Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 10 - Chuẩn kiến thức

<span class='text_page_counter'>(1)</span>BAØI 9 TIEÁT 37 oOo I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh hiểu được thế nào là nói quá và tác dụng của biện pháp tu từ này trong văn chương cũng như trong cuộc sống thường ngày. II.Các bước lên lớp: 1.Ổn định lớp: 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Thế nào là tình thái từ ? cho ví dụ. -Nêu cách sử dụng tình thái từ. 3.Bài mới: a.Giới thiệu bài : Văn học cũng như trong ngôn ngữ của cuộc sống hằng ngày, chúng ta đã sử dụng khá nhiều biện pháp tu từ .Khi nói và viết một câu văn ,câu thơ cho hay ta sử dụng các nghệ thuật tu từ .Một trong những biễn pháp tu từ đó là “nói quá”mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong tiết học hôm nay . b. Tiến trình hoạt động:. HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC. NOÄI DUNG BAØI HOÏC.  Hoạt động 1: Tìm hiểu về nói quá và tác dụng của I. Tìm hiểu bài :. noùi quaù. -Gọi học sinh đọc các câu tục ngữ ,ca dao trong SGK/103. -Giaùo vieân ghi leân baûng : +Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối.(tục ngữ) +Cầy đồng đang buổi ban trưa Moà hoâi thaùnh thoùt nhö möa ruoäng caøy.(ca dao) ?- Đọc lại câu tục ngữ .Nói” đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,ngàu tháng mười chưa cười đã tối” có quá sự thật không? -Nói như vậy là quá sự thật vì đêm tháng năm có ngắn thì cũng không đến nỗi chưa kịp đặt lưng nghỉ ngơi thì trời đã sáng vaq2 ngày tháng mười có ngắn thì cũng không đến nỗi chưa kịp cười thì trời đã tối.  Lối diễn đạt bằng hình ảnh “chưa nằm đã sáng”,”chưa cười đã tối” là phóng đại mức độ ,tính chầt ngắn của đêm tháng năm và ngày tháng mười. ?-Đọc câu ca dao.Nói:”Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày”có đúng với thực tế không ? -Nói mồ hôi như mưa là không đúng htực tế. Nói như vậy là nói quávì mưa thì phải nhiều nước còn mồ hôi nhiều lắm cũng chỉ ướt đẫm áo mà thôi. ?-Theo em,thực chất,mấy câu này nhằm nói lên ñieàu gì ? (hoïc sinh thaûo luaän).. 1. Noùi quaù: -Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối.  Noùi quaù.  Nhấn mạnh độ cực ngắn của đêm thang năm và ngày tháng mười. - Cày đồng đang buổi ban trưa Moà hoâi thaùnh thoùt nhö möa ruoäng caøy.  Noùi quaù.  Nhấn mạnh sự lao động vất vả của người nông daân. 2.Taùc duïng cuûa noùi quaù: -Nhấn mạnh gây ấn tượng ,tăng sức biểu cảm. II. Ghi nhớ: SGK /104. III. Luyeän taäp: -Bài tập 1,2,3,4 ở lớp. -Baøi taäp 5 veà nhaø .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -Câu tục ngữ ngụ ý nói: hiện tượng thời gian đêm tháng năm rất ngắn và ngày tháng mười cũng rất ngaén . -Caâu ca dao noùi “Moà hoâi thaùnh htoùt nhö möa ruoäng cày “là ngụ ý lao động của người nông dân hết sức vaát vaû. ?-Như vậy ,ở câu tục ngữ người ta phóng đại hiện tượng thời gian của đêm tháng năm và ngày tháng mười để nhấn mạnh độ cực ngắn của chúng. Còn ở câu ca dao ,người ta phóng đại hiện tượng mồ hôi chảy quá mức bình thường để nhấn mạnh sự vất vả của việc cày đồng.Những cách diễn đạt này ta gọi là biện pháp tu từ nói quá? -Nói quá là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ ,qui mô tính chất của sự vật,hiện tương được miêu taû. ?-Qua hai ví dụ vừa phân tích ,em thấy nói quá coù taùc duïng gì? -Để nhấn mạnh,gây ấn tượng ,tăng sức biểu cảm.  HS đọc ghi nhớ trong SGK/104..  Hoạt động 2 :Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác,nói phét. ?- Nói quá su85 thật có phải là nói khoác,nói phét khoâng ? -Nói quá sự thật không phải là nói khoác,nói phét vì người nghe vẫn hiểu ý đó là nhấn mạnh, gây ấn tượng,nhằm tăng giá trị diễn cảm của lơì nói.Còn nói khoác,nói phét là nói không đúng sự thật ,không mang giá trị tích cực. ?-Em haõy tìm moät soá ví duï veà noùi quaù trong tuïc ngữ,ca dao ,trong thơ văn châm biếm hài hước và cả văn thơ trữ tình. Ví duï:  Thuận vợ thuận chồng tát biển đông cũng cạn.  Đời người có một gang tay Ai hay ngủ ngày còn lại nửa gang. Ngoài ra nói quá còn được sử dụng nhiều trong thành ngư trở thành những khuôn mẫu cố định như:hét ra lửa,lớn như thổi,mình đồng da sắt…Trong cách nói hằng ngày,ta cũng sử dụng biện pháp nói quá :hay không thể tả được,cười vỡ bụng….  Hoạt động 3: Luyện tập . ªBaøi taäp 1: Tìm bieän phaùp noùi quaù vaø yù nghóa của từng cách nói. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> a) Có sức người sỏi đá củng thành cơm:sức mạnh của việc lao động. b)Em có thể đi lên đến tận trời:có thể đi tới bất kỳ đâu ,rất khẻo ,rất sung sức . c)Thét ra lửa:Rất có uy quyền,hống hách,quát nạt mọi người. ªBài tập 2: Điền các thành ngữ. a) chó ăn đá gà ăn sỏi. b) Baàm gan tím ruoät. c) Ruột để ngoài da. d) Nở từng khúc ruột. e) Vaét chaân leân coå. ªBài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá :nghiêng nước nghiêng thành,dời non lấp biển,lấp biển vá trời,mình đồng da sắt,nghĩ nát oùc. ªBài tập 4: Tìm 5 thành ngữ so sánh dùng biện phaùp noùi quaù. -Khóc như mưa ,nắng như đổ lửa,chậm như rùa,đẹp như tiên ,đen như cột nhà cháy.. 4.Cuûng coá: -Đặt câu với các thành ngữ ở bài tập 4. 5. Daën doø: -Học ghi nhớ và làm bài tập còn lại. -Soạn :Ôn tập truyện ký Việt Nam hiện đại .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TIEÁT 38. oOo I. Mục tiêu cần đạt: Giúo học sinh củng cố hệ thống hoá kiến thức phần truyện ký hiện đại Việt nam học ở lớp 8. II. Các bước lên lớp: 1. OÅn ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: -Noùi quaù laø gì ?Cho ví duï? - Giải quyết các bài tập còn lại-kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh. 3. Bài mới: a) Giới thiệu bài : -Để có một cái nhìn khái quát tổng hợp về một chặng đường truyện ký Việt Nam hiện đại thời kỳ 1900-1945,chuùng ta seõ tieán haønh oân taäp ngaøy hoâm nay. -Để giúp cho học sinh dễ hình dung. G/v có thể cung cấp thêm một đặc điểm quan trọng của văn học Việt Nam thời kỳ này là văn học đổi mới ngày càng sâu sắc ,mạnh mẽ theo hướng hiện đại hoá .Đặc biệt từ 1930 VHVN thực sự bước vào quĩ đạo hiện đại- được viết bằng chữ quốc ngữ với cách viết mới mẻ-Do lịch sử VN có những chuyể biến khá sâu sắc (Đô thị phát triển-ảnh hưởng văn hoá phöông taây…) -Các truyện ký Việt Nam hiện đại các em được học ở lớp 8 rất khác với các truyện ký trung đại đã học ở lớp 6,7 như “Sống chết mặc bay”.”một thứ quà của lúa non”. Thạch Lam,”Dế mèn phiêu lưu ký”.Tô Hoài.Truyện ký từ d8ầu những năm 1930-1945 có thể được coi là đã hoàn thiện. b) Tiến trình hoạt động :. HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC. NOÄI DUNG BAØI HOÏC.  Hoạt động 1: Keû baûng hteo maãu (ghi baûng).G/v kieåm tra chung sự chuẩn bị của học sinh,gọi một học sinh trình bày chuẩn bị của mình về tưng văn bản hoặc tưng mục cuï theå, Hoïc sinh khaùc phaùt bieåu,nhaän xeùt-giaùo vieân sửa lại ghi lên bảng. ?-Ở lớp 8 chúng ta đã học những văn bản truyện ký Việt Nam hiện đại náo? 1)Trong loøng meï 2)Tức nước vỡ bờ. 3)Laõo Haïc. ?-Cho bieát teân taùc giaû? -Nguyeân Hoàng ,Ngoâ Taát Toá,Nam Cao. ?-Các tác phẩm đó ra đời từ năm nào?Thể loại của từng tác phẩm? 1) Trong lòng mẹ (những ngày thơ ấu) viết năm 1938-hoài kyù. 2) Tức nước vỡ bờ (Tắt đèn)-1939-tiểu thuyết. 3) Laõo Haïc,vieát naêm 1943-truyeä ngaén. ?-Cho biết phương thức biểu đạt của ba tác Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> phaåm 1,2,3. 1) Trong lòng mẹ :tự sự(có trữ tình). 2) Tức nước vỡ bờ: tự sự. 3) Lão Hạc :tự sự (xen trữ tình). ?-Các em đã soạn bài ,vậy đề tài,nội dung chủ yeáu vaø ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa vaên baûn” trong lòng mẹ”,”Tức nước vỡ bờ”,”Lão Hạc”như theá naøo? -Học sinh nói từng văn bản,gọi các em nhận xeùt,giaùo vieân choát laïi vaø ghi leân baûng (phaàn ghi baûng). ?-Hãy nêu những d8iểm giống nhau và khác nhau về thể loại,đề tài,phương thức biểu đạt,nội dung tư tưởng và đặc điểm nghệ thuật cuûa ba vaên baûn (hoïc sinh thaûo luaän).  Gioáng nhau : #Về phương thức biểu đạt : Đều là văn tự sự,truyện ký hiện đại(và được sáng tác ở thời kỳ 1930-1945). #Về đề tài : đều lấy đề tài về con người và đời sống xã hội d8ương thời của tác giả,đều đi sâu miêu tả số phận cực khổ của con người bị vùi dập #Nội dung:đều chan chứa tinh thần nhân đạo (yêu thương trân trọng những tình cảm,phẩm chất đẹp đẽ của con người,tố cáo những gì tàn ác xấu xa). #Nghệ thuật: Đều có lối viết chân thực ,gần đời sống rất sinh động(bút pháp hiện thực) Đây cũng là những đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thực nước ta trước cách mạng.  Khaùc nhau : -G/v nêu những nét riêng của mỗi văn bản qua thể loại,nội dung chủ yếu và đặc sắc nghệ thuật. 4. Cuûng coá: -Trong các văn bản vừa ôn,em thích nhân vật(hoặc đoạn văn) nào?ví sao? 5. Daën doø : - Hoïc baøi. -Chuẩn bị bài”Thông tin về trái đất năm 2000”.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> OÂN TAÄP TRUYEÄN KYÙ VAÊN HOÏC VIEÄT NAM S T T 1. 2. 3. TEÂN VAÊN BAÛN Trong loøng meï (những ngày thô aáu) Tức nước vỡ bờ. Laõo Haïc. TAÙC GIAÛ (NAÊM SINH) Nguyeân Hoàng (19181982) Ngoâ taát Toá (18931954). Nam Cao (19151951. NAÊM THEÅ TAÙC PHAÅM LOẠI RA ĐỜI 1939 Hoài kyù. PHÖÔNG THỨC BIEÅU ĐẠT Tự sự (có trữ tình). ĐỀ TAØI CUÏ THEÅ. NOÄI DUNG CHUÛ YEÁU. ÑAËC SAÉC NGHEÄ THUAÄT. Tình caûnh đứa bé mồ coâi. Noãi ñau cuûa đứa bé mồ côi. Văn hồi ký chân thành ,trữ tình thiết tha. 1939. Tieåu thuyeát (trích). Tự sự. Người nông daân cuøng khổ bị đè neùn thaùi quaù đã uất ức vuøng leân. 1943. Truyeän ngaén (trích). Tự sự (xen trữ tình). Chuyeä moät oâng laõo ngèo đói đã tự tử. Lop8.net. Pheâ phaùn cheá Khắc hoạ nhân và miêu tả rất sinh động,hấp độ tàn ác bất daãn nhaân vaø ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn ,sức soáng tieàm taøng của người phụ nữ nông thôn Soá phaän bi Nhân vật được đào sâu tâm lý ,truyện kể thật thaûm cuûa tự nhiên ,linh hoạt,vừa chân thực vừa đậm tính người nông triết lývà trữ tình. daân cuøng khoå vaø nhaân phaåm cao đẹp của họ.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TIEÁT 39. I.Mục tiêu cần đạt : Giuùp hoïc sinh : -Thấy được tầm quan trọng và tính phức tạp của một trong những vấn đề khó giải quyết nhất trong nhiện vụ bảo vệ môi trường là sử lý nước thải. -Thấy được tác hại,mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông,tự mình hạn chế sử dụng bao bì ni lông và vận động mọi người cùng thực hiện khi có điều kiện . -Từ việc sử dụng bao bì ni lông có những suy nghĩ tích cực về những việc tương tự khác trong vấn đề sử lý rác thải sinh hoạt. -Thấy được tính thuyết phục trong cach thuyết minh về tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông cũng như tính hợp lý của những kiến nghị mà văn bản đề xuất. -Thấy được văn bản có tính thuyết phục cao trong cấu trúc toàn bài là nhờ ở nghệ thuật sắp xếpý,cách thức trình bày và các ý liên quan đến vấn đề. II.Các bước lên lớp: 1.Ổn định lớp : 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Em thích đoạn nào nhất trong bài”Hai cây phong “? Tại sao? - Bằng cách diễn đạt nào,người viết đã làm cho hai cây phong nổi bật ở vị trí trung tâm của mạch truyện? 3. Bài mới : a.Giới thiệu bài : Chung ta đã tìm hiểu văn bản tự sự đầy chất trữ tình trong bài hai cây phong.Hôm nay chúng ta chuyển sang tìm hiểu một lời kêu gọi đầy thuyết phục về một vấn đề nóng bỏng của xã hội hiện nay, đó là vấn đề bảo vệ môi trường ,với văn bản “Thông tin về ngày trái đất năm 2000”. b.Tiến trình hoạt động : Phaàn chuaån bò cuûa hoïc sinh theo nhoùm: a.Viết khẩu hiệu tuyên truyền và vẽ tranh cổ động cho chủ đề”một ngày không sử dụng bao bì ni lông”. b. Sưu tầm tranh ảnh về chủ đề bảo vệ môi trường .. HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC. NOÄI DUNG BAØI HOÏC. Việt Nam tham gia ngày trái đất với chủ đề “Một ngày không sử dụng bao ni lông “. -Hướng dẫn đọc :Giọng thuyết minh (đọc tin thời I.Taùc haïi : sự…). Tính khoâng phaân huyû cuûa plastic: -Chú ý cách đọc và giọng điệu đọc phần sau văn -Lẫn vào đất Xói mòn ở vùng đồi núi . baûn. -Xuoáng coáng raõnhgaây truyeàn dòch beänh. -Troâi ra bieånlaøm cheát sinh vaät. +Từ “vì vậy” đến” …gây ô nhiễm nghiêm trọng đối - ĐốtAûnh hưởng đến tuyến nội tiết,giảm khả năng với môi trường “: cần nhấn mạnh rành rọt từng điểm mieãn dòch. kieán nghò. II.Giaûi phaùp : + Đoạn “Mọi người hãy…”đến hết:giọng điệu hô -Thay đổi thói quen sử dụng. haøo khaån thieát. -không sử dụng khi không cần thiết. -Nói tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông với mọi  Hoạt động 2 :Giải nghĩa từ khó(chú thích trong sách người..  Hoạt động 1:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> giaùo khoa). -Cụm từ “ô nhiễm môi trường “ môi trường bị nhiễm bẩn tới mức có thể gây độc hại . -Đặt câu với từ phân huỷ ,plastic và giải nghĩa hai từ đó. - GV nói thêm: plastic còn gọi chung là nhựa,là những vật liệu tổng hợp gồm những phần tử lớn gọi là polime,Túi ni lông được sản xuất từ hạt PE(polyetylen).PP(polypropylen)và nhựa tái chế ,Các loại ni lông cũng như các loại nhựa có một đặc tính chung là không thể tự phân huỷ,nói một cách đơn giản là không biến đi đâu được.Nếu không bị ohân huỷ nó có thể tồn tại từ 20 năm đến trên 5000 năm.. III.Lời kêu gọi: -Hãy quan tâm tới trái đất. -Hãy bảo vệ trái đất. -Hãy cùng nhau hành động”MỘT NGAØY KHÔNG DUØNG BAO BÌ NI LOÂNG”.  Hoạt động 3:Tìm hiểu và phân tích bố cục văn bản ( SGV trang 97)..  Hoạt động 4: Tìm hiểu văn bản .  Đọc thầm đoạn 1 và cho biết do đâu mà bản thông điệp “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” được ra đời? ?-Việt Nam tham gia.Ngày trái đất với chủ đề naøo? ?-Vì sao Việt Nam tham gia vào chủ đề này? Chủ đề thiết thực,phù hợp với hoàn cảnh Việt Nam,gần gũi với tất cả mọi người mà lại có ý nghĩa rất lớn . -Vì ñaëc tính gì maø bao ni loâng coù theå gaây nguy haïi cho môi trường ? - Chính tính không phân huỷ đó đã tạo nên hàng loạt tác hại như thế nào ?Tác hại toàn diện. ?- Đoạn văn trình bày về các tác hại của bao ni loâng theo moái quan heä naøo ? Nguyeân nhaân- heä quaû. Ví dụ khách quan (các tác hại được trình bày đã qua quá trình nghiên cứu và kết luận của khoa học).Ví dụ trình bày có thứ tự. Yêu cầu Hs đọc lại đoạn văn từ “Theo các nhà khoa học”đế “và các dị tật bẩn sinh cho trẻ sơ sinh”. ?- Đoạn văn này đã có tác dụng như thế nào trong vaên baûn ? Vấn đề trừu tượng trở nên cụ thể,dễ nắm bắt và có sức thuyết phục ,làm cho người đọc dễ liên hệ thực tế nên cảm nhận vấn đề sâu sắc hơn .  Thảo luận (3phút) Ngoài nguyên nhân cơ bản khieán cho vieäc duøng bao bì niloâng coù theå gaây nguy haïi Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> đối với môi trường là tính không phân huỷ của plastic ,theo em thì coøn coù nguyeân nhaân naøo khaùc? -Đại diện mỗi nhóm lên trả lời,nhận xét và bổ sung cho yù kieá cuûa nhoùm baïn. -G/v choát ,guùt yù vaø coù theå ñöa theâm moät soá ví duï neáu học sinh chưa phát hiện được: +Laøm maát veû myõ quan. +Rác đựng trong túi ni lông sẽ sinh ra các chất độc haïi nhö NH3,CH4,H2S. + Bao bì ni lông màu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm vì có chứa các kim loại như Pb,Cadimi,do đó có thể sinh ra những bệnh hết sức hiểm nghèo. ?-Trước vấn nạn về sự ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt-bao ni lông-sinh ra thì tổ chức bảo vệ môi trường đã đề xuất hướng giải quyết như thế naøo? ?-Em haõy phaân tích tính thuyeát phuïc vaø tính khaû thi của những kiến nghị trên.  Thảo luận (2phút):Xử lý ni lông là một vấn đề nan giải nên các biện pháp đề xuất chưa triệt để,Em hãy giaûi thích vì sao ? -Từ ý kiến của HS ,g/v choÁt vấn đề :Các biện pháp hạn chế mà văn bản đề xuất là rất hợp tình hợp lý và có tính khả thi nhưng chưa triệt để vì dùng bao ni lông là một thói quen đối với tất cả các nước chứ kgông riêng gì VN,do bao bì ni lông có nhiều mặt thuận lợi (rẻ,nhẹ,tiện lợi,dễ đáp ứng các nhu cầu khác nhau của người tiêu dùng,Sản xuất bao bì ni lông so với sản xuất bao bì giấy tiết kiệm được 40% năng lượng,tiết kiệm được lượng bột giấy từ gỗ). -Tóm lại đoạn 2 đã phân tích tác hại của việc sử duïng bao bì ni loâng vaø neâu ra moät soá giaûi phaùp cho vấn đề sử dụng bao bì ni lông. Từ “vì vậy”trong đoạn văn có vai trò và tác dụng gì?Liên kết tiểu đoạn 2b với 2a, giúp chúng gắn bó với nhau một cách chặt chẽ và hợp lý. ?- Từ việc nêu lên một thực trạng d8ể đề ra phương hướng giải quyết,văn bản đã kêu gọi điều gì ? ?- Em có nhận xét gì về cách diễn đạt và nội dung của đoạn 3? -3 câu cầu khiến với 3 từ “hãy” đứng ở đầu câu có tính chất kêu gọi ,động viên mạnh mẽ,rõ ràng và thuyeát phuïc… -3 lời kêu gọi đều đi vào mục đích bảo vệ môi trường và sức khoẻ cộng đồng. ?- Các em có cảm nghĩ gì khi đọc văn bản này? Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ?-Để thuyết phục được thì phải đạt yêu cầu cả về nội dung lẫn hình thức ,Vì vậy em có nhận xét gì về boá cuïc cuûa vaên baûn? ?-Về phương thức biểu đạt thì văn bản này có điểm gì khác với các văn bản em đã được học từ trước đến nay? -Cung cấp tri thức khách quan ,khoa học ;không có hư cấu,tưởng tượng,không có cái hay ,cái đẹp của văn chương,ngôn ngữ chính xác ,cô đọng,nội dung mang tính ñôn nghóa.. Hoạt động 5 : Đọc ghi nhớ trong SGK(2 học sinh). Hoạt động 6: -Caùc toå nhoùm trình baøy caùc khaåu mhieäu vaø thuyeát minh về các tranh cổ động mà nhóm đã chuẩn bị..  Hoạt động 7:. -Cho HS biết trước nội dung của bài”Chương trình địa phương”-Phần văn của học kỳ II-để Hs kết hộp việc ôn tập các văn bản nhật dụng học ở học kỳ I với việc điều tra thực tế địa phương về các vấn đề liên quan.. 4.Daën doø : -Học thuộc lòng phần ghi nhớ. -Soạn phần tiếng:nói giảm ,nói tránh.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> BAØI 10 TIEÁT 40. oOo I.Mục tiêu cần đạt : Giuùp hoïc sinh : -Hiểu được thế nào là nói giảm,nói tránh và tác dụng của nói giảm, nói tránh trong ngôn ngữ đời thường và trong taùc phaåm vaên hoïc. -Có ý thức vâïn dụng biện pháp nói giảm,nói trnh1 trong giao tiếp khi cần thiết. II.Các bước lên lớp: 1.Ổn định lớp: 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Theá naøo laø noùi quaù vaø taùc duïng cuûa noùi quaù. -Nêu một số câu tục ngữ,ca dao có sử dụng biện pháp nói quá. 3.Bài mới: a.Giới thiệu bài: Ngôn ngữ tiếng Việt của chúng ta giầu đẹp,còn các biện pháp tu từ thì phong phú.Trước một sư’ vật ,sự việc,khi muốn nhấn mạnh ta dùng phép tu từ nói quá.Như cũng có khi chúng ta lại phải nói giảm nhẹ đi .Hôm nay chuùng ta tìm hieåu veà caùch noùi aáy . b.Tiến trình hoạt động:. HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC Hoạt dộng 1:. NOÄI DUNG BAØI HOÏC. Noùi giaûm noùi traùnh vaø taùc duïng cuûa noùi giaûm .noùi traùnh:  Học sinh đọc các đoạn trích trong SGK và giáo viên ghi lên bảng để học sinh quan sát. +Vì vậy ,tôi để sẵn mấy lời này ,phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác,cụ Lê Nin và các vị đàn anh khác ,thì đồng bào cả nước ,đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột . (Hoà chí Minh,Di chuùc). + Bác đã đi rồi sao Bác ơi ! Mùa thu đang đẹp,nắng xanh trời. (Tố Hữu,Bác ơi) +Lượng con ông Độ đây mà…Rõ tội nghiệp,về đến nhaø thì boá meï chaúng coøn . (Hoà Phöông,Thö nhaø) ?-Những bộ phận gạch dưới trong các đoạn văn treân coù yù nghóa gì? -Những bộ phận gạch dưới trong các đoạn văn trên đều dùng trong trường hợp nói đến cái chết. ?-Tại sao người viết ,người nói lại dùng đến cách diễn đạt đó ? -G/V hướng dẫn Hs phân tích nghệ thuật nói giảm ,nói tránh trong các trường hợp trên .. I.Tìm hieåu baøi : 1. Bác đã đi rồi sao bác ơi ! Mùa thu đang đẹp ,nắng xanh trời.  Cách nói giảm nhẹ để tránh đi phần nào sự ñau buoàn . 2. Con dạo này không được chăm chỉ lắm .  Caùch noùi teá nhò .  Cả hai đều nói giảm ,nói tránh. II.Ghi nhớ : SGK/110. III.Luyeän taäp : -Laøm baøi taäp 1,2,3 trang 110,111.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>  Ở hai câu đầu,cách nói như thế để giảm nhẹ nỗi đau buồn cho toàn dân ,toan Đảng.  Ở câu thứ 3,giảm đau buồn cho nhân vật Lượng. Như vậy ở cả 3 trường hợp trên ,các tác giả đã dùng những cácg diễn đạt đó để giảm nhẹ ,để tránh đi phần nào sự đau buồn. ?-Em hãy tìm thêm những cách nói giảm ,nói tránh khaùc khi noùi veà caùi cheát ? -Qua đời,qui tiên từ trần ,khuất núi,trăm tuổi,băng hà ,viên tịch,hoá. Trong bài Lão Hạc ,Nam Cao đã viết: Hôm nay Lão Hạc sang nhà tôi .Vừa thấy tôi ,lão baùo ngay: -Cậu vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! ?-Em hãy phân tích cách diễn đạt ở từ “đi đời”. -Đi đời có nghĩa là bị giết nhưng nói “bị giết” thì gây cho người nghe cảm giác ghê sợ .Vì thế tác giả nói “Đi Đời” để tránh cái cảm giác không hay đối với người nghe ,vừa hàm ý sót xa,luyến tiếc và đượm chuùt mæa mai veà thaân phaän mình: Raát thöông con choù nhưng vì cảnh ngộ trớ trêu nên đành phải bán nó đi. ?-Em haõy so saùnh 2 caùch noùi sau ñaây,vaø cho bieát cách nói nào nhẹ nhàng hơn đối với người nghe? a) Con dạo này lười lắm. b) Con dạo này không được chăm chỉ lắm. -Cách nói thứ hai là cách nói tế nhị ,có tính chất nhẹ nhàng hơn đối với người tiếp nhận. ?-Qua các ví dụ vừa phân tích ,em hiểu thế nào là noùi giaûm,noùi traùnh ? # Cho HS đọc ghi nhớ trang 110. (Nói giảm,nói` tránh còn gọi là khinh từ,uyển ngữ,nhã ngữ ).  Hoạt động 2: G/V mở rộng ,giúp hiọc sinh hiểu hơn về cách nói giaûm ,noùi traùnh. ?- Theo em chuùng ta coù theå noùi giaûm ,noùi traùnh theo những cách nào? (Học sinh thoả luận ). -Dùng các từ ngữ đồng nghĩa ,đặc biệt là những từ ngữ Hán Việt.  Chết :đi,về,qui tiên.từ trần,hy sinh…  Choân:mai taùng ,an taùng… -Dùng cách nói phủ định từ ngữ trái nghĩa:  Bài thơ của anh dở lắm bài thơ của anh chưa được hay lắm.  AÙc yù  thieáu thieän chí.  Chaäm  chöa nhanh. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>  Lười  chưa chăm.  Xấu  chưa đẹp. -noùi voøng: Anh coøn keùm  Anh caàn phaûi coá gaéng hôn nữa. Baøi naøy laøm sai heátBaïn laøm laïi baøi naøy ñi. Hoïc yeáu  chaêm chæ hôn. -Noùi troáng :  Anh ấy bị thương nặng thế thì không sống được lâu nữa đâu chị ạ.Anh ấy thế thì không còn được lâu nữa đâu chị ạ.  Baïn hoïc keùm qua neân coâ la laø phaûi  Baïn phaûi raùng leân cho coâ vui loøng. ?-Nhö vaäy,ta caàn phaûi löu yù ñieâu’ gì khi noùi giaûm,noùi traùnh ? -Cần phải xét nó trong hoàn cảnh cụ thể (quan hệ thứ bậc xã hội,tuổi tác ,tâm trạng của người nói,người nghe). -Khi cần thiết phải nói thẳng ,nói đúng mức độ sự thaät thì khoâng neân noùi giaûm,noùi traùnh ,vì nhö theá laø rất bất lợi.  Hoạt động 3:Luyện tập. +Bài tập 1,2,3 làm ở lớp . + Baøi taäp 4:thaûo luaän theo toå. Bài tập 1:Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh vào chỗ thích hợp : a)Ñi nghæ d) Coù tuoåi b)Chia tay nhau đ) Đi bước nữa. Bài tập 2: Các câu có sử dụng biện pháp nói giaûm,noùi traùnh: a) Anh phải hoà nhã với bạn bè ! b) Anh không nên ở đây nữa! c) Xin đừng hút thuốc trong phòng! d) Noù noùi nhö theá laø thieáu thieän chí. e) Hôm qua em có lỗi với anh,em xin anh thứ lỗi. Baøi taäp 3: Laøm theo maãu : -Bài thơ của anh dở lắm Bái thơ của anh chưa được hay lắm .. 4. Cuûng coá : -Theá naøo laø noùi giaûm, noùi traùnh? Cho ví duï cuï theå . 5. Daën doø : - Học phần ghi nhớ. - Tìm một số trường hợp nói giảm, nói tránh trong các văn bản đã học. Chuẩn bị bài “Luyện nói :kể chuyện theo ngôi kể kết hợp với miêu tả và biểu cảm , đánh giá” Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>