng các - Giáo viên đánh giá. bạn giữ gìn ngôi trường sạch, đẹp dể m·i m·i lµ m¸i nhµ chung cho c¸c thÕ hÖ trÎ nh­ em ®­îc häc tËp; rÌn luyÖn và trưởng thành. 2. Bµi tËp 2 - Người đã suốt đời nêu cao ngọn cờ - Giáo viên cho một số gợi ý để học độc lập và tự do cho dân tộc. sinh hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Người đã đoàn kết mọi tầng lớp nhân - Giáo viên yêu cầu học sinh viết đoạn dân, không phân biệt tôn giáo, đảng v¨n. ph¸i, giíi tÝnh, giµ trÎ, miÒn xu«i, - Gäi häc sinh tr×nh bµy. miền ngược dưới ngọn cờ đỏ. - Giáo viên đánh giá. - Người đã cùng Đảng CSVN lãnh đạo nhân dân ta đánh thắng các đội quân xâm lược hùng mạnh, giành độc lập thèng nhÊt trän vÑn cho Tæ Quèc. - Nhân dân Việt Nam kính yêu Người, gọi Người là ''Bác'' IV. Cñng cè:(3') ? Nh¾c l¹i c¸ch s¾p xÕp, tr×nh bµy ®o¹n v¨n trong bµi v¨n thuyÕt minh. V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3,4 trong SGK tr129. - Xem trước bài ''Thuyết minh về một phương pháp'' (cách làm) (tiếp). Ngµy 05 th¸ng 1 n¨m 2011 Ký duyÖt. Ph¹m Minh Thoan. Ph¹m C«ng §Ýnh .. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 TuÇn 20 - TiÕt 77 V¨n b¶n. Quê hương (TÕ Hanh) A. Mục tiêu cần đạt: 1 . KiÕn thøc : - Nguån c¶m høng lín trong th¬ TÕ Hanh nãi chung vµ ë bµi th¬ nµy : tình yêu quê hương đằm thắm . - Hình ảnh khoẻ khoắn , đầy sức sống của con người và sinh hoạt lao động, lời thơ bình dị , gợi cảm xúc trong sáng , tha thiết . 2. Kü n¨ng . - NhËn biÕt ®­îc t¸c phÈm th¬ l·ng m¹n. - §äc diÔn c¶m t¸c phÈm th¬ . - Phân tích được những chi tiết miêu tả. biểu cảm đặc sắc trong bài thơ . 3. Thái độ . - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp th¬ l·ng m¹n . - Giáo dục lòng yêu quê hương. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ¶nh ch©n dung TÕ Hanh, tËp th¬ ''Hoa niªn'' cña «ng. - Häc sinh: so¹n bµi, t×m hiÓu vÒ thÓ th¬. C. Các hoạt động dạy học: I. Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y …….1-2011 líp 8a1 . II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? đọc thuộc lòng bài thơ ''Nhớ rừng” Khổ 1,2,3. ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo ? NhËn xÐt vÒ h×nh ¶nh, ng«n ng÷ cña bµi th¬. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: - Giới thiệu chân dung tập thơ''Hoa niên'' của tác giả, cảm hứng chủ đạo trong thơ Tế Hanh - nhà thơ của quê hương. Hoạt động của thày. Hoạt động của trò I. T×m hiÓu chung (3') 1. T¸c gi¶ - Học sinh đọc chú thích * trong SGK. - ¤ng sinh 1921 t¹i mét lµng chµi ven biÓn tØnh Qu¶ng Ng·i. ¤ng lµ nhµ th¬ mới viết rất hay về quê hương. - Sù nghiÖp s¸ng t¸c: SGK. 2. T¸c phÈm: - ''Quê hương'' là bài thơ mở đầu cho nguồn cảm hứng lớn trong suốt đời thơ TÕ Hanh. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc (2') - 2 học sinh đọc lại bài thơ - §äc chó thÝch. ? Em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶ TÕ Hanh, vÒ bài thơ ''Quê hương'' của ông.. * Bµi th¬ ®­îc in trong tËp ''Hoa niªn'' xuÊt b¶n n¨m 1945. - Giáo viên đọc mẫu - Giáo viên nhận xét cách đọc của học sinh. Ph¹m C«ng §Ýnh .. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 - Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích - Chú ý các chú thích 1 (lời đề tựa của cña häc sinh. bài thơ), 4 (từ địa phương) 2. ThÓ th¬ vµ bè côc: (3') ? NhËn xÐt vÒ thÓ th¬. - ThÓ th¬ 8 ch÷ gåm nhiÒu khæ, gieo vÇn «m vµ vÇn liÒn víi sù ho¸n vÞ b»ng trắc đều đặn (2 câu vần bằng đến 2 câu vÇn tr¾c) ? Bè côc cña bµi th¬. - 2 c©u ®Çu giíi thiÖu chung * Bè côc 2 phÇn: vÒ ''lµng t«i'' H×nh + Hình ảnh quê hương - 6 c©u tiÕp: miªu t¶ c¶nh ¶nh + Nỗi nhớ quê hương thuyền chài ra khơi đánh cá quª - 8 c©u tiÕp: c¶nh thuyÒn c¸ hương trë vÒ bÕn. - Khæ cuèi: nçi nhí lµng kh«n ngu«i cña t¸c gi¶. 3. Ph©n tÝch: a. Hình ảnh quê hương (12') ? Lµng t«i ë cã g× dÆc biÖt. - Làm nghề chài lưới Giíi thiÖu * Quê hương được tác giả giới thiệu - Nước bao vây ... sông nghề nghiệp rÊt tù nhiªn b×nh dÞ lµ mét lµng chµi vµ ven biÓn. vị trí địa lí của ? Cảnh người dân chài đi đánh cá được làng. miªu t¶ trong khung c¶nh, h×nh ¶nh + C¸ch giíi thiÖu rÊt b×nh dÞ. nµo. - Trêi trong, giã nhÑ ...  BÇu trêi cao réng, trong trÎo, nhuèm n¾ng hång b×nh minh. ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt sö dông tõ ng÷. - D©n trai tr¸ng b¬i thuyÒn ... * NghÖ thuËt: t¸c gi¶ sö dông h×nh ¶nh - ChiÕc thuyÒn nhÑ b¨ng nh­ con tuÊn so sánh, động từ mạnh (có động từ đặt mã. ë ®Çu c©u) - Phăng mái chèo ... vượt trường giang. - Võa miªu t¶ phong c¶nh tù nhiªn + H×nh ¶nh so s¸nh (con tuÊn m·)  tươi sáng vừa là bức tranh lao động vẻ đẹp dũng mãnh ®Çy høng khëi vµ d¹t dµo søc sèng. + Các động từ mạnh  sức sống m¹nh mÏ diÔn t¶ khÝ thÕ b¨ng tíi, vÎ ? Chi tiết nào đặc tả vẻ đẹp của con thuyÒn. đẹp hùng tráng của con thuyền ra khơi. - B×nh: Nhµ th¬ võa vÏ chÝnh x¸c c¸i - Cánh buồm giương to như mảnh làng Rướn thân trăng ... gió h×nh võa c¶m nhËn ®­îc c¸i hån cña  H×nh ¶nh c¸nh buåm c¨ng giã quen sù vËt. * T¸c gi¶ miªu t¶ c¸nh buåm c¨ng rÊt thuéc trë nªn lín lao, thiªng liªng th¬ méng. §ã lµ biÓu hiÖn cña linh hån đẹp với vẻ đẹp lãng mạn bằng sự so lµng chµi. NghÖ thuËt so s¸nh: miªu t¶ sánh độc đáo, bất ngờ. Nó trở thánh cụ thể + vẻ đẹp bay bổng. Đó cũng là biểu tượng, linh hồn của làng chài. bót ph¸p l·ng m¹n ho¸ trong sù miªu ? C¶nh thuyÒn vÒ bÕn ®­îc miªu t¶ t¶. b»ng mÊy chi tiÕt. ? §ã lµ nh÷ng chi tiÕt nµo. - Cảnh làng chài đón thuyền trở về: ồn ào, tấp nập  đông vui náo nhiệt. * Cảnh làng chài đón đoàn thuyền cá - Nh÷ng chiÕc ghe ®Çy c¸ tr«ng thËt trở về là bức tranh sinh động, náo thÝch m¾t. nhiÖt, ®Çy ¾p niÒm vui vµ sù sèng. 15 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 - Lời cảm tạ chân thành của người dân ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh chµi. - Hình ảnh người dân chài làn da ngăm ảnh người dân chài. * Hình ảnh người dân chài được miêu ... xa xăm tả vừa chân thực vừa lãng mạn trở nên  Vừa tả thực vừa sáng tạo độc đáo người lao động làng chài thật đẹp với có tầm vóc phi thường. nước da nhuộm nắng gió, thân hình ? C¶m nhËn cña em vÒ chiÕc thuyÒn. v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ mÆn mßi, nång to¶ vÞ xa x¨m cña biÓn. * NghÖ thuËt nh©n ho¸ miªu t¶ con - ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m thuyÒn cã hån nh­ mét phÇn sù sèng nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá lao động của làng chài.  NghÖ thuËt nh©n ho¸, h×nh ¶nh nµy là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của t¸c gi¶: sau mét thêi gian vËt lén víi sãng giã ®ang n»m nghØ ng¬i vµ cßn ? Từ đó em cảm nhận được vẻ đẹp nào như đang lắng nghe chất muối ... trong tâm hồn người viết những lời thơ Conthuyền trở nên có hồn, một tâm trªn. hån rÊt tinh tÕ. * Tác giả là người có tâm hồn nhạy cảm, yêu quê hương. - Người viết có tâm hồn tinh tế, tài hoa vµ nhÊt lµ cã tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng với quê hương ? Trong xa c¸ch lßng t¸c gi¶ nhí tíi nh÷ng ®iÒu g× n¬i quª nhµ. b. Nỗi nhớ quê hương (5')(khổ cuối) ? Phương thức biểu cảm. - Biển (màu nước xanh), cá (cá bạc), c¸nh buåm (chiÕc buåm v«i), thuyÒn, ? §ã lµ nçi nhí nh­ thÕ nµo. * Lèi biÓu c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí mïi biÓn. ch©n thµnh, tha thiÕt cña nhµ th¬.  BiÓu c¶m trùc tiÕp nãi vÒ nçi nhí ? Em hiÓu thÕ nµo lµ vÒ ''c¸i mïi nång lµng quª kh«n ngu«i cña m×nh. §ã lµ mÆn'' nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn. - Dù đi xa, đứa con hiếu thảo của quê hương luôn tưởng nhớ ''mùi nồng mặn'' đặc trưng của quê hương - Đó là hương vÞ riªng ®Çy quyÕn rò, mïi riªng cña làng biển rất đặc trưng... ? Phương thức biểu cảm của tác 4. Tæng kÕt (5') a. NghÖ thuËt: phÈm. ? BiÖn ph¸p tu tõ ®­îc sö dông. - ''Quê hương'' là bài thơ trữ tình, phương thức biểu đạt chủ yếu là biểu ? Ta cã thÓ h×nh dung râ mån mét hình ảnh làng chài, hành động ... là do cảm. Ngòi bút miêu tả thấm đẫm cảm xúc. Hình ảnh, ngôn ngữ đẹp, bay ®©u. bæng, l·ng m¹n, biÖn ph¸p nh©n ho¸ * Phương thức biểu cảm. độc đáo thổi linh hồn vào sự vật. + Sáng tạo hình ảnh thơ độc đáo. - S¸ng t¹o h×nh ¶nh th¬ rÊt phong phó, chÝnh x¸c, ch©n thùc qua ng«n ng÷ gi¶n dÞ. b. Néi dung ? Néi dung cña bµi th¬ lµ g×. - Bức tranh tươi sáng, khoẻ khoắn, đầy sức sống của làng chài và người dân * Bức tranh quê hương đẹp. 16 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 chµi. ? Em hiÓu g× vÒ nhµ th¬ TÕ Hanh. - Nhµ th¬ c¶m nhËn cuéc sèng rÊt tinh * Tình yêu quê hương nồng thắm của tế, có tình yêu nồng hậu, thuỷ chung t¸c gi¶. với quê hương. * Ghi nhí: SGK - Học sinh đọc ghi nhớ SGK. III. LuyÖn tËp (5') - §äc diÔn c¶m bµi th¬. ? NhËn xÐt vÒ bøc tranh minh ho¹ cña bµi th¬. ? Đọc những câu thơ viết về tình cảm quê hương mà em yêu thích. Ví dụ ''Quê hương'' IV. Cñng cè:(3') - Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬. V. Hướng dẫn về nhà:(1') - Häc thuéc lßng bµi th¬, n¾m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Viết một đoạn thuyết minh về quê hương em (giới thiệu quê hương em) - So¹n bµi: ''Khi con tu hó''. TuÇn 20 - TiÕt 78 V¨n b¶n. khi con tu hó ( Tè H÷u) A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc . - Những hiểu biết bước đầu về tác giả Tố Hữu. - Nghệ thuật khắc hoạ hình ảnh ( thiên nhiên , cái đẹp của cuộc đời tự do ) - Niềm khát khao cuộc sống tự do, lý tưởng cách mạng của tác giả . 2. Kü n¨ng : - Đọc diễn cảm một tác phẩm thơ thể hiện tâm tư người chiến sỹ cách mạng bị giam gi÷ trong ngôc tï . - NhËn ra vµ ph©n tÝch ®­îc sù nhÊt qu¸n vÒ c¶m xóc gi÷a hai phÇn cña bµi th¬ ; thÊy ®­îc sù vËn dông tµi t×nh thÓ th¬ truyÒn thèng cña t¸c gi¶ ë bµi th¬ nµy . 3. Thái độ :. - Gi¸o dôc lßng kÝnh yªu nh÷ng chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, biÕt ¬n vµ yªu cuéc sèng. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ¶nh ch©n dung Tè H÷u, tËp th¬ ''Tõ Êy'' cña «ng. - Häc sinh: §äc vµ so¹n bµi, s­u tÇm th¬ Tè h÷u. C. Các hoạt động dạy học: I. Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y … 1-2011 líp 8a1. II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Phân tích cái hay cái đẹp của những câu thơ: ''C¸nh buåm ... gãp giã'' ''Dân chài lưới ...... xa xăm''. ? §äc thuéc lßng bµi th¬? Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt bµi th¬. 17 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: - Gi¸o viªn giíi thiÖu ch©n dung Tè H÷u, tËp th¬ ''Tõ Êy'' s¸ng t¸c ®Çu tay cña «ng. Hoạt động của thày. Hoạt động của trò I. T×m hiÓu chung (3') 1. T¸c gi¶: ? Trình bày những hiểu biết của em về - Học sinh đọc chú thích trong SGK. t¸c gi¶. + TiÓu sö (SGK tr19) + ¤ng ®­îc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. + C¸c tËp th¬ chÝnh (SGK) ? Bµi ''Khi con tu hó'' ®­îc viÕt trong 2. T¸c phÈm hoàn cảnh đặc biệt nào. - ®­îc viÕt trong nhµ lao Thõa Phủ(Huế) khi tác giả đương hoạt động c¸ch m¹ng, míi bÞ b¾t giam (7/1939)  tâm trạng bức xúc, hướng tới cuộc sèng bªn ngoµi. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n - Giáo viên đọc mẫu 1. §äc: (2') ? Khi đọc bài thơ cần đọc như thế nào - 2, 3 học sinh đọc bài thơ. cho phï hîp. - Có đoạn đọc với giọng sôi nổi, náo - Chú ý các từ địa phương: bắp ... nức, yêu đời; có đoạn đọc với giọng uÊt øc. ? Bè côc cña bµi th¬. - Häc sinh tr¶ lêi chó thÝch. 2. Bè côc: (1') - Đoạn 1: 6 câu: tả cảnh trời đất lúc vµo hÌ. ? Tiếng chim tu hú đã thức dậy trong - §o¹n 2: 4 c©u: t¶ t×nh diÔn t¶ t©m tâm hồn người chiến sĩ trẻ trong tù trạng người chiến sĩ mét kho¶ng c¸ch mïa hÌ nh­ thÕ nµo. 3. Ph©n tÝch: a. Cảnh trời đất vào hè (14') - Giáo viên liên hệ trong bài thơ ''Bếp - Học sinh đọc 6 câu thơ đầu. löa'' cña B»ng ViÖt. - Tiếng ve ran trong vườn râm / âm ''Tu hú ơi chẳng đến ở cùng ta thanh Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa - Lúa chiêm chín vang trên  âm thanh được đón nhận bởi tình cánh đồng H×nh thương mến trong thơ Bằng Việt, tiếng - Bầu trời cao rộng với cánh ¶nh chim gợi những kỉ niệm thân thương diều trao lượn. cña t×nh bµ ch¸u cßn trong th¬ Tè - Tr¸i c©y ®­îm ngät. H÷u, tiÕng tu hó b¸o hiÖu mïa hÌ s«i  Tiếng chim tu hú đã thức dậy, mở động trong tâm hồn người tù. ra tÊt c¶ vµ b¾t nhÞp cho mïa hÌ rén r· * TiÕng chim tu hó më ra mét thÕ giíi ©m thanh, rùc rì s¾c mµu, ngät ngµo rén rµng, trµn trÒ nhùa sèng víi ©m hương vị, bầu trời khoáng đạt tự do ... thanh rộn rã, sắc màu rực rỡ, hương vị trong cảm nhận của người tù. Cuộc ngät ngµo, bÇu trêi tù do trong c¶m sèng thanh b×nh ®ang sinh s«i, n¶y në, nhận của người tù. ngät ngµo. ? Từ đó em thấy tác giả là người như thÕ nµo. - Häc sinh c¶m nhËn so s¸nh. 18 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 * Nhà thơ là người có tình yêu cuộc sèng nång nhiÖt, søc c¶m nhËn m·nh - Tác giả là người có sức cảm nhận m·nh liÖt, tinh tÕ cña mét t©m hån trÎ liÖt, tinh tÕ, yªu cuéc sèng tù do. - Gi¸o viªn liªn hÖ bµi ''T©m t­ trong trung, yêu đời nhưng đang mất tự do tï'' cña Tè H÷u: và khao khát tự do đến cháy lòng. ''Cô đơn thay là cảnh thân tù Tai më réng mµ lßng s«i r¹o rùc Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức - Häc sinh c¶m nhËn 1 bµi th¬ ®­îc ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu'' viết trong cùng cảnh ngộ và cùng một c¶m xóc, 1 t©m tr¹ng. ? ''Ta nghe hÌ dËy bªn lµng'' Nhµ th¬ c¶m nhËn mïa hÌ b»ng: b. Tâm trạng người tù: (6') A. ThÝnh gi¸c - Học sinh đọc 4 câu thơ còn lại. B. B»ng søc m¹nh cña t©m hån. - Nhà thơ cảm nhậnmùa hè tươi đẹp b»ng søc m¹nh t©m hån, b»ng tÊm lßng.  Nång nhiÖt víi t×nh yªu cuéc ? Chính vì thếnhà thơ người chiến sĩ sèng tù do. c¸ch m¹ng trong tï cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo. ? Nhận xét về nhịp điệu thơ và cách sử - Mà chân muốn đạp tan phường, hè ôi ! dông tõ ng÷. Ngét lµm sao, chÕt uÊt th«i. * NhÞp th¬ 6/2; 3/3, tõ ng÷ m¹nh, sö dông nhiÒu th¸n tõ - Cách ngắt nhịp bất thường 6/2; 3/3 ? T¸c dông cña chóng. - Từ ngữ mạnh: đạp tan phường, chết * Bộc lộ cảm giác ngột ngạt cao độ, uÊt khao kh¸t tho¸t c¶nh tï ngôc - Th¸n tõ: «i, th«i, lµm sao  cảm giác ngột ngạt cao độ, niềm - Tæ chøc th¶o luËn nhãm: khao kh¸t ch¸y báng muèn tho¸t ra ? Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có khái c¶nh tï ngôc, trë vÒ víi cuéc tiÕng chim tu hó, em h·y chØ ra t©m sèng tù do ë bªn ngoµi. trạng của người tù gắn với mỗi lần. Häc sinh th¶o luËn nhãm 2' - Gi¸o viªn yªu cÇu b¸o c¸o kÕt qu¶. - C©u ®Çu: tiÕng tu hó gîi ra c¶nh trêi - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt. đất bao la, tưng bừng sự sống lúc vào - Giáo viên đánh giá. hÌ. * Tiếng chi tu hú khiến cho người - C©u kÕt: TiÕng chim Êy l¹i khiÕn cho chiÕn sÜ ®ang bÞ giam cÇm c¶m thÊy hết sức đau khổ, bực bội.  tâm hồn người chiến sĩ đang bị giam cảm thấy hÕt søc ®au khæ, bùc béi ®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do. - Giống:Tiếng chim đều giống như tiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giới sự sống đầy quyến rũ đối với nhân ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña bµi vËt tr÷ t×nh. th¬. 4. Tæng kÕt (4') ? Phương thức biểu đạt. a. NghÖ thuËt: * KÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - 2 ®o¹n t¶ c¶nh vµ t¶ t×nh gép thµnh * Hai ®o¹n t¶ c¶nh vµ t¶ t×nh hµi hoµ một chỉnh thể, đều rất truyền cảm. truyÒn c¶m Cảnh thì đẹp, hình ảnh sinh động quen Th¬ lôc b¸t uyÓn chuyÓn, giäng ®iÖu thuéc, cã hån. T×nh th× s«i næi, s©u s¾c, tù nhiªn. da diÕt. ? Néi dung bµi th¬. - ThÓ th¬ lôc b¸t mÒm m¹i, uyÓn 19 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. chuyÓn linh ho¹t. ? Nên hiểu nhan đề của bài thơ như - Giäng ®iÖu tù nhiªn, c¶m thÕ nµo. xócnhÊtqu¸n - KÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. ? Đặt một câu trọn vẹn có tên nhan đề b. Nội dung: để tóm tắt nội dung bài thơ. - Lßng yªu cuéc sèng - Niềm khao khát tự do của người tù c¸ch m¹ng. III. LuyÖn tËp (5') 1. Nhan đề của bài thơ-Đó chỉ là một vÕ phô trong mét c©u trän ý. ? Vì sao tiếng tu hú kêu lại tác động mạnh mẽ đến tâm hồn nhà thơ như - Khi con tu hó gäi bÇy lµ khi mïa hÌ đến, người tù cách mạng càng cảm vËy. thÊy ngét ng¹t trong phßng giam, cµng khao kh¸t cuéc sèng tù do.  tên bài thơ đã gợi mở mạnh cảm xóc cña toµn bµi. - §©y lµ h×nh ¶nh ho¸n dô, gi¸ trÞ liªn tưởng của tiếng chim được gợi lên ngay tõ ®Çu bµi th¬. §ã lµ tÝn hiÖu cña mïa hÌ rùc rì, sù sèng t­ng bõng, cña ? NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ lôc b¸t cña bµi trời cao lồng lộng tự do. Tiếng chim đã th¬ tác động mạnh mẽ đến tâm hồn người tï. 2. NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ lôc b¸t cña bµi th¬ - Sè ©m tiÕt trong mçi c©u trong mét cÆp: 6/8 - C¸ch hiÖp vÇn (6-6; 8-6; ...); hoµ phèi ©m thanh  t¹o sù nhÞp nhµng, uyÓn chuyÓn, chuyÓn t¶i c¶m xóc tr÷ t×nh phong phó. IV. Cñng cè:(2') - Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ Tè H÷u V. Hướng dẫn về nhà:(2') - Häc thuéc lßng bµi th¬, n¾m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Sưu tầm bài thơ, câu thơ nói về cuộc đời hoạt động cách mạng của các chiến sĩ cách mạng. Ví dụ:thơ của Tố Hữu:''Đời cách mạng từ khi tôi đã hiểu- Dấn thân ...- Là gươm ...- ... còn một nửa''. - So¹n bµi: ''Tøc c¶nh P¸c Bã''. Ph¹m C«ng §Ýnh .. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 TuÇn 20 - TiÕt 79 TiÕng ViÖt c©u nghi vÊn (t2) A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - C¸c c©u nghi vÊn dïng víi c¸c chøc n¨ng kh¸c ngoµi chøc n¨ng chÝnh - Học sinh hiểu rõ câu nghi vấn không chỉ dùng để hỏi mà còn dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc ... 2. Kü n¨ng . - Vận dụng kiến thức đã học về câu nghi vấn để đọc –hiểu và tạo lập văn bản. 3. TháI độ - Gi¸o dôc ý thøc sö dông c©u nghi vÊn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: GiÊy trong ghi c©u hái tr¾c nghiÖm, m¸y chiÕu. - Học sinh: Xem trước bài ở nhà. C. Các hoạt động dạy học: I. Tæ chøc líp: (1') Ngµy d¹y…….1-2011 líp 8a1… II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn. ? Gi¶i bµi tËp 5, 6 SGK tr13. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: Hoạt động của thày. Hoạt động của trò III. Chøc n¨ng kh¸c 1. VÝ dô ? Trong những đoạn trích trên, câu nào - Học sinh đọc ví dụ trong SGK. lµ c©u nghi vÊn. - Đoạn (a): Những người muôn năm cũ - Gi¸o viªn chiÕu vÝ dô lªn m¸y chiÕu Hån ë ®©u b©y giê? - Yêu cầu học sinh xác định và trình - Đoạn (b): Mày định nói cho cha mày bµy. nghe đấy à? - Giáo viên đánh giá. - §o¹n (c): Cã biÕt kh«ng? LÝnh ®©u ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vµo ®©y nh­ vËy ? Kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ ? - §o¹n (d): c¶ ®o¹n trÝch - §o¹n (e): Con g¸i t«i vÏ ®©y ­ ? Ch¶ lẽ lại đúng là nó, cái con mèo hay lục läi Êy ! ? Xác định chức năng của câu nghi 2. NhËn xÐt: vÊn trong c¸c ®o¹n trÝch. - Häc sinh nèi c¸c phÇn víi chøc n¨ng - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi c©u hái cña c©u nghi vÊn hoÆc häc sinh lùa trắc nghiệm để học sinh lựa chọn rồi chọn đáp án đúng. nèi: - §(a): béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc (sù ? Trong phần a câu nghi vấn dùng để hoµi niÖm, tiÕc nuèi) lµm g×. - §(b): ®e do¹ Ph¹m C«ng §Ýnh .. 21 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Phả lai - Giáo án ngữ văn lớp 8.Kỳ II - Năm học2010-2011 1. CÇu khiÕn - Đ(c): cả 4 câu đều dùng để de doạ 2. Khẳng định - Đ(d): khẳng định. 3. Phủ định - Đ(e): cả 2 câu đều bộc lộ cảm xúc (sù ng¹c nhiªn) 4. §e do¹ 5. Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. * Câu nghi vấn được dùng để bộc lộ c¶m xóc, t×nh c¶m, ®e do¹, kh¼ng định, ... ? NhËn xÐt vÒ dÊu kÕt thóc c¸c c©u - Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c c©u nghi vÊn nghi vÊn trong c¸c ®o¹n trÝch trªn. đều kết thúc bằng dấu chấm hỏi. Câu nghi vÊn th­c hai ë (e) kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than. ? Nh­ vËy chøc n¨ng kh¸c cña c©u 3. KÕt luËn nghi vÊn lµ g×. - Häc sinh kh¸i qu¸t ? dÊu kÕt thóc cña c©u nghi vÊn trong những trường hợp không dùng để hỏi. II. Luyện tập (20') 1. Bµi tËp 1 - Học sinh đọc những đoạn trích trong bµi tËp 1 ? Xác định câu nghi vấn. - Yêu cầu học sinh làm việc trên giấy a) Con người đáng kính ấy bây giờ trong, giáo viên chiếu lên máy, gọi học cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư ? sinh khác nhận xét, giáo viên đánh b) c¶ khæ th¬ trõ ''Than «i !'' gi¸. c) Sao ta kh«ng ng¾m sù biÖt li theo t©m hån mét chiÕc l¸ nhÑ nhµng r¬i ? d) ¤i, nÕu thÕ th× cßn ®©u lµ qu¶ bãng bay ? - Trong (a): béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc ? Cho biết những câu nghi vấn đó (sù ng¹c nhiªn) dùng để làm gì. - Trong (b): phủ định, bộc lộ tình cảm, c¶m xóc. - Trong (c): CÇu khiÕn, béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. - Trong (d): phủ định, bộc lộ tình cảm, c¶m xóc. Chú ý: Trong (d) có cả đặc điểm hình thức của câu cảm thán nhưng đó vẫn là c©u nghi vÊn. 2. Bµi tËp 2 - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm: a) ''Sao cô lo xa qu¸ thÕ ?''; ''Téi g× b©y giờ nhịn đói mà tiền để lại ?''; ''ăn mãi ? Xác định câu nghi vấn và đặc điểm hÕt ®i th× lóc chÕt lÊy g× mµ lo liÖu ?'' h×nh thøc cña nã. - Những từ gạch chân và dấu chấm hỏi b) Cả đàn bò giao cho thằng bé ... chăn ë cuèi c©u (chØ cã trong ng«n ng÷ viÕt) d¾t lµm sao ''? thể hiện đặc điểm hình thức của câu c) Ai d¸m b¶o th¶o méc ... mÉu tö ? d) Th»ng bÐ kia, mµy cã viÖc g× ? ;''Sao nghi vÊn. lại đến đây mà khóc ?'' - Trong (a): câu 1 - phủ định; Câu 2 phủ định; câu 3 - phủ định. 22 Ph¹m C«ng §Ýnh .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>