Chuyên đề tháng 1: Hướng tiếp cận văn bản: “Chiếc lá cuói cùng” của nhà văn Ohen-Ri

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chuyên đề tháng 1 Hướng tiếp cận văn bản : “chiếc lá cuói cùng” của nhà văn OHen-ri Người thực hiện: Hồ Thị Thanh Bình. Ngµy thùc hiÖn:. A. Đặt vấn đề 1. Lí do chọn đề tài:. Môn Ngữ Văn trong nhà trường trước hết là một môn học như tất cả các môn khoa học khác được quy định bởi chương trình và có tác dụng góp phần hình thành, phát triển và hoàn thiện nhân cách học sinh theo mục tiêu giáo dục. Những tác phẩm trong chương trình đó là những tác phẩm văn chương được chọn lọc từ trong kho tàng văn hoá dân tộc và nhân loại. Nói đến những tác phẩm văn chương là nói đến một nghệ thuật, “nghệ thuật ngôn từ ”, đó là đặc trưng của văn học. 2. C¬ së lÝ luËn:. Môn ngữ văn là một môn học đồng thời cũng là nôm nghệ thuật có ý nghĩa to lớn và quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng tình cảm cho học sinh. Vì vậy giáo viên cần phải giúp học sinh tiếp cận những bài học đạo đức đó một cách tự nhiên sinh động. 3. C¬ së thùc tiÔn:. Ngµy nay do sù ph¸t triÓn chung, nhËn thøc cña häc sinh cµng cao vµ nhanh nh¹y, đứng trước yêu cầu đó trong mỗi giờ dạy giáo viên không thể nhất thiết phải phân tích rồi rót ra néi dung bµi häc mµ chØ cÇn th«ng qua hÖ thèng c©u hái gîi më, gióp häc sinh tù phân tích đánh giá cái hay, cái đẹp, những tình cảm, ý tưởng đã được thể hiện trong bức tranh. Nh÷ng ph¸t hiÖn míi nµy häc sinh cã thÓ hiÓu qua ®­êng nÐt, nh÷ng ho¹ tiÕt, mµu sắc đầy ấn tượng của bức tranh.. B. giải quyết vấn đề I. Néi dung. Trong quá trình đổi mới những yêu cầu về nhận thức luôn đặt lên hàng đầu. Tuỳ theo từng văn bản dài hay ngắn vấn đề rộng hay hẹp mà đưa ra những yêu cầu khác nhau. Nhưng tất cả đều hướng tới yêu cầu nhận thức. Đó là sự cảm nhận cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trong tiến trình tổ chức hoạt động dạy học để giúp học sinh tìm hiểu văn bản giáo viên phải sử dụng tất cả các phương pháp cần thiết để gợi mở khắc sâu nội dung như tập đọc, hệ thống câu hỏi gợi mở, đồ dùng, lời bình và trải qua những bước tổ chức hoạt động sau: - Giới thiệu bài: Phần này giúp cho học sinh bước đầu tiếp cận bài học với những vấn đề chung nhất, khái quát nhất. - Tìm hiểu văn bản : Phần này giúp học sinh cảm nhận sâu sắc cụ thể về từng vấn đề nội dung ý nghĩa đặt ra trong văn bản. - Cñng cè bµi: PhÇn nµy ph¸t huy kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t, tæng hîp t­ duy, kh¸i qu¸t bµi về một vấn đề nội dung tư tưởng mà nội dung bài đề cập. - Phần luyện tập: Khắc sâu và so sánh những kiến thức đã học để suy luận đến hệ thèng kiÕn thøc cao h¬n. Xuất phát từ những mục đích của hoạt động dạy và học đặt ra cho tôi một suy nghĩ bằng cách nào đó để học sinh tiếp nhận được các kiến thức bằng chính sự hiểu biết của mình nhờ hoạt động chỉ dẫn của giáo viên. Vì vậy trong quá trình giảng dạy và thực hiện tôi đã đưa tranh ảnh vào sử dụng trong tiết dạy qua từng hoạt động sau:. II. ¸p dông vµo gi¶ng d¹y mét tiÕt cô thÓ 1. Tªn Bµi: “ChiÕc l¸ Cuèi cïng” 2. Ph¹m Vi sö dông. Tôi xin trình bày phương pháp này vào một phần nhỏ của bài dạy “Chiếc lá cuối cùng” của nhà văn O. Hen – ri (Tiết 30 - Ngữ văn 8, tập một) trong hoạt động củng cố bµi. A.Môc tiªu: - Giúp học sinh hiểu được sức mạnh của tình yêu thương con người, sức mạnh của cái đẹp, tình yêu cuộc sống đã kết thành một tác phẩm hội hoạ kiệt tác. Tư tưởng chủ đề ấy đã được sắp xếp khéo léo dẫn đến sự đảo ngược tình thế hai lần. Đó chính là sự hấp dẫn đặc biÖt cña ®o¹n trÝch “ChiÕc l¸ cuèi cïng “. - Giáo dục các em lòng nhân ái, tình yêu cái đẹp. - RÌn kü n¨ng c¶m thô v¨n häc. B.ChuÈn bÞ:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 1.Thầy: -S¸ch gi¸o khoa, S¸ch gi¸o viªn, S¸ch tham kh¶o. - Tranh minh ho¹ phãng to. - M¸y chiÕu, gi¸o ¸n ®iÖn tö. 2.Trß: S¸ch gi¸o khoa. C.TiÕn tr×nh d¹y häc: 1.Tæ chøc: 2.KiÓm tra: - Tóm tắt đoạn trích: chiếc lá cuối cùng và nêu chủ đề của đoạn trích? - V× sao Gi«n Xi qua c¬n hiÓm nghÌo? 3.Bµi míi: 3.1Ph©n tÝch: b-Nhân vật Xiu hay tấm lòng một người bạn. c-Ho¹ sü B¬ Men víi kiÖt t¸c. 3.2Tæng kÕt: a-. NghÖ thuËt.. b- Néi dung 4. Cñng cè: Sau khi đã trình bày nội dung của các phần theo tiến trình tiết dạy, bước vào phần cñng cè bµi th× gi¸o viªn ®­a bøc tranh vÏ l¹i theo s¸ch gi¸o khoa vµ hái häc sinh.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Em h·y quan s¸t bøc tranh vµ cho Bøc tranh vÏ hai c¶nh: c¶nh mét c« biÕt bøc tranh vÏ c¶nh g×?. g¸i vµ c¶nh mét chiÕc l¸ c©y ®ung ®­a trªn nh÷ng cµnh c©y tr¬ trôi.. C« g¸i ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?. Cô đang nằm trên giường, bên cạnh chiÕc cöa sæ, ®ang nh×n chiÕc l¸.. Qua nh÷ng nÐt miªu t¶ vÒ khu«n Khu«n mÆt xanh xao, mÖt mái. mặt, đôi mắt em nhận thấy điều gì ? Mắt chăm chú nhìn chiếc lá. Em có nhận xét gì về tâm trạng của Người ốm đang trông chờ gửi gắm c« g¸i?. một điều gì đó trong chiếc lá.. §iÒu tr«ng chê cña c« g¸i lµ g× ?. C« g¸i göi g¾m c¶ tÝnh m¹ng cña m×nh vµo chiÕc l¸. NÕu chiÕc l¸. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> cuèi cïng kia mµ rông th× c« sÏ chÕt. Em thấy cô gái là người như thế => Là người yếu đuối, không có nµo?. niÒm tin vµo cuéc sèng.. Bøc tranh cßn vÏ c¶nh g× n÷a?. - Bøc tranh cßn vÏ mét chiÕc l¸ trªn cµnh c©y tr¬ trôi.. ChiÕc l¸ ®­îc vÏ nh­ thÕ nµo ?. -ChiÕc l¸ ®­îc vÏ mµu vµng xanh đang đung đưa trước những cơn gió m¹nh trªn cµnh c©y tr¬ trôi.. ChiÕc l¸ vÉn cßn trªn c©y chøng tá - ChiÕc l¸ cã søc sèng m·nh liÖt bÒn ®iÒu g×?. bỉ. Chính chiếc lá đã giúp cô gái yªó ®uèi Gi«n – xi håi sinh trë l¹i. - ChiÕc l¸ do ho¹ sÜ giµ B¬ men bÝ mật vẽ trong một đêm mưa gió, chiÕc l¸ gièng nh­ thËt ®­îc vÏ bằng tình yêu thương và sự hi sinh cao c¶. Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ bøc => Bøc tranh chiÕc l¸ lµ mét kiÖt tranh?. t¸c cã mét kh«ng hai. Với sự khái quát ngắn gọn học sinh sẽ nhớ sâu hơn và bài học sẽ để lại ấn tượng sâu. s¾c cho mçi häc sinh. IV. kÕt qu¶: Với chuyên đề này, tôi đã mạnh dạn áp dụng giảng dạy ở 2 lớp 8A và 8B . Lớp 8A theo phương pháp truyền thống. Lớp 8B theo hình thức: sử dụng tranh minh hoạ cho học sinh cảm nhận kết hợp các phương pháp giảng dạy mà tôi đã trình bày ở trên. Qua theo dõi tiÕn tr×nh tiÕt häc, t«i nhËn thÊy líp 8B c¸c em høng thó h¬n h¼n, c¸c em cã ý kiÕn rÊt phong phó, c¶m nhËn tèt, giê häc s«i næi. KÕt qu¶ cô thÓ nh­ sau: Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 8A: ChØ cã mét sè em h¨ng h¸i ph¸t biÓu, líp häc trÇm. 8B: 80 % häc sinh h¨ng h¸i ph¸t biÓu, giê häc s«i næi, nhËn thøc cña c¸c em ®­îc n©ng lªn vµ hÇu hÕt c¸c em cã høng thó häc tËp vµ 100 % c¸c em yªu thÝch häc giê v¨n cã sử dụng phương pháp này. III.Bµi häc kinh nghiÖm: - Phương pháp này có kết quả cao đối với học sinh tiếp thu nhanh, có sự quan sát tốt, suy luận tốt và đã có kiến thức hội hoạ. - Có học sinh cảm nhận tốt, nhưng cũng có học sinh chỉ có ấn tượng về bức tranh đẹp chứ chưa thấy được nội dung văn học trong đó. Vì vậy giáo viên phải linh hoạt áp dụng các phương pháp và luôn quan tâm tới từng đối tượng học sinh khi sử dụng phương pháp này. - Phải lựa chọn tình huống, nội dung hợp lí để sử dụng tranh, không lạm dụng. - KÕt hîp víi kªnh h×nh cã s½n trong s¸ch gi¸o khoa.. PhÇn C: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ I.KÕt LuËn: Đổi mới phương pháp dạy học nói chung và đổi mới phương pháp dạy học văn nói riªng hiÖn nay cßn hÕt søc khã kh¨n vµ phøc t¹p. Bëi lÏ trong d¹y v¨n, lùa chän d¹y c¸i g× đã khó, xác định cách dạy như thế nào cho hiệu quả cho hay còn khó hơn nhiều. Làm được điều đó đòi hỏi mỗi giáo viên phải thực sự đầu tư, tìm tòi, suy nghĩ, tham khảo tài liệu, nắm chắc kiến thức, chủ động trong mọi tình huống, tạo ra tình huống để kích thích tư duy tích cực, năng lực tưởng tượng sáng tạo của học sinh. Đặc biệt biết vận dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy trong mỗi tiết dạy. Trên đây là toàn bộ nội dung phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong tiết dạy Ngữ văn THCS .Từ phương diện cá nhân, qua thực tiễn giảng dạy, tôi đã áp dụng phương pháp này kết hợp với nhiều phương pháp khác của chương trình đổi mới đã giúp học sinh tích cực chủ động hơn trong bài học đáp ứng được yêu cầu chung của Bộ Giáo dục và đào t¹o.Tuy nhiªn còng kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, h¹n chÕ. Nªn t«i rÊt mong ®­îc sù đóng góp bổ sung của Hội đồng khoa học và các đồng nghiệp để ý kiến của tôi được hoàn thiện hơn và ứng dụng thường xuyên hơn trong các tiết dạy. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> II KiÕn nghÞ: - Đề nghị các cấp lãnh đạo xem xét đầu tư cung cấp thêm: các loại tranh tư liệu, các lo¹i b¨ng h×nh cña Bé Gi¸o dôc phôc vô cho bé m«n Ng÷ v¨n. - Nh÷ng bøc tranh minh ho¹ trong s¸ch gi¸o khoa Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc cã thÓ xem xét điều chỉnh rõ đẹp hơn, màu sắc sinh động hơn. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>