Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 27 - Trường THCS Tân Tiến

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà Ngày soạn: Ngày dạy: Tuần 27-Tiết 101. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. BÀI 26. THUẾ MÁU ( Trích BẢN ÁN CHẾ ĐỘ THỰC DÂN PHÁP) Nguyễn Aí Quốc. I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS. 1. Mức độ cần đạt: - Hiểu được bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng người dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột Thuế máu theo trình tự miêu tả của tác giả. - Thấy rõ ngòi bút lập luận sắc bén, trào phúng sâu cay của Nguyễn Ái Quốc trong văn chính luận. 2.Kiến thức : -Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản . -Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc 3.Kĩ năng : -Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận . -Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. 4. Thái độ: Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với chủ đề :“Yêu nước, thương dân, tinh thần quốc tế vô sản” với nội dung: - Nguyễn Ái Quốc đã tố cáo bản chất độc ác, giả nhạn nghĩa của thực dân Pháp với người dân các nước thuộc địa(trong đó có người Việt Nam)bị bóc lột “thuế máu” cho tham vọng xâm lược của chúng. - Tư tưởng nhân nghĩa, tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc là nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Tìm tài liệu về tác giả, tác phẩm. - Đọc và nghiên cứu tác phẩm. - Bản chất chủ nghĩa thực dân và ý nghĩa cách mạng của việc Hồ Chí Minh, lên án chủ nghĩa thực dân (Hồ Chí Minh, người anh hùng giải phóng dân tộc và nhân danh văn hóa thế giới, tr 347 – 352 - Soạn giáo án. 2. Học sinh: - Đọc văn bản. - Trả lời câu hỏi tìm hiểu bài. III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Qua vaên baûn Baøn luaän veà pheùp hoïc cuûa Nguyeãn Thieáp, em hieåu muïc ñích cuûa vieäc hoïc laø gì Đáp án :Mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt, học phải đi đôi với hành . Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. Điểm : Học sinh trả lời như yêu cầu trên 10 ñieåm Học sinh trả lời được nội dung nhưng chưa đầy đủ 7 ñieåm Học sinh trả lời được một ý 5 ñieåm 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: Nguyễn Ái Quốc là một vị lãnh tụ vĩ đại, một con người tiêu biểu cho lòng yêu nước, như chính cái tên của Người. Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” được Người viết trong thời gian hoạt động cách mạng tại Pháp là một đòn chí mạng giáng vào chủ nghĩa thực dân. Trong đó, phần I, “chiến tranh và người bản xứ” ở chương “thuế máu”, đã vạch rõ bộ mặt thật sự của quan cai trị Pháp với người bản xứ “Thuế Máu” là chương đầu tiên của tác phẩm. Trong chương này, tác giả chủ yếu là nói lên sự tàn bạo bất nhân của các quan cai trị cầm quyền Pháp. Từ khi đặt ách cai trị lên đất nước ta, thực dân Pháp đã đưa ra hàng trăm thứ thuế ngặt nghèo để bóc lột dân Việt Nam. Nhưng thứ thuế mà độc ác nhất, bất cứ quốc gia bị đô hộ nào cũng lên án đó là “Thuế Máu”. Để hiểu rõ hơn chúng ta đi vào tiết học ngày hôm nay b. Các hoạt động cụ thể Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu chung về tác giả tác phẩm. - Kĩ thuật dạy học tích cực ( KTDHTC) : Đọc hợp tác-> Rèn kĩ năng lắng nghe, tư duy sáng tạo, giao tiếp. * Gọi 1 HS đọc chú thích. Nội dung I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: Nguyeãn AÙi Quoác – Hoà Chí Minh (1890 – 1969). 2. Tác phẩm: Bản án chế độ thực dân Pháp viết bằng ? Hãy nêu hiểu biết của em về tác giả! tiếng Pháp, in lần đầu tiên tại Pari năm (SGK) 1925. Năm 1946, xuất bản tại Việt Nam sau GV:NguyÔn Ái Quèc(1890 - 1969): Tªn gäi rÊt næi tiếng của chủ tịch Hồ Chí Minh, đợc dùng từ năm 1919 đú được dịch ra tiếng Việt và tỏi bản nhiều - 1945. NguyÔn Ái Quèc g¾n víi tê b¸o Người cïng lần. khæ, truyÖn ng¾n Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan bội Châu, tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp. ?Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?. - Tác phẩm gåm 12 ch¬ng: lµ b¶n c¸o tr¹ng ®anh thÐp vÒ téi ¸c tµy trêi cña chñ nghÜa thực dân, đồng thời phản ánh cuộc sống Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII khốn cùng của ngời dân thuộc địa.. - Đầu thế kỉ XX, các nước đế quốc thi nhau xâm lược nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi nh»m v¬ vÐt cña c¶i vµ nh©n lùc khiến đời sống của nhân dân ở các nước thuộc địa vô cïng khæ nhôc. Lµn sãng c¸ch m¹ng ®ang lªn m¹nh mÏ ë kh¾p n¬i. - Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, các nước đế quốc tranh giành nhau quyền lợi, đẩy nhân dân lao động ë nhiÒu n¬i vµo lß löa chiÕn tranh th¶m khèc. ? Bản án chế độ thực dân Pháp đưa ra những vấn đề gì? - Tố cáo, kết án tội án tày trời của chủ nghĩa thực dân Pháp. - Tình cảnh khốn cùng của người dân nô lệ các xứ thuộc địa. - Giáng đòn quyết liệt vào chủ nghĩa thực dân. Vạch con đường đấu tranh cách mạng cho các dân tộc bị áp bức. II. Đọc hiểu văn bản: Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản. 1. Đọc, hiểu chú thích - Kĩ thuật dạy học tích cực ( KTDHTC) : Đọc hợp tác-> Rèn kĩ năng lắng nghe, tư duy sáng tạo, giao tiếp. Bước 1: GV:Hướng dẫn và họi HS đọc văn bản. - Kết hợp nhiều giọng đọc: khi mỉa mai châm biếm, khi đau xót, đồng cảm,khi căm hờn, phẫn nộ,khi gieãu nhaïi,traøo phuùng, khi baùc boû maïnh meõ. - Nhấn mạnh và kéo dài một số từ ngữ, hình ảnh thể hieän maâu thuaãn traøo phuùng roõ neùt: gioûi laém thì cuõng, chiến tranh vui tươi, ngấy thịt đen, thịt vàng, đùng moät caùi, con yeâu, baïn hieàn, xì tieàn ra, taáp naäp, khoâng ngaàn ngaïi … * GV đọc ½ đoạn đầu, 4 HS đọc tiếp đến hết bài. ?Em hiểu như thế nào về Thuế máu? Việc đặt tên chương là Thuế máu nhằm nói lên điều gì? - Trong thực tế, không có thứ thuế nào gọi là thuế maùu. - Thueá maùu laø caùch goïi cuûa taùc giaû. Caùi teân Thueá maùu Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. gợi lên số phận thảm thương của người dân thuộc địa, bao hàm lòng căm phẫn, thái độ mỉa mai đối với tội ác đáng ghê tởm đối với chính quyền thực dân. Việc đặt tên chương là Thuế máu một cách hình tượng có sức gợi cảm nhằm nói lên sự tàn nhẫn, dã man nhất của bọn thực dân vì nó bóc lột xương máu, mạng sống của con người. GV: Thuế Máu”, là phải trả thuế bằng máu, hay có nghĩa là bắt buộc dân bản xứ phải đi lính, làm tiên phong trong các trận đánh của nước Mẹ, chịu chết thay cho các cấp chỉ huy, cho người Pháp. Vì thế, dùng từ “Thuế Máu” để đặt tên cho nhan đề của chương I, Nguyễn Ái Quốc đã nêu bật lên sự dã man của thực dân Pháp đối với đồng bào ta. Bước 2: Thể loại: ? Theo em, văn bản Thuế máu thuộc kiểu văn bản nào? ? Vì sao em xaùc ñònh nhö theá ? - Văn bản Thuế máu thuộc kiểu văn bản nghị luận. Vì người viết chủ yếu dùng lý lẽ, dẫn chứng để làm sáng tỏ một vấn đề xã hội: thuế máu trong chế độ thực dân Pháp. Bước 3: Tìm hiểu bố cục và phương thức biểu đạt ? Văn bản có hệ thống luận điểm như thế nào? Gồm 3 luận điểm: - Chiến tranh và người bản xứ. - Chế độ lính tình nguyện - Kết quả của sự hy sinh. * GV: Đó cũng là bố cục của đoạn trích. ? Nhận xét về trình tự các phần trong chương ? Tác dụng của trình tự đó ? - Ba phần của chương Thuế máu được được bố cục theo trình tự thời gian: trước, trong và sau khi xảy ra cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất. => Bộ mặt giả nhaân giaû nghóa trô treõn, baûn chaát taøn baïo cuûa chính quyền thực dân Pháp xung quanh việc bóc lột “Thuế máu” được phơi bày toàn diện, triệt để; thân phận thảm thương của người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa cũng được miêu tả một cách cụ thể, sinh động. ? Trong văn bản Thuế máu, em còn thấy sự đan xen của các yếu tố thuộc phương thức biểu đạt khác không? - Đan xen yếu tố tự sự (luận điểm 1), biểu cảm (luận ñieåm 2 Bước 4: Phaân tích vaên baûn - GV Áp dụng KTDHTC: Động não -> Giúp học sinh Tự nhận thức, tự tin, giao tiếp, lắng nghe tích Trang Lop8.net. 2. Thể loại:. 3. Bố cục và Phương thức biểu đạt:. 4. Phân tích: a.Chiến tranh và người bản xứ:.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. cực, hợp tác. ? Dưới tiêu đề Chiến tranh và người bản xứ , tác giả * Thái độ của các quan cai trị thực dân đối đã trình bày luận điểm 1 bằng những luận cứ nào ? với người bản xứ: Tìm các đoạn văn bản tương ứng với mỗi luận cứ đó ? - Người bản xứ đi phơi thây trên các bãi chiến trường: Từ đầu đến …các ngài thống chế - Người bản xứ bị đầu độc trong các xưởng thuốc súng ở hậu phương: Tiếp theo đến …hơi ngạt vậy - Số lượng người bản xứ không còn được trở về: Tiếp theo đến …đất nước mình nữa ? Thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người bản xứ trước chiến tranh như thế nào ? - Trước chiến tranh: + Bị xem là giống người hạ đẳng. + Bị đối xử đánh đập như súc vật. GV : Trước chiến tranh, chúng chỉ xem người bản xứ chúng ta là những tên An-nam-mít bẩn thỉu, chỉ biết làm cu li, kéo xe tay và giỏi ăn đòn của các quan cầm quyền.. ? Khi chiến tranh bùng nổ, chúng đã thay đổi thái độ đối với người bản xứ như thế nào ? - Chieán tranh noå ra:. + Được tăng bốc, vỗ về: “con yêu”, “bạn hiền” + Được phong cho những danh hiệu cao quí “chiến sĩ Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. bảo vệ công lí tự do” GV : Ấy vậy mà khi chiến tranh xảy ra, những người bản xứ lại được yêu quí, được xem như những đứa “con yêu”, “bạn hiền”, những người bình thường bỗng dưng trở thành “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”. ? Vì sao người bản xứ từ một địa vị thấp kém lại trở thành chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do? - Vì thực dân Pháp muốn che giấu dã tâm lợi dụng xöông maùu cuûa hoï trong cuoäc chieán tranh cho quyeàn lợi của nước Pháp. Đó là thủ đoạn của chính quyền thực dân đối với người dân ở các nước thuộc địa. ? Em có nhận xét gì về từ ngữ, hình ảnh và giọng điệu trong lời lẽ của bọn thực dân ? Tác dụng ? Bằng gioïng ñieäu traøo phuùng, châm ? Các cụm từ đặt trong dấu ngoặc kép ở đây được biếm. Nhằm lột tả những thủ đoạn lừa dùng với dụng ý gì ? bịp, bỉ ổi của chính quyền thực dân. - Mỉa mai, châm biếm sự giả dối, thâm độc của chế độ thực dân ? Qua đó em thấy được bản chất của chế độ thực dân như thế nào ? - Nhưng thực chấtchúng chỉ tìm mọi thủ đoạn lừa bịp, xảo quyệt để bắt buộc dân ta đi lính. GV Liên hệ : Về bản chất của chủ nghĩa thực dân, Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Chủ nghĩa tư bản là một con đỉa có một cái vòi bám vào giai cấp vô sản ở chính quốc và một cái vòi khác bám vào giai cấp vô sản ở các thuộc địa. Nếu người ta muốn giết con vật ấy, người ta phải đồng thời cắt cả hai vòi. Nếu người ta chỉ cắt một vòi thôi, thì cái vòi kia vẫn tiếp tục hút máu của giai cấp vô sản; con vật vẫn tiếp tục sống và cái vòi bị cắt đứt lại sẽ mọc ra”( Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb CTQG) GV : Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên "Annamít" bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. Ấy thế mà cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa "con yêu", những người "bạn hiền" của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé(2) nữa. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là "chiến sĩ bảo vệ công lý và tự do". Nhưng họ đã phải trả bằng một giá khá đắt cái vinh dự đột ngột ấy, Cái giá ấy là gì tiết học sau chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp. 4. Cuõng coá : - GV Áp dụng KTDHTC: Trình bày một phút -> Giao tiếp, tự tin, tìm kiếm sự hỗ trợ, quản lý thời gian, tư duy phân tích, tìm hiểu kiến thức. ? Dưới tiêu đề Chiến tranh và người bản xứ , tác giả đã trình bày luận điểm 1 bằng những luận cứ nào ? Tìm các đoạn văn bản tương ứng với mỗi luận cứ đó ? Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. - Người bản xứ đi phơi thây trên các bãi chiến trường: Từ đầu đến …các ngài thống chế - Người bản xứ bị đầu độc trong các xưởng thuốc súng ở hậu phương: Tiếp theo đến …hơi ngạt vaäy - Số lượng người bản xứ không còn được trở về: Tiếp theo đến …đất nước mình nữa 5. Daën doø : Học kỹ đoạn một và tóm tắt đoạn 2, 3 bài “Thuế máu” tiết 2 Xem văn soạn kĩ văn bản * Rút kinh nghiệm: - Thời gian giảng toàn bài, từng phần và từng hoạt động: …………………………….…………. - Néi dung kiÕn thøc: ……………………………………………………………………………. - Phương pháp giảng dạy: ……………………………………………………………………….. - H×nh thøc tæ chøc líp: ………………………………………………………………………… - ThiÕt bÞ d¹y häc: …………………………………………………………………………....... ------------------------------------------------------. Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà Ngày soạn: Ngày dạy: Tuần 27-Tiết 102. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. BÀI 26. THUẾ MÁU( tiết 2) ( Trích BẢN ÁN CHẾ ĐỘ THỰC DÂN PHÁP) Nguyễn Aí Quốc Giuùp HS. I. Mục tiêu cần đạt: 1. Mức độ cần đạt: - Hiểu được bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng người dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột Thuế máu theo trình tự miêu tả của tác giả. - Thấy rõ ngòi bút lập luận sắc bén, trào phúng sâu cay của Nguyễn Ái Quốc trong văn chính luận. 2.Kiến thức : -Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản . -Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc - Thấy được số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghóa 3.Kĩ năng : -Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận . -Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. 4. Thái độ: Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với chủ đề :“Yêu nước, thương dân, tinh thần quốc tế vô sản” với nội dung: - Nguyễn Ái Quốc đã tố cáo bản chất độc ác, giả nhạn nghĩa của thực dân Pháp với người dân các nước thuộc địa(trong đó có người Việt Nam)bị bóc lột “thuế máu” cho tham vọng xâm lược của chúng. - Tư tưởng nhân nghĩa, tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc là nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Tìm tài liệu về tác giả, tác phẩm. - Đọc và nghiên cứu tác phẩm. - Bản chất chủ nghĩa thực dân và ý nghĩa cách mạng của việc Hồ Chí Minh, lên án chủ nghĩa thực dân (Hồ Chí Minh, người anh hùng giải phóng dân tộc và nhân danh văn hóa thế giới, tr 347 – 352 - Soạn giáo án. 2. Học sinh: - Đọc văn bản. - Trả lời câu hỏi tìm hiểu bài. III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Em hãy nhắc lại: ? Dưới tiêu đề Chiến tranh và người bản xứ , tác giả đã trình bày luận điểm 1 bằng những luận cứ nào ? Tìm các đoạn văn bản tương ứng với mỗi luận cứ đó ? Đáp án: Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. Người bản xứ đi phơi thây trên các bãi chiến trường: Từ đầu đến …các ngài thống chế - Người bản xứ bị đầu độc trong các xưởng thuốc súng ở hậu phương: Tiếp theo đến …hơi ngạt vaäy - Số lượng người bản xứ không còn được trở về: Tiếp theo đến …đất nước mình nữa 3. Bài mới: a. Giới thiêu bài: Thueá maùu (tieáp theo) GV cho học sinh nhắc lại: ? Thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người bản xứ như thế nào? (trước và sau chiến tranh) b. Các hoạt động cụ thể: Phöông phaùp Noäi dung Hoạt động1: Tiếp tục hướng dẫn học sinh phân tích văn bản: I. Giới thiệu vài nét về tác giả, Bước 1 taùc phaåm GV: Chuyển sang ý 2 số phận người dân Bản xứ II. Đọc hiểu văn bản Gọi học sinh đọc lai phần đầu của văn bản 5. Phaân tích vaên baûn - GV Áp dụng Kĩ thuật dạy học tích cực ( KTDHTC) : Đọc a.Chiến tranh và người bản xứ: hợp tác -> Nhằm rèn kĩ năng lắng nghe, tư duy sáng tạo, *. Thái độ của các quan cai trị thực giao tiếp. dân đối với người bản xứ: ? Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các *. Số phận của người dân bản xứ: cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả như thế nào ?. - HS trả lời GV giảng minh họa hình ảnh: Họ phải đột ngột xa lìa vợ con, rời bỏ mảnh ruộng hoặc đàn cừu để vượt đại dương, đi phơi trên các bãi chiến trừng châu Âu… lấy máu của mình tưới những vòng nguyệt quế của các cấp chỉ huy và lấy xương mình chạm nên những chiếc gậy của các ngài thống chế. - Những người bản xứ ở hậu phương làm kiệt sức trong các xửng thuốc súng… đã khạc ra từng miếng phổi, chẳng khác gì hít phải hơi ngạt - Số phận thảm thương ấy được chốt lại , hằn sâu bởi những con số đầy ấn tương: bảy mươi tám vạn người đặt chân lên đất Pháp, tám vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời trên quê hương đất nước mình. Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. ? Việc nêu 2 con số ở cuối đoạn văn có tác dụng gì ? - Góp phần tố cáo mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân, gây lòng căm thù, phẫn nộ trong quãng đại các dân tộc thuộc địa. GV: Đó là cái giá của người bản xứ phải trả cho cuộc sống nô lệ, cho những người tự xưng là “khai phá văn minh” đất nước họ. Nguyễn Ái Quốc đã dùng những con số biết nói rất cụ thể, cho ta thấy có rất nhiều người một đi không trở về: “tổng cộng có bảy mươi vạn người bản xứ đã đặt chân lên đất Pháp, và trong số ấy, tám vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời trên quê hương đất nước mình nữa.” ? Nhận xét về cách đưa dẫn chứng và bình luận của tác giả trong đoạn văn này ? Tác dụng ? - Hình tượng hoá các chứng cứ và lời bình luận dưới dạng các hình ảnh biểu tượng. => Làm tăng thêm tính xác thực và gợi cảm của luận cứ, dễ thuyết phục người đọc. ? Em có nhận xét gì về giọng điệu trong đoạn văn này ? ? Nhận xét về số phận của của người lính thuộc địa qua đoạn văn vừa tìm hiểu GV: Tình cảnh của người dân bản xứ thật cay đắng. Họ có thật sự muốn làm người chiến sĩ bảo vệ công lý, tự do như bọn thực dân đã khoác cho họ không ? Bước 2: Tìm hiểu chế độ lính tình nguyện - Áp dụng KTDHTC: Động não -> Tự nhận thức, tự tin, giao tiếp, lắng nghe tích cực, hợp tác. ? Trong đoạn luận điểm 2, (chế độ lính tình nguyện ) được hình thành từ những luận điểm nào? 1. Những vụ nhũng lạm trong việc bắt lính 2. Phản ứng của những người bị bắt lính. 3. Luận điệu của chính quyền thực dân. Trang Lop8.net. - Sử dụng yếu tố tự sự: liệt kê liên tục các tư liệu hiện thực có thật. Các hình ảnh biểu tượng. - Giọng điệu vừa giễu cợt vừa xót xa. => Soá phaän cay ñaéng, thaûm thöông của người dân bản xứ.. b. Chế độ lính tình nguyện: *. Các thủ đoạn, mánh khoé bắt lính của chính quyền thực dân: - Lùng ráp, vây bắt và cưỡng bức người ta đi lính. - Lợi dụng chuyện bắt lính mà doạ nạt, xoay xở kiếm tiền..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. ?Trong luận cứ 1 mà tác giả đưa ra, chính quyền thực dân đã thực hiện các thủ đoạn bắt lính nào? - Tiến hành những cuộc lùng ráp lớn trên toàn Đông Dương. - Tóm những người khoẻ mạnh, nghèo khổ. - Sau đó đến con nhà giàu: đi lính tình nguyện hoặc xì tiền ra; ai sinh chuyện thì sinh sự, giam cổ họ lại ? Tại sao tác giả gọi đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn? - Bởi vì chính quyền thực dân ăn tiền công khai từ việc tuyển quân, bất chấp luật lệ. Điều này cho thấy thực trạng chế độ lính tình nguyện ở các nước thuộc đại là cơ hội làm giàu của bọn quan chức trên tính mạng của người bản xứ, là cơ hội tỏ lòng trung thành, củng cố địa vị, thăng tién quan chức của bọn tay sai thực dân bản xứ. GV: Vậy Người dân thuộc địa có thực “tình nguyện” hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền khoâng ? ? Phản ứng của họ có gì khác thường ? - Họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát. - Họ tự làm cho mình nhiếm phải những căn bệnh nguy hiểm nhất: bệnh đau mắt toét chảy mủ bằng cách xát bào mắt nhiều thứ chất độc… ? Từ đó, tác giả cho thấy thực trạng chế độ lính tình nguyện như thế nào? - Thực chất của chế độ lính tình nguyện là người bản xứ không có một chút tự nguyện nào, hơn nữa họ lại tự mình gây ra những căn bệnh nguy hiểm cho bản thân vì chế độ lính tình nguyện. ? Phủ toàn quyền Đông Dương đã tuyên bố điều gì ? - Phủ toàn quyền Đông Dương tuyên bố lạc quan và vui vẻ bằng những từ hoa mỹ: “các bạn đã tấp nập đầu quân…; khoâng ngaàn ngại rời bỏ quê hương kẻ thì hiến dâng cánh tay lao động của mình như lính thợ..” ? Trong thực tế, những sự thật nào về lính tình nguyện được phôi baøy ? - Trong thực tế họ phải từng “ tốp bị xích tay điệu về tỉnh lị …. những vụ bạo động ở Sài Gòn, Biên Hòa” điều này cho thấy sự đối lập giữa lời nói và sự thật. => vạch trần sự lừa dối mị dân của chính quyền thực dân với người thuộc địa, vừa bày tỏ thái độ mỉa mai, châm biếm của người viết với bọn cầm quyền thực dân. ? Ở đây diễn ra sự đối lập giữa sự thật với lời nói, sự đối lập naøy coù yù nghóa gì ? -Vạch trần thủ đoạn lường gạt tàn nhẫn của chính quyền thực dân đối với người bản xứ. * GV:Trong khi làm những điều trên, chính quyền thực dân vẫn rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc Trang Lop8.net. - Troùi, xích, nhoát nhö suùc vaät. - Đàn áp dã man nếu chống đối.. *. Phản ứng của người bị bắt lính tình nguyeän: - Tìm mọi cơ hội để trốn thoát. - Tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. địa. Lời tuyên bố trịnh trọng của phủ toàn quyền Đông Dương chỉ càng bộc lộ sự lừa bịp trơ trẽn.  -Không hề có sự tự nguyện hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền. Tác phẩm đã kể ra các sự thực: người dân thuộc địa hoặc trốn tránh hoặc phải xì tiền ra. Thậm chí họ tìm cách tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất để khỏi phải đi lính. ? Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät laäp luaän cuûa taùc giaû ? - Hình ảnh có tính xác thực. - Lời lẽ đanh thép, mỉa mai, giễu nhại. - Laäp luaän phaûn baùc. ? Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói về chế độ lính tình nguyeän trong vaên baûn naøy ?  Tôn trọng sự thật khách quan (qua các chứng cớ cụ thể về chế độ lính tình nguyện) - Mỉa mai, châm biếm (khi vạch trần sự thật về lính tình nguyeän) Bước 3: Kết quả của sự hi sinh - GV Áp dụng KTDHTC: Động não -> Tự nhận thức, tự tin, giao tiếp, lắng nghe tích cực, hợp tác. ? Để làm rõ luận điểm 3 (kết quả của sự hy sinh), tác giả đã dùng những luận cứ nào? - Sự đối xử tàn tệ, vô lương tâm của chế độ thực dân với người lính tình nguyện. - Vạch trần tộ ác củta chính quyền thuộc địa. ? Trong đoạn văn này, tác giả dùng kiểu câu gì nhiều nhất? Nhằm mục đích gì? - Tác giả dùng nhiều câu nghi vấn liên tiếp và dày đặc này không nhằm dùng để hỏi mà nhằm khẳng định sự thật, đồng thời bộc lộ cảm xúc của nhà văn. Cách dùng nhiều cấu trúc câu lặp ấy đã góp phần nhấn mạnh ý tưởng của người viết. ? Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chieán tranh nhö theá naøo ? Sau khi nộp hết thuế máu, họ trở về thật bị thảm: - Khi đại bác đã ngấy thịt đen, thịt vàng rồi …. mặc nhiên họ trở lại “giống người bẩn thỉu”. Nghĩa là trước đó ra sao thì bây giờ họ vẫn vậy, máu của họ đã đóng thuếy nhưng họ chẳng được gì. - Càng chua xót hơn không chỉ bị bót lột hết thuế máu mà còn bị bóc lột hết của cải, bị đánh đập và cuối cùng khi về xứ sở học được chào đón “nòng nhiệt”: “Các anh đã bảo vệ Tổ quốc, thế là tốt. Bây giờ chúng tôi không cần các anh nữa, cút đi!”. Rồi caáp moân baøi baùn leû thuoác phieän. ? Nhận xét về nghệ thuật diễn đạt đoạn văn này ? Tác dụng của nghệ thuật đó ? - Để khẳng định sự thật, đồng thời bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người viết. Trang Lop8.net. => Không dựa trên sự tình nguyện naøo; gaây theâm nhieàu cheát choùc, beänh taät nguy hieåm.. c. Kết quả của sự hi sinh:. Duøng kieåu caâu nghi vaán.laëp caáu trúc:Chẳng những…đó sao?Lập luaän phaûn baùc.Maâu thuaãn traøo phúng. Thực tế sinh động. =>Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn; sự bỉ.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. - Nhấn mạnh nội dung cần trình bày; tạo sự nhịp nhàng cho lời văn; tăng thêm sức thuyết phục của lí lẽ và chứng cớ. ? Qua cách đối xử đó sự thật nào được phơi bày, tố cáo? - Sự bỉ ổi, tán tận lương tâm của bọn cầm quyền thực dân với người dân thuộc địa. - Cái giá của thuế máu mà người lính thuộc địa phải trả là hết sức to lớn. * GV: Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bộc lộ trong chính sách hậu chiến đối với lính tình nguyện Việt Nam. Những người từng hi sinh bao xương máu, từng được tâng bốc trước đây mặc nhiên trở lại “giống người heøn haï”. - Trắng trợn hơn khi chúng tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử với họ thô bỉ như đối với súc vật. Người dân thuộc địa lại trở về vị trí hèn hạ ban đầu sau khi bóc lột trắng trợn hết “thuế maùu”. - Bỉ ổi hơn nữa, chính quyền thực dân còn “không ngần ngại đầu độc cả một dân tộc để vơ vét cho đầy túi” khi cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện cho thương binh người Pháp và vợ con của tử sĩ người Pháp. ? Từ đó, thái độ nào của người viết được bộc lộ ? - Mỉa mai, châm biếm, tố cáo quyết liệt chế độ thực dân Phaùp taïi Vieät Nam. ? Em có nhận xét gì về cách kết thúc đoạn văn? - Thể hiện niềm tin, niềm mong mỏi chính đáng và sâu sắc vào thái độ của nhân dân lao động bản xứ. - Bước đầu nêu ra con đường đấu tranh cách mạng trên cơ sở tố cáo, lên án tội ác và sự dã man vô nhân đạo của thực dân Phaùp. Hoạt động 3: Toång keát - GV Áp dụng KTDHTC: Trình bày một phút -> Giao tiếp, tự tin, tìm kiếm sự hỗ trợ, quản lý thời gian, tư duy phân tích, tìm hiểu kiến thức. ?Văn bản đem lại cho em những hiểu biết nào về bản chất chế độ thực dân và số phận của người dân ở các nước thuộc ñòa caùch ñaây 2/3 theá kæ ? - Bộ mặt giả nhân giả nghĩa, thủ đoạn tàn ác của chế độ thực dân đối với người dân các nước thuộc địa. - Số phận đau thương của ngưới dân thuộc địa bị đẩy đi làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa. ? Văn bản Thuế máu đã thể hiện một cách viết nghị luận độc đáo của Nguyễn Ái Quốc trên các phương diện nào ? - Giàu chứng cớ từ tư liệu hiện thực. Trang Lop8.net. ổi, vô nhân đạo của thực dân Pháp đối với lính tình nguyện Việt Nam.Caùi giaù cuûa Thueá maùu maø người lính Việt Nam được trả.. III.Toång keát Ghi nhớ: SGK trang 92.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. - Tạo thành các hình ảnh biểu tượng khiến lập luận có sức gợi cảm. - Tính nhịp nhàng giàu âm điệu của lời văn. - Gioïng ñieäu mæa mai, chaâm bieám. ? Đọc văn bản Thuế máu, em hiểu thêm những mục đích naøo cuûa vaên chöông Nguyeãn AÙi Quoác – Hoà Chí Minh ? - Dùng văn để vạch mặt, tố cáo tội ác của thực dân đế quốc. - Dùng văn để bênh vực quyền lợi của nhân dân các nước thuộc địa, khích lệ tinh thần đấu tranh giải phóng ở họ. - Dùng văn để bày tỏ quan điểm chính trị rõ ràng của người vieát. Tất cả làm thành mục đích chiến đấu mãnh liệt của văn chöông Nguyeãn AÙi Quoác – Hoà Chí Minh. * Gọi 1 HS đọc ghi nhớ IV Luyeän taäp Hoạt động 4: Luyeän taäp: - GV Áp dụng KTDHTC: Trình bày một phút -> Giao tiếp, tự tin, tìm kiếm sự hỗ trợ, quản lý thời gian, tư duy phân tích, tìm hiểu kiến thức. ? Qua đoạn trích em cảm nhận được gì từ tấm lòng tác gải Nguyễn Ái Quốc? - Với tấm lòng yêu nước thương nòi, tác giả vạch trần tội ác bọn thực dân với những tư liệu khách quan, xác thực. Tuy khách quan những trong từng câu chữ ta vẫn thấy niềm căm hận, xót xa thương cảm của một con người suốt dời vì dân vì nước Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh 4. Cuûng coá: : - Áp dụng KTDHTC: Trình bày một phút -> Giao tiếp, tự tin, tìm kiếm sự hỗ trợ, quản lý thời gian, tư duy phân tích, tìm hiểu kiến thức. ? Phân tích sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình, giữa miêu tả và biểu cảm trong văn bản! Còn thời gian GV Liên hệ một số câu nói lời dẫn rất nổi tiếng của Bác: - Mỹ phải cút đi! Chúng tôi trải thảm đỏ cũng được, nhưng Mỹ phải cút đi! Mỹ phải chấm dứt xâm lược. Johnson miệng nói hòa bình tay lại ký những lệnh điều động quân. Chúng tôi không bác bỏ gì hết, nhưng nhân dân chúng tôi phải được yên ổn. Chúng tôi không muốn trở thành người chiến thắng. Chúng tôi chỉ muốn Mỹ cút đi! Gút-bai! (Các cuộc đàm phán Lê Đức Thọ-Kissinger tại Paris,) - “Hỡi đồng bào cả nước! Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta đã nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa! Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên! Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không phân chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước.” (Trích Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946) - “Nhiệm vụ của thanh niên không phải là đòi hỏi Nước nhà đã cho mình những gì, mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho Nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi Nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích Nước nhà mà hy sinh phấn đấu đến chừng nào?” Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Tân Tiến Giáo viên : Mai Thị Hà. Giáo án : Ngữ văn 8 HKII. ( T rích trong bài nói chuyện tại buổi Lễ khai mạc trường Đại học Nhân dân Việt Nam vào ngày 19 tháng 1 năm 1955. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 7, trang 454-455.) - “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một; sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”. 5. Daën doø: - Học thuộc ghi nhớ. - Đọc lại văn bản chính xác, có sắc thái biểu cảm phù hợp với bút pháp trào phúng của taùc giaû. - Sưu tầm một số bài nghị luận xã hội, nghị luận văn học để nhận biết phân tích luận điểm trong bài “Ôn tập luận điểm” * Rút kinh nghiệm: - Thời gian giảng toàn bài, từng phần và từng hoạt động: …………………………….…………. - Néi dung kiÕn thøc: ……………………………………………………………………………. - Phương pháp giảng dạy: ……………………………………………………………………….. - H×nh thøc tæ chøc líp: ………………………………………………………………………… - ThiÕt bÞ d¹y häc: …………………………………………………………………………....... ------------------------------------------------------. Trang Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>