Hướng dẫn dạy học Ngữ văn 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Hướng dẫn dạy học Ng÷ v¨n 8 Bµi 2 TiÕt 5,6: §äc hiÓu v¨n b¶n Trong lßng mÑ I. Mục tiêu cần đạt - Học sinh nhận thức được sự tàn nhẫn trong cách cư xử của người cô; Nỗi cay đắng, tủi nhục mà chú bé Hồng phải chịu đựng và tình yêu thương cháy bỏng của chú đối với người mẹ đáng thương. - HS hiÓu ®­îc thÕ nµo lµ håi ký; nhËn biÕt ®­îc chÊt tr÷ t×nh trong truyÖn ng¾n cña Nguyªn Hång. II. Tµi liÖu tham kh¶o + Håi kÝ: Nh÷ng ngµy th¬ Êu cña Nguyªn Hång. + Bµi th¬: MÑ èm cña TrÇn §¨ng Khoa. + Nh÷ng c©u ca dao nãi vÒ t×nh mÑ con. - V¼ng nghe chim vÞt kªu chiÒu. B©ng khu©ng nhí mÑ chÝn chiÒu ruét ®au - Nguåi buån nhí mÑ ta ­a. Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa miếng xương III. Hoạt động trên lớp 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động của thầy - trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới (Gîi ý): Ai còng cã nh÷ng kû niÖm vÒ tuæi th¬. Kỉ niệm về mái trường có người mẹ thường để lại dấu ấn sâu đậm nhất. Chúng ta đã từng cïng nhµ v¨n Thanh TÞnh nhí l¹i thêi ®i häc (T«i ®i häc). H«m nay víi "Trong lßng mÑ", Nguyªn Hång gîi l¹i cho ta nh÷ng kØ niÖm vÒ người mẹ thân thương của mình.. - Học sinh liên tưởng bài cò: "T«i ®i häc", cã ®­îc ấn tượng: mái trường, người mẹ là những kỉ niệm để lại ấn tượng sâu sắc nhÊt cña tuæi th¬.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 2: Đọc văn bản, tìm hiểu chú thích GV: Đọc văn bản, hoặc cho học sinh lần lượt đọc từng phần. Lưu ý học sinh khi đọc cần thể hiÖn ®­îc nÐt b¶n chÊt cña mçi nh©n vËt qua miêu tả tâm trạng và qua đối thoại HS: §äc chó thÝch vµ gi¶i nghÜa nh÷ng tõ khã. GV: Nhấn mạnh cách đọc một số từ, cụm từ, c©u cã t¸c dông gióp häc sinh hiÓu thªm nh©n vËt vµ nghÖ thuËt viÕt v¨n: R¾p t©m, mÆc dÇu non mét n¨m rßng mÑ t«i kh«ng göi cho t«i lấy một lá thư... lấy một đồng quà,. Tôi cười dµi trong tiÕng khãc. Nh÷ng c¶m gi¸c Êm ¸p.. m¬n man kh¾p da thÞt.. 1. T×m hiÓu v¨n b¶n - Học sinh đọc trôi chảy n¾m ®­îc ý kh¸i qu¸t cña bµi v¨n. Nçi xãt xa tñi nhôc.. GV hái (chuyÓn ý): C©u chuyÖn kÓ vÒ viÖc g×? - Cã c¸i nh×n kh¸i qu¸t vÒ Chuyện có mấy nhân vật ? Cảm nhận đầu tiên văn bản sau khi đọc : Câu vÒ c¸c nh©n vËt. chuyÖn vÒ mét chó bÐ cã hoàn cảnh đáng thương. Hai nhân vật, người cô và bé Hồng đối lập nhau trong thái độ người mẹ bé Hång Hoạt động 3: Tìm hiểu nhân vật bà cô 2. Nh©n vËt bµ c« GV hái: Hoµn c¶nh hiÖn t¹i cña bÐ Hång nh­ thÕ nµo? (Bè mÊt sím, xa mÑ v× mÑ lÇm lì, phải tha phương, đáng được đồng cảm, chia sẻ của mọi người, nhất là sự đồng cảm, chia sẻ của những người ruột thịt. Nhưng thực tế thì sao? HS: Đọc lướt những đoạn miêu tả thái độ và lời - Hoàn cảnh hiện tại của thoại của bà cô qua con mắt và sự cảm nhận bé Hồng đáng được mọi cña bÐ Hång. người cảm thông, chia sẻ và nâng đỡ, đặc biệt là những người thân thích. GV: Hướng dẫn học sinh chú ý đến những Thế nhưng với trách ®o¹n: nhiệm của một người có. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> quan hÖ ruét rµ, m¸u thÞt, người cô lại coi đây là một - C« t«i hái lu«n, giäng vÉn ngät ngµo... cơ hội để thực hiện dã tâm - Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng... "gieo r¾c nh÷ng hoµi nghi" - Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể về nỗi khổ của mẹ khiến cho người con có thÓ "khinh miÖt vµ ruång bÐ Hång. rÉy" mÑ cña m×nh. - Cô tôi bỗng đổi giọng... nghiêm nghị... - Cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi.... HS: Đọc các đoạn văn trên để phân biệt được ý nghÜa thùc cña lêi nãi víi vá ng«n ng÷ chøa chóng. Lêi lÏ vÉn ngät ngµo nh­ng l¹i chøa đựng một dã tâm và sự tàn nhẫn.. GV (chuyển ý): Có thể nói, bé Hồng đứng trước một cạm bẫy, bé Hồng có mắc cái bẫy "ngät ngµo" nµy kh«ng? Chó tho¸t ra b»ng c¸ch nµo? Hoạt động 4: Tìm hiểu nhân vật bé Hồng GV: Yêu cầu HS đọc lướt những đoạn văn bản kÎ vÒ bÐ Hång. Chó ý HS theo dâi mèi quan hÖ cña bÐ Hång víi c¸c nh©n vËt trong truyÖn. - Nguy hiÓm h¬n, suy nghÜ ®en tèi Êy l¹i ®­îc ngôy trang b»ng mét vÎ mÆt tươi cười và giọng nói ngọt ngào rất dễ đánh lừa người nghe, người đọc. - §©y kh«ng chØ lµ nhÉn t©m mµ hai lÇn nhÉn t©m, không chỉ ác độc mà hai lần ác độc. Thái độ, cách cư xử của người cô chính lµ téi ¸c.. 3. Nh©n vËt bÐ Hång - C¸c quan hÖ cña bÐ Hång víi c¸c nh©n vËt kh¸c. + Quan hệ với người cô + Quan hệ với người mẹ 2.1. Với người cô GV (hỏi): Trước cách cư xử của người cô, thái - Bé Hồng cũng giống như độ của bé Hồng thể hiện như thế nào? (Hướng bất kì em bé nào, a mẹ thì dÉn HS theo dâi diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n nhí, mong ­íc ®­îc gÆp. vËt bÐ Hång) V× vËy khi ®­îc hái, Hång. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> đã trả lời thật tin và toan tr¶ lêi HS: (T×m vµ tr¶ lêi c©u hái) - Toan tr¶ lêi... -Nhận ra ý nghĩa cay độc trong giọng nói, nét mÆt rÊt kÞch cña bµ c«, nhËn ra nh÷ng r¾p t©m của người cô... - Các phản ứng: Cúi đầu xuống đất, im lặng, cười dài trong tiếng khóc, cổ họng nghẹn ứ khãc kh«ng ra tiÕng.... - Nhưng rồi Hồng đã nhận ra thái độ giả dối, những toan tÝnh chia rÏ t×nh mÉu tử của người cô. Từ việc nhận ra mà bé Hồng đã có nh÷ng ph¶n øng tuy ch­a gay g¾t, nh­ng kh«ng kÐm phÇn m¹nh mÏ, quyÕt liÖt. GV (hỏi): Trong quan hệ với người cô, em - Đối diện với người cô là thÊy Hång lµ cËu bÐ nh­ thÕ nµo? bé Hồng đối diện với cái xÊu, c¸i ¸c. Tuy vËy em HS (tr¶ lêi): - Nhạy cảm, tỉnh táo và có thái độ rõ ràng không lầm tưởng cung kh«ng ng· lßng mµ vÉn trước cái ác, cái xấu. v÷ng t©m víi t×nh yªu thương người mẹ của m×nh. - Chóng ta thÊy ®­îc nçi xót xa, cay đắng, tủi cực cña bÐ Hång vµ còng tr©n träng t×nh c¶m s©u s¾c mµ Hång dµnh cho mÑ GV (hỏi): Trước những rắp tâm của người cô, 2.2. Với người mẹ bÐ Hång suy nghÜ vÒ mÑ nh­ thÕ nµo? + Khi ch­a gÆp mÑ. HS (tr¶ lêi) - ThÊy ®­îc nçi bÊt h¹nh mµ mÑ ph¶i g¸nh - DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chịu: Người đàn bà bị cái tội... tha hương bé Hồng phát triển theo cÇu thùc. chiều hướng tăng dần từ đối lập với toan tính của người cô. - Thương mẹ. - Từ hiểu đến thương, có lóc l¹i c¨m tøc råi tñi nhôc - C¨m tøc sao mÑ l¹i v× sî h·i... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Cæ häng nghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng.... trước tình cảnh của mẹ... tất cả đều là những ý nghĩ, xóc c¶m ch©n thµnh biÓu hiện "tình thương yêu và lßng kÝnh mÕn" cña mét người con với người mẹ cña m×nh.. GV (hái): T¸c gi¶ kÓ cuéc héi ngé gi÷a hai + Khi gÆp ®­îc mÑ mÑ con nh­ thÕ nµo? - Yêu cầu học sinh đọc lại đoạn văn này HS (gîi ý tr¶ lêi): §äc vµ tr¶ lêi - Thoáng thấy bóng người giống mẹ, liên đuổi - Sự vồ vập của bé Hồng theo gäi bèi rèi khi gÆp l¹i mÑ chøng tá sù kh¸t khao v« cïng - ßa khãc råi cø thÕ nøc në - BÐ Hång khãc råi nøc në chÝnh lµ sù gi¶i tho¸t cho - Nhận ra gương mặt tươi sáng... tươi đẹp.." - Thấy lại những cảm giác ấm áp mơn man nỗi uất ức, đắng cay mà bÊy l©u nay ph¶i chÞu. kh¾p da thÞt - Cảm nhận được sự chăm sóc của người mẹ Người mẹ chính là chỗ dùa tinh thÇn cho cÇu bÐ. ªm dÞu v« cïng. - Quên hết lời lẽ cay độc của người cô. - Lßng tin cña bÐ Hång được củng cố bởi vẻ đẹp cña mÑ, c¶m gi¸c Êm ¸p n¬i mÑ, sù dÞu ªm cña lßng mÑ. - Chính lòng tin vào người mẹ đã chiến thắng tất cả. Tình mẹ con đã chiến th¾ng tÊt c¶. Hoạt động 5: Hướng dẫn tổng kết 4. Tæng kÕt GV (hái): C©u chuyÖn ®­îc kÓ ®ang x¶y ra - KÓ l¹i mét c©u chuyÖn hay đã xảy ra? đã xảy ra. Hồi kí là một thÓ lo¹i v¨n häc ghi l¹i HS (tr¶ lêi) nh÷ng ®iÒu cßn nhí sau khi đã chứng kiến, đã trải. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> qua (håi: nhí l¹i, kÝ: ghi) - (Gîi ý tr¶ lêi): §· x¶y ra. Nguyªn Hång sinh năm 1918, tác phẩm ra đời năm 1938, lúc tác gi¶ 20 tuæi. C©u chuyÖn diÔn ra lóc nhµ v¨n còn là cậu bé Hồng đi học ở trường làng. Đây là câu chuyện có thật, tác giả đã trải qua.Những gì ghi lại được trong tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong tâm trí nhà v¨n. GV (hỏi): Tháiđộ với người cô, tình cảm với mÑ cña cËu bÐ Hång ®­îc thÓ hiÖn chñ yÕu bằng hình thức nào? (Hành động, suy nghĩ c¶m nhËn, xóc c¶m) (Gîi ý tr¶ lêi): - Suy nghÜ, c¶m nhËn, xóc c¶m.. GV (hỏi): ấn tượng sâu sắc nhất của em khi häc t¸c phÈm trong lßng mÑ lµ g×? HS (tr¶ lêi) - Nỗi cay đắng tủi nhục của bé Hồng. - Tình yêu thương cháy bỏng của bé Hồng với mÑ.. - Ph¶n ¸nh hiÖn thùc b»ng c¸ch biÓu hiÖn nh÷ng ý nghÜ, xóc c¶m, t©m tr¹ng chÝnh lµ ph¶n ¸nh hiÖn thực bằng phương thức trữ t×nh. - Trong lßng mÑ ®­îc coi lµ t¸c phÈm giµu chÊt tr÷ t×nh bëi khi kÓ chuyÖn, nhµ v¨n dµnh nhiÒu ®o¹n biÓu hiÖn suy nghÜ, xóc c¶m cña m×nh - B»ng thÓ v¨n håi kÝ giµu chÊt tr÷ t×nh, ®o¹n v¨n. Trong lòng mẹ đã kể lại nỗi cay đắng tủi cực và tình yêu thương cháy bỏng đối với người mẹ của nhà v¨n thêi k× th¬ Êu. Hoạt động 6: Hướng dẫn học bài ở nhà 5. Bµi häc ë nhµ - Đọc kĩ đoạn văn, thể hiện được chất trữ tình Kể lại kỉ niệm về người của nhà văn Nguyên Hồng khi đọc diễn cảm. mÑ b»ng mét ®o¹n v¨n cã độ dài từ 7 đến 10 câu. - Hiểu được nỗi tủi cực và tình yêu thương mẹ cña bÐ Hång.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TiÕt 7 Trường từ vựng I. Mục tiêu cần đạt - Hiểu được thế nào là trường từ vựng. Vai trò của trường từ vựng với hiệu quả diễn đạt. - Bước đầu vận dụng những kiến thức về trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. II. ThiÕt bÞ d¹y häc 1. B¶n trong viÕt ®o¹n v¨n trong SGK. 2. M¸y chiÕu h¾t. III. Hoạt động trên lớp 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động của thầy - trò Hoạt động 1: Giới thiệu bài GV: Khi giao tiÕp ai còng muèn m×nh cã ®­îc một vốn ngôn ngữ phong phú để diễn đạt và tiếp nhận chính xác, biểu cảm những vấn đề được nói tới. Muốn vậy người nói, người nghe phải có trong tay một trường từ vựng đủ rộng. Vậy trường từ vựng là gì ? Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu thế nào là trường từ vựng GV: ChuÈn bÞ b¶n trong, m¸y chiÕu h¾n ViÕt ®o¹n v¨n ë phÇn 1 - Bµi häc SGK lªn b¶n trong. Dïng cho m¸y chiÕu cho HS quan s¸t. GV (hỏi): Đọc lưới đoạn văn, chọn những từ in ©m vµ cho biÕt chóng cã nÐt chung g× vÒ nghÜa? HS: chØ ra nh÷ng tõ in ®Ëm: MÆt, m¾t, da, gß. Lop8.net. Nội dung cần đạt HS có ý thức bước đầu về vai trò của trường từ vựng trong hoạt động giao tiếp.. I. Thế nào là trường từ vùng. 1.1. Khái niệm: Trường từ vùng lµ tËp hîp c¸c tõ cã nÐt chung vÒ nghÜa.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> má, đùi, đầu, cánh tay, miệng. NÐt chung vÒ nghÜa: ChØ c¸c bé phËn cña c¬ thể con người. GV: Yêu cầu học sinh đọc phần 2. Lưu ý trong SGK. GV: Khi nói về "mắt", người ta có thể nói đến phương diện sau: - Bé phËn cña m¾t - §Æc ®iÓm cña m¾t. - C¶m gi¸c cña m¾t... HS: theo dâi trong SGK GV. Các phương diện trên đều nằm trong giới hạn "mắt". Ta gọi "mắt" là trường từ vựng lớn. Trong trường từ vựng lớn lại có những trường tõ vùng nhá. GV (hỏi): Việc xác định trường từ vựng nhỏ trong trường từ vựng lớn có tác dụng gì.. 1.2. Nh÷ng l­u ý vÒ trường từ vựng.. a. Một trường từ vựng có thể có những trường từ vùng nhá h¬n. - Cô thÓ hãa néi dung diÔn đạt tạo được sự liên tưởng võa gÇn gòi võa réng r·i h¬n.. HS (tr¶ lêi) GV: Khi nói đến tinh anh, đờ đẫn hay thông manh, cận thị, người ta có liên tưởng ngay đến mắt một ai đó. GV: Hướng dẫn học sinh lấy thêm thí dụ. GV (hướng dẫn HS xác định từ loại của các từ b. Các từ trong một trường chØ vÒ m¾t trong môc a (SGK) vµ kÕt luËn. tõ vùng cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i. GV (hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung mục c c. Một từ có thể thuộc (SGK) nhiều trường từ vựng khác nhau. HS. T×m thªm c¸c vÝ dô kh¸c T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc chuyển trường từ vựng để tăng cường tính nghệ thuật cho ngôn từ diễn đạt. GV. Hướng dẫn HS tìm hiểu mục d (SGK) d. Trong hoạt động giao. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Những từ in đậm: Tưởng, mừng, cậu, chực, cậu vàng, ngoan. Thường dùng để nói về con người (trường từ vựng người). - ë ®o¹n v¨n trªn, t¸c gi¶ dïng c¸c tõ nµy chØ một con chó (thú vật hóa), khiến cho người đọc dễ nhận thấy mối quan hệ thân tình giữa con vật và người chủ của nó. HS. Cã thÓ lÊy thªm c¸c vÝ dô kh¸c. Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập. GV có thể chän mét sè bµi luyÖn tËp, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i luyÖn tËp hÕt. GV. Hướng dẫn làm bài luyện tập 1. HS. §äc vµ t×m tõ theo yªu cÇu cña c©u hái.. tiếp. Người ta thường dùng cách chuyển từ vựng để lµm t¨ng hiÖu qu¶ diÔn đạt.. 2. LuyÖn tËp. Bµi 1. T×m ®­îc kho¶ng 10 tõ thuộc trường từ vựng "người ruột thịt" - ChØ ra ®­îc tõ lo¹i cña chóng trong v¨n b¶n. GV: hướng dẫn HS làm bài luyện tập 2 Bµi 2 HS. Học sinh gọi tên chính xác trường từ vựng - Hiểu được nghĩa các từ cho c¸c tõ ë c¸c môc trong bµi tËp. vµ x¸c lËp ®­îc mèi quan hÖ vÒ mÆt nghÜa víi tªn gọi của trường từ vựng vừa xác định. GV. Hướng dẫn HS làm bài luyện tập 3. Bµi 3. HS. Thống kê các từ in đậm, xác định nghĩa - Tìm ra nét chung về cña chóng. nghÜa cña c¸c tõ trªn. - ChØ ra mét tªn gäi bao qu¸t ®­îc nghÜa cña c¸c tõ trªn. GV. Hướng dẫn học sinh làm bài tập 6. Bµi 6 HS. Xác định được trường từ vựng gốc của - Trường từ vựng gốc. các từ trên. Và trường từ vựng mới được Chiến đấu. chuyển đổi. - Trường từ vựng được chuyÓn: s¶n xuÊt. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> HS: Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n theo yªu cÇu cña Bµi 7. bµi. §äc vµ nhËn xÐt theo nhãm GV. Nhận xét toàn lớp chỉ ra những bài làm - Tất cả học sinh đều viết tèt, ch­a tèt. ®­îc ®o¹n v¨n theo yªu cÇu. - ChØ ra ®­îc c¸c tõ ®­îc dùng trong trường từ vựng đã được chỉ định. Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh luyện tập ở 3. Bài tập về nhà nhµ. GV. Chọn và yêu cầu HS về làm bài tập (dạng Tự đặt ra một trường từ bµi luyÖn tËp sè 7) vùng vµ viÕt mét ®o¹n v¨n có từ 5 đến 7 từ thuộc trường từ vựng.. TiÕt 8 Bè côc cña v¨n b¶n I. Môc tiªu bµi häc - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ bè côc cña v¨n b¶n. - Vận dụng kiến thức về bố cục của văn bản để nâng cao hiệu quả đọc văn bản và bước đầu biết cách, sắp xếp nội dung phần thân bài và vận dụng vào trong việc xây dựng một văn bản đơn giản. II. Hoạt động trên lớp. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động của thầy - trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới Hoạt động 2 : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu I. Bố cục của văn bản phÇn I. Bè côc cña v¨n b¶n GV. Yêu cầu học sinh đọc văn bản và trả lời - Hiểu được nội dung cơ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> câu hỏi. Văn bản nói về ai, người đó như thế bản nhất của văn bản. Chu nµo ? Văn An là người thầy giáo đạo cao đức trọng. HS: Tr¶ lêi GV (hỏi): Văn bản trên có thể chia thành mấy Xác định được 3 phần: mở phÇn ?Néi dung cña tõng phÇn ? bµi, th©n bµi, kÕt bµi. HS (tr¶ lêi) - Më bµi: Giíi thiÖu nÐt khái quát về người thầy giáo Chu Văn An: đạo cao, đức trọng. - Th©n bµi: TriÓn khai c¸c khÝa c¹nh cña kh¸i niÖm "đạo cao đức trọng" - KÕt bµi: Gi¸ trÞ cña phÈm chất "đạo cao đức trọng" GV (hái): C¸c phÇn më bµi, th©n bµi, kÕt bµi trong ®o¹n v¨n trªn cã quan hÖ nh­ thÕ nµo? HS (tr¶ lêi) Ba phÇn cña v¨n b¶n cã mối quan hệ tương hỗ theo xu hướng kế thừa ph¸t triÓn. Më bµi giíi thiệu khái quát: tên người thÇy, phÈm chÊt cña người thầy; thân bài triển khai c¸c khÝa c¹nh cô thÓ của phẩm chất: đạo cao đức trọng (học trò đông vµ næi tiÕng; kiªn quyÕt can gián vua; ảnh hưởng s©u s¾c tíi häc trß). Kết bài: Khẳng định và n©ng cao gi¸ trÞ cña phÈm chất người thầy. GV: Yªu cÇu häc sinh tõ v¨n b¶n trªn ®­a ra Mét v¨n b¶n bao giê mét bè côc chung nhÊt cho mét v¨n b¶n còng ®­îc bè côc bëi 3. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> phÇn: - Më bµi: giíi thiÖu kh¸i quát nhất chủ đề của văn b¶n. Th©n bµi: TriÓn khai c¸c khÝa c¹nh néi dung lµm sáng tỏ chủ đề. - Kết bài: Xác định giá trị cùng ảnh hưởng của chủ đề văn bản.. HS tr¶ lêi:. GV (hái): VËy bè côc v¨n b¶n lµ g×? HS tr¶ lêi:. Bè côc v¨n b¶n lµ sù tæ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề cần truyền tải Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu các bố trí, 2. Cách bố trí, sắp xếp s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n. néi dung th©n bµi cña v¨n b¶n GV. Cho häc sinh tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. (Gîi ý tr¶ lêi) PhÇn th©n bµi v¨n b¶n t«i ®i häc ®­îc s¾p xÕp trªn c¬ së thêi gian, kh«ng gian sù viÖc diÔn ra; cái gì xảy ra trước kể trước, cái gì xảy ra sau kÓ sau. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång: - Khi chưa gặp mẹ, trước thái độ và những rắp tâm của người cô. - Khi gÆp l¹i mÑ, nhËn ra mÑ, sµ vµo lßng mÑ. Khi tả người, vật, con vật, phong cảnh... có thể miªu t¶ theo c¸c tr×nh tù: - Tõ xa tíi gÇn. - Từ khái quát đến cụ thể. Yªu cÇu HS lÊy vÝ dô. Phần thân bài văn bản: : Người thầy đạo cao đức trọng gồm 2 đoạn văn.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> §o¹n 1: tõ "häc trß theo ... tõ quan vÒ lµng" diÔn t¶ hai ý: Uy tÝn d¹y häc; nh©n c¸ch cøng cái cña thÇy gi¸o Chu V¨n An. §o¹n 2: "Häc trß cña «ng... kh«ng cho vµo th¨m": §¹o lµm thÇy cña Chu V¨n An. GV (hỏi): Dựa trên cơ sở nào để bố cục một văn bản ? Cách tổ chức thường thấy trong phần th©n bµi c¸c v¨n b¶n nh­ thÕ nµo. HS: (Tr¶ lêi). - Tïy theo kiÓu bµi vµ mục đích giao tiếp mà phÇn th©n bµi ®­îc s¾p xÕp hoÆc lµ theo tr×nh tù kh«ng gian, thêi gian hoÆc theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc. Trong nh÷ng bài nghị luận người ta cßn s¾p xÕp theo m¹ch suy luËn. - TÊt c¶ c¸c c¸ch s¾p xÕp ấy đều được sao cho phù hîp víi sù triÓn khai chñ đề và sự cảm nhận của người đọc. 3. LuyÖn tËp. Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập GV. Chọn và hướng dẫn học sinh thực hiện các bµi luyÖn tËp trong SGK. GV. Hướng dẫn làm bài luyện tập 1. HS. Đọc văn bản ở mục a và chỉ ra cách tổ - Tác giả miêu tả đàn chøc néi dung cña v¨n b¶n. chim ở đất rừng phương Nam theo tr×nh tù tõ xa tíi gÇn, råi l¹i tõ gÇn tíi xa. HS. đọc văn bản ở mục b và chỉ ra cách tổ - Tác giả tả cảnh đẹp Ba chøc néi dung cña v¨n b¶n V× trong kh«ng gian thêi gian: Buæi s¸ng, buæi chiÒu, buæi tèi. T¸c gi¶ còn đặt Ba Vì với vô vàn danh th¾ng xung quanh.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> HS. §äc v¨n b¶n ë môc c vµ chØ ra c¸ch tæ - §Ó chøng minh cho viÖc chøc néi dung cña v¨n b¶n. nhân dân dùng trí tưởng tượng thoát ra khỏi tình thÕ ­u uÊt trong lÞch sö, tác giả đã dùng hai câu chuyÖn: lÞch sö vµ truyÒn thuyÕt phï trî víi sù c¶m nhận của người đọc. GV. Hướng dẫn học sinh thực hiện bài luyện tËp 2. HS. Thùc hiÖn theo suy nghÜ cña m×nh vµ tr×nh bày trước lớp GV. KÕt luËn t×m ra gi¶i ph¸p tèi ­u nhÊt Hoạt động 5: Hướng dẫn bài tập về nhà thực 4. Bài tập về nhà hiÖn bµi tËp 3. Bµi 4 TiÕt 8,9: §äc hiÓu v¨n b¶n L·o H¹c I. Môc tiªu bµi häc - Qua c©u chuyÖn thÊy ®­îc t×nh c¶nh khèn cïng vµ nh©n phÈm cao quý cña L·o H¹c. - Nhận thức được tấm lòng yêu thương, thái độ trân trọng của nhà văn với người nông dân. - HiÓu ®­îc tµi n¨ng nghÖ thuËt cña Nam Cao trong thÓ lo¹i truyÖn ng¾n. II. T­ liÖu tham kh¶o vµ thiÕt bÞ d¹y häc 1. TrÝch ®o¹n nãi vÒ L·o H¹c trong phim "Lµng Vò §¹i ngµy Êy". 2. Bé ®Çu m¸y chiÕu b¨ng Video. 3. Yêu cầu học sinh đọc văn bản ở nhà (cả phần chữ nhỏ) III. Hoạt động trên lớp 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 3. Tæ chøc d¹y häc bµi míi. Hoạt động của thầy - trò Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới Chóng ta ai còng biÕt Nam Cao lµ mét nhµ v¨n xuất sắc của dòng văn học hiện thực trước cách m¹ng th¸ng T¸m. ¤ng kh«ng chØ næi tiÕng bëi văn tài mà ở trước hết là một tấm lòng trân trọng yêu thương với những người lao khổ, nh©n vËt chÝnh tá nh÷ng trang viÕt cña «ng. Một trong những con người như thế là Lão H¹c, nh©n vËt trong truyÖn ng¾n cïng tªn cña nhµ v¨n. Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu khái quát văn bản (đọc, kể, tìm hiểu chú thích) GV: Yªu cÇu HS kh¸i qu¸t néi dung c©u chuyÖn gi÷a L·o H¹c vµ «ng gi¸o (phÇn ch÷ nhá). V× khèn cïng mµ L·o H¹c ph¶i b¸n con chã th©n thiÕt cña m×nh.. HS. đọc đoạn trích (phần chữ to). GV (hái): Néi dung kh¸i qu¸t cña ®o¹n v¨n trÝch HS (tr¶ lêi) Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu nhân vật L·o H¹c. GV: L·o H¹c kh«ng muèn b¸n con chã v× con chã kh«ng chØ lµ tµi s¶n mµ cßn kØ vËt cña người con trai gửi lại. Lão Hạc là người trọng t×nh c¶m, thÕ nh­ng cuèi cïng l·o vÉn quyÕt định bán con chó. GV (hỏi): Lí do nào đã khiến Lão Hạc phải. Lop8.net. Nội dung cần đạt. 1. Kh¸i qu¸t vÒ v¨n b¶n - HiÓu ®­îc con chã lµ vËt gÇn gòi, th©n thiÕt cña L·o H¹c. - Gia c¶nh cïng quÉn, ph¶i b¸n chã. - §äc râ rµng thÓ hiÖn ®­îc t©m tr¹ng nh©n vËt. - HiÓu ®­îc nh÷ng tõ ng÷ khã trong ®o¹n v¨n. - Sù ©n hËn cña L·o H¹c sau khi b¸n chã - C¸i chÕt cña L·o H¹c 2. Nh©n vËt L·o H¹c 2.1. L·o H¹c sau khi b¸n cËu vµng..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> quyết định bán chó ? HS (tr¶ lêi) Gîi ý: L·o H¹c sau trËn èm kh«ng cßn lµm ®­îc. NghÒ dÖt cña lµng sa sót. Hoa mµu trong vườn bị lão phá sạch. Lão Hạc không có tiền để nuôi chó. §Ó khái tiªu vµo tiÒn cña con trai.. - T×nh c¶nh cña L·o H¹c thËt cïng quÉn. L·o kh«ng cßn kÕ sinh nhai. B¸n chã kh«ng chØ bít ®­îc g¸nh nÆng trong lóc khã kh¨n mµ cßn muèn gi÷ g×n tiÒn bạc cho đứa con đang xa nhµ.. GV. Tâm trạng của Lão Hạc khi đã bán chó? HS. Đọc đoạn văn "Hôm sau lão Hạc... nó - Hiểu được nỗi đau đớn, kh«ng ngê t«i nì t©m lõa nã" vµ tr¶ lêi c©u hái xãt xa kÌm theo nçi ©n hËn cña l·o H¹c. Gợi ý: Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu, đôi mắt ầng ậng nước, hu hu khóc. GV. T¹i sao l·o hu hu khãc? HS (tr¶ lêi) GV (hái): Xung quanh chuyÖn b¸n cËu vµng, em thấy lão Hạc là người thế nào ? HS tr¶ lêi GV: Kết luận, có thể yêu cầu học sinh diễn đạt - Khi bán chó lão Hạc b»ng mét ®o¹n v¨n nhá tưởng rằng đã giải thoát bít ®­îc chuyÖn c¬m ¸o, nhưng lương tâm lại bị gi»ng xÐ m¹nh mÏ h¬n. Lão xót xa, ân hận tưởng như mình đã lừa một con chã. L·o tù tr¸ch m×nh, coi mình là người có lỗi. ChØ mét chuyÖn b¸n cËu vàng thôi cũng đủ chứng tỏ lão Hạc là người có nh©n t©m. HS: đọc lướt bằng mất đoạn còn lại của tác 2.2. Cái chết của lão Hạc. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> phÈm. GV (hái): L·o H¹c nhê «ng gi¸o chuyÖn g× ? HS (tr¶ lêi) Gîi ý: L·o H¹c nhê «ng gi¸o 2 viÖc:. - Lão là người cẩn trọng, chu đáo, có đức hi sinh. - Gửi lại gia sản muốn ông giáo trông nom để - Không muốn liên lụy sau nµy trao cho con trai l·o. đến hàng xóm, không muốn làm phiền người kh¸c. - Gửi lại tiền bạc để "lỡ có chết" thì nói với hµng xãm lo gióp. GV. Sau khi đã được ông giáo nhận lời giúp đỡ, lão Hạc đã liệu cuộc sống của mình như thÕ nµo ? HS (tr¶ lêi): Gîi ý: - ThÊy ®­îc t×nh c¶nh khèn cïng cña l·o H¹c. - ChØ ¨n khoan, chÕ t¹o nh÷ng mãn g× ¨n mãn - Giµu lßng tù träng. ấy... - Dần xa lánh sự giúp đỡ... Tìm đến cái chÕt. GV: Việc Lão Hạc nhờ ông giáo giúp đỡ, còn mình tìm đến cái chết, em có suy nghĩ gì về con người này? HS (tr¶ lêi) GV: Kết luận hoặc yêu cầu HS diễn đạt bằng - Tình cảnh khốn cùng mét ®o¹n v¨n ng¾n. GV nhËn xÐt vÒ c¸ch diÔn cña l·o H¹c cµng ®­îc thÓ đạt, cách hành văn. hiện rõ hơn. Khi đã nhờ ®­îc «ng gi¸o, l·o chÕ t¹o ®­îc c¸i g× ¨n c¸i Êy, L·o lẳng lặng khước từ sự quan tâm của người khác, lão tìm đến cái chết. Một lÇn n÷a ta l¹i ®­îc chøng kiến lòng tự trọng, đức hi sinh hiÖn h÷u trong l·o.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> §ã chÝnh lµ nh÷ng phÈm chất cao quý của người n«ng d©n chÊt ph¸c, thÇm lÆng nµy. Hoạt động 4: Hướng dẫn tìm hiểu nhân vật 3. Nhân vật ông giáo "«ng gi¸o" GV (hái): §ång hµnh trong c©u chuyÖn cña l·o Hạc là ông giáo. Thái độ, tình cảm của ông giáo đối với lão Hạc như thế nào? HS: đọc lướt về nhân vật ông giáo, trả lời câu - Hiểu được sự cảm thông hái. chia sÎ cña «ng gi¸o víi t×nh c¶nh cña l·o H¹c. Gîi ý tr¶ lêi: Khi tiÕp chuyÖn víi l·o H¹c, th¸i - Sù tr©n träng cña «ng độ ông giáo là: Lắng nghe, ái ngại, an ủi, bùi giáo với lão Hạc. ngïi, «n tån... thØnh tho¶ng ngÊm ngÇm gióp, buån khi thÊy l·o cø xa m×nh dÇn. GV. KÕt luËn - ¤ng gi¸o vµ l·o H¹c tïy lµ hµng xãm nh­ng vÞ thÕ x· héi kh¸c nhau. Trong cuéc trß chuyÖn gi÷a hä, ta thÊy «ng gi¸o bao giê cũng là một người bạn hiểu biết, đồng cảm, sẻ chia víi mäi vui buån cña l·o H¹c. §ã còng lµ tÊm lòng yêu thương, một thái độ trân trọng với những phÈm chÊt cao quý cña người nông dân này. GV (hỏi): Phương châm xử thế của nhân vật - Nhận biết được đoạn ông giáo (tác giả) đối với con người được thể văn: "Chao ôi!... che lấp hiện tập trung nhất ở đoạn văn nào? hãy đọc mất ". đoạn văn đó. HS: §o¹n ®o¹n v¨n GV. Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ ý nghÜ nµy? - Sự bao dung, độ lượng, tin tưởng vào bản chất tốt. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> đẹp của con người. HS. Tr¶ lêi. GV. KÕt luËn GV: Khi nghe Binh T­ kÓ vÒ l·o H¹c, råi chøng kiÕn c¸i chÕt vËt v· cña l·o, nh©n vËt ông giáo đều cảm thấy đáng buồn. Nhưng đó lµ hai c¸i buån cã nghÜa kh¸c nhau. Em hiÓu như thế nào về điều đó? HS. Tr¶ lêi. - Víi c©u chuyÖn cña Binh T­, t¸c gi¶ buån v× thÊt vọng về con người. - Víi c¸i chÕt cña l·o H¹c, tác giả buồn vì đau đớn, xãt xa cho th©n phËn con người. GV. KÕt luËn. Hoạt động 5: Hướng dẫn tổng kết 4. Tæng kÕt GV. §äc truyÖn ng¾n L·o H¹c cña Nam Cao ấn tượng đọng lại trong em sâu sắc trong em là g× ? HS tr¶ lêi. - Sự trân trọng, tin tưởng vào phẩm chất tốt đẹp của con người. - Lèi kÓ chuyÖn tù nhiªn. - Ng«n ng÷ dung dÞ phï hîp víi lêi ¨n, tiÕng nãi của người nông dân. GV. Cho häc sinh xem b¨ng h×nh ®o¹n trÝch vÒ l·o H¹c trong bé phim "L·ng Vò §¹i ngµy Êy" HS. So sánh hình tượng Lão Hạc trong truyện - Hình tượng văn học giúp ngắn và trong phim chỉ ra được mặt mạnh của cho trí tưởng tượng phát hình tượng nhân vật trong văn học triÓn m¹nh mÏ h¬n. - S¾c th¸i kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n v¨n häc râ rµng h¬n cã t¸c dông truyÒn. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> c¶m h¬n. - Ng«n ng÷ trong v¨n häc gîi c¶m xóc h¬n.. TiÕt 10. Từ tượng hình, từ tượng thanh I. Môc tiªu bµi häc - Hiểu được thế nào là từ tượng hình, từ tượng thanh. - Bước đầu biết vận dụng trí thức về từ tượng hình, tượng thanh để nâng cao hiệu quả đọc, hiểu được xác lập văn bản. II. T­ liÖu tham kh¶o vµ thiÕt bÞ d¹y häc - Một số đoạn văn, thơ tự sự, miêu tả đặc sắc. - B¶n trong viÕt s½n c¸c ®o¹n v¨n ë môc (I). - M¸y chiÕu h¾t. III. Hoạt động trên lớp 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Tæ chøc d¹y häc bµi míi. Hoạt động của thầy - trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới Trong tiÕng ViÖt cã nh÷ng tõ m« pháng h×nh dáng ta gọi là từ tượng hình, từ mô phỏng âm thanh gọi là từ tượng thanh. Chúng có vai trò quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ diÔn đạt của văn bản nhất là văn miêu tả và tự sự. Hoạt động 2: hướng dẫn dạy học phần I - đặc I. Đặc điểm, công dụng ®iÓm c«ng dông GV. Dùng máy chiếu hắt chiếu bản trong đã được viết sẵn các đoạn văn trong phần I, hướng dÉn HS tr¶ lêi c©u hái. HS. Tr¶ lêi c©u hái - Nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>