Giáo án Hình Học 9 năm 2008 - 2009 - Tiết 21, 22

<span class='text_page_counter'>(1)</span>H×nh häc 9: 2008 - 2009. Ngµy so¹n:..2/11/08 Ngµy d¹y: .................... TiÕt 21. luyÖn tËp 1. Môc tiªu - KiÕn thøc : + Củng cố các kiến thức về sự xác định đường tròn, tính chất đối xứng của ®­êng trßn qua mét sè bµi tËp. - Kü n¨ng : + BiÕt chøng minh mét ®iÓm n»m trªn, n»m bªn trong, n»m bªn ngoµi ®­êng trßn. + Dùng ®­êng trßn ®i qua ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. + RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn chøng minh h×nh häc. - Thái độ : + HS biÕt vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ. + Cã ý thøc häc to¸n ; lµm viÖc cã khoa häc ; thÊy ®­îc ý nghÜa cña häc to¸n. 2. ChuÈn bÞ GV: Thước thẳng, compa, bảng phụ ghi trước một vài bài tập, bút dạ viết bảng, phấn màu. HS: Thước thẳng, compa, bảng phụ, SGK, SBT. 3. Phương pháp : Đặt và giải quyết vấn đề , vấn đáp , luyện tập .. 4.TiÕn tr×nh d¹y- häc. 4.1. ổn định tổ chức (1’) Hoạt động của GV. Hoạt động của HS Hoạt động 1: kiểm tra (8 phút). GV nªu yªu cÇu kiÓm tra. Hai HS lªn kiÓm tra.. HS1: a) Một đường tròn xác định được HS1: Một đường tròn xác định được khi biết: khi biÕt nh÷ng yÕu tè nµo? b) Cho 3 ®iÓm A; B; C nh­ h×nh vÏ, - T©m vµ b¸n kÝnh ®­êng trßn. h·y vÏ ®­êng trßn ®i qua 3 ®iÓm nµy. - HoÆc biÕt mét ®o¹n th¼ng lµ ®­êng kÝnh cña ®­êng tròn đó. - Hoặc biết 3 điểm thuộc đường tròn đó HS2: Ch÷a bµi tËp 3(b) tr100 SGK Chứng minh định lý NÕu mét tam gi¸c cã mét c¹nh lµ ®­êng kÝnh cña ®­êng trßn ngo¹i tiÕp thì tam giác đó là tam giác vuông GV nhËn xÐt, cho ®iÓm Hoạt động 2. Luyện bài tập làm nhanh, trắc nghiệm (12 phút) Bµi 1 tr99 SGK. HS tr¶ lêi Cã OA = OB = OC = OD (Theo tÝnh chÊt h×nh ch÷ nhËt). NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. 43 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> H×nh häc 9: 2008 - 2009. Ho¹t12cm động của GV. A. O. B 5 cm. Hoạt động của HS => A, B, C, D  (O, OA) AC = 122  52  13 (cm) => R(O) = 6,5cm. C. D. Bµi 2 (Bµi 6 tr100 SGK). HS: Hình 58 SGK có tâm đối xứng và trục đối xứng.. HS đọc đề bài SGK. Hình 59 SKG có trục đối xứng không có tâm đối xứng. Bµi 3 (Bµi 7 tr101 SGK). HS tr¶ lêi: Nèi. (1) víi (4) (2) víi (6) (3) víi (5). Hoạt động 3. Luyện tập bài tập dạng tự luận (20 phút) Bµi 5 (bµi 8 SGK tr101) §Ò bµi ®­a lªn mµn h×nh. 1 HS đọc đề bài. GV vÏ h×nh dùng t¹m, yªu cÇu HS HS: Cã OB = OC = R => O thuéc trung trùc cña BC phân tích để tìm ra cách xác định tâm x O C B A. O. y. T©m O cña ®­êng trßn lµ giao ®iÓm cña tia Ay vµ ®­êng trung trùc cña BC Hoạt động 4. Củng cố (3 phút) - Phát biểu định lý về sự xác định ®­êng trßn - Nêu tính chất đối xứng của đường trßn - T©m cña ®­êng trßn ngo¹i tiÕp tam gi¸c vu«ng ë ®©u? - NÕu mét tam gi¸c cã mét c¹nh lµ ®­êng kÝnh cña ®­êng trßn ngo¹i tiÕp tam giác thì đó là tam giác gì?. HS tr¶ lêi c¸c c©u hái - Ph¸t biÓu c¸c kÕt luËn tr99 SGK - T©m cña ®­êng trßn ngo¹i tiÕp tam gi¸c vu«ng lµ trung ®iÓm c¹nh huyÒn. - Tam giác đó là tam giác vuông.. Hướng dẫn về nhà (2 phút) - Ôn lại các định lý đã học ở Đ1 và bài tập.. - Lµm tèt c¸c bµi tËp sè 6, 8, 9, 11, 13 tr129, 130 SBT.. ***************************************. NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. 44 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> H×nh häc 9: 2008 - 2009. Ngµy so¹n:... 2/11/08 Ngµy d¹y: .................... TiÕt 22. §2.§­êng kÝnh vµ d©y cña ®­êng trßn. I. Môc tiªu:. HS nắm được đường kính là dây lớn nhất trong các dây của đường tròn, nắm được hai định lí vÒ ®­êng kÝnh vu«ng gãc víi d©y vµ ®­êng kÝnh ®i qua trung ®iÓm cña mét d©y kh«ng ®i qua t©m. HS biết vận dụng các định lý để chứng minh đường kính đi qua trung điểm của một dây, ®­êng kÝnh vu«ng gãc víi d©y. Rèn luyện kĩ năng lập mệnh đề đảo, kĩ năng suy luận và chứng minh. II. ChuÈn bÞ:. GV: Thước thẳng, compa, phấn màu, bảng phụ, bút dạ. HS: Thước thẳng, compa, SGK, SBT.. III. TiÕn tr×nh d¹y – häc:. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS Hoạt động 1: kiểm tra (6 phút). GV ®­a c©u hái kiÓm tra. 1) VÏ ®­êng trßn ngo¹i tiÕp ABC trong các trường hợp sau: B. A. HS thùc hiÖn vÏ trªn b¶ng phô (cã s½n h×nh). B. A C B. A. C. C. a) Tam gi¸c b) Tam gi¸c c) Tam gi¸c nhän vu«ng tï 2) H·y nªu râ vÞ trÝ cña t©m ®­êng trßn 2) – Tam gi¸c nhän, t©m ®­êng trßn ngo¹i tiÕp ngoại tiếp tam giác ABC đối với tam giác nằm trong tam giác. ABC - Tam gi¸c vu«ng, t©m ®­êng trßn ngo¹i tiÕp lµ trung ®iÓm cña c¹nh huyÒn. - Tam gi¸c tï, t©m ®­êng trßn ngo¹i tiÕp n»m ngoµi tam gi¸c. 3) Đường tròn có tâm đối xứng, trục đối 3) Đường tròn có 1 tâm đối xứng là tâm cña ®­êng trßn. xøng kh«ng? ChØ râ? Đường tròn có vô số trục đối xứng. Bất kỳ đường kính nào cũng là trục đối xứng của đường tròn. + GV và HS đánh giá HS được kiểm tra * GV đưa câu hỏi nêu vấn đề: Cho ®­êng trßn t©m O, b¸n kÝnh R. Trong c¸c d©y cña ®­êng trßn, d©y lín nhÊt lµ d©y như thế nào? Dây đó có độ dài bằng bao nhiªu? NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. 45 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> H×nh häc 9: 2008 - 2009. Hoạt động của GV Hoạt động của HS * §Ó tr¶ lêi c©u hái nµy c¸c em h·y so s¸nh độ dài của đường kính của các dây còn lại. Hoạt động 2. So sánh độ dài của đường kính và dây (12 phút) * GV yêu cầu HS đọc bài toán SGK tr102. Cả lớp theo dõi đề toán trong SGK. * GV: §­êng kÝnh cã ph¶i lµ d©y cña HS: §­êng kÝnh lµ d©y cña ®­êng trßn. ®­êng trßn kh«ng?. * GV: VËy ta cÇn xÐt bµi to¸n trong 2 trường hợp: - D©y AB lµ ®­êng kÝnh - D©y AB kh«ng lµ ®­êng kÝnh. HS TH1: AB lµ ®­êng kÝnh, ta cã: AB = 2R. A A. R O. O. B. TH2: AB kh«ng lµ ®­êng kÝnh XÐt AOB ta cã: AB < OA + OB = R + R = 2R (bất đẳng thức tam gi¸c) VËy AB  2R. B. GV: Kết quả bài toán trên cho ta định lý sau:. Hãy đọc định lý 1 tr103 SGK GV ®­a bµi tËp cñng cè. 1 HS đọc Định lý 1 tr103 SGK cả lớp theo dõi và thuéc §Þnh lÝ 1 ngay t¹i líp. Bµi 1: (GV vÏ s½n h×nh trªn b¶ng phô) Cho ABC; c¸c ®­êng cao BH; CK Chøng minh r»ng: a) Bèn ®iÓm B, C, H, K cïng thuéc mét ®­êng trßn b) HK < BC. HS tr¶ lêi miÖng: HS1: a) Gäi I lµ trung ®iÓm cña BC. Ta cã: BHC (H = 900) => IH =. 1 BC 2. BKC (K = 900) => IH =. 1 BC 2. (Theo định lý về tính chất đường trung tuyến ứn với c¹nh huyÒn trong tam gi¸c vu«ng) NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. 46 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> H×nh häc 9: 2008 - 2009. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS -> IB = IK = IH = IC -> Bèn ®iÓm B, K, H, C cïng thuéc ®­êng trßn t©m I b¸n kÝnh IB. HS2: XÐt (I) cã HK lµ d©y kh«ng ®i qua t©m I, BC lµ đường kính -> HK < BC (Theo định lý 1 vừa học). Hoạt động 3. Quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây (18 phút) HS vÏ h×nh vµ thùc hiÖn so s¸nh IC víi ID GV: VÏ ®­êng trßn (O; R) ®­êng kÝnh A AB vu«ng gãc víi d©y CD t¹i I. So s¸nh độ dài IC với ID? O. C. I. D. B. GV gọi 1 HS thực hiện so sánh (thường đa số HS chỉ nghĩ đến trường hợp dây CD không là đường kính, GV nên để HS thùc hiÖn so s¸nh råi míi ®­a c©u hái gợi mở cho trường hơp CD là đường kÝnh). HS: XÐt OCD cã OC = OD = (= R) => OCD c©n t¹i O, mµ OI lµ ®­êng cao nªn còng lµ trung tuyÕn. => IC = ID. GV: Nh­ vËy ®­êng kÝnh AB vu«ng gãc víi d©y CD th× ®i qua trung ®iÓm cña dây ấy. Trường hợp đường kính AB vu«ng gãc víi ®­êng kÝnh CD th× sao, điều này còn đúng không? HS: Trường hợp đường kính AB vuông góc với ®­êng kÝnh CD th× hiÓn nhiªn AB ®i qua trung ®iÓm O cña CD. HS: Trong mét ®­êng trßn, ®­êng kÝnh vu«ng gãc víi mét d©y th× ®i qua trung ®iÓm cña d©y Êy.. GV: Qua kÕt qu¶ bµi to¸n chóng ta cã nhËn xÐt g× kh«ng? GV: Đó chính là nội dung định lí 2. GV đưa Định lí 2 lên màn hình và đọc l¹i GV ®­a c©u hái: * §­êng kÝnh ®i qua trung ®iÓm cña d©y có vuông góc với dây đó không?. HS1: §­êng kÝnh ®i qua trung ®iÓm cña mét d©y cã vuông góc với dây đó. A O. VÏ h×nh minh ho¹. M NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. N B. 47 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> H×nh häc 9: 2008 - 2009. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS HS2: §­êng kÝnh ®i qua trung ®iÓm cña mét d©y kh«ng vu«ng gãc víi d©y Êy. A. D. O C B. GV: Vậy mệnh đề đảo của định lí này đúng hay sai? Có thể đúng trong trường hợp nào kh«ng?. HS: - Mệnh đề đảo của Định lý 2 là sai, mệnh đề đảo này chỉ đúng trong trường hợp đường kính đi qua trung ®iÓm cña mét d©y kh«ng ®i qua t©m ®­êng trßn.. GV: C¸c em h·y vÒ nhµ chøng minh định lí sau: GV đọc định lí 3 tr103 SGK GV yªu cÇu HS lµm ?2. HS tr¶ lêi miÖng. Cho h×nh 67. Cã AB lµ d©y kh«ng ®i qua ©m MA = MB (g) => OM  AB (®/l quan hÖ vu«ng gãc gi÷a ®­êng kÝnh vµ d©y) XÐt tam gi¸c vu«ng AOM cã AM = OA2  OM 2 (®/l Py-ta-go). Hãy tính độ dài d©y AB, biÕt OA = 13cm A AM = MB. O M. B. AM = 132  52  12 (cm) AB = 2. AM = 24cm. OM = 5cm. Hoạt động 4. Củng cố (7 phút). Bµi 11tr104 SGK (GV ®­a ®Çu bµi lªn b¶ng phô vÏ s½n h×nh, yªu cÇu HS gi¶i nhanh bµi tËp). GV: NhËn xÐt g× vÒ tø gi¸c AHBK? - Chøng minh CH = DK. A. H. C. O. M. D. K B. - Tø gi¸c AHBK lµ h×nh hang v× AH//BK do cïng vu«ng gãc víi HK. - XÐt h×nh thang AHKB cã AO =OB= R OM // AH // BK (cïng  HK) -> OM lµ ®­êng trung b×nh cña h×nh thang, vËy MH = MK (1) - Cã OM  CD => MC = MD (2) (®/l quan hÖ vu«ng gãc gi÷a ®­êng kÝnh vµ d©y). NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. 48 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> H×nh häc 9: 2008 - 2009. Hoạt động của GV. C©u hái cñng cè:. Hoạt động của HS Tõ (1) vµ (2) => MH – MC = MK – MD => CH = DK. - Phát biểu định lí so sánh độ dài của ®­êng kÝnh vµ d©y. - HS phát biểu định lí tr103 SGK. - Phát biểu định lí quan hệ vuông góc gi÷a ®­êng kÝnh vµ d©y.. - HS phát biểu định lí 2 và định lí 3 tr103 SGK. Hai định lí này có mối quan hệ gì với nhau.. - Định lí 3 là định lí đảo của định lí 2.. Hướng dẫn về nhà (2 phút). * Thuộc và hiểu kĩ 3 định lí đã học Về nhà chứng minh định lí 3 Lµm tèt c¸c bµi tËp 10 tr104 SGK Bµi 16; 18; 19; 20; 21 tr131 SBT.. NguyÔn Hång Chiªn_THCS VQ_TLHP. 49 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>