Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 8: Mạch lạc trong văn bản - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 Ngµy so¹n: 17/9/2006 Ngµy d¹y: 18/9/2006. TiÕt :8. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. A. Mục tiêu cần đạt:. 1.KiÕn thøc: - Giúp học sinh có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cÇn thiÕt ph¶i lµm cho v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c kh«ng døt ®o¹n hoÆc quÈn quanh.. 2. Kü n¨ng: -Có kĩ năng vận dụng, chú ý đến sự mạch lạc trong các bài văn.. 3. Thái độ: -Cã ý thøc vËn dông kÜ n¨ng vµo bµi lµm. B. ChuÈn bÞ:. -GV: nghiªn cøu bµi so¹n. -HS:Chuẩn bị bài theo hướng dẫn SGK. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động Hoạt động 1: Kiêm tra bài cũ: Bố cục văn bản là gì? nêu các yêu cầu để có đư-. îc v¨n b¶n rµnh m¹ch râ rµng .Tr×nh bÇy bµi tËp 2 trang 30?. :Giíi thiÖu bµi. Hoạt động 2. Tiết học trước các em đã được tìm hiểu bố cục của văn bản và đã thấy ®­îc : §Ó cho v¨n b¶n ®­îc rµnh m¹ch cÇn cã c¸c ®iÒu kiÖn nh­ sù thèng nhÊt, liªn kÕt vµ s¾p xÕp c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lÝ. VËy tÝnh rµnh m¹ch ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ nh­ thÕ nµo tiÕt häc h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu.. : Bµi míi. Hoạt động 3. Hoạt động của GV H§ cña HS Nội dung cần đạt GV: Mạch lạc trong đông y vốn - HS lắng I. Mạch lạc và những yêu cầu. cã nghÜa lµ m¹ch m¸u trong nghe. th©n thÓ. Trong mét v¨n b¶n còng cã c¸i g× gièng nh­ m¹ch m¸u lµm cho c¸c phÇn cña v¨n b¶n thèng nhÊt l¹i gäi lµ m¹ch l¹c. ? Dùa vµo hiÓu biÕt trªn, em hãy xác định mạch lạc trong v¨n b¶n cã nh÷ng tÝnh chÊt nµo trong nh÷ng tÝnh chÊt ®­îc kÓ dưới đây: - Tr«i ch¶y thµnh dßng, thµnh m¹ch. 1. vÒ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. 1. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n.. Lại thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 - TuÇn tù ®i qua kh¾p c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. - Th«ng suèt, liªn tôc kh«ng døt ®o¹n. - Suy nghÜ tr¶ - > M¹ch l¹c trong v¨n b¶n cã lêi. tÊt c¶ c¸c tÝnh chÊt trªn. ? Nãi tãm l¹i: M¹ch l¹c trong v¨n b¶n ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo? - Nªu ý hiÓu. * V¨n b¶n m¹ch l¹c lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lÝ. ( Bởi lẽ các câu, các ý ấy đều thèng nhÊt xoay quanh mét ý tø chung). GV: l­u ý häc sinh ph©n biÖt m¹ch l¹c, liªn kÕt, bè côc. - Mét v¨n b¶n m¹ch l¹c kh«ng thÓ nµo kh«ng cã tÝnh liªn kÕt. song kh«ng ph¶i sù liªn kÕt nµo còng lµm nªn m¹ch l¹c. Nãi đến mạch lạc là nói đến sự tiếp l¾ng nèi nh­ng lµ sù tiÕp nèi cña -HS một nội dung chủ đạo xuyên nghe. suèt qua c¸c phÇn cña v¨n b¶n. - Trong mét v¨n b¶n m¹ch l¹c c¸c phÇn, c¸c ®o¹n ph¶i ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ. - Bố cục rành mạch: Chú ý đến sù ph©n biÖt gi÷a c¸c phÇn, c¸c ®o¹n. - Yªu cÇu m¹ch l¹c: Quan t©m tíi sù tiÕp nèi, liªn quan tíi c¸c phÇn, ®o¹n. 2. Các điều kiện để một văn GV: Kh¸i qu¸t chuyÓn ý. b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c: * Bµi tËp. ? Em h·y liÖt kª c¸c sù viÖc trong v¨n b¶n ''Cuéc chia tay VB :'' Cuéc chia tay cña nh÷ng cña nh÷ng con bóp bª'' vµ c¸c - LiÖt kª sù con bóp bª'' nhân vật trong văn bản đó? viÖc. + Sù viÖc chÝnh: - Mẹ bắt hai con chia đồ chơi. - hai anh em Thµnh, Thuû rÊt yêu thương nhau. - ChuyÖn vÒ hai con bóp bª. - Thành đưa em đến lớp chào c« gi¸o vµ c¸c b¹n. 2. Lại thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 -Hai anh em chia tay. + Nh©n vËt: Thµnh, Thuû, hai con bóp bª, mÑ cña hai em. ? Trong các sự việc đã kể ra sự viÖc nµo lµ sù viÖc chÝnh? - Xác định sự - > Sù viÖc chÝnh: Sù chia tay; viÖc chÝnh. Nh÷ng con bóp bª. ? Hai sù viÖc chÝnh trªn cã vai trß nh­ thÕ nµo trong truyÖn? - Suy nghÜ , tr×nh bµy. - Là tâm điểm để các sự việc khác trong văn bản hướng tới vµ xoay quanh nã. ? Thµnh vµ Thuû cã vai trß nh­ thÕ nµo trong truyÖn? - Thµnh, Thuû lµ nh©n vËt chÝnh trong truyÖn. C¸c sù viÖc xoay quanh nh©n vËt chÝnh. ? C¸c tõ ng÷ vµ c¸c chi tiÕt như: Chia tay, chia đồ chơi và mét lo¹t c¸c tõ biÓu thÞ ý kh«ng muèn ph©n chia. Việc lặp lại các từ đó có phải là chủ đề liên kết các sự việc nêu trªn thµnh mét thÓ thèng nhÊt kh«ng? §ã cã thÓ xem lµ m¹ch l¹c v¨n b¶n kh«ng? -Nêu ý hiểu. - Các từ ngữ trên đã góp phần làm nổi bật chủ đề của văn bản vµ gióp cho c¸c sù viÖc thèng nhÊt. §©y chÝnh lµ m¹ch l¹c ? Vậy yếu tố đầu tiên để tạo trong v¨n b¶n. nªn m¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ g×? - Kh¸i qu¸t, rót ra nhËn xÐt. * Các phần , các đoạn đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề thống nhất. ? Trong v¨n b¶n ''Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª'' c¸c ®o¹n, c¸c ý ®­îc nèi tiÕp víi - Tr¶ lêi nhau theo mèi quan hÖ nµo? - >C¸c phÇn, ®o¹n, ý nèi kÕt ? Điều kiện để một văn bản có theo mèi quan hÖ thêi gian. -Nªu ®iÒu tÝnh m¹c l¹c lµ g×? kiÖn 5. Lại thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 - Gọi HS đọc ghi nhớ.. - Rót ra ghi nhí. * Ghi nhí: SGK. - §äc ghi - V¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c lµ: nhí. + C¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u trong văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện một chủ đề chung xuyªn suèt. - C¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u trong v¨n b¶n ®­îc nèi tiÕp theo mét tr×nh tù râ rµng, hîp lí, trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gîi ®­îc nhÒu høng thó.. III. LuyÖn tËp ? GV: Nªu cÇu cña bµi tËp 1 . 1. Bµi tËp1. T×m hiÓu tÝnh m¹ch l¹c cña v¨n -HS nghe. - T×m hiÓu tÝnh m¹ch l¹c cña - Th­c hiÖn v¨n b¶n '' MÑ t«i'' b¶n '' MÑ t«i''. ? Hãy xác định ý chủ đạo của theo yêu cầu. - ý tứ chủ đạo: ca ngợi lòng v¨n b¶n? yêu thương và sự hi sinh của ? Trong phÇn néi dung cña bøc mẹ đối với con. thư, người bố đề cập đến những - Xác định vấn đề gì? néi dung chÝnh. * Néi dung chÝnh cña bøc th­: - Bố đau lòng vì con thiếu lễ độ víi mÑ. - Bè nãi vÒ mÑ, MÑ lo l¾ng, s½n sµng hi sinh h¹nh phóc, tÝnh m¹ng cña m×nh v× con. - Ngay khi đã khôn lớn, con vÉn c¶m thÊy b¬ v¬ v× thiÕu mÑ vµ sÏ ©n hËn v× lµm mÑ buån. ? Từ đó em nhận xét gì về tính - Bè khuyªn con ph¶i xin lçi m¹ch l¹c cña v¨n b¶n? mÑ mét c¸ch thµnh khÈn. - NhËn xÐt - > NhËn xÐt: Tr×nh tù c¸c phÇn xoay quanh vµ thÓ hiÖn ý tø chủ đạo một cách liên tục - >V¨n b¶n rÊt m¹ch l¹c. -Gäi häc sinh nh¾c l¹i yªu cÇu 2. Bµi tËp 2. cña bµi tËp 2. V¨n b¶n '' Cuéc chia tay cña - HS nh¾c l¹i nh÷ng con bóp bª''. yªu cÇu. - ý tứ chủ đạo: Cuộc chia tay ? Trong truyện, tác giả đã của hai đứa trẻ và hai con búp kh«ng thuËt l¹i tØ mØ nguyªn 5. Lại thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2006-2007 nhân dẫn đến cuộc chia tay của bª. người lớn. Theo em như vậy có lµm cho t¸c phÈm thiÕu m¹ch - Tr×nh bµy ý l¹c kh«ng? kiÕn. - NÕu thuËt qu¸ tØ mØ nguyªn nh©n dÉn tíi cuéc chia cña 2 người lớn, ý chủ đạo trên bị ph©n t¸n, lµm mÊt tÝnh m¹ch l¹c cña v¨n b¶n. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. + Häc ghi nhí. + Lµm bµi tËp 1-2-3 / SBT. + So¹n bµi : Ca dao, d©n ca.. 5. Lại thị Tiền - Trường trung học cơ sở Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>