Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. Ngµy so¹n: 17/10/2009 Chương II: Hàm số bậc nhất. TiÕt 19 Bµi 1: Nh¾c l¹i vµ bæ sung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè. I. Môc tiªu. HS ®­îc «n l¹i vµ ph¶i n¾m v÷ng c¸c néi dung sau: *C¸c kh¸i niÖm vÒ “Hµm sè”, “BiÕn sè”. Hµm sè cã thÓ cho bëi b¶ng c«ng thøc. *Khi y lµ hµm sè cña x, th× cã thÓ viÕt y = f(x) ; y = g(x) , ..... Gi¸ trÞ cña hµm sè y = f(x) t¹i x0 ; x1 , ... ®­îc kÝ hiÖu f(x0) , f(x1), .... *Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x ; f(x)). *Bước đầu nắm được khái niệm hàm số đồng biến trên R , nghịch biến trên R. *Biết cách tính và tính thành thạo các giá trị của hàm số khi cho trước biến số. Biểu diễn các cặp số (x; y) trên mặt phẳng toạ độ. Vẽ thành thạo đồ thị của hàm số y = ax. II. ChuÈn bÞ.  GV: B¶ng phô kÎ b¶ng ë VD 1(a;b). KÎ s½n b¶ng cña ?3.  HS: Ôn lại phần hàm số đã học ở lớp 7, máy tính bỏ túi. III. TiÕn tr×nh bµi d¹y Hoạt động của GVvà HS GV: Đặt vẫn đề và giới thiệu chương. + ở lớp 7 ta đã được làm quen với khái niÖm hµm sè, 1 sè VD vÒ hµm sè , KN về mặt phẳng toạ độ, đồ thị của hàm số y=ax + ë líp 9 ngoµi cñng cè c¸c kiÕn thøc trªn ta cßn bæ xung thªm 1 sè KN : Hàm số đồng biến và nghịch biến, ®­êng th¼ng song song, xÐt hµm sè d¹ng y = ax + b (a  0) + Trong tiÕt nµy ta sÏ nh¾c l¹i vµ bæ xung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè. Nh¾c l¹i vµ bæ xung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè + Khi nào đại lượng y được gọi là hàm số của đại lượng thay đổi x ?. Néi dung. 1-Kh¸i niÖm vÒ hµm sè:(SGK) + Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng x thay đổi. Sao cho mỗi giá trị của x ta luôn xác định được 1 giá trị tương ứng của y. Thì y ®­îc gäi lµ hµm sè cña x , x gäi lµ biÕn sè. *Hµm sè cã thÓ ®­îc cho b»ng b¶ng hoÆc c«ng thøc . x 1 2 3 4 y 2 4 6 8. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. + Hµm sè cã thÓ cho b»ng nh÷ng c¸ch nµo ? GV cho HS nghiªn c­u VD 1 (SGK/42) + V× sao y ®­îc gäi lµ hµm sè cña x ? GV ®­a ra bµi tËp trªn b¶ng phô: Bµi tËp. .x 3 4 3 5 8 .y 6 8 4 8 16 + Bảng này có xác định y là hàm số cña x kh«ng ? V× sao ? HS trªn b¶ng kh«ng chØ ®­îc ra y lµ hµm sè cña x. V× øng víi 1 gi¸ trÞ x = 3 l¹i cã 2 gi¸ trÞ cña y lµ 6 vµ 4. + Khi y lµ hµm sè cña x ta cã thÓ viÕt dưới dạng y = f(x) ; y = g(x) ... + Hµm sè y = 2x + 3 ta cã thÓ viÕt nh­ thÕ nµo ? + Khi x = 3 th× y = ? . Ta cã thÓ viÕt nh­ thÕ nµo ? Khi x = 3 thì giá trị tương ứng của y là 9.Ta viÕt: f(3) = 9. GV: Khi x thay đổi mà y luôn nhận 1 giá trị thì hàm đó gọi là hàm hằng. GV cho HS lµm ? 1. + Y/c 1 HS lªn b¶ng tr×nh bµy. Tìm hiểu về đồ thị của hàm số GV cho HS lµm ?2. GV treo bảng phụ kẻ sẵn hệ trục toạ độ Oxy. + Y/c 2 HS lªn b¶ng lµm phÇn a) vµ b). 2 HS lªn b¶ng lµm ?2. GV nhËn xÐt . đồ thị của hàm số y = ax (a  0) có h×nh d¹ng nh­ thÕ nµo? C¸ch vÏ ra sao? Tìm hiểu về hàm số đồng biến và hàm sè nghÞch biÕn. GV cho HS lµm ?3. GV treo b¶ng phô kÎ s½n b¶ng cña ?3 và Y/c 2 HS lên bảng điền để hoàn thµnh b¶ng. GV: XÐt hµm sè y = 2x + 1. - y=2x - Khi hµm sè ®­îc cho b»ng c«ng thøc y=f(x) ta hiÓu r»ng biÕn sè x chØ lÊy nh÷ng gi¸ trÞ mà tại đó f(x) xác định . VD: Hàm số y=2x+3xác định với mọi giá trị cña biÕn x. *Khi x thay đổi mà y luôn nhận một giá trị không đổi thì hàm số y được gọi là hàm hằng. ?1: 1 .0+5=5 ; 2 1 f(1) = . 1 + 5 = 5,5 2 1 f(a) = . a + 5 2. f(0) =. II - §å thÞ cña hµm sè: + TËp hîp tÊt c¶ c¸c ®iÓm biÓu diÔn c¸c cÆp giá trị tương ứng (x;f(x)) trên mặt phẳng toạ độ được gọi là đồ thị của hàm số y = f(x) + §å thÞ cña hµm sè y = ax (a  0) lµ ®­êng thẳng đi qua gốc toạ độ. III – Hàm số đồng biến, nghịch biến. ?3: x -1,5 -1 -0,5 0 0,5 1 1,5 y= 2x+1 -2 -1 0 1 2 3 4 y=4 3 2 1 0 - -2 2x+1 1 + Biểu thức 2x + 1 xác định với  x  R. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. + Biểu thức 2x + 1 xác định với những gi¸ trÞ nµo cña x ? + Khi x t¨ng th× y nh­ thÕ nµo ? XÐt hµm sè y = - 2x + 1 + Biểu thức - 2x + 1 xác định với nh÷ng gi¸ trÞ nµo cña x ? + Khi x t¨ng th× y nh­ thÕ nµo ? GV giíi thiÖu: + Hàm số y = 2x + 1 đồng biến trên R. + Hµm sè y = - 2x + 1 nghÞch biÕn trªn R. GV ®­a ra kh¸i niÖm trªn b¶ng phô. HS đọc phần tổng quát. ( SGK/ 44). + Khi x t¨ng dÇn th× gi¸ trÞ cña y còng t¨ng dÇn. + Biểu thức - 2x + 1 xác định với  x  R + Khi x t¨ng dÇn th× gi¸ trÞ cña y gi¶m dÇn.. *Tæng qu¸t: (SGK/44). Hướng dẫn về nhà. + N¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè. + Lµm bµi tËp 1; 2; 3 ( SGK/44 – 45) + Lµm bµi tËp 1; 3 (SBT/56) + Nghiên cứu và làm trước các bài phÇn luyÖn tËp.. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. TiÕt 20: : Nh¾c l¹i vµ bæ sung c¸c kh¸i niÖm vÒ hµm sè - LuyÖn tËp Ngµy so¹n: 25 th¸ng 10 n¨m 2009 A. Môc tiªu: - Tiếp tục rèn luyện kỹ năng tính giá trị của hs, kỹ năng vẽ đồ thị, kỹ năng đọc “đồ thị”. - Củng cố các khái niệm HS: biến số, đồ thị hàm số, HS đồng biến, nghịch biến trên R. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS GV: Thước thẳng, com pa, phấn màu, máy tính, hình vẽ 4 HS: ¤n tËp c¸c kiÕn thøc cã liªn quan Thước thẳng, com pa, phấn màu, máy tính bỏ túi. C. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1.KiÓm tra bµi cò : HS1: Hµm sè y =. HS1: Nêu định nghĩa hàm số , làm BT1 S GK. 1 x+3 2. x -2 -1,5 -1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 y 4 3,75 3,5 3,25 3 2,75 2,5 2,25 2 b)Khi x lần lượt tăng thì các giá trị tương ứng của y gi¶m  Hµm sè nghÞch biÕn trªn R. HS2: + Vẽ đồ thị của hàm số y = 2x và y = - 2x x 0 1 y y = 2x 0 2 y = - 2x 0 -2 y= 2x. HS2: Nêu khái niệm hàm số đồng biÕn nghÞch biÕn + ch÷a bµi 2(b) SGK. A(1; 2) B(1; -2). 2. 0. x. 1. B. y= - 2x. -2. A. b) + §å thÞ cña hµm sè y = 2x lµ ®­êng th¼ng n»m ë gãc phÇn t­ thø (I) vµ thø (III)  Hàm số y = 2x là hàm số đồng biến trên R. + §å thÞ cña hµm sè y = - 2x lµ ®­êng th¼ng n»m ë gãc phÇn t­ thø (II) vµ thø (IV)  Hµm sè y = -2x lµ hµm sè nghÞch biÕn trªn R. 2. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. Bµi 4 (SGK trang 45). Bµi 4 (SGK trang 45)  Hµm sè: y = 3 x GV ®­a h×nh vÏ bµi 4 lªn b¶ng, yªu cÇu HS Cho x = 1 => y = 3 => A(1; 3 ) đọc bài, cả lớp làm theo nhóm bàn sau đó GV Ta phải xác định điểm 3 trên trục Oy gọi đại diện các nhóm trình bày. *GV: Ta phải xác định điểm 3 trên trục y Oy nh­ thÕ nµo? Sau đó GV nhắc lại cách vẽ và yêu cầu HS vẽ vµo vë.. 3. 1 x 0. Vẽ hình vuông có cạnh 1 đơn vị đường chÐo OB = 2 + VÏ cung trßn b¸n kÝnh OB = 2 c¾t Ox t¹i C.=>OC = 2 + Vẽ hình chữ nhật có đỉnh là O , c¹nh OC = 2 vµ CD = 1. => §­êng chÐo OD = 3 + VÏ cung trßn b¸n kÝnh OD = 3 c¾t Oy t¹i E =>Điểm E là điểm có tung độ bằng 3 + Xác định điểm A(1; 3 ) + Kẻ đường thẳng qua O và A ta được đồ thÞ cña hµm sè y = 3 x.. y. A. B. 4 3 2 1 01. 2. 4. 2. 4 5. Bµi 5 (SGK/45) a. Vẽ đồ thị hàm số: y = x vµ y = 2x. y. GV gọi 1 HS đọc đề bài. Muốn vẽ đồ thị hs y = x ta phải biết thêm b)A(2; 4) ; B(4; 4) điều gì? (Biết thêm 1 điểm khác gốc toạ độ + Chu vi hình  ABC là :. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. O). Hãy tìm toạ điểm điểm đó?. P  ABC = AB + OA + OB AB = 2 (cm) GV cho HS vẽ 2 đồ thị y = x và y = 2x trên OB = 4 2  4 2 = 4 2 (cm) ( Py-ta-go) cùng 1 mặt phẳng toạ độ. OA = 4 2  2 2 = 2 5 (cm) ( Py-ta-go) b. Yêu cầu HS vẽ đồ thị y = 4 P  ABC = 2 + 4 2 + 2 5  12,13 (cm) Nêu cách xác định toạ độ các điểm A,B? + DiÖn tÝch tam gi¸c  ABC 1 GV cho 1 HS lên bảng xác định toạ độ S  ABC = .4.2 = 4 (cm2) 2 ®iÓm A ; B vµ viÕt c«ng thøc tÝnh chu vi cña  ABC ? S  ABC tÝnh nh­ thÕ nµo ? Cßn c¸ch tÝnh S  ABC nµo n÷a kh«ng ? GV hướng dẫn. S  ABC = S  O4B - S  O4A +Y/c HS vÒ nhµ tÝnh c¸ch kh¸c. GV yêu cầu HS nhắc lại cách CM hs đồng Bài7: Hàm số y =- 3x đồng biến hay biÕn hay nghÞch biÕn nghÞch biÕn. *Cho HS vận dụng để làm bài tập 7 SGK. Gi¶i Mçi d·y lµm 1 ý. Gi¸o viªn gäi 2 HS lªn Cho x lµ gi¸ trÞ tuú ý x1, x2 b¶ng thùc hiÖn. sao cho : x1< x2  x1_-- x2 < 0 XÐt f(x1) – f(x 2 ) = -3x1 + 3x2 = - 3(x1 – x2) > 0 v× x1- x2 < 0  f(x1) > f(x2) Víi x1 < x2 ta cã f(x1)> f(x2)  Hµm sè y = -3x nghÞch biÕn. Hướng dẫn học và làm bài tập về nhà - Ôn lại các kiến thức đã học: hàm số, hs đồng biến, nghịch biến trên R. - Lµm BT 6, 7 (SGK) vµ bµi: 4, 5 (SBT). GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. TiÕt 21: hµm sè bËc nhÊt Ngµy so¹n: 25 th¸ng 10 n¨m 2009 I. Môc tiªu: HS cÇn n¾m ®­îc:  Hµm sè bËc nhÊt lµ hµm sè cã d¹ng y = ax + b (a  0)  Hàm số bậc nhất y = ax + b (a  0) luôn xác định với mọi x  R  Hàm số bậc nhất y = ax + b (a  0) đồng biến trên R khi a > 0 và nghịch biến trên R khi a < 0.  Chøng minh ®­îc hµm sè y = -3x + 1 nghÞch biÕn trªn R vµ hµm sè y = 3x + 1 đồng biến trên R. Từ đó thừa nhận tổng quát: “Hàm số bậc nhất y = ax+b (a  0) đồng biến trên R khi a > 0 và nghịch biến trên R khi a < 0. Thấy được toán học là 1 môn khoa học trừu tượng nhưng các vẫn đề trong toán học nói chung và trong hàm số nói riêng lại thường xuất phát từ những bài toán thực tế. -Rèn tÝnh t­ duy l« gic liªn hÖ víi thùc tÕ II. ChuÈn bÞ: GV. b¶ng phô ghi s½n BT HS: giÊy kÎ ca r« III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò GV HS HS1: HS1 :HS lµ g×? H·y cho VD vÒ h/s ®­îc + Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng cho bëi c«ng thøc. ? x thay đổi. Sao cho mỗi giá trị của x ta luôn xác định được 1 giá trị tương ứng của y. Th× y ®­îc gäi lµ hµm sè cña x , x gäi lµ biÕn sè. + LÊy VD: HS2:Thế nào là hàm số đồng biến ,nghịch HS2 biÕn? . Cho hs y = f(x) X§ mäi x R,  x1, x2 R - NÕu x1 < x2 mµ f(x1) < f(x2) th× hs y = f(x) đồng biến trên R. - NÕu x1 < x2 mµ f(x1) > f(x2) th× hs y = f(x) nghÞch biÕn trªn R. 2. Bµi míi : Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. GV: Ta đã biết khái niệm về hàm số và biết lÊy VD vÒ hµm sè ®­îc cho bëi c«ng thøc. Hôm nay ta sẽ đi xét 1 hàm số cụ thể đó là hµm sè bËc nhÊt. + VËy hµm sè bËc nhÊt lµ g× ? Nã cã tÝnh chất như thế nào ? Để đi đến định nghĩa ta ®i xÐt bµi to¸n sau: GV treo b¶ng phô ghi s½n bµi to¸n. GV. Gäi 1 HS häc bµi. Gv yêu cầu hs vẽ sơ đồ vào vở. GV cho hs tr¶ lêi (?1), mçi hs tr¶ lêi 1 ý. TiÕp theo GV cho HS lµm (?2) GV hướng dẫn HS kẻ bảng để làm ?2 t S = 50t+ 8 + T¹i sao S lµ hµm sè cña t ? Ta thÊy S lµ h/s cña t (v× mçi gi¸ trÞ cña t chỉ xác định được duy nhất 1 giá trị của s) GV: NÕu thay: Ch÷ S bëi ch÷ y Ch÷ t bëi ch÷ x Sè 50 bëi ch÷ a Sè 8 bëi ch÷ b Th× ta cã y = ax + b (a  0) lµ hµm sè bËc nhÊt. VËy hµm sè bËc nhÊt lµ g× ? GV treo bảng phụ ghi định nghĩa. GV: ®­a bµi tËp trªn b¶ng phô: C¸c hµm sè sau cã ph¶i lµ hµm sè bËc nhÊt kh«ng ? b) y =. c) y = 2x2 + 3 ;. d) y = 0x + 7. e) y = mx + 2 ;. f) y =. b) y =. 1 .x 2. (a=. HN. 8km. t S =50t +8. HuÕ. 1 2 3 4 58 108 158 208. .... ..... *§Þnh nghÜa: Hµm sè bËc nhÊt lµ hµm sè ®­îc cho bëi c«ng thøc y = ax + b . Trong đó a, b là những số cho trước và a  0. + NÕu b = 0 th× hµm sè cã d¹ng y = ax.. 1 .x 2. 1  0) 2. 1 + 4 Kh«ng ph¶i d¹ng y=ax + b x. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net. V = 50km/h. (?2). + C¸c hµm sè kh«ng ph¶i lµ bËc nhÊt. b) y =. BÕn xe. ?1: + Sau 1 giê « t« ®i ®­îc: 50 (Km) + Sau t giê « t« ®i ®­îc: 50t (Km) + Sau t giê « t« c¸ch trung t©m Hµ Néi lµ: S = 50t + 8 (Km). 1 +4 x. a) y = 1 – 5x ;. + C¸c hµm sè lµ bËc nhÊt lµ: a) y = 1 – 5x ( a = - 5  0). 1. Kh¸i niÖm vÒ hµm sè bËc nhÊt. a. Bµi to¸n: (SGK – 46).

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. c) y = 2x2+3 Kh«ng ph¶i d¹ng y = ax+ b d) y = 0x + 7 ( a = 0) e) y = mx + 2 ch­a cã ®iÒu kiÖn m  0 + C¸c hµm sè lµ bËc nhÊt lµ: a) y = 1 – 5x ( a = - 5  0) b) y =. 1 .x 2. (a=. 1  0) 2. + C¸c hµm sè kh«ng ph¶i lµ bËc nhÊt. b) y =. 1 + 4 Kh«ng ph¶i d¹ng y=ax + b x. c) y = 2x2+3 Kh«ng ph¶i d¹ng y = ax+ b d) y = 0x + 7 ( a = 0) e) y = mx + 2 ch­a cã ®iÒu kiÖn m  0 TÝnh chÊt cña hµm sè bËc nhÊt. GV: Ta xÐt VD. + XÐt hµm sè y = f(x) = -3x + 1 GV gîi ý: + Hàm số y = -3x + 1 xác định với những gi¸ trÞ nµo cña x ? V× sao ? + H·y chøng minh hµm sè y = -3x + 1 nghÞch biÕn trªn R ? + HS nªu c¸ch chøng minh. GV treo b¶ng phô ghi c¸ch chøng minh hµm sè y = -3x + 1 nghÞch biÕn trªn R .. 2.TÝnh chÊt cña hµm sè bËc nhÊt. VD: XÐt hµm sè y = f(x) = -3x + 1 + Hàm số y = -3x +1 xác định  x  R. + LÊy x1 ; x2  R sao cho x1 < x2 Ta cã: f(x1) = -3x1 + 1; f(x2) = -3x2+1 Mµ x1 < x2 => -3x1 > -3x2  -3x1 + 1 > -3x2 + 1  f(x1) > f(x2) VËy nÕu x1 < x2 th× f(x1) > f(x2) =>Hµm sè y = -3x + 1 nghÞch biÕn trªn R.. ?3:+ LÊy x1 ; x2  R sao cho x1 < x2 Ta cã: f(x1) = 3x1 + 1; f(x2) = 3x2+ 1 Mµ x1 < x2 => 3x1 < 3x2 +GV cho HS lµm ? 3.theo nhãm bµn  3x1 + 1 < 3x2 + 1  f(x1) < f(x2) VËy nÕu x1 < x2 th× f(x1) < f(x2) + Em có nhận xét gì về hệ số a của hàm số =>Hàm số y = 3x + 1 đồng biến trên R. y = -3x + 1 vµ y = 3x + 1 ? *TÝnh chÊt: + Vậy hàm số y = ax + b đồng biến khi nào *Hàm số y= ax+b xác định với  x  R. vµ nghÞch biÕn khi nµo ? + §ång biÕn trªn R, khi a > 0. + NghÞch biÕn trªn R, khi a < 0. GV cho HS lµm ?4 - 3 HS lấy VD về hàm số đồng biến. - 3 HS lÊy VD vÒ hµm sè nghÞch biÕn. Bµi tËp ë líp GV yªu cÇu HS lµm BT 8 SGK theo nhãm Bµi 8: (SGK) Hµm sè bËc nhÊt. bµn y = 1 – 5x GV gäi HS tr¶ lêi kÕt qu¶ y = 2 (x - 1) + 3 y = - 0,5x - Hàm số đồng biến:. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. y= 2 (x - 1) + 3 (v× a = 2 > 0) - Hµm sè nghÞch biÕn: y = 1 – 5x (v× a = - 5 < 0) y = - 0,5x (v× a = - 0,5 < 0) Hướng dẫn học và làm bài tập vè nhà - Học thuộc định nghĩa, t/c hàm số bậc nhất. - Lµm BT 9, 10, 11 (SGK) vµ Bµi 6,7 (SBT) HD bµi tËp 9 Bµi 9: (SGK) HS : y = (m - 2)x + 3 §ång biÕn m–2>0 m>2 HS : y = (m - 2)x + 3 nghÞch biÕn:  m–2<0  m<2 TuÇn 12: Ngµy so¹n 01/11/2009 TiÕt 22: §å thÞ cña hµm sè y = a x + b (a  0) I. Môc tiªu: - Kiến thức : hiểu được đồ thị của hs y = ax + b (a  0) là 1 đường thẳng luôn cắt trục tung tại điểm có tung độ là b song song với đường thẳng y = ax nếu b  0 hoặc trùng với đường th¼ng y = ax nÕu b = 0 -Kỹ năng : HS vẽ đồ thị h/s y = ax + b bằng cách xác định 2 điểm phân biệt thuộc đồ thị. -Thái độ : Rèn luyện tính cẩn thận ,chính xác,linh hoạt trong làm bài II. ChuÈn bÞ cña gv vµ häc sinh GV: Thước thẳng, ê ke, phấn màu. HS: Ôn tập đồ thị HS đồ thị h/s: y = ax (a  0) và cách vẽ. Giấy kẻ ca rô. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. bµi cò: HS1: Thế nào là đồ thị hs y = f(x) §Þnh nghÜa: §å thÞ HS y = ax (a  0) lµ g×? §å thÞ h/s y = ax (a  0 ) lµ ®­êng th¼ng ®i qua gèc Nêu cách vẽ đồ thị hs y = ax toạ độ. Cách vẽ đồ thị h/s y = ax GV cho HS dưới lớp nhận xét, GV đánh Cho x = 1  y = a gi¸ cho ®iÓm.  A(1, a) thuộc đồ thị h/s y = ax  đường thẳng OA là đồ thị h/s y = ax. 2.bµi míi :. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 Hoạt động của thầy và trò GV giíi thiÖu bµi míi. GV cho HS lµm (?1) SGK GV gäi 1 HS lªn b¶ng thùc hiÖn, HS làm vào vở. HS vẽ xong GV đặt câu hỏi. Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ 3 ®iÓm A, B, C? 3 điểm A, B, C thuộc đồ thị của h/s nào. (?1) SGK Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ c¸c ®iÓm A’, B’, C’. Chøng minh. - Em cã NX g× vÒ vÞ trÝ 2 ®t AB vµ A’B’, AC vµ A’C’? 3 ®iÓm A, B, C th¼ng hµng v× A, B, C cã to¹ độ thoả mãn y=2x nên A, B, C cùng nằm trên đồ thị hàm số y = 2x, hay cùng trên 1 đường th¼ng. - A', B' , C' th¼ng hµng CM: v× AA'BB' lµ hinhg b×nh hµnh  A'B' // AB tương tự  B'C' // BC, Có A, B, C thẳng hàng  A' , B' , C' thẳng hàng theo tiên đề ơclít. GV treo b¶ng phô ghi s½n bµi (?2) cho HS lµm. Sau đó gọi HS trả lời, mỗi HS làm 1 HS. GV đặt câu hỏi. - Với cùng giá trị của biến x giá trị tương ứng cña hs y = 2x vµ y = 2x + 3 cã quan hÖ nh­ thÕ nµo? - Đồ thị hs y = 2x là đồ thị ntn? Dựa vào nhận xét bài (?1) hãy nhận xét về đồ thÞ h/s y = 2x + 3 - §­êng th¼ng y = 2x + 3 c¾t trôc tung t¹i ®iÓm nµo? T¹i sao? GV cho HS nêu: đồ thị hàm số y = ax+ b lµ ®t nh­ thÕ nµo? GV nªu phÇn chó ý.. Néi dung 1. §å thÞ hs y = ax + b (a  0) y 9 7 6 4 2 O. 1. 2. 3. x. (? 2) (SGK) x -4 -3 -2 -1 -0,5 0 0,5 1 2 3 y=2x -8 -6 -4 -2 -1 0 1 2 4 6 y=2x+3 -5 -3 -1 1 2 3 4 5 7 9 *NhËn xÐt: + Cïng 1 gi¸ trÞ x th× gi¸ trÞ cña hµm sè :y = 2x + 3 lu«n lín h¬n gi¸ trÞ cña hµm sè y = 2x lµ 3 (§¬n vÞ). + §å thÞ cña hµm sè y = 2x lµ ®­êng th¼ng ®i qua gốc toạ độ O ( 0; 0) và A ( 1; 2). + §å thÞ cña hµm sè y = 2x + 3 lµ ®­êng th¼ng song song víi ®­êng th¼ng y = 2x. Vµ c¾t trôc tung tại điểm có tung độ bằng 3.. 4. 2. -5. 5. -2. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net. 4 8 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. GV cho HS nhắc lại cách vẽ đồ thị h/s : y = ax (a  0) Hãy vẽ đồ thị hs y = – 3x+2 *vẽ đồ thị h/s y = -3x sau đó vẽ đường thẳng song song víi ®­êng th¼ng y = - 3x vµ c¾t trôc tung t¹i ®iÓm -3 *Nêu cách vẽ đồ thị hs y = ax + b - (c¸c c¸ch kh¸c nhau) GV: trong thực hành ta thường XĐ giao điểm của đồ thị với 2 trục toạ độ. Làm thế nào để XĐ được 2 giao điểm này? GV chia lớp làm hai nhóm để thực hiện ?3. Gọi hai em lên bảng vẽ đồ thị, lớp theo dõi nhËn xÐt ?3 * haøm soá y= 2x – 3 (d) Cho x= 0 thì y= -3 P( 0; -3) y= 0 thì x=. 3 2. Tæng qu¸t: (Sgk) Chú ý: đồ thị h/s: y = ax + b (a  0) còn được gäi lµ ®­êng th¼ng y = ax + b, b ®­îc gäi lµ tung độ gốc của đường thẳng. 2. Cách vẽ đồ thị h/s: y = ax + b (a  0 ) Cho x = 0  y = b ta được điểm P (0; b) là giao điểm của đồ thị với trôc tung. b a b ta được điểm Q (- ; 0) là giao điểm của đồ thị với a. Cho y = 0  x = -. trôc hoµnh. 3 2. Vẽ đường thẳng đi qua 2 điểm P, Q ta được đồ thÞ h/s y = ax + b. Q( ; 0). * haøm soá y=-2x + 3 (d’) Cho x= 0 thì y= 3 P( 0; 3) y= 0 thì x=. 3 2. 3 2. Q( ; 0). 5 4 3 2 1 0 -4. -3. -2. -1 0 -1. 1. 2. 3. 4. -2 -3 -4. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 GV nhËn xÐt bæ sung Hướng dẫn học và làm bài tập về nhà. - Học thuộc và nắm vững kết luận về đồ thị h/s y = ax + b ( a  0) và cách vẽ đồ thị h/s y = ax + b. - Làm BT 15, 16 (SGK) trang 51. TiÕt 23: LuyÖn tËp Ngµy so¹n01/11/2009 I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HS ®­îc cñng cè : tÝnh chÊt cña hµm sè bËc nhÊt, §å thÞ h/s y = ax + b (a  0) là 1 đường thẳng luôn cắt trục tung tại điểm có tung độ là b, song song víi ®­êng th¼ng y = ax nÕu b  0 hoÆc trïng víi ®­êng th¼ng y = ax nÕu b = 0, - Kỹ năng : HS vẽ thành thạo đồ thị hs y = ax + b bằng cách xác định 2 điểm phân biệt thuộc đồ thị - Thái độ : Rèn luyện tính cẩn thận ,chính xác II. ChuÈn bÞ cña GV Vµ HS GV: Bảng phụ kẽ sẵn lưới ô vuông. HS: GiÊy kÏ s½n « vu«ng. III. TiÕn tr×nh d¹y häc:. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò : GV. HS. HS1: Nêu khái niệm đồ thị hàm số y = ax HS1 + b (a  0) nêu cách vẽ đồ thị hàm số y =. + §å thÞ cña hµm sè y =ax + b lµ ®­êng. ax + b (a  0, b  0). th¼ng song song víi ®­êng th¼ng y = ax. Và cắt trục tung tại điểm có tung độ b»ng b Cách vẽ đồ thị h/s: y = ax + b (a  0 ). GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 Cho x = 0  y = b ta được điểm P (0; b) là giao điểm của đồ thị víi trôc tung. Cho y = 0  x = -. b a. ta ®­îc ®iÓm Q (-. b ; 0) là giao điểm của đồ thị a. víi trôc hoµnh VÏ ®­êng th¼ng ®i qua 2 ®iÓm P, Q ta ®­îc đồ thị h/s y = ax + b HS2: Ch÷a bµi tËp 15 (SGK). Tứ giác OABC là hình bình hành vì có OA// BC; AB//OC. .y= 2x+5. y= 2x x=1  y = 2. x=0  y = 5 y = 0  x= 5 2. 2 x 3. .y=. x=3  y = -2 x=3  y = 3. .y=. 2 x+5 3. x=0  y = 5. 6 5 4 3 2 1 0 -3. -2 -1-1 0. 1. -2 -3 GV: Lª ThÞ TuyÕt -4. Lop6.net. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010. Tứ giác OABC là hình bình hành vì có OA// BC; AB//OC. Bµi míi : H§ cña thÇy vµ trß Bµi tËp 16. *y= 2x+2 x=0  y =2 y=0  x = -1 *y=x x=1  y = 1 - GV vÏ ®­êng th¼ng ®i qua ®iÓm B (0;2) song song víi Ox. Yªu cÇu häc sinh xác định tọa độ C. - H·y tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c ABC ? Thö nªu vµi c¸ch tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c ABC - H·y tÝnh chu vi tam gi¸c ABC ? GV gîi ý: + Muèn tÝnh chu vi cña tam gi¸c ta cÇn tìm độ dài 3 cạnh: AB; BC; AC. + Cạnh BC và AC ta áp dụng định lí nào để tìm ? VËy P = ? + §Ó tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c ta ph¶i tÝnh CH VËy S = ?. Néi dung Bµi 16 SGK - Tọa độ điểm C (2;2). - Xét tam giác ABC có đáy BC = 2cm , chiÒu cao AH = 4cm. SABC =. 1 AH .BC = 4cm2 2. AB2 = AH2 + BH2 = 16 + 4 = 20  AB = 20 AC2 = AH2 + HC2 = 16+16 =32 AC= 32  CABC = AB + AC + BC = = 20 + 32 + 2 (cm). 5 4 3 2 1 0 -5. -4. -3. -2. -1 0 -1 -2 -3. 17a. trang 51 a. vÏ (d): y = x + 1 (d’): y = - x + 3. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net. -4. 1. 2. 3. 4. 5.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 5 4. GV cho 2 HS lªn b¶ng gi¶i bµi 18 (SGK trang 52) GV hướng dẫn HS xác định các giá trị của x, y để thay vào hàm số để tính b. GV löu yù hs phaûi vieát haøm soá veà daïng: y= ax+b. 3 2 1 0 -5. -4 -3. -2. -1-1 0. 1. 2. 3. 4. 5. -2 -3 -4. b) toạ độ các điểm A , B, C là C( 1;2) B( 0;3) A(-1;0) 2 2 c) AC= 2  2  2 2 1 2. S∆ABC= .4.2=4 cm2. *Vẽ đồ thị. Cho x = 0 th× y = -1 ta cã :A ( 0; 1) Cho y = 0 th× x =. 1 1 ta cã B ( ; 0) 3 3. c. Gäi chu vi cña tam gi¸c ABC lµ P. Ta cã : P = AB + BC + AC AB = 4 (cm) AC = 2 2  2 2 = 2 2 (cm) BC = 2 2  2 2 = 2 2 (cm) VËy P = 4 + 2 2 + 2 2 = 4 + 4 2 (cm) + Gäi diÖn tÝch cña tam gi¸c ABC lµ S: Ta cã : S =. 1 1 .AB.CH = .4. 2 = 4 (cm2) 2 2. -VÏ ®­êng th¼ng ®i qua A vµ B ta ®­îc đồ thị của hàm số y = 3x – 1 18. trang 51 a) Khi x=4 th× y = 11 neân ta coù 11= 3x + b  b=-1 Ta coù y = 3x-1. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 5. H­ 4 íng 3 dÉn 2 häc 1 vµ 0 lµm -5 -4 -3 -2 -1-1 0 1 2 3 4 5 bai -2 tËp -3 vÒ -4 nhµ . + Xem lại các bài tập đã chữa. +Lµm bµi 14; 15; 16; 17; (SBT trang 58) Đọc và nghiên cứu trước bài 4: “Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau” HD bài 16 a.)Để hàm số y = (a – 1)x + a cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng 2 . Vậy a = 2 => Hµm sè cã d¹ng y = x+2 b.)Để hàm số y = (a – 1)x + a cắt trục hoành tại điểm có hoành độ bằng -3 . NghÜa lµ: Khi x = -3 th× y = 0 Ta cã: 0 = (a – 1).(-3) + a  a = 1,5 Hµm sè cã d¹ng : y = 0,5x + 1,5 HD bµi 19 SGK x 0 -1 0 y= 5 x+ 5 5 + Vẽ hình chữ nhật có cạnh là 1 và 2 thì độ dài đường chéo là 5 . + Vẽ cung tròn (O, OC ) cắt trục tung tại điểm A . Vậy điểm A chímh là điểm có tung độ bằng 5.. TuÇn 13 - Ngµy so¹n 8/11/2009 TiÕt 24: §­êng th¼ng song song vµ ®­êng th¼ng c¾t nhau I. Môc tiªu:  N¾m v÷ng ®iÒu kiÖn 2 ®­êng th¼ng y = ax + b (a  0) vµ y = a’x + b’ (a’  0) c¾t nhau, song song víi nhau, trïng nhau.  Cã kÜ n¨ng chØ ra c¸c cÆp ®­êng th¼ng song song, c¾t nhau.  BiÕt vËn dông lÝ thuyÕt vµo viÖc t×m c¸c cÆp gi¸ trÞ cña tham sè trong c¸c hµm sè bËc nhất sao cho đồ thị của chúng là 2 đường thẳng cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau II. ChuÈn bÞ cña gv vµ hs : Thước thẳng , giấy kẻ ô vuông III. TiÕn tr×nh d¹y häc:. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 1. KiÓm tra bµi cò GV GV đưa ra bảng phụ có kẻ sẵn lưới ô vu«ng vµ nªu c©u hái kiÓm tra: Vẽ trên cùng mặt phẳng toạ độ các đồ thÞ cña c¸c hµm sè y = 2x vµ y = 2x + 3.. HS HS lên bảng vẽ đồ thị: y 6. + Nêu nhận xét về 2 đồ thị này.. 4. 2. -5. 5. -2. *Cho 2 ®­êng th¼ng bÊt kú trªn mÆt ph¼ng cã nh÷ng vÞ trÝ nµo x¶y ra. GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm.. *Nhận xét: Đồ thị của hàm số y = 2x và đồ thị của hµm sè y = 2x + 3 lµ 2 ®­êng th¼ng song song víi nhau. V× 2 hµm sè cã cïng hÖ sè a = 2 vµ hÖ sè b kh¸c nhau (3  0 ) HS: Trên cùng mặt phẳng toạ độ 2 đường thẳng có thÓ song song víi nhau, trïng nhau hoÆc c¾t nhau.. 2. Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò Néi dung GV đạt vấn đề vào bài mới: + Trên cùng mặt phẳng toạ độ 2 1. Đường thẳng song song: đường thẳng có những vị trí tương đối nào ? + Víi 2 ®­êng th¼ng y = ax + b y (a  0) vµ y = a’x + b’ (a’  0) khi nµo th× chóng c¾t nhau, song song víi nhau, trïng nhau ? GV: Ta sẽ đi xét từng trường hợp. GV yêu cầu HS vẽ tiếp đồ thị hs. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 y = 2x - 1 trên mặt phẳng toạ độ víi bµi tËp kiÓm tra bµi cò . *Em cã nhËn xÐt g× vÒ vi trÝ 2 ®­êng th¼ng y = 2x + 3 vµ y = 2x – 1? + Em h·y gi¶i thÝch v× sao 2 ®­êng th¼ng y = 2x + 3 vµ y = 2x – 2 l¹i song song víi nhau ? HS : Gi¶i thÝch: Hai ®­êng th¼ng y = 2x +3 vµ y = 2x – 2 song song víi nhau. V× chóng cïng song song víi ®­êng th¼ng y = 2x . + Em cã nhËn xÐt g× vÒ hÖ sè a vµ b cña 2 hµm sè nµy ? + Hµm sè y = 2x +3 vµ y = 2x – 2 cã cïng hÖ sè a = 2 cßn hÖ sè b kh¸c nhau (3  -2) + VËy khi nµo th× 2 ®­êng th¼ng y = ax + b (a  0) vµ y = a’x + b’ (a’  0) song song víi nhau ? + Khi nào thì 2 đường thẳng đó trïng nhau? GV ®­a kÕt luËn lªn b¶ng phô GV nªu ?2 T×m c¸c cÆp ®­êng thẳng song song trong các trường hîp sau: y = 0,5x + 2 (1) y= 0,5x – 1 (2) y = 1,5x +2 (3) Gi¶i thÝch v× sao ? HS nghiªn cøu lµm bµi GV đưa đồ thị vẽ sẵn của các hàm số trên ra bảng phụ để minh ho¹ nhËn xÐt. + Qua bµi to¸n trªn th× khi nµo 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau ? GV ®­a kÕt luËn d  d’  a  a’ vµo phÇn kÕt luËn phÇn 1. + Khi nµo th× 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau t¹i 1 ®iÓm trªn trôc tung ? GV nªu bµi to¸n trªn b¶ng phô: Cho hµm sè : y = 2mx + 3. 6. 4. 2. -5. 5. -2. §­êng th¼ng y = ax + b (d) (a  0) Vµ ®­êng th¼ng y = a’x + b’ (d’) (a  0) * d // d’  a = a’ vµ b  b’ * d  d’  a = a’ vµ b = b’. 2. §­êng th¼ng c¾t nhau (?2) + §­êng th¼ng y = 0,5x+2 vµ y= 0,5x- 1 Song song víi nhau v× hÖ sè a b»ng nhau, hÖ sè b kh¸c nhau. 2 ®­êng th¼ng : y = 0,5x + 2 vµ y = 1,5 x + 2 HoÆc : y = 0,5x – 1 vµ y = 1,5x + 2 kh«ng song song còng kh«ng trïng nhau nªn chóng ph¶i c¾t nhau.. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án đại số lớp 9 – Năm học : 2009 - 2010 vµ y = (m+1)x+2 a) Tìm điều kiện của m để 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau. b) Tìm điều diện của m để 2 ®­êng th¼ng song song víi nhau. GV gîi ý: +T×m c¸c hÖ sè a; b; a’; b’. Hµm sè y = 2mx + 3 cã a = 2m; b = 3. Hµm sè y = (m+1)x+2 cã a = m+1; b = 2 + Tìm điều kiện của m để 2 hàm sè lµ hµm sè bËc nhÊt. §Ó 2 hµm sè trªn lµ hµm sè bËc nhÊt th×: 2m  0 vµ m + 1  0 . Hay m  0 vµ m  -1 + Tìm điều kiện của m để 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau, 2 ®­êng th¼ng sng song víi nhau. + KÕt luËn ®iÒu kiÖn cña m. GV cho HS trao đổi nhóm để giải bµi to¸n nµy. Nöa líp lµm phÇn a) Nöa líp lµm phÇn b) GV cho đại diện nhóm lên bảng tr×nh bµy. GV nhËn xÐt *Qua bµi häc h«m nay ta cÇn nắm được những vấn đề gì ? GV cho HS nªu l¹i kÕt luËn.. KL: §­êng th¼ng y = ax + b (d) (a  0) vµ ®­êng th¼ng y = a’x + b’ (d’) (a’ 0 ) Cã (d) c¾t (d’)  a  a’ + Khi a  a’ vµ b = b’ th× 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau t¹i 1 ®iÓm trên trục tung và có tung độ bằng b. Bµi to¸n ¸p dông: Bµi to¸n: Cho 2 HS bËc nhÊt: y = 2mx + 3 vµ y = (m + 1)x + 2 Tìm m để đồ thị 2 hs trên: a. C¾t nhau b. Song song Bµi lµm: H/S : y = 2mx + 3 lµ hs bËc nhÊt  2m  0  m  0 *y = (m + 1)x + 2 lµ h/s bËc nhÊt  m + 1  0; m  -1 a. H/S : y = 2mx + 3 vµ y = (m + 1)x + 2 c¾t nhau  2m  m  1  m  -1. VËy víi m  -1; m  0 th× 2 ®t c¾t nhau: b. 2 ®t song song  2  3 2m = m + 1  m = 1 (tho¶ m·n ®iÒu kiÖn) VËy víi m = 1 th× 2 ®t c¾t nhau.. Hướng dẫn học và làm bài tập về nhà. GV: Lª ThÞ TuyÕt Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>