Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết 1 đến tiết 140 (chuẩn)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy: TiÕt 1:. V¨n b¶n:. Con Rång ch¸u Tiªn (TruyÒn thuyÕt). A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu được định nghĩa sơ lược về truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên. - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kì ảo. - KÓ ®­îc truyÖn. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến bài học. - Häc sinh: + So¹n bµi + Sưu tầm tranh ảnh về đền Hùng hoặc vùng đất Phong Châu. C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. 3. Bµi míi Ngay từ những ngày đầu tiên cắp sách đến trường chúng ta đều được häc vµ ghi nhí c©u ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy r»ng kh¸c gièng nh­ng chung mét giµn Nhắc đến giống nòi mỗi người Việt Nam của mình đều rất tự hào về nguån gèc cao quÝ cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rång, con L¹c ch¸u Hồng. Vậy tại sao muôn triệu người Việt Nam từ miền ngược đến miền xuôi, từ miền biển đến rừng núi lại cùng có chung một nguồn gốc như vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sẽ giúp các em hiểu rõ về điều đó. Néi dung Hoạt động của Giaựo vieõn hoùc sinh Hướng dẫn HS đọc Hoạt động I. §äc vµ t×m hiÓu chung: vµ t×m hiÓu chung 1: - GV hướng dẫn cách đọc 1. §äc vµ kÓ: - GV đọc mẫu một đoạn sau đó gọi HS - Đọc Rõ ràng, rành mạch, nhán giọng ở đọc. những chi tiết kì lạ phi thường - Nhận xét cách đọc của HS - H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u? - Theo em trruyÖn cã thÓ chia lµm mÊy 2. Bè côc: 3 phÇn phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? a. Từ đầu đến...long trang  Giới thiệu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ b. TiÕp...lªn ®­êng  ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia con c. Cßn l¹i  Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn. - §äc kÜ phÇn chó thÝch * vµ nªu hiÓu 3. Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt: biÕt cña em vÒ truyÒn thuyÕt? - TruyÖn d©n gian truyÒn miÖng kÓ vÒ c¸c - Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: ng­ tinh, nhân vật, sự kiện cí liên quan đến lịch sử méc tinh, hå tinh vµ tËp qu¸n? thêi quÝa khø. - Thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. - Thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật LS. Hoạt động2: II. t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n - ¢u c¬: trang1. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Gọi HS đọc đoạn 1 L¹c Long Qu©n ¢u C¬ - LLQ vµ ¢u c¬ ®­îc giíi thiÖu nh­ thÕ - Nguån gèc: thÇn Tiªn nào? (Nguồn gốc, hình dáng, tài năng) - Hình dáng: mình Xinh đẹp tuyệt trần rồng ở dưới nước - Tµi n¨ng: cã nhiÒu phÐp l¹, - Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt miªu t¶ gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i LLQ vµ ¢u c¬? - Tại sao tác giả dân gian không tưởng tượng LLQ và Âu cơ có nguồn gốc từ các loài vật khác mà tưởng tượng LLQ nòi rồng, Âu Cơ dòng dõi tiên? Điều đó cã ý nghÜa g×? * GV bình: Việc tưởng tượng LLQ và ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi đến Tiên là nói đến vẻ đẹp toàn mĩ không gì sánh được. Tưởng tượng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta.  §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc v« cïng - VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy cao quÝ. hình tượng LLQ và Âu Cơ hiện lên như 2. Diễn biến truyện: thÕ nµo? a. ¢u C¬ sinh në k× l¹: * GV bình: Cuộc hôn nhân của họ là sự - Sinh bọc trăm trứng, nở trăm con, đẹp đẽ, kết tinh những gì đẹp đẽ nhất của con kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh ngươì, thiên nhiên, sông núi. nh­ thæi. - ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹? ®©y lµ chi  Chi tiết tưởng tượng sáng tạo diệu kì tiÕt ntn? Nã cã ý nghÜa g×? nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ hiÖn ý * GV b×nh: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt nguyện đoàn kết giữa các cộng đồng người hoang ®­êng nh­ng rÊt thó vÞ vµ giµu ý ViÖt nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, rắn đề đẻ trứng. Tiên (chim) cũng để trứng. Tất cả mọi người VN chúng ta đều sinh ra từ trong cùng một bọc trứng (đồng bào) của mẹ Âu Cơ. DTVN b. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: chúng ta vốn khoẻ mạnh, cường tráng, - 50 người con xuống biển; đẹp đẽ, phát triển nhanh  nhấn mạnh - 50 Người con lên núi sự gắn bó chặt chẽ, keo sơn, thể hiện ý - Cùng nhau cai quản các phương, dựng xây đất nước. nguyện đoàn kết giữa các cộng đồng người Việt.  Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t - Em hãy quan sát bức tranh trong SGK triển DT: làm ăn, mở rộng và giữ vững đất vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng - L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nhất DT. Mọi người ở mọi vùng đất nước nh­ thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý đều có chung một nguồn gốc, ý chí và sức nguyÖn g×? m¹nh.. trang2. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngoại xâm và công cuộc xây dựng đất nước, em thấy lời căn dặn của thần sau nµy cã ®­îc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng? * GV b×nh: LS mÊy ngµn n¨m dùng nước và giữ nước của dân tộc ta đã chứng minh hùng hồn điều đó. Mỗi khi TQ bÞ l©m nguy, ND ta bÊt kÓ trÎ, giµ, trai, gái từ miền ngược đến miền xuôi, từ miền biển đến miền rừng núi xa xôi đồng lòng kề vai sát cánh đứng dậy diết kÎ thï. Khi nh©n d©n mét vïng gÆp thiên tai địch hoạ, cả nước đều đau xót, nhường cơm xẻ áo, để giúp đỡ vượt qua ho¹n n¹n. vµ ngµy nay, mçi chóng ta ngồi đây cũng đã, đang và sẽ tiếp tục thùc hiÖn lêi c¨n dÆn cña Long Qu©n x­a kia b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc. - Trong tuyện dân gian thường có chi tiết tưởng tượng kì ảo. Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo? - Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ những chi tiết tưởng tượng kì ảo. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy nh­ thÕ nµo? - Gọi HS đọc đoạn cuối - Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng nh÷ng sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc nh­ vËy cã ý nghÜa g×? - VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong truyÖn lµ ë chç nµo? * GV: Cốt lõi sự thật LS là mười mấy đời vua Hùng trị vì. còn một bằng chứng nữa khẳng định sự thật trên đó là lăng tưởng niệm các vua Hùng mà tại ®©y hµng n¨m vÉn diÔn ra mét lÔ héi rÊt lớn đó là lễ hội đền Hùng. Lễ hội đó đã trë thµnh mét ngµy quèc giç cña c¶ d©n tộc, ngày cả nước hành quân về cội nguån: Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba và chúng ta tự hào về điều đó. Một lễ hội độc đáo duy nhất chỉ có ở VN! - Em hãy cho biết đền Hùng nằm ở tỉnh nào trên đất nước ta? - Theo em, t¹i sao tuyÖn nµy ®­îc gäi lµ truyÒn thuyÕt? TruyÖn cã ý nghÜa g×?. * ý nghĩa của chi tiết tưởng tượng kì ảo: - Chi tiết tưởng tượng kì ảo là chi tiết kh«ng cã thËt ®­îc d©n gian s¸ng t¹o ra nhằm mục đích nhất định. - ý nghĩa của chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyÖn: + Tô đậm tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn. + ThÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc giống nòi, dân tộc để chúng ta thêm tự hào, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc. + Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm.. 3. KÕt thóc t¸c phÈm: - Con trưởng lên ngôi vua, lấy hiệu Hùng Vương, lập kinh đô, đặt tên nước. - Giải thích nguồn gốc của người VN là con Rång, ch¸u Tiªn.  Cách kết thúc muốn khẳng định nguồn gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã thËt. trang3. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ho¹ Thùc hiÖn phÇn ghi nhí III. ghi nhí:SGK- tr3 t độn g3 - HS đọc Ho¹ Cñng cè vµ luyÖn tËp IV LuyÖn tËp: t độn g4 1. Häc xong truyÖn: Con Rång, ch¸u Tiªn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? v× sao? 2. Kể tên một số truyện tương tự giải thích nguồn gốc của dân tộc VN mà em biết? - Kinh vµ Ba Na lµ anh em - Quả trứng to nở ra con người (mường) - Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me) 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Đọc kĩ phần đọc thêm - So¹n bµi: b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy - T×m c¸c t­ liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua. -------------------------------------------------Văn bản: Hướng dẫn đọc thêm: Bánh chưng, bánh giầy TiÕt ( TruyÒn thuyÕt ) 2: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu néi dung, ý nghÜa cña truyÖn. - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của chi tiết tưởng kì ảo. - T×m hiÓu, tËp ph©n tÝch nh©n vËt trong truyÖn truyÒn thuyÕt. - KÓ ®­îc truyÖn. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + Sưu tầm tranh ảnh về cảnh nhân dân ta chở lá dong, xay đỗ gói bánh ch­ng, b¸nh giÇy. - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi 1. Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? T¹i sao nãi truyÖn Con Rång, cò: ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt? 2. Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸uTiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch? 3. Bµi míi Hàng năm cứ mỗi khi tết đến, xuân về, nhân dân ta, con cháu của vua Hùng từ miền ngược đến miền xuôi, vùng rừng núi cũng như vïng biÓn l¹i n« nøc, hå hëi chë l¸ dong, xay g¹o, gi· g¹o. gãi b¸nh. quang c¶nh Êy lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt "B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy". *. Bài mới: Đây là tiết tự học có hướng dẫn nên GV tổ chức cho HS th¶o luËn nhiÒu h¬n Néi dung Hoạt động của Giaựo vieõn- hoùc trang4. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> sinh Hoạt động I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1: - GvVgọi HS đọc truyện 1. §äc - kÓ: - Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn - Hùng Vương về già muốn truyền ngôi cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®­îc thÇn m¸ch b¶o, dïng gạo làm hai thứ bánh để dâng vua. - Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi cho chµng. - Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt. - Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích: 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3 phÇn 1,2,3,4,8,9,12,13 - Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m b. TiÕp ....h×nh trßn phÇn? c. Cßn l¹i Hoạt động II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 2: 1. Mở truyện: Vua Hùng chọn người nối - Më ®Çu c©u chuyÖn muèn giíi thiªô ng«i - Hoàn cảnh: giặc ngoài đã yên, đất nước víi chóng ta ®iÒu g×? - Vua Hùng chọn người nối ngôi trong thái bình, ND no ấm, vua đã già muốn truyÒn ng«i. hoµn c¶nh nµo? - ý định của vua ra sao?(qua điểm của - ý của vua: người nối ngôi vua phải nối vua về việc chọn người nối ngôi) được chí vua, không nhất thết là con trưởng. - Vua chọn người nối ngôi bằng hình - Hình thức: điều vua đòi hỏi mang tính thøc g×? chất một câu đố để thử tài. * GV: Trong truyện dân gian giải đố lµ1 trong nh÷ng lo¹i thö th¸ch khã khăn đối với nhân vật (Kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c - Điều kiện và hình thức truyền ngôi có đời trước: chỉ truyền cho con trưởng. Vua gì đổi mới và tiến bộ so với đương chú trọng tài chí hơn trưởng thứ. Đây là một thêi? vÞ vua anh minh) - Qua ®©y, em thÊy vua Hïng lµ vÞ vua nh­ thÕ nµo? - Cho HS đọc phần 2 2. DiÔn biÕn truyÖn: Cuéc thi tµi gi÷a c¸c - Để làm vừa ý vua, các ông Lang đã lang - C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, lµm g×? thËt ngon. - V× sao Lang Liªu ®­îc thÇn b¸o - Lang Liªu: méng? + Trong các con vua, chàng là người rhiệt * GV: C¸c nh©n vËt må c«i, bÊt h¹nh thường được thần, bụt hiện lên giúp đỡ thòi nhất + Tuy lµ Lang nh­ng tõ khi lín lªn chµng mçi khi bÕ t¾c. ra ở riêng, chăm lo việc đồng áng, trồng lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nhưng phận thì gần gũi với dân thường ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o - V× sao thÇn chØ m¸ch b¶o mµ kh«ng cña Lang Liªu. lµm gióp lÔ vËt cho lang Liªu? trang5. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Từ gợi ý, lang Liêu đã làm ra hai loại b¸nh. - KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng 3. KÕt thóc truyÖn: KÕt qu¶ cuéc thi - Lang Liêu được chọn làm người nối ngôi. Lang nh­ thÕ nµo? - V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu - Hai thø b¸nh cña Lang Liªu võa cã ý được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiên nghÜa thùc tÕ: quÝ h¹t g¹o, träng nghÒ n«ng Vương và Lang Liêu được chọn để nối (là nghề gốc của đất nước làm cho ND được ng«i vua? no Êm) võa cã ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. - Hai thứ bánh hợp ý vua chứng tỏ tài đức của con người có thể nối chí vua. Đem cái quí nhất của trời đất của ruộng đồng do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ tiÕn cóng Tiªn Vương, dâng lên vua thì đúng là con người tµi n¨ng, th«ng minh, hiÕu th¶o. - TruyÒn thuyÕt b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy * ý nghÜa cña truyÖn: cã nh÷ng ý nghÜa g×? - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn. - Gi¶i thÝch phong tôc lµm b¸nh ch­ng, bánh giầy và tục thờ cúng tổ tiên của người ViÖt. - Đề cao nghề nông trồng lúa nước. - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt. - Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước thái b×nh, nh©n d©n no Êm. Hoạt động III. Ghi nhí: SGK- Tr12 3: - Häc truyÖn nµy, chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? Hoạt động 4 IV. Luyện tập: - Đóng vai Hùng Vương 1. Tập kể chuyện. kÓ l¹i truyÖn b¸nh 2.ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh ch­ng, b¸nh GiÇy? ch­ng, b¸nh giÇy. - Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tục tập qu¸n cña m×nh tõ nh÷ng ®iÒu gi¶n dÞ nh­ng rÊt linh thiªng, giµu ý nghi·. Quang c¶nh ngµy tÕt nh©n d©n ta gãi hai lo¹i bánh còn có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà b¶n s¾c d©n téc vµ lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. 3. ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em - §äc truyÖn nµy, em thÝch nhÊt. thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? - Lang Liªu ®­îc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn k× V× sao? lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña h¹t gạo ở một đất nước mà cư dân sống bằng nghề nông, thể hiện cái đáng quí, cái đáng trân trọng của sản phẩm do con người làm ra. - Lời của vua nói về hai loại bánh: đây là cách "đọc", cách "thưởng thức" nhận xét về văn hoá. Những cái bình thường, giản dị song lại nhiều ý nghĩa sâu sắc đó cũng chính là ý nghiã tư tưởng, tình cảm của nhân dân về hai trang6. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> lo¹i b¸nh vµ phong tôc lµm b¸nh. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt ------------------------------------------Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt TiÕt 3: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®­îc tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt, cô thÓ lµ: + Kh¸i niÖm vÒ tõ + Các kiểu cấu tạo từ: từ đơn, từ phức, từ phép, từ láy. - LuyÖn tËp kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông tõ. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cò: 3. Bµi míi ở Tiểu học, các em đã đựoc học về tiếng và từ. Tiết học này chúng ta sẽ tìm hiểu sâu thêm về cấu tạo của từ tiếng Việt để giúp các em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt. Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - GV treo bảng phụ đã viết VD.. Nội dung cần đạt. i. Kh¸i niÖm vÒ tõ 1. VÝ dô: ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n - C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo? nu«i/vµ/ c¸ch/ ¨n ë/. - Mỗi từ đã được phân cách bằng dấu * NhËn xÐt: g¹ch chÐo, em h·y lËp danh s¸ch c¸c tõ - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng. vµ c¸c tiÕng ë c©u trªn? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña c¸c - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng. tõ trong c©u v¨n trªn? - Vậy tiếng dùng để làm gì? - 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi - Tiếng dùng để tạo từ nhau cã t¸c dông g×?(t¹o ra c©u cã ý nghÜa) - Từ dùng để làm gì? - Từ dùng để tạo câu. - Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ mét - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy trë tõ? thµnh mét tõ. - Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra kh¸i 2. Kh¸i niÖm: Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để tạo niÖm tõ lµ g×? - GV nhÊn m¹nh kh¸i niÖm. c©u. Hoạt động 2: II. Từ đơn và từ phức: - GV treo b¶ng phô 1.Ví dụ: Từ /đấy /nước/ ta/ chăm/ nghề/ trang7. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - ở Tiểu học các em đã được học về từ đơn, từ phức, em hãy nhắc lại khái niÖm vÒ c¸c tõ trªn? - §iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i?. trång trät/, ch¨n nu«i /vµ /cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm /b¸nh ch­ng/, b¸nh giÇy/. * §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i: - Cột từ đơn: từ đấy, nước .ta.... - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i - Cét tõ l¸y: trång trät. - Từ đơn là từ chỉ gồm có một tiếng. - Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ mÆt nghÜa. - Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng.. - Qua viÖc lËp b¶ng, h·y ph©n biÖt tõ ghÐp, tõ l¸y cã g× kh¸c nhau? - Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i cã g× gièng vµ kh¸c nhau? + Giống: đều là từ phức (gồm hai tiÕng) + Kh¸c: . Ch¨n nu«i gåm hai tiÕng cã quan hÖ 2. Ghi nhí: SGK - Tr13 vÒ ngh·. . Trång trät gåm hai tiÕng cã quan hÖ Tõ l¸y ©m- Bµi häc h«m nay cÇn ghi nhí Từ đơn Tõ phøc ®iÒu g×? - Qua bµi häc ta cã thÓ dông thµnh s¬ Tõ l¸y Tõ ghÐp đồ sau: Hoạt động 3: III. LuyÖn tËp: - §äc vµ thùc hiÖn Bµi 1: a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. yªu cÇu bµi tËp 1 b. Từ đồng nghĩa với từ nguồn gốc: Cội nguồn, gốc gác... c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. - S¾p xÕp theo giíi Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp: - ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî... tÝnh nam/ n÷ - S¾p xÕp theo bËc - B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh... Bµi 3: trên/ dưới - Nêu cách chế biến bánh: bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, b¸nh nhóng... - Nªu tªn chÊt liÖu lµm b¸nh: b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh gai, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh s¾n, b¸nh ®Ëu xanh... - TÝnh chÊt cña b¸nh: b¸nh dÎo, b¸nh phång, b¸nh xèp... - H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh gèi, b¸nh khóc, b¸nh quÊn thõng... Bµi 4: - Miêu tả tiếng khóc của người - Những từ có tác dụng miêu ta đó: nức nở, sụt súi, rưng rức... Bài 5: - Tả tiếng cười: khúc khích, sằng sặc, hô hố, ha hả, hềnh hÖch... - T¶ tiÕng nãi: khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo, lÇu bÇu, sang s¶ng... - Tả dáng điệu: Lừ đừ, lả lướt, nghênh ngang, ngông nghênh, thướt tha... 4. Hướng dẫn học tập: Häc bµi, thuéc ghi nhí. Hoµn thiÖn bµi tËp. T×m sè tõ, sè tiÕng trong ®o¹n v¨n: lêi cña vua nhËn xÐt vÒ hai thø b¸nh cña Lang liªu Soạn: Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt. trang8. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt TiÕt 4: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Huy động kiến thức của HS về các loại văn bản mà HS đã được học. - Hình thành sơ bộ khái niệm văn bản, mục đích giao tiếp, phương thức biểu đạt. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi Các em đã được tiếp xúc với một số văn bản ở tiết 1 và 2. Vậy văn bản là gì? Được sử dụng với mục đích giao tiếp như thế nào? Tiết học này sẽ giúp các em giải đáp những thắc mắc đó. *. Bµi míi Néi dung Hoạt động của GV -HS Hoạt động 1: H×nh thµnh kh¸i niÖm giao tiÕp - Th«ng qua c¸c ý cña c©u hái a - Khi ®i ®­êng, thÊy mét viÖc g×, muèn cho mÑ biÕt em lµm thÕ nµo? - §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo? * GV: C¸c em nãi vµ viÕt nh­ vËy lµ c¸c em đã dùng phương tiện ngôn từ để biểu đạt điều mình muốn nói. Nhờ phương tiện ngôn tõ mµ mÑ hiÓu ®­îc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®­îc nh÷ng t×nh c¶m mµ em g­Ø g¾m. §ã chÝnh lµ giao tiÕp. - Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu võa t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ giao tiÕp? * GV chốt: đó là mối quan hệ hai chiều giữa người truyền đạt và người tiếp nhận. - Việc em đọc báo và xem truyền hình có ph¶i lµ giao tiÕp kh«ng? V× sao? Hoạt động 2: Hình thành khái niệm văn bản - Quan s¸t bµi ca dao trong SGK (c) - Bµi ca dao cã néi dung g×? * GV: Đây là vấn đề chủ yếu mà cha ông chóng ta muèn göi g¾m qua bµi ca dao nµy. Đó chính là chủ đề của bài ca dao. - Bµi ca dao ®­îc lµm theo thÓ th¬ g×? Hai c©u lôc vµ b¸t liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? * GV chèt: Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc và diễn đạt trọn vẹn ý.. I. t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n và phương thưc biểu đạt: 1. Văn bản và mục đích giao tiếp: a. Giao tiÕp:. - Giao tiếp là một hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ. b. V¨n b¶n: * VD: - Bµi ca dao: Khuyªn chóng ta ph¶i cã lập trường kiên định + Bµi ca dao lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t, Cã sù liªn kÕt chÆt chÏ: . VÒ h×nh thøc: VÇn ªn . VÒ néi dung:, ý nghÜa: C©u sau gi¶i thích rõ ý câu trước.  Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc trang9. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Quan s¸t c©u hái d,®,e - Cho biÕt lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trưởng trong buổi lễ khai giảng năm học có ph¶i lµ lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao? - Bøc th­ em viÕt cho b¹n cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao?. VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n?. Hoạt động 3: Hướng dẫn cho HS nắm được kiểu văn bản và phương thức biểu đạt. 1. KiÓu v¨n b¶n phương thức biểu đạt Tù sù. 2. Miªu t¶. 3. BiÓu c¶m. 4. NghÞ luËn. 5. ThuyÕt minh. 6. Hµnh chÝnh c«ng vô. TT. và diễn đạt một ý trọn vẹn - Lời phát biểu của thầy cô hiệu trưởng : + Đây là một văn bản vì đó là chuỗi lời nói có chủ đề, có sự liên kết về nội dung: b¸o c¸o thµnh tÝch n¨m häc trước, phương hướng năm học mới.  Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trưởng là một dạng văn bản nói. - Bøc th­: Lµ mét v¨n b¶n v× cã chñ đề, có nội dung thống nhất tạo sự liên kết. đó là dạng văn bản viết. * Kh¸i niÖm: V¨n b¶n lµ mét chuçi lêi nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vËn dông phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện ục đích giao tiếp 2. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt: a. VD:. Mục đích giao tiếp. VÝ dô. Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc T¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con người Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. Bàn luận: Nêu ý kiến đánh gi¸. Giới thiệu đặc điểm, tính chất, phương pháp. Trình bày ý mới quyết định thÓ hiÖn, quyÒn h¹n tr¸ch nhiệm giữa người và người.. TruyÖn: TÊm C¸m + Miªu t¶ c¶nh + C¶nh sinh ho¹t + Tôc ng÷: Tay lµm... + Lµm ý nghÞ luËn Từ đơn thuốc chữa bệnh, thuyÕt minh thÝ .ngiÖm §¬n tõ, b¸o c¸o, th«ng b¸o, giÊy mêi.. - GV treo b¶ng phô - GV giới thiệu 6 kiểu văn bản và phương - 6 Kiểu văn bản và phương thức biểu thức biếu đạt. đạt:: tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyÕt minh, hµnh chÝnh, c«ng vô. - LÊy VD cho tõng kiÓu v¨n b¶n? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí - Líp 6 häc: vb¶n tù sù, miªu t¶. ®iÒu g×? b. Ghi nhí: SGK - tr17 Hoạt động 4 iii. LuyÖn tËp: - Cho HS lµm bµi tËp 1. Chän c¸c t×nh huèng giao tiÕp, lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ phương thức biểu đạt phù hợp - Hµnh chÝnh c«ng vô - Tù sù - Miªu t¶ - ThuyÕt minh - BiÓu c¶m - NghÞ luËn trang10. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 2. Các đoạn văn, thơ thuộc phương thức biểu đạt nào? a. Tù sù b. Miªu t¶ c. NghÞ luËn d. BiÓu c¶m ®. ThuyÕt minh 3. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn thuéc kiÓu v¨n b¶n tù sù v×: c¸c sù viÖc trong truyÖn ®­îc kÓ kÕ tiÕp nhau, sù viÖc nµy nèi tiÕp sù viÖc kia nh»m nªu bËt néi dung, ý nghÜa. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 3, 4, 5 S¸ch bµi tËp tr8. ----------------------------------------------------Bµi 2: TiÕt 5- 6. V¨n b¶n:. Th¸nh Giãng (TruyÒn thuyÕt). A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn th¸nh Giãng. - KÓ l¹i ®­îc truyÖn nµy B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi 1. KÓ tãm t¾t tryÒn thuyÕt b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy? Qua truyÒn cò: thuyÕt Êy nh©n d©n ta m¬ ­íc ®iÒu g×? 2. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lang Liªu? 3. Bµi míi Chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản, xuyên suốt LS v¨n häc VN nãi chung, v¨n häc d©n gian VN nãi riªng. Th¸nh Gióng là truyện dân gian thể hiện rất tiêu biểu và độc đáo chủ đề nµy. §©y lµ mét c©u chuyÖn hay vµ hÊp dÉn, l«i cuèn biÕt bao thÕ hệ người VN. Điều gì đã làm nên sức hấp dẫn, lôi cuốn của câu chuyÖn nh­ vËy? Hi väng r»ng bµi häc h«m nay c« trß chóng ta sẽ giải đáp được thắc mắc đó. *. Bµi míi Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1: - GV hướng dẫn HS đọc diễn cảm 1. §äc: - GV đọc mẫu 1 đoạn - Gọi 3 HS lần lượt đọc - Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc 2. KÓ tãm t¾t: Nh÷ng sù viÖc chÝnh: - Sự ra đời của Thánh Gióng chÝnh cña truyÖn? - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm đánh giặc trang11. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Th¸nh Giãng lín nhanh nh­ thæi - Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt đi đánh giặc và đánh tan giặc. - Vua phong TG là Phù Đổng Thiên Vương và nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng. 3. Chó thÝch:. - Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích 1,2,4,6,10,11,17,18,19 Hoạt động II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 2: - PhÇn më ®Çu truyÖn øng víi sù viÖc 1. Sự ra đời của Thánh Gióng: - Bµ mÑ ­ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi nµo? - Thánh Gióng ra đời như thế nào? sinh; - Sinh cậu bé lên 3 không nói, cười, đi; - Nhận xét về sự ra đời của Thánh  Khác thường, kì lạ, hoang đường Giãng? 2. Thánh Gióng lớn lên và ra trận đánh giÆc: - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng lµ - Th¸nh Giãng cÊt tiÕng nãi khi nµo? tiếng nói đòi đánh giặc. H·y ph©n tÝch ý nghÜa cña chi tiÕt nµy?  §©y lµ chi tiÕt thÇn k× cã nhiÒu ý nghÜa: + Ca ngợi ý thức đánh giặc cứu nước. + Giãng lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n - Gióng lớn nhanh như thổi. vươn vai thµnh tr¸ng sÜ: + Đáp ứng nhiệm vụ cứu nước. + Là tượng đài bất hủ về sự trưởng thành vượt bậc, về hùng khí, tinh thần của dân tộc trước nạn ngoại xâm. - Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã ®iÒu g× - Bµ con lµng xãm gãp g¹o nu«i Giãng: khác thường, điều đó có ý nghĩa gì? + Gióng lớn lên bằng thức ăn, đồ mặc của nh©n d©n, + ND rất yêu nước, ai cũng mong Gióng ra trËn + Søc m¹nh cña Giãng lµ søc m¹nh cña toµn d©n. - Thánh Gióng ra trận đánh giặc: 3. Th¸nh Giãng bay vÒ trêi: - §©y lµ sù ra ®i thËt k× l¹ mµ cïng thËt cao quÝ , chøng tá Giãng kh«ng mµng danh lợi, đồng thời cho chúng ta thấy thái - Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng gãp độ của nhân dân ta đối với người anh hùng g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×? đánh giặc cứu nước. ND yêu mến, trân * GV: Ngày nay ở làng Gióng người ta trọng muốn giữ mãi hình ảnh của người vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ anh hùng nên đã để gióng về với cõi vô nu«i Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn biªn, bÊt tö. Bay lªn trêi Giãng lµ non qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa. nước, là đất trời, là biểu tượng của người d©n V¨n Lang. * ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng: - Là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng diệt giặc cứu nước. - Là người anh hùng mang trong mình sức - T×m nh÷ng chi tiÕt vÒ viÖc Giãng ra mạnh cộng đồng buổi đầu dựng nước. trận đánh giặc? trang12. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Chi tiết TG nhổ tre đánh giặc có ý nghi· g×? - C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc g×? - V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ triÒu để nhận tưứoc lộc mà lại về trời?. * C¬ së lÞch sö cña truyÖn: Cuéc chiÕn tranh tù vÖ ngµy cµng ¸c liÖt đòi hỏi phải huy động sức mạnh của cả cộng đồng. - Số lượng và kiểu loại vũ khí của người ViÖt cæ t¨ng lªn tõ giai ®o¹n Phïng Nguyên đến Đông Sơn.. - Hình tượng TG trong truyện có ý nghÜa g×? - Theo em, truyện TG liên quan đến sự thËt LS nµo? Hoạt động 3:. III. ghi nhí: SGK - TR23. Hoạt động 4 iV. Luyện tập: - GV cho HS ghi 1. TruyÒn thuyÕt TG kÕt thóc víi h×nh ¶nh Giãng cïng ngùa c©u hái bay vÒ trêi. - KÞch b¶n phim ¤ng Giãng (T« Hoµi) kÕt thóc víi h×nh ¶nh: tráng sĩ Gióng cùng ngựa sắt thu nhỏ dần thành em bé cưỡi trâu trở về trên đường làng mát rượi bóng tre. - Em h·y so s¸nh vµ nªu nhËn xÐt vÒ hai c¸ch kÕt thóc Êy? * Gîi ý: - Hình ảnh gióng bay về trời phù hợp với sự ra đời thần kì của nh©n vËt: Giãng lµ thÇn ®­îc trêi cö xuèng gióp vua Hïng ®uæi giÆc, ®uæi giÆc xong Giãng l¹i bay vÒ trêi. - H×nh ¶nh giãng trong phÇn kÕt thóc cña bé phim cña T« Hoµi nêu bật ý nghĩa tượng trưng của nhân vật: Khi đất nước có giặc" mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt" đều nằm mơ thành Phù Đổng " vụt lớn lên đánh đuổi giặc Ân" (Tố Hữu) khi đất nước thanh bình, các em vẫn là những em bé trăn trâu hiền lành, hồn nhiên " Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa". 2. Tại sao hội thi thể thao trong nhà trường lại mang tên "Hội khoÎ Phï §æng" - §©y lµ héi thao dµnh cho løa tuæi thiÕu nhi (løa tuæi Giãng) mục đích của cuộc thi là khoẻ để học tập tốt, lao động tốt góp phần vào sự nghiệp bảo vệ và XD đất nước. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. trang13. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> -. S­u tÇm mét sè ®o¹n th¬, v¨n nãi vÒ Th¸nh Giãng Vẽ tranh Gióng theo tưởng tượng của em. Chuẩn bị bài Từ mượn T­ liÖu: C©y xu©n nói vÏ phñ m©y ngµn Mu«n to¶ ngµn hång r¹ng thÕ gian Ngùa s¾t vÒ trêi tªn t¹c m·i Anh hïng mét thuë víi thÕ gian (Ng« Chi Lan - thêi Lª) * Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ: Trong LS ta có ghi truyện vị anh hùng dân tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đuổi giặc Ân. Trong những ngày đầu kháng chiến, Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, vạn anh hùng noi gương Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đấu tranh với thực dân Pháp. (Hồ Chí Minh - Đảng ta thật vĩ đại) ---------------------------------------------------------------------Từ mượn TiÕt 7: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu được thế nào là từ mượn. - Bước đầu sử dụng từ mượn một cách lí trong nói và viết. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. viªn: + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: 1. Phân biệt từ đơn và từ phức? Lấy VD? 3. Bµi míi TiÕng ViÖt cña chóng ta v« cïng phong phó. ngoµi nh÷ng tõ thuÇn Việt, ông cha ta còn mượn một số từ của nước ngoài để làm giàu thêm ngôn ngữ của ta. Vậy từ mượn là những từ như thế nào? Khi mượn ta phải tuân thủ những nguyên tắc gì? Bài từ mựơn hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó. Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động I. từ thuần Việt và từ mươn: 1: - GV treo bảng phụ đã viết VD. 1. VÝ dô: - VD trên thuộc văn bản nào? Nói về điều gì? Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái - Dùa vµo chó tÝch sau v¨n b¶n Th¸nh Giãng, bçng biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ m×nh cao hơn trượng. em hãy giải thích nghĩa của từ trượng, tráng sÜ? * NhËn xÐt: - Trượng: đơn vị đo độ dài = 10 - Theo em, từ trượng, tráng sĩ dùng để biểu thị thước TQ cổ tức 3,33m. ở đây hiểu là rÊt cao. g×? - §äc c¸c tõ nµy, c¸c em ph¶i ®i t×m hiÓu - Tráng sĩ: người có sức lực cường tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc nghÜa cña nã, vËy theo em chóng cã n»m lín. trong nhãm tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o rakh«ng?  Hai từ này dùng để bểu thị sự vật, trang14. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Trong TiÕng ViÖt ta cã c¸c tõ kh¸c thay thÕ cho nó đúng nghĩa thích hợp không? - Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ từ mượn? từ thuần Việt?. hiện tượng, đặc điểm. - Hai tõ nµy kh«ng ph¶i lµ tõ do «ng cha ta sáng tạo ra mà là từ đi mượn ở nước ngoài. - Các từ không phải là từ mượn đọc lªn ta hiÓu nghÜa ngay mµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶i thÝch.. * Bµi tËp nhanh: H·y t×m tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yếu tố sĩ đứng sau? - Theo em, từ trượng, tráng sĩ có nguồn gốc từ ®©u? - Em hãy đọc to các từ trong mục 3 - Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc ch÷ viÕt cña 2. Ghi nhí: a. Tõ thuÇn ViÖt: c¸c tõ: ra-®i-«, in-t¬-nÐt, sø gi¶, giang san? * GV: Một số từ: ti vi, xà phòng, mít tinh, ga.. b. Từ mượn: có nguồn gốc ấn Âu nhưng được Việt hoá cao c. Nguồn gốc từ mượn: hơn viết như chữ Việt. Vậy theo em, chúng ta * Mượn từ tiếng Hán thường mượn tiếng của nước nào? * Mượn từ ngôn ngữ ấn Âu - Qua việc tìm hiểu VD, em hãy nêu nhận xét 4. Cách viết từ mượn của em về cách viết từ mượn * Ghi nhí: SGK- tr25 - Tìm một số từ mượn mà em biết và nói rõ nguån gèc? - H·y nh¾c l¹i nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí trong môc Hoạt động 2: II. nguyên tắc mượn từ: - §äc to phÇn trÝch ý kiÕn cña B¸c 1. VD: - MÆt tÝch cùc: lµm giµu ng«n ng÷ d©n téc Hå? - Theo em, việc mượn từ có tác - MÆt tiªu cùc: lµm cho ng«n ng÷ d©n téc bÞ pha dông g×? t¹p. - Nếu mượn từ tuỳ tiện có được kh«ng? 2. Ghi nhí 2: SGK - 25 - Em h·y rót ra kÕt luËn vÒ nguyªn tắc mượn từ? - Bµi häc h«m nay cÇn n¾m v÷ng nh÷ng néi dung g×? Hoạt động 3: III. luyÖn tËp: - Gọi HS đọc bài tập và Bài 1. Ghi lại các từ mượn a. Mượn từ Hán Việt: vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, sính yªu cÇu HS lµm lÔ b. Mượn từ Hán Việt: Gia nhân c. Mượn từ Anh: pốp, Mai-cơn giắc-xơn, in-tơ-nét. Bài 2: Xác định nghĩa của từng tiếng tạo thành từ Hán ViÖt - Khán giả: người xem + Kh¸n: xem + Giả: người - Thính giả: người nghe + ThÝnh: nghe + giả: người - Độc giả: người đọc + Độc: đọc + Giả: người - YÕu ®iÓm: ®iÓm quan träng + yÕu: quan träng trang15. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> + §iÓm: ®iÓm - Yếu lược: tóm tắt những điều quan trọng + YÕu: quan träng + Lược: tóm tắt - Yếu nhân: người quan trọng + YÕu: quan träng + Nhân: người Bài 3: Hãy kể tên một số từ mượn - Là tên các đơn vị đo lường: mét, lít, km, kg... - Là tên các bộ phận của chiếc xe đạp: ghi- đông, pê-đan, gác đờ- bu... - Là tên một số đồ vật: ra-đi-ô, vi-ô-lông... Bài 4: Các trừ mượn: phôn, pan, nốc ao - Dïng trong hoµn c¶nh giao tiÕp th©n mËt, viÕt tin trªn b¸o. + ¦u ®iÓm: ng¾n gän + Nhược điểm: không trang trọng 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 4,5,6 SBT-TR 11+ 12 - So¹n: T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù. -------------------------------------------------T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù TiÕt 8: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm được mục đích giao tiếp của tự sự - Có khái niệm sơ bộ về phương thức tự sự trên cơ sở hiểu được mục đích giao tiếp của rự sự và bước đầu biết phân tích các sự việc trong tự sự. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt c¸c sù vÞªc - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi V¨n b¶n lµ g×? LÊy VD? cò: 3. Bµi míi Các em đã được nghe ông bà, cha, mẹ kể những câu chuyện mà các em quan tâm, yêu thích. Mỗi truyện đều có ý nghĩa nhất định qua các sự vịêc xảy ra trong truyện. Đó là một thể loại gọi là tự sự. Vậy tự sự có ý nghĩa gì? Phương thức tự sự như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu điều đó. Hoạt động của thầy Hoạt động 1:. Nội dung cần đạt. I. ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự: 1. ý nghÜa cña tù sù: trang16. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> - Hµng ngµy c¸c em cã kÓ chuyÖn vµ a. T×m hiÓu VD: nghe kể chuyện không? Đó là những - Hàng ngày ta thường được nghe hoặc kể chuyÖn g×? chuyện văn học, chuyện đời thường, chuyện - Khi nghe nh÷ng yªu cÇu vµ c©u hái: cæ tÝch, sinh ho¹t. + Bµ ¬i! bµ kÓ chuyÖn cæ tÝch cho - Kể chuyện để biết, để nhận thức về người, sự ch¸u ®i! vật, sự việc, để giải thích để khên chê, để học tập. Đối với người nghe là muốn tìm hiêủ, + CËu kÓ cho m×nh nghe, Lan lµ muốn biết, đối với người kể là thông báo, cho người như thế nào? Theo em người nghe muốn biết điều biết, giải thích... gì và người kể phải làm gì? - Trong trường hợp trên nếu muốn cho mọi người biêt Lan là một người b¹n tèt, em ph¶i kÓ nh÷ng viÖc nh­ thÕ nµo vÒ Lan? V× sao? NÕu em kÓ một câu chuyện không liên quan đến b. Kết luận: Tự sự giúp người nghe hiểu biết về người, sự vật, sự việc. Để giải thích, khen, Lan là người bạn tốt thì câu chuyện chê qua việc người nghe thông báo cho biết. cã ý nghÜa kh«ng? - VËy tù sù cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? 2. Đặc điểm chung của phương thức tự sự: Hoạt động 2: a. T×m hiÓu VD: - V¨n b¶n Th¸nh Giãng kÓ vÒ ai? ë - Các sự việc trước sau của truyện TG thêi nµo? KÓ vÒ viÖc g×? - Hãy liệt kê các sự việc trước sau của 1. Sự ra đời của Thánh Gióng 2. TG biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc truyÖn? * GV đưa bảng phụ đã viết sẵn các sự 3. TG lớn nhanh như thổi 4. TG vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt, viÖc mặc áo giáp sắt đi đánh giặc. 5. TG đánh tan giặc 6. TG bay vÒ trêi 7. Vua lập đền thờ, phong danh hiệu. - Em thÊy c¸c sù viÖc ®­îc s¾p xÕp vµ 8. Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i.  Tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc liªn tiÕp. có liên quan đến nhau không? * GV: C¸c sù viÖc x¶y ra liªn tiÕp cã đầu có cuối, sự việc xảy ra trước là - Chuỗi các sự việc từ đầu đến cuối dẫn đến nguyên nhân dẫn đến sự việc xảy ra kết thúc và có một ý nghiã nhất định. sau, ta gọi đó là một chuỗi các sự - Nếu ta đảo các sự việc thì không được vì phá viÖc. vỡ trật tự, ý nghĩa không đảm bảo, người nghe - Chuỗi các sự việc từ đầu đến cuối sẽ không hiểu. Tự sự phải dẫn đến một kết rong truyÖn cã ý nghÜa g×? thóc, thÓv hiÖn mét ý nghÜa, - Nếu ta đảo trật rự các sự việc: sự - Mục đích của người kể: ca ngợi, bày tỏ lòng việc 4 lên trước, sự việc 3 xuống sau biÕt ¬n. gi¶i thÝch. cïng cã ®­îc kh«ng? V× sao? - Tự sự giúp người kửe giải thích sự việc, tìm - Mục đích của người kể qua các hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ chuçi sù viÖc lµ g×? - NÕu truyÖn TG khen, chª,.. kÕt thóc ë sù viÖc 5 th× sao? * GV: Ph¶i cã 8 sù viÖc míi nãi lªn lòng biết ơn, ngưỡng mộ của nhân dân, các dấu tích nói lên TG dường như là có thật, đó là truyện TG toàn vÑn. Như vậy, căn cứ vào mục đích giao tiếp mà người ta có thể lựa chon, sắp trang17. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> xÕp c¸c sù viÖc thµnh chuçi. Sù viÖc này liên quan đến sự việc kia  kết b. Ghi nhí: SGK - tr28 thúc  ý nghĩa đó chính là tự sự - Qua việc tìm hiểu, em hãy rút ra đặc điểm chung của phương thức tự sự? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? * GV: nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý trong phÇn ghi nhí. Hoạt động II. luyÖn tËp: 3: - §äc c©u chuyÖn vµ Bài 1: Truyện kể diễn biến tư tưởng của ông gìa mang màu cho biÕt: trong truyÖn s¾c hãm hØnh; kÓ theo tr×nh tù thêi gian, c¸c sù viÖc nèi tiÕp này, phương thức tự sự nhau, kết thúc bất ngờ; thể hiện tư tưởng yêu cuộc sống, dù kiÖt søc th× sèng cïng h¬n chÕt. ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ Bµi 2: nµo? C©u chuyÖn thÓ hiÖn ý nghÜa g×? - §©y lµ bµi th¬ tù sù - Bµi th¬ kÓ chuyÖn bÐ M©y vµ mÌo con rñ nhau bÉy chuét nhưng mèo tham ăn quá nên đã mắc vào bẫy. Hoặc đúng hơn là mèo thèm quá đã chuôi vào bẫy ăn tranh phần của chuột vµ ngñ ë trong bÉy. - Tuy diễn đạt bằng thơ năm tiếng nhưng bài thơ đã kể lại mét c©u chuyÖn cã ®Çu, cã cuèi, cã nh©n vËt, chi tiÕt, diÔn biến sự việc nhằm mục đích chế giễu tính tham ăn của mèo đã khiến mèo tự sa bẫy của chính mình  Bài thơ tự sự. - Yªu cÇu HS kÓ - Yªu cÇu kÓ: T«n träng m¹ch kÓ trong bµi th¬. miệng câu chuyện trên + Bé mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột nhắt bằng cá nướng th¬m lõng, treo l¬ löng trong c¸i c¹m s¾t. + Cả bé, cả mèo đều nghĩ chuột tham ăn nên mắc bẫy ngay. + §ªm, M©y n»m m¬ thÊy c¶nh chuét bÞ sËp bÉy ®Çy lång. chóng chÝ cha, chÝ choÐ khãc lãc, cÇu xin tha m¹ng. + S¸ng h«m sau, ai ngê khi xuèng bÕp xem, bÐ M©y ch¼ng thấy chuột, cũng chẳng còn cá nướng, chỉ có ở giữa lồng, mÌo ta ®ang cuén trßn ng¸y kh× khß...ch¾c mÌo ta ®ang m¬. - §äc yªu cÇu bµi tËp 3 Bµi 3: - V¨n b¶n 1 lµ mét b¶n tin, néi dung kÓ l¹i cuéc khai m¹c tr¹i ®iªu kh¾c quèc tÕ lÇ thø 3 t¹i thµnh phè HuÕ chiÒu 3-4- 2002. - Văn bản 2: Đoạn văn "Người Âu Lạc đánh quân Tần xâm lược là một bài trong LS lớp 6 C¶ hai v¨n b¶n dÒu cã méi dung tù sù víi nghÜa kÓ chuyÖn, kÓ viÖc. Tự sự ở đây có vai trò giới thiệu, tường thuật, kể chuyện thời sù hay LS. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp, lµm bµi tËp 4,5. - So¹n: S¬n Tinh, Thuû Tinh. ------------------------------------------------trang18. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Bµi 3: TiÕt 9:. V¨n b¶n. S¬n Tinh, Thuû Tinh (TruyÒn thuyÕt). A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: Hiểu được truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh nhằm giải thích hiện tượng lũ lụt xảy ra ở châu thổ Bắc Bộ thuở các vua Hùng dựng nước và khát vọng của người Việt cổ trong viÖc gi¶i thÝch vµ chÕ ngù thiªn tai lò lôt, b¶o vÖ cuéc sèng cña m×nh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. viªn: - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: 1. Nêu ý nghĩa của truyền thyết Thánh Gióng? Trong truyện đó, em thÝch h×nh ¶nh, chi tiÕt nµo nhÊt? V× sao? 3. Bµi míi Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là thần thoại cổ đã được lịch sử hoá trở thµnh mét truyÒn thuyÕt tiªu biÓu trong chuçi truyÒn thuyÕt vÒ thời đại các vua Hùng. Đó là câu chuyện tưởng tượng hoang ®­êng nh­ng cã c¬ së thùc tÕ. TruyÖn rÊt giµu gi¸ trÞ vÒ néi dung và nghệ thuật. Một số nhà thơ đã lấy cảm hứng hình tượng từ tác phẩm để sáng tác thơ ca. Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1: - GV đọc mẫu sau đó gọi HS đọc lại 1. §äc: - Em h·y tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh? 2. C¸c sù viÖc chÝnh: - Vua Hïng kÐn rÓ. - ST,TT cÇu h«n, ®iÒu kiÖn chän rÓ cña vua - SÝnh lÔ cña vua Hïng - ST rước Mị Nương về núi. - TT næi gi¹n - T×m hiÓu c¸c chó thÝch 1,3,4 - Hai bªn giao chiÕn - Theo em, ST, TT cã ph¶i lµ tõ thuÇn - N¹n lò lôt ë s«ng Hång. ViÖt kh«ng? Nã thuéc líp tõ nµo mµ ta 3. Chó thÝch: míi häc? 4. Bè côc: - VB ST,TT lµ truyÖn truyÒn thuyÕt, em - Më truyÖn: Vua Hïng kÐn rÓ - Th©n truyÖn: ST,TT cÇu h«n vµ cuéc giao hãy xác định bố cục 3 phần của truyÖn? tranh gi÷a hai thÇn - KÕt truyÖn: kÕt qu¶ cuéc giao tranh - TruyÖn cã mÊy nh©n vËt? nh©n vËt * Nh©n vËt : - TruyÖn cã 5 nh©n vËt nµo lµ nh©n vËt chÝnh? V× sao? - Nh©n vËt chÝnh ST, TT: c¶ hai dÒu xuÊt * GV: Chóng ta sÏ t×m hiÓu kÜ vÒ vai hiÖn ë mäi sù viÖc. Hai vÞ thÇn nµy lµ biÓu trß cña c¸c nh©n vËt trong bµi sau: Sù tượng của thiên nhiên, sông núi cùng đến viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù. kÐn rÓ, ®i suèt diÔn biÕn c©u chuyÖn. Hoạt động II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 2: - PhÇn më truyÖn giíi thiÖu víi chóng 1. Vua Hïng kÐn rÓ: trang19. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ta ®iÒu g×? - ý định của vua Hùng đã dẫn đến sự viÖc g×?. - Mị Nương xinh đẹp, nết na. 2. S¬n Tinh, Thuû Tinh cÇu h«n vµ cuéc giao tranh gi÷a hai thÇn: a. S¬n Tinh, Thuû Tinh cÇu h«n: - Chi tiÕt: SGK - T×m nh÷ng chi tiÕt giíi thiÖu hai - Hai vÞ thÇn khæng lå, uy nghi, tµi n¨ng siªu thÇn? - Qua đó em thấy hai thần như thế nào? phàm, họ có chung một ước nguyện là được cưới Mị Nương làm vợ - KÞch tÝnh cña c©u chuyÖn b¾t ®Çu tõ - Hai vÞ thÇn cïng xuÊt hiÖn khi nµo? - Vua Hùng băn khoăn, khó xử, đặt diều - Thái độ của Vua Hùng ra sao? kiÖn. - Điều kiện vua Hùng đặt ra là gì? - §å sÝnh lÔ cña vua Hïng k× l¹ vµ khã kiÕm - Em hãy nhận xét về đồ sính lễ của nhưng đều là những con vật sống ở trên cạn. vua Hïng? Qua đó ta thấy vua Hùng ngầm đứng về phía - Có ý kiến cho rằng: Vua Hùng đã có ST, vua đã bộc lộ sự thâm thuý, khôn khéo ý chän ST nh­ng còng kh«ng muèn mÊt lßng TT nªn míi bµy ra cuéc ®ua tµi vÒ nép sÝnh lÔ. ý kiÕn cña em nh­ thÕ nµo? - Qua đó, em thấy vua Hùng ngầm đứng về phía ai? Vua Hùng là người nh­ thÕ nµo? - Thái độ của vua Hùng cúng chính là thái độ của nhân dân ta đối với nhân vật? Đó là thái độ như thế nào? * GV: Người Việt thời cổ cư trú ở vùng ven nói chñ yÕu sèng b»ng nghÒ trång lúa nước. Núi và đất là nơi họ xây dựng bản làng và gieo trồng, là quê hương, lµ Ých lîi, lµ bÌ b¹n. S«ng cho ruéng đồng chất phù sa cùng nước để cây lúa phát triển những nếu nhiều nước quá th× s«ng nhÊn ch×m hoa mµu, ruéng đồng, làng xóm. Điều đó đã trở thành nỗi ám ảnh đối với tổ tiên người Việt. - Ai là người được chọn làm rể vua hïng? - Em hãy tưởng tượng cảnh ST rước Mị Nương về núi. - Kh«ng lÊy ®­îc vî, Thuû Tinh míi giËn, em h·y thuËt l¹i cuéc giao tranh gi÷a hai chµng? * Cuéc giao tranh gi÷a hai chµng: - Trong trí rưởng tượng của người xưa, - Hai thÇn giao tranh quyÕt liÖt. ST,TT đại diện cho lực lượng nào? - TT đại diện cho cái ác, cho hiện tượng - Theo dâi cuéc giao tranh gi÷a ST vµ thiªn tai lò lôt. TT em thÊy chi tiÕt nµo lµ næi bËt nhÊt? - ST: đại diện cho chính nghĩa, cho sức mạnh V× sao? cña nh©n d©n chèng thiªn tai. - Chi tiết: nước sông dâng... miêu tả đứng tính chất ác liệt của cuộc đấu tranh chống thiªn tai gay go, bÒn bØ cña nh©n d©n ta. 3. KÕt qu¶ cuéc giao tranh: trang20. Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>