Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 29 - Trường THCS Long Vĩnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. NS: 08/03/2011 ND: 14/03/2011. TUẦN 29 TIẾT 105-106. Văn bản:. THUẾ MÁU = =  = =  =  =  = =  = I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu được bản chất giả dối, tàn bạo của chính quyền thực đân Pháp. - Thấy rõ tính chiến đấu, lập luận sắc bén cùng nghệ thuật trào phúng trong văn chính luận của Nguyễn ái Quốc. - Lưu ý: học sinh đã học về tác phẩm thơ của Hồ Chí Minh ở lớp 7. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: - Bộ mặt giả nhân giả ngĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản. - Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc. 2/ Kĩ năng: - Đọc – hiểu văn bản chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận. - Học đưa các yếu tố biểu cảm vào bài văn chính luận. III–HƯỚNG DẪN - THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS Hoạt động 1: Khởi động 1/ Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số. 2/ Kiểm tra bài cũ: HS thực hiện theo yêu cầu Những ý kiến đề nghị của La của giáo viên Sơn Phu Tử. Nguyễn Thiếp gởi lên vua Quang Trung là gì? Những ý kiến đề nghị đó đến nay có điểm nào cần được tieáp tuïc phaùt huy? 3/ Bài mới:. NỘI DUNG LƯU BẢNG. - Những năm 20 của thế kỉ XX là thời kì hoạt động sôi nổi của người thanh niên yêu nước. - Nguyễn Aùi Quốc trong những hoạt động CM ấy có sáng tác vaên chöông nhaèm vaïch traàn boä maët keû thuø, noùi leân khoå nhuïc cuûa những người dân bị áp bức, kêu gọi nhân dân thuộc địa đoàn kết đấu tranh.. - “Thuế máu” là chương đầu Nguyễn Thanh Yên. Trang - 106 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. của tác phẩm “Bản án chế độ TDP” tác giả đã tập trung vaïch traàn boä maët giaû nhaân giaû nghĩa, các thủ đoạn tàn bạo của chính quyền TDP, lợi dụng xương máu của người dân xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyeàn lôiï cuûa mình. Đó là tội ác ghê tởm của TD Đế quốc. Hoạt động 2: Tìm hiểu chung. ? Nhớ giới thiệu đôi nét về HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên tác giả?. ? Dựa vào chú thích hãy giới HS thực hiện theo yêu cầu thiệu đôi nét về tác phẩm và của giáo viên thể cáo?. Hoạt động 3: Đọc - hiểu văn bản Đọc kết hợp nhiều giọng điệu: HS thực hiện theo yêu cầu. khi thì mæa mai chaâm bieám, khi của giáo viên đau xót, đồng cảm, khi căm hờn phaãn noä,… nhaán maïnh vaø keùo daøi một số từ ngữ thể hiện mâu thuaãn traøo phuùng roõ neùt: Gioûi laém thì cuõng, chieán tranh vui tươi, đùng một cái,…. I- TÌM HIỂU CHUNG: 1. Taùc giaû: Nguyeãn Aùi Quoác laø teân goïi cuûa Hoà Chí Minh trong thời kì hoạt động CM trước 1945. 2.Taùc phaåm: - Văn chính luận chiếm vị trí quan trọng trong sự nghiệp thơ văn Hồ Chí Minh. - Thuế máu được trích từ chương I của bản án chế độ thực dân Pháp (gồm 12 chương, viết ở Pari năm 1925) của Nguyễn Ái Quốc. Tác phẩm đã tố cáo và kết án chủ nghĩa Thực dân Pháp, nói lên tình cảnh khốn cùng của người dân thuộc địa, thể hiện ý chí chiến đấu giành độc lập tự do cho các dân tộc bị áp bức của Nguyễn Ái Quốc. II- PHÂN TÍCH : 1/ Nội dung:. Gọi 3 HS đọc ba phần văn bản HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên SGK. Nguyễn Thanh Yên. Trang - 107 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. ? Nhận xét cách đặt tên  Trong thực tế thì không có chương, tên các phần trong thứ thuế nào gọi là thuế máu. vaên baûn? Thueá maùu laø caùch ñaët teân cuûa taùc giaû nhaèm phaûn aùnh moät thuû đoạn bóc lột tàn nhẫn của chế độ thực dân ở các nước thuộc địa: Biến người dân nơi đây thaønh vaät hi sinh trong caùc cuoäc chieán tranh phi nghóa. Cách đặt tên Thuế máu đã bộc lộ trực tiếp quan điểm phê phán, tố cáo của tác giả trước thực trạng đó. Trình tự và cách đặt tên các phần trong chương gợi lên quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bon thực daân cai trò. Caùc phaàn noái tieáp chứng tỏ tinh thần chiến đấu mạnh mẽ, sự phê phán triệt để cuûa Nguyeãn Aùi Quoác. ? So sánh thái độ của ác quan - Trước chiến tranh họ bị xem cai trị thực dân đối với người là giống người hạ đẳng, bị đối dân thuộc địa ở hai thời điểm: xử đánh đập như súc vật. trước chiến tranh và khi chiến - Khi cuộc chiến tranh bùng nổ, tranh đã xảy ra? lập tức họ được các quan cai trị tâng bóc, vỗ về, được phong cho những danh hiệu cao quý. Điều ấy nói lên thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân để bắt đầu biến họ thành vật hi sinh. ? Những thủ đoạn mánh khoé  Tiến hành lùng ráp, vây bắt bắt lính của bọn thực dân và cưỡng bức người ta phải đi lính. - Lợi dụng chuyện bắt lính mà doạ nạt, xoay sở kiếm tiền đối với những nhà giàu. - Sẵn sàng trói xích, nhốt người ta như nhốt xúc vật, sẵn sàng đàn áp dã man nếu như có chống đối. ? Lời lẽ bịp bợm của bọn cầm  Lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền như thế nào? quyền: + Trong khi làm những điều trên, chính quyền thực dân vẫn Nguyễn Thanh Yên. a) Thủ đoạn, mánh khóe nham hiểm của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân các xứ thuộc địa: - Thể hiện qua lời nói tráo trở, lừa dối: trước chiến tranh họ là nô lệ, chiến tranh xảy ra họ là anh hùng cứu quốc, chiến tranh kết thúc họ lại trở về thân phận nô lệ,… - Thể hiện qua hành động: bắt người dân thuộc địa phải rời bỏ quê hương, làm việc cật lực trong các nhà máy, bỏ xác trên các chiến trường,… - Cướp bóc, đối xử bất công, tàn nhẫn với những người sống sót sau cuộc chiến, cấp môn bài thuốc phiện để người dân thuộc địa tự hủy hoại cuộc sống của bản thân và của giống nòi,…. Trang - 108 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Long Vĩnh. ? Người dân thuộc địa có thực “ tình nguyện” hiến dâng xương máu như lời bịp bợm của bon cầm quyền không?. ? Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh như thế nào?. ? Nhận xét về cách đối xử của chính quyền thực dân đối với họ sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ?. ? Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả như thế nào?. Ngữ văn 8 rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa. Lời tuyên bố trịnh trọng của phủ toàn quyền Đông Dương chỉ càng bộc lộ sự lừa bịp trơ trẽn.  không hề có sự tự nguyện hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền. Tác phẩm đã kể ra các sự thực: Người dân thuộc địa hoặc trồn tránh hoặc phải xì tiền ra. Thậm chí họ còn tìm cách tự làm cho mình nhiễm phảib những bệnh nặng nhất đề khỏi phải đi lính. Khi chiến tranh chấm dứt thì các lời tuyên bố “tình tứ” của các ngài cầm quyền cũng tự dưng im bặt. Những người từng hi sinh bao xương máu, từng được tâng bốc trước đây mặc nhiên trở lại “ giống người hèn hạ”. - Đối với người dân thuộc địa, sự hi sinh chẳng hề mang lại lợi ích gì cho họ bởi chế độ bản xứ không hề biết đến chính nghĩa và công lí.  Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân lại được bộc lộ trắng trợn khi tước đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ vô cớ, đối xử với họ thô bỉ như đối với súc vật. Bỉ ổi hơn nữa, chính quyền thực dân còn “ không ngần ngại đầu độc cả một dân tộc để vơ vét cho đầy túi” khi cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện cho thương binh người Pháp và vợ con của tử sĩ người Pháp.  + Phải đột ngột xa lìa gia đình, quê hương vì mục đích vô nghĩa, đem mạng sống mà đổi lấy những vinh dự hảo huyền. + Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích, danh dự của những kẻ cầm quyền. Tác giả đã kể ra bao. Nguyễn Thanh Yên. b) Số phận của những người dân thuộc địa: đáng thương, khốn khổ, bị lừa dối, bị áp bức, bị đẩy vào hoàn cảnh cùng quẫn,… Họ là nạn nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham hiểm của thực dân Pháp.. Trang - 109 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Long Vĩnh. ? Em có nhận xét như thế nào về giọng điệu ở đoạn văn này? Hãy chỉ ra những từ ngữ ấy?. ? Nhận xét về trình tự bố cục các phần trong chương?. ? Phân tích nghệ thuật châm biếm, đả kích sắc sảo, tài tình của tác giả thể hiện qua cách xây dựng hình ảnh, qua giọng điệu.. Ngữ văn 8 cái chết thảm thương của người lính thuộc địa trên các chiến trường ác liệt, xa xôi. + Tuy không trực tiếp ra mặt trận nhưng rất nhiều người dân thuộc địa làm công việc chế tạo vũ khí, phục vụ chiến tranh ở hậu phương cũng chịu bệnh tật, cái chết đau đớn. Giọng điệu đoạn này vừa 2) Hình thức: giễu cợt, xót xa ở chỗ: Ấy thế - Có tư liệu phong phú, xác thực, mà… lập tức…, đi phơi thây, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm. - Thể hiện giọng điệu đanh thép. bảo vệ tổ quốc của các loài thuỷ - Sử dụng ngòi bút trào phúng sắc quái, đưa thân cho người ta tàn sát, lấy máu mình tưới…, lấy sảo, giọng điệu mỉa mai. xương mình chạm…  Ba phần của chương Thuế máu được bố cục theo thời gian: trước – trong – sau khi xảy ra cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất.Với cách sắp sếp này, bộ mặt giả nhân giả nghĩa trơ trẽn, bản chất tàn bạo của chính quyền thực dân Pháp xung quanh việc bóc lột “thuế máu” được phơi bày toàn diện, triệt để. Mặt khác, thân phận thảm thương của người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa cũng được miêu tả một cách cụ thể, sinh động. Xây dựng hệ thống hình ảnh sinh động, giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo. + Các hình ảnh đều mang tính xác thực. + Vừa mang tính chất châm biếm, trào phúng sắc sảo và xót xa.Hình ảnh phần I mang đậm cảm hứng mỉa mai chua chát, cay đắng cho số phận thảm thương của người lính thuộc địa. - Ngôn từ của tác phẩm cũng mang màu sắc trào phúng, châm biếm: “con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”, “lấy máu mình tưới những vòng nguyệt quế”, “lấy xương. Nguyễn Thanh Yên. Trang - 110 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8 mình chạm nên những chiếc gậy”, “vật liệu biết nói”. - Giọng điệu trào phúng đặc sắc: + Giọng điệu giễu cợt, mỉa mai ( “ấy thế mà”, “đùng một cái”). + Nhắc lại những mĩ từ, danh hiệu hào nhoáng mà chính quyền thực dân khoác cho người lính thuộc địa để đả kích bản chất lừa bịp trơ trẽn. + Sử dụng thành công giọng điệu nhiễu nhại, nghệ thuật phản bác.. ? Qua phân tích, hãy cho biết HS thực hiện theo yêu cầu văn bản có ý nghĩa như thế của giáo viên nào?. c) Ý nghĩa văn bản: Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong caùc cuoäc chieán tranh tàn khóc NAQ vạch trần sự thật ấy bằng những tư liệu phong phú, xác thực bằng ngòi bút trào phúng sắc sảo. Đoạn trích coù nhieàu hình aûnh giaøu giaù trò biểu cảm, có giọng điệu vừa đanh thép vừa mỉa mai, chua chaùt. Văn bản có ý nghĩa như một “bản án” tố cáo thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo của bọn thực dân đẩy người dân thuộc địa vào các lò lửa chiến tranh.. 4/ Hướng dẫn tự học: - Đọc kĩ chú thích. - Tìm hiểu tác dụng của các từ trái nghĩa được sử dụng trong văn bản. - Sưu tầm một số tranh ảnh, ảnh lịch sử minh họa cho nội dung bài học. - Đọc diễn cảm văn bản thuế máu (lưu ý giọng điệu mỉa mai, đanh thép trong bút pháp trào phúng của tác giả). - Soạn bài:Hội thoại + Đọc và phân tích phần Ngữ liệu trang 92-93 để bước đầu nắm được vai xã hội là gì và thế nào là vai xã hội trong hội thoại? + Nghiên cứu trước các bài tập 1 và 2 trang 94 – 95 SGK.. Nguyễn Thanh Yên. Trang - 111 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. NS: 09 /03/2011 ND: 17 /03/2011. TUẦN 29 TIẾT 107. Phần Tiếng Việt. Bài 25.. HỘI THOẠI = =  =  = = =. I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu khái niệm vai xã hội trong hội thoại. - Biết xác định thái độ đúng đắn trong quan hệ giao tiếp. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: Vai xã hội trong hội thoại. 2/ Kĩ năng: Xác định được các vai xã hội trong hội thoại. III–HƯỚNG DẪN - THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. NỘI DUNG LƯU BẢNG. Hoạt động 1: Khởi động 1/ Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số. 2/ Kiểm tra bài cũ: - Hành động nói là gì? Cho ví HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên dụ minh hoạ. - Kể tên các kiểu hành động nói thường gặp? Cho ví dụ và chỉ rõ hành động nói đó là gì? - Kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà của học sinh. 3/ Bài mới: Hoạt động 2: Tìm hiểu chung GV gợi dẫn: Trong cuộc HS đọc đoạn trích trả lời sống hằng ngày, người nào câu hỏi. cuõng coù moái quan heä XH. Sau đó GV yêu cầu HS tìm hiểu đoạn văn trích I. SGK tr 92 – 93 và trả lời câu hỏi. 1. Quan hệ giữa các nhân vật 1. Quan hệ gia tộc. I- VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI:. tham gia hội thoại trích trên là - Người cô của Hồng là quan hệ gì? ai ở vai trên, ai là vai trên. vai dưới? - Hồng là vai dưới. 2. Cách đối xử của người cô 2. cách đối xử thiếu thiện có gì đáng chê trách?. chí, không phù hợp với Nguyễn Thanh Yên. Trang - 112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8 quan hệ ruột thịt vừa không thể hiện thái độ đúng mực của người trên đối với người dưới.. 3. Tìm caùc chi tieát cho thaáy nhân vật chú bé Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép. Giaûi thích vì sao Hoàng phaûi laøm nhö vaäy?.. 3. caùc chi tieát: . . tôi cúi đầu không đáp. .. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất. . . Cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tieáng. . . . Giải thích: Beù Hoàng coá gaéng kìm neùn vì bieát raèng mình là bề dưới phải tôn troïng beà treân. - Vai XH là vị trí của người tham gia ? Vai xã hội là gì? Vai xã hội  HS thực hiện theo yêu hội thoại đối với người khác trong cầu của giáo viên được xác định như thế nào? cuộc thoại. - vai XH được xác định bằng các quan heä XH. + Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, thứ bậc trong gia ñình vaø XH). + Quan hệ thân – sơ (Theo mức độ quen bieát thaân tình) - Vì quan heä XH voán raát ña daïng nên vai XH của mỗi người cũng đa daïng, nhieàu chieàu. Do đó, khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp. Hoạt động 3: Luyện tập Bài tập 1:Tìm những chi tiết trong bài “Hịch tướng sĩ” thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa khoan dung của Trần Quốc Tuấn đối với binh sĩ dưới quyền. - Thái độ nghiêm khắc: Nay các người ngồi nhìn chuû nhuïc maø khoâng bieát lo, thấy nước nhục mà không bieát theïn. . - Thái độ khoan dung: Nếu các người biết chuyện tập. Nguyễn Thanh Yên. II- LUYỆN TẬP: 1/ Bài tập 1: - Thái độ nghiêm khắc: Nay các người ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không bieát theïn. . - Thái độ khoan dung: Nếu các người biết chuyện tập sách này,. Trang - 113 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. sách này, theo lời dạy bảo theo lời dạy bảo của ta thì mới phải của ta thì mới phải đạo đạo thần chủ. . . . Ta viết ra bài hịch thaàn chuû. . . . Ta vieát ra baøi naøy để caùc ngöôi bieát buïng ta. hòch naøy để caùc ngöôi bieát buïng ta. a. Xeùt veà ñòa vò XH, oâng 2/ Bài tập 2: Bài tập 2: Đọc đoạn trích và giáo là người có địa vị cao a. Xét về địa vị XH, ông giáo là trả lời câu hỏi: (SGK tr 94) hơn 1 nông dân nghèo như người có địa vị cao hơn 1 nông dân laõo Haïc. Nhöng xeùt veà tuoåi ngheøo nhö laõo Haïc. Nhöng xeùt veà taùc thì laõo Haïc coù vò trí cao tuoåi taùc thì laõo Haïc coù vò trí cao hôn. hôn. b. Ông giáo nói với lão Hạc bằng lời lẽ ôn tồn, thaân maät naém laáy vai laõo, mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai. Trong lời leõ oâng Giaùo goïi laõo Haïc laø cụ xưng hô gộp 2 người: “oâng con mình” (theå hieän sự kính trọng) xưng “tôi” (quan heä bình ñaúng). c. Lão Hạc gọi người đối thoại với mình là ông giáo, dùng từ “dạy” thay từ “nói” (thể hiện sự tôn trọng) đồng thời xưng hô gộp 2 người là “chúng mình”, cách nói đùa thể hiện sự thaân tình.. b. Ông giáo nói với lão Hạc bằng lời leõ oân toàn, thaân maät naém laáy vai laõo, mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai. Trong lời lẽ ông Giáo gọi lão Hạc là cụ xưng hô gộp 2 người: “ông con mình” (thể hiện sự kính troïng) xöng “toâi” (quan heä bình ñaúng).. c. Lão Hạc gọi người đối thoại với mình là ông giáo, dùng từ “dạy” thay từ “nói” (thể hiện sự tôn trọng) đồng hồ xưng hô gộp 2 người là “chúng mình”, cách nói đùa thể hiện sự thân tình. Nhöng qua caùch noùi cuûa Laõo haïc ta thấy vẫn có 1 nỗi buồn, 1 sự giữ khoảng cách; cười đưa đà, cười gượng, từ chối chuyện ăn khoai, uống nước với ông giáo.. Nhöng qua caùch noùi cuûa Laõo haïc ta thaáy vaãn coù 1 nỗi buồn, 1 sự giữ khoảng cách; cười đưa đà, cười gượng, từ chối chuyện ăn khoai, uống nước với ông giaùo. Hoạt động 4: Củng cố và dặn dò Hướng dẫn củng cố bài: 1/ Củng cố: ? Vai xã hội là gì? Vai xã hội HS thực hiện theo yêu Nội dung bài học. được xác định như thế nào? cầu của giáo viên Nguyễn Thanh Yên. Trang - 114 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Long Vĩnh Hướng dẫn tự học:. Ngữ văn 8 HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. 2/ Dặn dò: - Về nhà học bài, làm lại bài tập 3 trang 95 SGK. -Soạn bài: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận. + Đọc ngữ liệu và tìm hiểu các câu hỏi trang 95 – 96 SGK. + Xem trước các bài tập trang 97 – 98 SGK .. NS: 10 /03/2011 ND: 17 /03/2011. TUẦN 29 TIẾT 108. TÌM HIỂU YẾU TỐ BIỂU CẢM TRONG VĂN NGHỊ LUẬN = =  =  = = = I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Bổ sung, nâng cao hiểu biết về văn nghị luận. - Nắm được vai trò của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận và cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: - Lập luận là phương thức biểu đạt chính trong văn nghị luận. - Biểu cảm là yếu tố bổ trợ cho lập luận, góp phần tạo nên sức lay động, truyền cảm của bài văn nghị luận. 2/ Kĩ năng: - Nhận biết yếu tố biểu cảm và tác dụng của nó trong bài văn nghị luận. - Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận hợp lí, có hiệu quả, phù hợp với lô-gíc lập luận của bài văn nghị luận. III–HƯỚNG DẪN - THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. NỘI DUNG LƯU BẢNG. Hoạt động 1: Khởi động. 1/ Ổn định: 2/ Kiểm tra bài cũ: - Luận điểm trong bài HS thực hiện theo yêu cầu của văn nghị luận là gì? giáo viên - Yêu cầu của luận điểm trong mối quan hệ với vấn đề của bài văn nghị luận như thế nào? Nguyễn Thanh Yên. Trang - 115 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. - Mối quan hệ giữa các luận điểm trong một bài văn nghị luận như thế nào? - Kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của học sinh.. 3/ Bài mới: Hoạt động 2: Tìm hiểu chung - GV cho Hs đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: a. Hãy tìm những từ ngữ bieåu loä tình caûm maõnh liệt của tác giả và những câu cảm thán trong đoạn vaên treân.. I- YẾU TỐ BIỂU CẢM TRONG -Hs đọc văn bản SGK tr 95 – VĂN NGHỊ LUẬN: trả lời câu hỏi. a.Những từ ngữ,câu cảm thán trong vaên baûn: - Từ ngữ biểu cảm: hỡi, muốn, phải, lấn tới, quyết tâm cướp, không, thà, chứ nhất định không chịu, phải đứng lên, hễ là, thì ai coù, duøng, ai cuõng phaûi. - Caâu caûm thaùn: + Hỡi . . toàn Quốc! + Hỡi . . . đứng lên! + Hỡi . .binh sĩ vệ dân quân! - HS: có nhiều từ ngữ và câu vaên coù giaù trò bieåu caûm.. ? Về mặt sử dụng từ đặt caâu coù tính chaát bieåu caûm “Lời kêu gọi . . . kháng chiến” và “hịch tướng sĩ” coù ñieåm gì gioáng nhau?. * Tuy nhieân 2 vaên baûn naøy khoâng khoâng phaûi laø caùc vaên baûn bieåu caûm vì muïc ñích cuûa 2 vaên baûn naøy laø nghò luaän (neâu quan điểm, ý kiến để bàn luận phải trái, đúng sai neân suy nghó vaø soáng nhö theá naøo) vì sao? => Yeáu toá bieåu caûm laø phụ trợ cho quá trình nghò luaän. * GV treo baûng phuï cho HS thực hiện theo yêu cầu của Hs so sánh bảng đối giáo viên chiếu mục C.I trả lời câu Nguyễn Thanh Yên. Trang - 116 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. hỏi: những câu ở cột (2) hay hôn cột (1)? Vì sao?. Haõy cho bieát taùc duïng cuûa yeáu toá bieåu caûm trong vaên nghò luaän. => GV nhaän xeùt chung: Yeáu toá bieåu caûm giuùp cho baøi vaên hay hôn coù khaû năng gây được hứng thú hoặc cảm xúc đẹp đẽ sâu laéng nghóa laø coù khaû naêng laøm neân caùi hay cho vaên baûn.. - Vaên nghò luaän raát caàn yeáu toá bieåu caûm, yeáu toá bieåu caûm giuùp cho vaên nghò luaän coù hieäu quaû thuyeát phuïc lớn hơn vì nó tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc (người - GV yêu cầu Hs đọc ghi HS thực hiện theo yêu cầu của nghe). giáo viên nhớ (điểm 1) GV nêu vấn đề Neáu thieáu yeáu toá bieåu HS: Neáu thieáu yeáu toá bieåu caûm cảm thì sức thuyết phục thì sức thuyết phục của bài văn cuûa baøi vaên nghò luaän ra nghò luaän nhaát ñònh bò giaõm roõ sao? Nhưng có phải cứ có rệt. yeáu toá bieåu caûm baát kì nào thì sức thuyết phục cuûa 1 vaên baûn nghò luaän maïnh leân khoâng? - GV cho Hs thảo luận Hs đọc câu 2 (I) và thảo luận. câu 2 (I) SGK tr 97 làm - Yếu tố biểu cảm chỉ đóng vai thế nào để phát huy tác trò phục vụ cho việc nghị luận, dụng của yếu tố biểu bởi vậy nó không có giá trị nếu cảm trong văn nghị luận? nó làm cho mạch văn bị phá vỡ, - Người làm văn chỉ cần quá trình nghị luận bị đứt đoạn suy nghó veà luaän ñieåm vaø laäp luaän hay coøn phaûi thật sự xúc động trước từng điều mình đang nói -HS suy nghĩ nêu ý kiến. tới? - Người viết phải thật sự xúc - Chỉ có rung cảm không động trước những điều mình thôi đã đủ chưa? Người đang nói. laøm vaên caà phaûi laøm gì? - Người viết phải biết rèn luyện - GV cho HS thaûo luaän caùch bieåu caûm. caâu hoûi c (I.2) - Không phải dùng từ ngữ biểu caûm thì giaù trò bieåu caûm caøng taêng vì neáu duøng quaù nhieàu maø Nguyễn Thanh Yên. Trang - 117 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Long Vĩnh. Ngữ văn 8. không phù hợp thì bài văn trở nên dài dòng, không đáng tin cậy -> người làm bài phải chú ý cảm xúc và sự diễn tả cảm xúc phải chân thực. HS thực hiện theo yêu cầu của - Để bài văn có sức biểu cảm cao, GV cho HS đọc mục ghi giáo viên. người làm văn phải thật sự có cảm nhớ 2, 3. xúc trước những điều mình viết (noùi) vaø phaûi bieát dieãn taû caûm xuùc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức truyền cảm. - Sự diễn tả cảm xúc đó phải chân thực và không được phá vỡ mạnh laïc nghò luaän cuûa baøi vaên. Hoạt động 3: Luyện tập Bài tập 1: Đọc yêu cầu bài II- LUYỆN TẬP: Bài tập 1: tập 1 trang 97 SGK. Bieän phaùp bieåu caûm. Dẫn chứng. Từ ngữ, hình ảnh mỉa Nhiều người bản xứ mai giọng điệu tuyên đã chứng kiến cảnh truyền của thực dân. kì dieäu cuûa troø bæeu dieãn phoùng nguû loâi, đã được xuống tận đáy biển để bảo vệ tổ quốc những loài thủy quaùi. Moät soá khaùc laïi boû xaùc taïi mieàm hoang vu, thô moäng.. Bài tập2 :Đọc đoạn trích bài tập 2 trang 97-98 SGK. ? Những cảm xúc gì được biểu hiện qua văn bản? Tác giả đã làm thế nào để những đoạn văn đó không chỉ có sức thuyết phục lí trí mà còn gợi cảm? Bài tập 3:Viết đoạn văn nghị luận trình bày luận điểm ‘chúng ta không nên học vẹt và học tủ” sao cho đoạn văn ấy vừa có lí lẽ chặt chẽ, lại vừa có sức. Taùc duïng ngheä thuaät. Những ngôn từ mĩ miều không che đậy được thực tế phủ phàng. Lời mỉa mai thể hiện thái độ khinh bỉ sâu sắc và cả sự chế nhạo cười cợt -> tiếng cười chaâm bieám, saâu cay.. Baøi taäp 2: (SGK tr 97, 98) Trong đoạn văn, tác giả không chỉ phân tích điều hơn lẽ thiệt cho học trò để họ thấy tác hại của việc “học tủ” và ‘học vẹt”. Người thầy này còn bộc bạch nỗi buồn và sự khổ tâm của 1 nhà giáo chân chính trước sự “xuống cấp” trong lối học văn và làm văn của những HS mà ông thật lòng quý mến.. Baøi taäp 3: Viết đoạn văn nghị luận để trình bày luận điểm: Chúng ta không nên học vẹt và học tủ sao cho đoạn văn ấy vừa có lí lẽ chặt chẽ lại vừa có sức truyền cảm. Yeâu caàu: - Lí leõ, dieãn caûm: Laøm roõ taùc haïi cuûa 2 loái hoïc naøy neâu dieãn caûm cuï theå.. Nguyễn Thanh Yên. Trang - 118 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Long Vĩnh truyền cảm?. Ngữ văn 8 - Biểu cảm: Tán thành hay phản đối? Đáng tiếc, đáng buồn?. . .. 4/ Hướng dẫn tự học: - Về nhà học bài, nắm vững luận điểm. - Đọc lại văn bản thuế máu, tìm các yếu tố biểu cảm và tìm hiểu tác dụng của chúng. - Soạn bài: Soạn văn bản Đi bộ ngao du. + Đọc văn bản trang 98- 99-100, tìm hiểu phần chú thích trang 100 – 101. + Tìm hiểu trước các câu hỏi đọc – hiểu văn bản trang 101 – 102 SGK.. DUYỆT CỦA TỔ TRƯỞNG .......................................................... .......................................................... .......................................................... .......................................................... .......................................................... .......................................................... .......................................................... ........................................................... Nguyễn Thanh Yên. Trang - 119 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>