Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tiết 103 đến tiết 107

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 103. Ngµy so¹n: 12/12/1 0 Ngµy d¹y: 20 /1 /1 0. chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi Vò Khoan A- Môc tiªu 1. KiÕn thøc: gióp HS - NhËn thøc ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu trong tÝnh c¸ch vµ thãi quencña con người Việt Nam, yêu cầu gấp rút phải khắc phục điểm yếu, hình thành những đức tính và thói quen tốt khi đất nước đi vào công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong thế kỉ mới. - N¾m ®­îc tr×nh tù lËp luËn vµ nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶. 2. Giáo dục HS ý thức phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, hình thành những đức tÝnh vµ thãi quen tèt. 3. KÜ n¨ng: ph©n tÝch VB nghÞ luËn, vËn dông vµo viÕt bµi v¨n nghÞ luËn. B- TiÕn tr×nh lªn líp * ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ: ? Qua bµi “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ”, h·y cho biÕt néi dung vµ søc m¹nh cña v¨n nghÖ. * Giíi thiÖu bµi: dùa vµo ®iÓm 1 trong “Nh÷ng ®iÒu cÇn l­u ý” (SGV) * D¹y bµi míi: I- T×m hiÓu chung ? Giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Vò 1. T¸c gi¶: (SGK) Khoan ? 2. T¸c phÈm ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? a. XuÊt xø: ®¨ng trªn T¹p chÝ “Tia s¸ng” ? Thời điểm lịch sử đó có gì đặc biệt ? n¨m 2001. - GV đọc. HS đọc tiếp b. §äc. ? VB trªn ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i g×? V× sao? c. ThÓ lo¹i: nghÞ luËn XH d. Bè côc; 3 phÇn ? Tr×nh bµy bè côc cña bµi viÕt Nêu vấn đề: Luận điểm cơ bản (câu1): ? Bài viết nêu vấn đề gì ? ở câu nào ? Líp trÎ VN cÇn nhËn ra nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu...míi.” ? Để làm rõ luận điểm ấy, tác giả lần lượt Giải quyết vấn đề: ®­a ra nh÷ng luËn cø nµo ? + ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi th× quan träng nhÊt lµ sù chuÈn bÞ b¶n th©n con người. + Bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay vµ nh÷ng mục tiêu, nhiệm vụ nặng nề của đất nước. + Nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña con người VN khi bước vào thế kỉ mới. KÕt luËn: cÇn ph¸t huy ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu. ? NhËn xÐt vÒ tr×nh tù lËp luËn cña t¸c gi¶ ? -> Tr×nh tù lËp luËn chÆt chÏ. II- Ph©n tÝch 1 . Nêu vấn đề : ? Nhận xét cách nêu vấn đề của tác giả - Trùc tiÕp , râ rµng , ng¾n gän . + Đối tượng : Lớp trẻ . + Néi dung : C¸i m¹nh , c¸i yÕu cña con người Việt Nam . + Mục đích : Rèn luyện thói quen tốt khi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Việc đặt vấn đề trong thời điểm bắt đầu thÕ kØ míi , thiªn niªn kØ míi cã ý nghÜa g× ? ? LuËn cø ®Çu tiªn ®­îc triÓn khai ë ®©y lµ g× ? ? Người viết đã lập luận như thế nào để làm s¸ng tá luËn cø ?. ? LuËn cø tiÕp theo ®­îc t¸c gi¶ tr×nh bµy lµ g× ? ? Bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay ra sao ? ? Những yêu cầu, nhiệm vụ nào đang đặt ra cho đất nước ta, cho thế hệ trẻ hiện nay ? GV ph©n tÝch, liªn hÖ t×nh h×nh t/g ( VN lµ mét thµnh viªn cña ASEAN , WTO ... ) . §ã chính là nguyên nhân dẫn đến luận cứ 3 ? LuËn cø thø ba lµ g× ? ? Tác giả đã dùng phương pháp gì để trình bµy luËn cø nµy ? ? Tác giả đã nêu những cái mạnh , cái yếu trong tính cách , thói quen của người Việt Nam nh­ thÕ nµo ?. bước vào nền kinh tế mới . -> Thêi ®iÓm quan träng thiªng liªng , đầy ý nghĩa vì đây là vấn đề của mọi người , toàn dân , toàn đất nước . 2 . Giải quyết vấn đề a, Sự chuẩn bị bản thân con người là quan träng nhÊt trong c¸c viÖc chuÈn bÞ hµnh trang để bước vào thế kỉ mới , vì : + Con người là động lực p/tr’ của lịch sử . + Trong nÒn kinh tÕ tri thøc ë TK XXI , vai trò con người càng quan trọng; tư duy sáng tạo đã góp phần quyết định tạo nên nÒn kinh tÕ tri thøc Êy . b, Bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay vµ môc tiªu , nhiệm vụ nặng nề của đất nước : + ThÕ giíi: c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ huyÒn tho¹i , sù giao thoa , héi nhËp gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cµng s©u réng . + Nước ta đồng thời phải giải quyết 3 nhiÖm vô .. c, Ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm m¹nh , yÕu trong tính cách , thói quen của con người V.Nam . Phương pháp so sánh , đối chiếu đồng thêi chØ râ nguyªn nh©n , t¸c h¹i . Cô thÓ : 1 . Th«ng minh , nh¹y bÐn víi c¸i míi nh­ng thiÕu kiÕn thøc c¬ b¶n , kÐm kh¶ n¨ng thùc hµnh . 2 . Cần cù , sáng tạo nhưng thiếu đức tính tØ mØ , kh«ng coi träng nghiªm ngÆt quy tr×nh c«ng nghÖ . 3 . Có tinh thần đoàn kết , đùm bọc ..... nhưng lại thường đố kị trong làm ăn và cuéc sèng . 4 . B¶n tÝnh thÝch øng nhanh , nh­ng l¹i cã nhiÒu h¹n chÕ trong thãi quen vµ nÕp nghÜ ......... Ýt gi÷ ch÷ " tÝn " .. ? Em h·y nªu mét sè dÉn chøng trong thùc tế để làm rõ một số điểm mạnh, điểm yếu của con người VN mà tác giả đã đưa ra ? -> T¸c gi¶ t«n träng sù thùc, kh¸ch quan, HS tr×nh bµy. GV nhËn xÐt. ? Thái độ của tác giả khi nêu lên những thẳng thắn; tấm lòng yêu nước sâu sắc , lo lắng cho vận mệnh của đất nước điểm mạnh, điểm yếu của con người VN ntn ? Em hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ tg’Vò Khoan ? §Ó chuÈn bÞ hµnh trang cho m×nh, em h·y nêu phương hướng phát huy điểm mạnh, Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> khắc phục điểm yếu trong sinh hoạt và học 3 . Kết thúc vấn đề : tËp cña b¶n th©n ? - Để sánh vai các cường quốc 5 châu cần ? T¸c gi¶ nhÊn m¹nh ®iÒu g× ? lÊp ®Çy ®iÓm m¹nh , vøt bá ®iÓm yÕu . ? Theo em, vì sao khâu đầu tiên có ý nghĩa - Khâu đầu tiên quyết định mang tính đột quyết định khi bước vào thế kỉ mới là làm phá : làm cho lớp trẻ nhận ra điểm mạnh , cho lớp trẻ nhận ra điểm mạnh, điểm yếu điểm yếu -> biến bằng hoạt động cụ thể . cña m×nh ? HS tr×nh bµy, GV nhËn xÐt, bæ sung III- Tæng kÕt ? Nêu những nét đặc sắc trong nghệ thuật 1. Nghệ thuật nghÞ luËn cña t¸c gi¶ ? Sö dông thÝch hîp nhiÒu tôc ng÷, thµnh - GV tích hợp với Tập làm văn: về bố cục, ngữ -> vừa sinh động, cụ thể; vừa ý vị, sâu c¸ch nªu luËn ®iÓm, nªu vµ ph©n tÝch luËn s¾c mµ ng¾n gän. cø, sö dông ng«n ng÷ khi viÕt bµi v¨n NL. ? Nªu kh¸i qu¸t néi dung cña bµi viÕt ? 2. Néi dung: ghi nhí (SGK) ? Bµi viÕt cã ý nghÜa ntn ? - ý nghÜa: võa cã tÝnh thêi sù, võa cã tÝnh l©u dµi, s©u s¾c. C- Cñng cè, dÆn dß - Nắm được nội dung và đặc sắc nghệ thuật của bài viết. Làm bài tập phần Luyện tập. - ChuÈn bÞ tiÕt 104: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp (tiÕp) * Ghi chó, rót kinh nghiÖm:.......................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................ TiÕt 104. Ngµy so¹n: 12/1/10 Ngµy d¹y: 21/ 1/ 10. c¸c thµnh phÇn biÖt lËp (TiÕp) A- Môc tiªu: gióp HS - Nhận biết 2 thành phần biệt lập: gọi đáp và phụ chú. - N¾m ®­îc c«ng dông riªng cña mçi thµnh phÇn trong c©u. - Biết đặt câu có thành phần gọi đáp, thành phần phụ chú. B- TiÕn tr×nh lªn líp * ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ: ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn t×nh th¸i ? §Æt c©u cã thµnh phÇn t×nh th¸i. ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn c¶m th¸n ? §Æt c©u cã thµnh phÇn c¶m th¸n. * Giíi thiÖu bµi: Nªu néi dung, yªu cÇu cña tiÕt häc. * D¹y bµi míi: I- Thành phần gọi đáp - HS đọc đoạn trích (SGK) ? Trong nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm, tõ ng÷ nµo ®­îc dùng để gọi, từ ngữ nào được dùng để đáp ? ? Những từ ngữ dùng để gọi hay đáp lời người khác có tham gia vào diễn đạt nghĩa sự việc cña c©u hay kh«ng ? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Trong những từ ngữ in đậm đó, từ ngữ nào được dùng để tạo lập cuộc thoại, từ ngữ nào được dùng để duy trì cuộc thoại đang diễn ra ? - GV: đó là thành phần gọi- đáp. ? Thành phần gọi- đáp là gì ? - Thành phần gọi- đáp là thành phần biệt lập, dùng để tạo lập và duy trì quan hÖ giao tiÕp. ? Hãy đặt câu có thành phần gọi- đáp ? II- Thµnh phÇn phô chó - HS đọc ví dụ (SGK) ? Nếu lượcbỏ các từ ngữ in đậm thì nghĩa sự việc của mỗi câu trên có thay đổi không ? Vì sao ? (vÉn lµ c©u nguyªn vÑn) ? XÐt tõng c©u, c¸c tõ ng÷ in ®Ëm dïng lµm g×? - GV: đó là thành phần phụ chú. ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn phô chó ? - Thµnh phÇn phô chó lµ thµnh phÇn biệt lập, dùng để bổ sung một số chi tiÕt cho néi dung chÝnh cña c©u. ? Quan sát các ví dụ, hãy nêu ra cách đưa - Thành phần phụ chú được đặt giữa 2 thµnh phÇn phô chó vµo c©u ? dÊu g¹ch ngang, 2 dÊu phÈy, 2 dÊu ngoặc đơn, giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy hoặc được đặt sau dÊu hai chÊm. ? §Æt c©u cã thµnh phÇn phô chó ? GV cho 2 HS lªn b¶ng viÕt c©u. III- LuyÖn tËp Bµi 1, 2, 3: GV giao mçi tæ lµm mét bµi. Trong tæ chia ra c¸c nhãm nhá. Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm nhận xét, bổ sung. GV nhận xét, đưa đáp án. Bµi 4: Th¶o luËn theo cÆp. Bài tập bổ sung: viết một đoạn văn ngắn có sử dụng thành phần gọi - đáp và phụ chú. - HS viÕt bµi c¸ nh©n (5 phót). - GV cho mét sè HS tr×nh bµy , HS kh¸c nhËn xÐt. GV nhËn xÐt, söa ch÷a. C- Cñng cè, dÆn dß - GV nhÊn m¹nh kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi. - HS nắm chắc khái niệm về thành phần gọi- đáp, phụ chú. Làm hoàn chỉnh các bài tập. - Chuẩn bị tiết 105- 106: Ôn tập kĩ kiểu bài nghị luận xã hội để làm bài viết số 5. * Ghi chó, rót kinh nghiÖm:.......................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. TiÕt 105 – 106 Ngµy so¹n: 12/ 1/ 10 Ngµy d¹y: 26 / 1/ 1 0. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 NghÞ luËn x· héi A- Môc tiªu - Giúp HS vận dụng những kiến thức, kĩ năng đã học vào viết bài văn nghị luận XH.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - GV nắm bắt được kĩ năng làm bài văn NL về một sự việc, hiện tượng đời sống của HS để có biện pháp giảng dạy thích hợp. B. Đề bài: Hãy viết một bài văn bàn về vấn đề học và thi hiện nay ở tầng lớp học sinh. C. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm - H×nh thøc: 1 VB cã bè côc 3 phÇn , tr×nh bµy luËn ®iÓm, luËn cø râ rµng, m¹ch l¹c, l«gÝc; kh«ng viÕt sai chÝnh t¶, ng÷ ph¸p : 2 ®iÓm - Néi dung A. Mở bài: giới thiệu vấn đề học và thi ở HS hiện nay (1 ®iÓm) B. Th©n bµi: + Nêu các ý kiến, quan điểm về việc học và thi hiện nay, liên hệ thực tế để phân tích (việc học và thi ở lớp, trường, XH), bày tỏ thái độ rõ ràng: khen - chê, khẳng định - phê ph¸n. (5 ®iÓm) + Nêu trách nhiệm và hướng phấn đấu của bản thân (1 ®iÓm) C. Kết bài: tổng hợp, khái quát vấn đề đã bàn, lời khuyên. ( 1 ®iÓm) DÆn dß - ChuÈn bÞ tiÕt 107: so¹n bµi “Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La Ph«ng-ten” TiÕt 107. Ngµy so¹n: 12/1/ 10 Ngµy d¹y: 22/ 1/ 10. chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La ph«ng-ten Hi-po-lit Ten A- Môc tiªu 1. Kiến thức: giúp HS hiểu được tác giả bài nghị luận văn chương đã dùng biện pháp so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông nhằm làm nổi bật đặc trưng của s¸ng t¸c nghÖ thuËt. 2. Kĩ năng: phân tích bài văn nghị luận văn chương. B- TiÕn tr×nh lªn líp * ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày những điểm mạnh, điểm yếu của con người VN mà tác giả bài viết “chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” đã nêu. * Giíi thiÖu bµi: Tõ bµi “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” nh¾c l¹i søc m¹nh k× diÖu cña v¨n nghệ, có được sức mạnh ấy là bởi đặc trưng của sáng tác nghệ thuật -> dẫn vào bài * D¹y bµi míi: I- T×m hiÓu chung ? Giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ 1. T¸c gi¶: Hi-p«-lit Ten (1828- 1893), lµ Hi-po-lit Ten ? triÕt gia, sö gia, nhµ nghiªn cøu v¨n häc Ph¸p, viÖn sÜ ViÖn hµn l©m Ph¸p. 2. T¸c phÈm ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? a. Xuất xứ: trích từ chương II, phần thứ hai cña c«ng tr×nh “La Ph«ng- ten vµ th¬ - GV bæ sung: C«ng tr×nh n/c cña «ng gåm ngô ng«n cña «ng” 3 phần, mỗi phần chia thành nhiều chương. - GV hướng dẫn đọc, đọc mẫu. HS đọc. b. §äc. Gi¶i nghÜa tõ khã - HS gi¶i nghÜa tõ khã: 4, 7, 9, 11, 14. ? VB ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i g× ? c. Thể loại: nghị luận văn chương Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? VB có thể chia mấy phần ? Đặt tiêu đề d. Bố cục: 2 phần cho tõng phÇn ? - Phần 1 (từ đầu đến “như thế”): Hình tượng cừu trong thơ La Phông- ten - Phần 2 (còn lại): Hình tượng chó sói trong th¬ La Ph«ng-ten ? Chỉ ra cách lập luận của tác giả ở hai phần e. Cách lập luận: so sánh theo ba bước: cña bµi ? T¸c dông cña c¸ch lËp luËn Êy? dưới ngòi bút La Phông-ten -> dưới ngòi bút của Buy-phông -> dưới ngòi bút La Ph«ng-ten. Tác dụng: làm nổi bật hình tượng cừu và chã sãi trong th¬ La Ph«ng-ten ? Cách triển khai từng bước ở hai phần có Cách triển khai không lặp lại làm bài nghị giống nhau không ? Tác dụng của cách triển luận sinh động hơn khai Êy ntn ? II- Ph©n tÝch - GV chia phần ghi bảng làm 2 cột: dưới ngòi bút của nhà khoa học và dưới ngòi bút cña La Ph«ng-ten. 1. Hình tượng Cừu dưới con mắt của La Ph«ng-ten vµ nhµ khoa häc Buy-ph«ng ? Loµi cõu ®­îc nhµ khoa häc Buy-ph«ng - Nhµ khoa häc: Cõu lµ con vËt ngu ngèc nhËn xÐt ntn ? và sợ sệt thụ động , không biết trốn tránh nguy hiÓm . ? La Ph«ng-ten kh¸m ph¸ vµ ph¶n ¸nh con - La Ph«ng-ten: mét chó cõu non cô thÓ, cừu ở những phương diện nào ? với đặc rơi vào hoàn cảnh đặc biệt (đối mặt với ®iÓm g× ? chã sãi bªn bê suèi); tÝnh c¸ch hiÒn lµnh, nhút nhát, thân thương, tốt bụng ? La Phông-ten sử dụng biện pháp gì khi Hình tượng cừu được nhân cách hoá: nó viÕt vÒ con cõu ? suy nghĩ, nói năng, hành động như người) 2. Hình tượng Chó sói trong con mắt cña nhµ th¬ vµ nhµ khoa häc ? Nhµ khoa häc Buy-ph«ng nhËn xÐt ntn vÒ - Nhµ khoa häc: Sãi lµ mét tªn b¹o chóa , loµi chã sãi ? đáng ghét ......... gây hại chết , vô dụng , bÈn thØu , h«i h¸m , h­ háng . ? Dưới ngòi bút của La Phông-ten, hình ảnh - La Phông-ten: một con chó sói cụ thể, chã sãi hiÖn ra ntn ? đói meo, đang lảng vảng kiếm mồi; là một tên trộm cướp, độc ác, khốn khổ, bất h¹nh, ngu ngèc. ? La Ph«ng-ten sö dông biÖn ph¸p g× khi Chã sãi ®­îc nh©n c¸ch ho¸. xây dựng hình tượng chó sói ? GV: La Phông-ten vận dụng đặc trưng của thể loại ngụ ngôn để nhân cách hoá con vật. ? Nhµ khoa häc Buy-ph«ng nhËn xÐt loµi cừu, loài chó sói căn cứ vào đâu? có đúng không ? Tại sao ông không nhắc đến “sự thân thương” của loài cừu và “nỗi bất hạnh” cña chã sãi ? (Vì đấy không phải là nét cơ bản của nó ở mäi lóc, mäi n¬i) Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? Để xây dựng hình tượng cừu và chó sói, La Phông-ten đã dựa vào đâu đồng thời có nh÷ng s¸ng t¹o g× ? (Dựa vào đặc tính vốn có của các loài vật. S¸ng t¹o ë nh÷ng nÐt míi theo c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ cña nhµ v¨n) GV tiÓu kÕt Luyện tập:- HS đọc phần “Đọc thêm”, đọc BT 4 (SGK T41), xác định yêu cầu của bài. - GV chia líp thµnh nhãm nhá, th¶o luËn 5 phót. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm nhËn xÐt, bæ sung. GV nhËn xÐt,bæ sung: Chó sói đáng ghét vì gian giảo, hống hách C- Cñng cè, dÆn dß - Nắm được nội dung và đặc sắc nghệ thuật của bài văn. - Chuẩn bị tiết 108: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. Yêu cầu: đọc kĩ VB mẫu, n/cứu câu hỏi và bài tập trong bài. * Ghi chó, rót kinh nghiÖm:............................................................................................. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>