Giáo án Ngữ văn lớp 8 THCS - Tuần 19

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8 (HKII) Tuaàn 19 BAØI 18: Tiết 73: Nhớ rừng. Tiết 74: Nhớ rừng + Ông đồ. Tieát 75: Caâu nghi vaán. Tieát 76: Luyeän taäp laøm vaên baûn thuyeát minh.. MUC TIÊU CẦN ĐẠT  Giuùp hoïc sinh:  Cảm nhận được niềm khát khao tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc cái thự tại tù túng, tầm thường giả dối, được thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt ở Vườn Bách Thú.  Thấy đượcgiá trị nghệ thuật đặc sắc, bút pháp lãng mạn đầy truyền cảm của baøi thô.  Cảm nhận được tình cảnh đáng thương của ông đồ , đó là niềm thuương cảm và nỗi nhớ tiếc ngậm ngùi của tác giả trước một lớp người tài hoa nay trở nên taøn taï vaø vaéng boùng.  Cảm nhận được sức truyền cảm nghệ thuật đặc sắc.  Hiểu rõ đặc điểm của câu nghi vấn . Phân biệt câu nghi vấn với các kiểu câu khaùc.  Gíup học sinh biết cách sắp xếp ý trong đoạn văn thuyết minh cho hợp lý Nắm vững chức năng của câu nghi vấn.. Tieát 73:. NHỚ RỪNG. Thế lữ. I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ : -Kieåm tra vieäc soan baøi cuûa hoïc sinh 3. Giới thiệu bài mới :. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC. GHI BAÛNG. Hoạt động của giáo viên và học sinh Goïi hs neâu vaøi neùt veà taùc giaû Hoạt đông 1: Đọc và tìm hiểu văn bản Gv đọc mẫu và hướng dẫn học sinh đọc ? BaØi thơ đó có bố cục như thế nào? Ý chính của từng phần? (5 đoạn)nhưng có 3 ý lớn và chúng ta phân tích theo 3 ý +Tình cảm con hổ trong vườn Bách thú.(đoạn 1+4) +CaÛnh con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ của nó(đoạn 2+3) +Lời nhắn gửi của con hổ(phần còn lại) Gọi hs đọc đoạn thơ đầu ?Dưới tên tác phẩm, nhà thơ ghi chú “Lời con hổ ở vườn Bách thú”. Đọc xong bài thơ, em hiểu con hổ nói điều gì vvề taâm traïng cuûa noù? ? Hai câu thơ này nói lên điều gì về hoàn cảnh và tâm trạng cuûa con hoå? ? Taâm traïng cuûa con hoå trong hai caâu thô naøy laø gì? ? Em có nhận xét gì về từ “khối” khi tác giả viết “khối căm hờn”? ?Trong tâm trạng ấy, con hổ có thái độ như thế nào với những vật khác? Tìm những chi tiết trong bài thể hiện thái độ đó? ?Vì sao hoå ñau xoùt khi phaûi chòu ngang baày cuøng “ boïn gaáu dở hơi” và “ cặp báo vô tư lự”? ?Nhận xét về tâm trạng của con hổ trong đoạn thơ đầu? ?Như vậy dưới con mắt của hổ, chốn giam cầm nó hay nói khác đi là cảnh vườn Bách thú được hiện ra như thế nào? ?Tâm trạng của hổ trước cảnh ấy ra sao? ?Em coù nhaän xeùt gì veà caùch ngaét nhòp vaø gioïng ñieäu cuûa đoạn 4? ? Tác dụng của việc ngắt nhịp và thay đổi giọng điệu ấy?. I.GIỚI THIỆU 1. Taùc giaû (sgk) - Thế Lữ tên thật là Nguyễn Thứ Lễ(1907-1989). - Là người sáng lập phong trào thơ mới và là nhà hoạt động sân khấu nổi tiếng. 2. TaÙc phaåm - Thể thơ 8 chữ theo kiểu hát noùi truyeàn thoáng, moät theå thơ tự do. II.TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN 1.Tình caûnh cuûa con hoå trong vườn Bách thú _Gặm một khối căm hờn _... naèm daøi troâng ngaøy thaùng daàn qua. _Khinh lũ người kia ngạo maïn, ngaån ngô…gieãu oai linh. _… bọn gấu dở hơi _… cặp báo… vô tư lự. Tâm trạng căm hờn uất haän vaø noãi ngao ngaùn trong caûnh tuø haõm. _ Ghét …cảnh…không đời nào thay đổi, _ …..sửa sang ,tầm thường giaû doái. _ Dải nước…giả suối……bắt chước vẻ hoang vu. Taâm traïng chaùn gheùt caûnh soáng hieän taïi Taâm traïng uaát haän , caêm hờn,nỗi chán ghét cao độ.. *Gọi HS đọc đoạn 2 và 3. ?Trong nỗi nhớ của con hổ, cảnh núi rừng được miêu tả như theá naøo? ?em có nhận xét gìvề cách dùng từ trong đoạn thơ trên? ?Việc dùng từ ngữ như thế đã tạo hiệu quả nghệ thuật gì trong việc miêu tả chốn rừng núi? ?Trong nền cảnh ấy, chúa sơn lâm đã xuất hiện như thế nào?. Lop8.net. 2.Caûnh con hoå trong choán.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC. ?Em có nhận xét gì về hình ảnh chúa sơn lâm và sức mạnh của nó giữa đại ngàn?. *Gọi HS đọc khổ thơ 3. ?Con hổ nhớ lại những kỉ niệm gì?vào thời khắc nào? ?Em có nhận xét gì về cảnh vật trong thời điểm khác nhau đó? (Đó là thời hoàng kim tươi sáng thơ mộng của con hổ) ?Khổ thơ này về nhịp điệu có gì đặc biệt?Các câu hỏi tu từ theå hieän taâm traïng con hoå nhö theá naøo?. ?Qua sự đối lập sâu sắc giữa hai cảnh tượng của con hổ, ta thấy tâm sự của con hổ ở vườn Bách thú như thế nào? (Tâm trạng bất hòa sâu sắc với thực tại và niềm khát khao tự do maõnh lieät). Caâu hoûi thaûo luaän ? Tâm sự ấy có gì gần gũi với tâm sự của người Việt Nam đương thời? Đó là tâm trạng của nhân vật lãng mạn, đồng thời cũng là tâm trạng chung của người Việt Nam mất nước khi đó. Có thể nói, bài thơ đã chạm tới huyệt thần kinh nhạy cảm nhất của người dân Việt Nam đang sống trong cảnh nô lệ, bị “nhục nhằn tù hãm”, cũng “gặm một nỗi căm hờn trong cũi sắt” và tiếc thương khôn nguôi thời oanh liệt với những chieán coâng veû vang cuûa daân toäc. Chính vì theá maø baøi thô được công chúng bấy giờ say sưa đón nhận. Họ cảm thấy lời con hoå trong baøi thô chính laø tieáng loøng saâu kín cuûa hoï. Bài thơ kết thúc bằng lời nhắn gửi thống thiết của con hổ tới rừng thiêng. ? Lời nhắn gửi ấy có nội dung gì? Ý nghĩa của nó đối với tâm trạng của con người Việt Nam thuở ấy? Ý nghĩa: Đó là nỗi căm ghét u uất cảnh đời nô lệ của người dân Việt Nam nhưng vẫn thuỷ chung, son sắt với giống nòi, non nước.. Lop8.net. GHI BAÛNG giang sôn hoang daõ. _.....boùng caû ,caây giaø. _ ..tieáng gioù gaøo ngaøn, gioïng nguoàn heùt nuùi. _...thét khúc trường ca dữ doäi. _...bước chân dõng dạc đường hoàng.. _Lượn tấm thân như sóng cuoän nhòp nhaøng, _Vờn bóng âm thầm, lá gai, coû saéc. Vẻ đẹp mãnh liệt oai hùng của chúa rừng giữa thieân nhieân hoang daõ. Coøn ñaâu? _...những đêm vàng……uống aùnh traêng tan _...những ngày mưa…ngắm giang sôn 3. Lời nhắn gửi. Noãi loøng quaën ñau, ngao ngán, căm hờn, u uất vì đang bò caàm tuø nhöng vaãn maõi thuỷ chung với non nước cũ. GHI NHỚ SGK.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC. GHI BAÛNG. Hoạt động 4: Tổng kết nội dung và nghệ thuật + Bài thơ nói về con hổ nhưng cũng là nói đến con người nhắc người ta nhớ đến thuở oanh liệt, chán ghét cảnh tù túng nô lệ. Nét tích cực ở bài thơ là : Tuy hình ảnh con hổ không có khí thế sổ lồng tung cánh, hay ý chí mãnh liệt muốn đạp tan phòng mà ra như hình ảnh người tù cách mạng nhưng nó không chịu đầu hàng, luôn nung nấu căm hờn, luơn nhớ về quá khứ, về quá khứ. Đó là nét tích cực khơi gợi trong lòng người đọc.. 4. CỦNG CỐ : Đọc lại bài thơ 5. DAËN DOØ : - Soạn bài Ông đồ.. . Tieát 74:. ÔNG ĐỒ. (Văn bản tự học có hướng dẫn). I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. OÅn ñònh vaø kieåm tra baøi cuõ 2. Hoạt động dạy và học Hoạt động 1: Đọc bài thơ Gọi hs sinh đọc, gv sửa chữa, uốn nắn những chỗ đọc sai. Kiểm tra việc đọc chú thích cuûa hs. Hoạt động 2: Hướng dẫn hs tìm hiểu văn bản. -Gv hướng dẫn hs tìm bố cục bài thơ. -Baøi thô naêm khoå chia laøm ba phaàn: +Hai khổ đầu: Hình ảnh ông đồ thời hoàng kim +Hai khổ tiếp: Hình ảnh ông đồ thời lụi tàn +Khổ cuối: Tình cảm của tác giả đối với ông đồ. Hoạt động 3: Phân tích hai khổ thơ đầu ? Ông đồ xuất hiện trong thời gian nào? Ông làm việc gì? Ở đâu?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Thái độ của những người xung quanh đối với ông đồ như thế nào? ? Những chi tiết trên cho thấy giá trị của ông đồ trong hoạt động sắm tết của mọi nhaø nhö theá naøo? Hoạt động 4: Phân tích hai khổ thơ tiếp ?HaÕy so sánh hình ảnh ông đồ ở hai khổ thơ đầu với khổ thơ 3, 4 để thấy sự biến đổi về hình ảnh ông đồ theo thời gian? Đó là sự biến đổi gì? ?Sự biến đối này diễn ra với tốc độ như thế nào? Biến đổi một cách từ từ, chậm chạp chứ không đột ngột. ?Vì sao có sự biến đổi đó? Ông đồ vẩn ngồi đấy nhưng cuộc đời đã hoàn toàn khác xưa. Đường phố vẫn đông người qua nhưng không biết đến sự có mặt của ông. Thời đại Nho học đã tàn lụi, con người tài hoa như ông đồ không còn giá trị sử dụng trong thời buổi TÂy học thịnh hành. Cho nên ông ngồi đấy mà vô cùng lẻ loi, lạc lõng. Ông ngồi lặng lẽ, nỗi buồn tủi lan sang những vât vô tri, vô giác: “Giấy đỏ buồn không thắm, Mực đọng trong nghiên sầu”. ?Nhận xét về nghệ thuật của bốn khổ thơ đầu? Nghệ thuật sử dụng hình ảnhtương phản -> làm nổi bật sự thay đổi số phận của ông đồ. Hoạt động 5: Phân tích khổ cuối Gọi học sinh đọc khổ cuối. ?Nhaän xeùt veà caùch xöng hoâ cuûa taùc giaû? ?Nêu ý nghĩa của hai câu thơ: “Những người muôn năm cũ, Hồn ở đâu bây giờ?” Thương cảm cho số phận của ông đồ, mà không dừng ở đó. Đó là niềm thương cảm cho một lớp người, những lớp nguời từng sống mòn và chết mòn. Mặt khác chuyện ông đồ là chuyện một phong tục đẹp bị lụi tàn, một nền văn hoá bị thay đổi giá trị, bị thờ ơ…Bởi thế bài thơ gợi một cái nhìn nhân hậu với quá khứ và những gì đang thành quá khứ. Hoạt động 6: Những nét nghệ thuật đặc sắc: + Thể thơ ngũ ngôn được sử dụng khai thác có hiệu quả nghệ thuật cao phù hợp diễn tả tâm tình sâu lắng của nhà thơ. +Kết câu: giản dị, chặt chẽ. Đầu cuối tương ứng, hai cảnh tượng tương phản -> nổi bật tình cảnh tàn tạ của ôn đồ. + Ngôn ngữ: trong sáng, bình dị, hàm súc(lời ít ý nhiều) Hoạt động 7: Gợi ý hs phân tích để làm rõ cái hay của hai câu thơ: Laù vaøng rôi treân giaáy; Ngoài trời mưa bụi bay. Coù phaûi laø hai caâu thô taû caûnh hay khoâng? Tuy có tả cảnh nhưng chính là nói nỗi lòng, tức mượn cảnh ngụ tình. Đây là hai câu thơ đặc sắc nhất của bài thơ. Lá vàng đã gợi sự tàn tạ lại rơi trên giấy dành viết câu đối của ông đồ. Vì ế khách, những tờ giấy đỏ cứ rơi đầy ra, hứng đầy lá vàng rơi,. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ông cũng bỏ mặc. Ngoài trời mưa bụi bay, câu thơ tả cảnh hay tả lòng người? Chỉ là mưa rất nhẹ sao mà ảm đạm, mà lạnh lẽo buốt giá đến thế! Dường như cả bầu trời cũng buồn bã ảm đạm vói ông đồ. Hoạt động 8: Hoïc thuoäc baøi thô 3. Cuûng coá Bài thơ hay ở những điểm nào? Em thích nhất những câu nào trong bài thơ? Vì sao? 4. Daën doø: _Hoïc thuoäc loøng baøi thô: naém giaù trò baøi thô vaø ngheä thuaät. _ Soạn bài: Câu nghi vấn..  TIEÁT 75. CAÂU NGHI VAÁN I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. Ổn định lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3. Giới thiệu bài mới :. Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt động 1:Gọi HS đọc VD trong sgk. ?Trong đoạn đối thoại sau đây câu nào là câu nghi vaán?. Ghi baûng I. Đặc điểm và chức năng chính: VD: _ Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm khoâng? _ Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai? Hay là u thương chúng con đói quá? Hình thức nhận biết: không, thế làm sao, hay laø .....?. ?Những dấu hiệu hình thức nào cho biết đó là caâu nghi vaán?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Hoạt động của giáo viên và học sinh. Ghi baûng Mục đích: dùng để hỏi. ?Câu nghi vấn trong đoạn trích trên dùng làm gì? ?Tóm lại, đặc điểm và công dụng của câu nghi GHI NHỚ :( sgk) vaán laø gì? *Gọi HS đọc phần ghi nhớ II. Luyeän taäp: 1. Xaùc ñònh caâu nghi vaán: a. Chị khất tiền sưu đến chiều nay phải Hoạt động 2: khoâng? 1. Xaùc ñònh caâu nghi vaán : b.Tại sao con người lại phải khiêm tốn như theá? c.Vaên laø gì?... Chöông laø gì? d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không? Ñaâu troø gì? Hừ... hừ... cái gì thế Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta đấy haû? 2. Xác định hình thức câu nghi vấn. Ñ.Thaày chaùu coù nhaø khoâng? Mất bao giờ? Sao maø maát? 2. a, b có từ “ hay” câu nghi vấn, không thể thay thế bằng từ khác được. 3. Không. Vì đó không là những câu nghi vaán. 4. Khác biệt về hình thức: bao giờ đứng đầu vaø cuoái caâu. Ý nghĩa: a hiện thực; b phi hiện thực. 4. Cuûng coá Câu nghi vấn chủ yếu dùng để lảm gì? Nhưng trên thực tế cũng có hình thức câu nghi vấn nhưng mục đích là cầu khiến hay cảm thán. Vì vậy để xác định câu nghi vấn, chúng ta cần xác định hình thức và mục đích của nó. 5. Daën doø - Hoïc baøi. - Soạn bài: Luyện tập làm văn bản thuyết minh( Giới thiệu một phương pháp, một thí nghiệm) Cho bốn nhóm chuẩn bị phần thuyết minh( đối tượng tự do) . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Tieát 76:. Luyeän taäp laøm vaên baûn thuyeát minh. I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: II.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ : -Kieåm tra vieäc soan baøi cuûa hoïc sinh 3. Giới thiệu bài mới :. Hoạt động của giáo viên và học sinh Giaùo vieân goïi hoïc sinh nhaéc laïi baøi cuõ ? Đoạn văn là gì? Đoạn văn là một bộ phận của bài văn. Vì vậy viết tốt đoạn văn là điều kiện để làm tốt bái văn. Hoạt động 1: Giáo viên gọi học sinh đọc đoạn văn (a) ? Hãy cho biết câu chủ đề?Những câu còn lại giữ vai trò gì? Câu 1 là câu chủ đề. Các câu sau bổ sung làm rõ ý câu chủ đề Giáo viên gọi học sinh đọc đoạn văn (b) ? Xác định từ ngữ chủ đề? Phạm Văn Đồng. ? Tác giả đã dùng phương pháp gì? Liệt kê các hoạt động ? Vậy muốn viết một đoạn văn thuyết minh cần phải đáp ứng những yêu cầu gì? Học sinh đọc ghi nhớ SGK Hoạt động 2: Gọi học sinh đọc đoạn văn (a) ? Nếu giới thiệu cây bút bi thì giới thiệu như thế nào? Giới thiệu cấu tạo: ruột, vỏ + Ruột: đầu bi, ống mực + Vỏ: ống nhựa(sắt) bọc ruột bút và làm cán bút ? Vậy đoạn văn này sai ở chỗ nào? Sai ở thứ tự trình bày các ý. ? Theo em thì nên viết lại như thế nào cho đúng? Tại sao? Yeâu caàu hoïc sinh vieát boá cuïc ngaén goïn ra giaáy trong. Lop8.net. Ghi baûng I. Đoạn văn trong văn bản thuyeát minh. 1. Nhận dạng đoạn văn thuyết minh: Ví duï:. 2. Sửa các đoạn văn chưa chuẩn - Vd (a) sai ở thứ tự trình bày..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> voøng 5 phuùt. Giáo viên sửa và chốt lại vấn đề Giáo viên gọi học sinh đọc đoạn văn (b) ? Đoạn văn này sai ở chỗ nào? ? Nên giới thiệu đèn bàn bằng phương pháp nào? Từ đó nên tách làm mấy đoạn? Phöông phaùp neâu caáu taïo, coù 3 phaàn: + Phần đèn: đèn, đui đèn, dây điện, công tắc. + Phần chao đèn. + Phần đế đèn. Giáo viên cho học sinh lập dàn bài vào vở Hoạt động 3: Viết đoạn mở bài cho đề văn sau: “ Giới thiệu trường em”. - Vd (b) trình bày ý không hợp lý, khoâng theo heä thoáng. II. Ghi nhớ III. Luyeän taäp. 4. Cuûng coá – daën doø - Học thuộc lòng ghi nhớ. - Laøm baøi taäp, xem laïi lyù thuyeát veà vaên baûn thuyeát minh. - Chuẩn bị bài mới. . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>