Giáo án Ngữ văn 6 tiết 99, 100, 101

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n ngµy gi¶ng Tiết 99,100 Văn bản: Lượm Tè H÷u A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu bµi d¹y :Gióp häc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp hồn nhiên vui tươi trong sáng của hình ảnh Lượm, ý nghĩa cao c¶ vÒ sù hi sinh cña nh©n vËt, nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt kÕt hîp víi kÓ vµ biÓu hiÖn c¶m xóc. - ThÊy ®­îc gi¸ trÞ nghÖ thuËt miªu t¶, nh©n ho¸, thÓ th¬ 4 ch÷ - Rèn kĩ năng tìm hiểu và phân tích ý nghĩacủa các từ láy, hoán dụ và đối thoại trong th¬ tù sù. - Cảm phục tự hào về hình ảnh Lượm, một thiếu niêndũng cảm trong kháng chiến chèng Ph¸p. II. ChuÈn bÞ ThÇy: nghiªn cøu tµi liÖu - so¹n bµi Trò: đọc bài, trả lời câu hỏi trong sgk B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp  ổn định tổ chức I. KiÓm tra bµi cò 1. Câu hỏi: Đọc thuộc lòng từ đầu đến lấy sức đâu mà đi của bài “ Đêm nay Bác kh«ng ngñ”. Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung cña bµi th¬? 2. §¸p ¸n ,biÓu ®iÓm: - hs đọc đúng, diễn cảm (4đ) - NghÖ thuËt: thÓ th¬ 5 ch÷, cã nhiÒu vÇn liÒn thÝch hîp lèi kÓ chuyÖn kÕt hîp víi miêu tả, kể với biểu cảm, có nhiều chi tiết giản dị cảm động.(3đ) - Nội dung: bài thơ đã thể hiện lòng yêu thương sâu sắc rộng của Bác với và nhân dân đồng thời thể hiện lòng yêu kính cảm phục của anh đội viên với lạnh tụ.(3đ) II. Bµi míi Giới thiệu bài: Thiếu nhi VN trong các cuộc chiến tranh chống ngoại xâm, tiếp bước cha anh, người nhỏ chí lớn, trung dũng kiên cường mà vẫn luôn hồn nhiên vui tươi. Lượm là một người trong những em bé đồng chí nhỏ như thế. đọc chú thích * I. §äc vµ t×m hiÓu chung Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Tè 1. t¸c gi¶ - t¸c phÈm H÷u? - Tè H÷u tªn khai sinh lµ NguyÔn Kim Thµnh(1920 2002) quª ë t×nh Thõa Thiªn -HuÕ . Lµ nhµ c¸ch m¹ng vµ nhµ th¬ lín cña thơ ca hiện đại VN Bài thơ được ra đời trong hoàn cảnh nào? - Bµi th¬ s¸ng t¸c n¨m 1949 trong thêi k× kh¸ng Nhµ th¬ Tè H÷u võa ë Hµ Néi trë vµo HuÕ khi quª chiÕn chèng ph¸p. hương đáng đánh Pháp quyết liệt, tình cờ gặp chú bé liên lạcLượm nhí nhảnh vui tươi, ít lâu sau nhà thơ nghe tin Lượm đã hi sinh anh dũng trên đường đi Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> công tác. Tác giả nghẹn ngào thương nhớ cảm phục vµ viÕt bµi th¬ kÎ l¹i c©u chuyÖn nµy. Bµi th¬ s¸ng t¸c theo thÓ th¬ nµo? ng¾t nhÞp ra sao? ThÓ th¬ 4 ch÷, ng¾t nhÞp 2/2 ch½n, rÊt thÝch hîp víi lêi kÓ chuyÖn (ng¾n,nhanh) Bµi th¬ tr÷ t×nh kÕt hîp yÕu tè tù sù vµ biÓu c¶m. Nêu yêu cầu đọc: giọng vui tươi, nhí nhảnh, phân biệt đối thoại, ngắt nhịp ở 2 câu thơ đặc biệt 2 tiếng 2. Đọc vµ c©u hái tu tõ.NhÞp th¬ chËm g·y khóc. L­u ý c¸c từ láy cần đọc nhấn mạnh . đọc đọc NhËn xÐt Gi¶i nghÜa c¸c tõ thuéc chó thÝch 1,3,5,6,9 Bài thơ tả về Lượm qua những sự việc nào? bằng lời cña ai? Tả qua hình dáng tính cách, hoạt động cũng như c«ng viÖc cña chó bÐ .Nh÷ng sù viÖc nµy ®]îc béc lộ qua sự hồi tưởng , tưởng tượng và bộc lộ cảm xúc cña t¸c gi¶. Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n? Néi dung chÝnh cña mçi ®oµn? chia lµm 3 ®o¹n đoạn 1: từ đầu đến chấu đi xa dần => Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ của hai chú cháu. đoạn 2: tiếp đến hồn bay giữa đồng => Câu chuyện vÒ chuyÕn ®i liªn l¹c cuèi cïng vµ sù hi sinh cña Lượm Đoạn 3: còn lại => Hình ảnh Lượm còn sống mãi chóng ta sÏ t×m hiÓu v¨n b¶n theo bè côc trªn. Tác giả gặp Lượm trong hoàn cảnh nào? Ngày Huế đố máu [...] T×nh cê chó ch¸u G¾p nhau hµng bÌ §äc th Çm ®o¹n 1 Hình ảnh Lượm trong đoạn thơ từ khổ thơ thứ 2 đến khổ thứ 5 đã được tác giả miêu tả như thế nào qua cái nhìn của người kể? - H×nh d¸ng: Chó bÐ lo¾t cho¾t - Trang phôc: C¸i x¾c xinh xinh Ca lô đội lệch - Cö chØ: C¸i ch©n tho¨n tho¾t C¸i ®Çu ngªnh ngªnh Måm huýt s¸o vang Nh­ con chim chÝch Nh¶y trªn ®­êng vµng Lop8.net. II. Ph©n tÝch 1. Hình ảnh Lượm trong cuéc gÆp gì t×nh cê cña hai chó ch¸u..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Cháu cười híp mĩ - Lêi nãi: Ch¸u ®i liªn l¹c [...] ThÝch h¬n ë nhµ Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷, c¸ch ng¾t nhÞp trong ®o¹n th¬? Sö dông nhiÒu tõ l¸y, thÓ th¬ 4 ch÷ nhÞp nhanh, phép so sánh độc đáo kết hợp hài hoà các vần trắc, b»ng ë cuèi mçi dßng th¬ gãp phÇn kh¾c ho¹ sinh động hình ảnh Lượm, chú bé liên lạc. Qua nh÷ng tõ l¸y “ lo¾t cho¾t, tho¾n tho¾t, nghªng nghªng” gîi cho em sù c¶m nhËn nh­ thÕ nµo? - Loắt choắt: Rất bé , gầy người như sắt lại dáng nhỏ bÐ mµ nhanh nhÑn. - Tho¨n tho¾t: rÊt nhanh, vôt chç nµy, vôt chç kh¸c, Ên hiÖn bÊt ngê. - Nghªnh nghªng : nh×n ngang ngã däc ngã ngang tò mò hiếu động. Em thấy trang phục của Lượm như thế nào? Trang phôc gièng nh­ trang phôc cña c¸c chiÕn sÜ vÖ quèc qu©n thêi kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Pháp. Lượm cũng là 1 chiến sĩ thực thụ nhưng vì Lượm còn rất bé nên cái xắc bên minh chỉ xinh xinh, chiếc mũ ca lô đội lệch một cách duyên dáng vµ nghÞch ngîm, thÓ hiÖn sù hiªn ngang kiªu h·nh cña chó bÐ. Lời nói của Lượm giúp em hiểu thêm điều gì về chú bé Lượm? Lời nói tự nhiên chân thực bộc lộ niềm vui tươi tự hoà say mê của Lượm khi tham gia kháng chiến vào bọ đội làm liên lạc H×nh ¶nh so s¸nh “ nh­ con chin chÝch- nh¶y trªn ®­êng vµng” hay ë chç nµo Là hình ảnh so sánh do tưởng tượng của nhà thơ có gi¸ trÞ gîi h×nh ¶nh vµ biÓu c¶m s©u s¾c miªu t¶ rÊt thực về hình dáng và tính cách của Lượm nhỏ nhắn hiếu động, vui tươi. Đồng thời thể hiện tình cảm yêu mến của tác giả đối với Lượm. H×nh ¶nh con ®­êng vµng gîi cho em suy nghÜ g×? §­êng vµng kh«ng ph¶i lµ con ®­êng cô thÓ mµ lµ con đường trong hồi tưởng của tác giả. Đó có thể là con ®­êng lóa vµng miÒn trung hay con ®­êng c¸ch mạng lí tưởng mà Lượm đã chọn. Qua ph©n tÝch em h×nh dung nh­ thÓ nµo vÒ chó bÌ Lượm? Hình tượng nhân vật Lượm được miêu tả trogn trang phục đến dáng đi cử chỉ ,lời nói hiện lên trước mắt * Lượm là một chú bé nhỏ chúng ta 1 chú bé...Một chú bé đang độ tuổi thiếu nhắn ,nhenh nhẹn, nhí nhi nhưng đã góp một phần nhỏ bé của mình tham nhảnh, hồn nhiên say mê Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> gia làm nhiệm vụ hoạt động cách mạng, một nhiệm tham gia kháng chiến. vụ hết sức khó khăn nguy hiểm nhưng Lượm đi làm nhiÖm vô víi t©m tr¹ng vui vÎ, thÝch thó, nhanh nhẹn, trong trí óc non nớt của Lượm đã thực sự tìm thấy niềm vui trong công tác liên lạc. Lượm là con của đất nước. Hình ảnh Lượm trong khi làm nhiệm vụ được tác gi¶ h×nh dung vµ miªu t¶ qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? Một hômnào đó Nh­ bao h«m nµo Chú đồng chí nhỏ Bá th­ vµo bao [...] Vôt qua mÆt trËn §¹n bay vÌo vÌo Thư đề thượng khẩn Sî chi hiÓm nghÌo Những câu thơ nào gây ấn tượng nhất với em? Điều đó cho thấy điều gì? câu thơ “ vụt qua mặt trân -đạn bay vềo vềo” động từ “vụt” cùng tính từ “ vèo vèo” miêu tả hành động dòng c¶m nhanh nhÑn, hang h¸i, quyÕt hoµn thµnh nhiÖm vô kh«ng nÒ hµ nguy hiÓm . §ång thêi còng là nhưng câu thơ miêu tả rất ấn tượng sự ác liệt của cchiÕn tranh. Sự hi sinh của Lượm được tác giả miêu tả qua những tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo? Bỗng loè chớp đỏ Thôi rồi Lượm ơi! [....] Một dòng máu tươi Ch¸u n»m trªn lóa Tay n¾m chÆt b«ng Lóa th¬m mïi s÷a hồn bay giữa đồng Sự hi sinh của Lượm thật bất ngờ có đổ máu nhưng l¹i ®­îc miªu t¶ nh­n mét giaacs ngñ b×nh yªn cña trẻ thơ giữa đồng quê thơm hương lúa. Sự hi sinh ấy gîi cho em t×nh c¶m vµ suy nghÜ g×? Vừa thương xót vừa cảm phục ChuyÓn th­ tõ mÖnhl Önh lµ nhiÖm vô hµng ngµy của những em bé liên lạc. Lượm tự nguệyn buớc vào cuộc chiến đấu và chấp nhậnhi sinh, dũng cảm hi sinh. Hình ảnh ấy đã trở thành bất tử, cái chết anh dòng cña em bÊt ®Çu b»ng c©u “ Ra thÕ! Lượm ơi! Mọt câu thơ tưởng đơn giản thế thôi mà họi đủ mọt Lop8.net. 2. Hình ảnh Lượm trong chuyÕn liªn l¹c cuèi cïng.. * Lượm gan dạ ,dũng cảm h¨ng h¸i quyÕt hoµn thµnh nhiÖm vô kh«ng nÒ hµ nguy hiÓm..  Lượm hi sinh anh.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> t×nh c¶m vµ m¹c c¶m xóc cña nhµ th¬. C©u th¬ tù nã vỡ ra làm 2 nhịp đó là nỗi niềm nhà thơ dâng lên đỉnh điểm diễn tả diễn tả sự đau xót đột ngột như mét tiÕng nÊc ngÑn ngµo cña nhµ th¬. C¸i chÕt ®ang đến gần mà Lượm không biết ,nhưng người kể thì đâu có vô tâm. Nhà thơ thay đổi đại từ xung hô bằng một đại từ ghép: chú đồng chí nhỏ. Cách gọi tên trang trọng tương ứng với hành động với sự kiện hi sinh. sự hi sinh thiêng liêng cao cả. Lượm như mọt thiên thần nhỏ bé yên nghỉ giữa cánh đồng quê hương với hương thơm lúa non tinh khiết bao phủ quanh em và linh hồn ấy đã hoá thân vào thiên nhiên đất nước . Bài thơ có những câu thơ được cấu tạo đặc biệt? H·y t×m nh÷ng c©u th¬ Êy ? T¸c dông cña nã trong viÖc biÓu hiÖn c¶m xóc cña t¸c gi¶? - Ra thÕ Lượm ơi! - Thôi rồi .Lươm ơi! Lượm ơi, còn không? tác giả hình dung lại sự việc mà tác giả tưởng chừng như phải chứng kiến cái giây phút đau đớn ấy nên không kìm lòng được, lại thốt lên lời đau đớn “ Thôi rồi, Lượm ơi!” tác dụng bộc lộ cảm xúc trước sự hi sinh anh dũng của Lượm. PhÇn cuèi bµi th¬ diÔn t¶ ®iÒu g×? Cách trình bày có gì đặc biệt? Câu hỏi tu từ “ Lượm ơi, còn không?” được tách riªng thµnh mét khæ th¬ vµ 2 khæ th¬ cuèi tr¶ lêi cho câu hỏi đó. Câu hỏi tu từ thể hiện nỗi đau thương xót của tác giả, của mọi người trước sự hi sinh của Lượm, sự ngỡ ngàng như không muốn tin vào điều đó. V× sao sau c©u th¬ Êy t¸c gi¶ l¹i lÆp l¹i 2 khæ th¬ ë ®o¹n ®Çu? Hai khổ thơ đầu tái hiện hình ảnh Lượm nhanh nhẹn, vui tươi , hồn nhiên như đã trởa lời cho câu hỏi trên: Lượm vẫn cõn sống mãi trong lòng nhà thơ, trong lòng quê hương đất nước. Trong bài thơ tác giả gọi Lượm bằng nhiều từ xưng h« kh¸c nhau .Em h¸y t×m nh÷ng tõ Êy vµ ph©n tÝch tác dụng của sự thay đổi cách gọi tên đối với việc biểu hiện thái độ quan hệ tình cảm của tác giả với Lượm? Tác giả gọi Lượm bằng nhiều đại từ xưng hô khác nhau: chú bé, chấu, Lượm, chú đồng chí nhỏ. Sự thay đổi cách gọi đã thể hiện những sắc thái tình Lop8.net. dòng, nhÑ thanh th¶n.. nhµng,. 3.Hình ảnh Lượm vần còn sèng m·i.. * Lượm sống mái trong lßng nhµ th¬, trong lßng quê hương ,đất nước..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> c¶m kh¸c nhau. Chú bé là cách gọi của một người lớn với một em trai nhá, thÓ hiÖn sù th©n mËt. Ch¸u lµ c¸ch gäi biÓu hiÖn t×nh c¶m gÇn gòi th©n thiÐt nh­ quan hÖ ruét thÞt ,chÝnh v× vËy m¨tf x­ng h« nµy ®­îc dïng nhiÒu lÇn. Chú đồng chí nhỏ: Cách gọi vừa thân thiết trìu mến vừa trang trọng đối với một chiến sĩ nhỏ tuổi Còn cách gọi tên trực tiếp “ Lượm ơi” tác giả dùng khi tình cảm cảm xúc của người kể lên đến cao độ. Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài th¬ III. Tæng kÕt -ghi nhí - ThÓ th¬ 4 ch÷ cã nhiÒu tõ lµy gîi h×nh , nhÞp th¬ nhanh, phÐp so s¸nh... gãp Độc thuộc lòng từ “một hôm nào đó ->hết”? phÇn tµo nªn thµnh c«ng trong nghÖ thuËt x©y dùng III. Hướng dẫn học bài và làm bài ở nhà hình tượng nhân vật. - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ néi dung chÝnh - H×nh ¶nh chó bÐ liªn l¹c cña bµi hồn nhiên, vui tươi hăng hái ,dùng cảm. Lượm đã hi - So¹n bµi : M­a sinh nh­ng vÇn cßn sèng mãi với quê hương đất nước và trong lòng mọi người.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngµy so¹n ngµy gi¶ng Tiết 100 Văn bản: Lượm M­a (TrÇn §¨ng Khoa) A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu bµi d¹y :Gióp häc sinh: - Cảm nhận được sức sống, sự phong phú, sinh động của bức tranh thiên nhiên và tư thế của người lao động được miêu tả trong bài thơ. - Nắm được nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của bài thơ, đặc biệt là phÐp nh©n ho¸. II. ChuÈn bÞ ThÇy: nghiªn cøu tµi liÖu - so¹n bµi Trò: đọc bài, trả lời câu hỏi trong sgk B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp  ổn định tổ chức I. KiÓm tra bµi cò II. Bµi míi Giíi thiÖu bµi:TrÇn §¨ng khoa lµ mét c©y bót viÕt cho thiÕu nhi rÊt næi tiÕng . Th¬ Trần đăng Khoa thường viết về cảnh vật và con người bình dị, gần gũi ở làng quê. Bài th¬ “M­a” còng n¾m trong m¹ch c¶m høng s¸ng t¸c Êy. Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa? T¸c gi¶ viÕt bµi th¬ nµy n¨m 1967 khi Êy míi 9 tuæi ®ang lµ mét c©y bót thiÕu nhi næi tiÕng víi nhiều bài thơ: con bướm vàng, góc sân và khoảng trời,đánh thức trầu.... I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶ -t¸c phÈm - TrÇn ®¨ng Khoa sinh n¨m 1958 quª ë Nam S¸ch -Hai Dương, năng khiếu thơ nảy në tõ rÊt sím. - Bµi th¬ s¸ng t¸c n¨m 1967. nêu yêu cầu đọc: đọc nhanh, vui phù hợp với nhịp 2. Đọc bài thơ th¬ gv đọc mẫu hs đọc Bµi th¬ ®­îc lµm theo thÓ th¬ nµo? NhÞp th¬ thÓ hiÖn dông ý g× cña t¸c gi¶? Trong bµi th¬ t¸c gi¶ sö dông thÎ th¬ tù do víi nhiều câu thơ ngắn chỉ 1 từ đến 3,4 từ ( phần lớn là 2 ch÷) cïng víi nhÞp nhanh, dån dËp vµ nh÷ng động từ chỉ hành động khẩn trương đã gọp phần quan träng diÔn t¶ nhÞp nhanh vµ m¹nh theo tõng đợt dồn dập của cpn mưa vào mùa hè ( gồm các nhÞp 1,2,3,4,chñ yÕu lµ nhÞp 2) Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Bµi th¬ miªut¶ c¬n m­a theo tr×nh tù nh­ thÕ nµo? C¬n m­a ®­îc miªu t¶ theo tr×nh tù thêi gian vµ qua các trạng thái hoạt động của sự vật, loài vật từ lúc sắp mưa đến trong cơn mưa. Bµi th¬ miªu t¶ c¬n m­a ë vïng nµo? miÒn nµo? bè côc bµi th¬? Bµi th¬ t¶ c¬ m­a rµo vµo mµu h¹ ë vïng lµng quª miền Bắc với mưa thường có dông, giông, sấm, chíp, giã m¹nh. Bµi th¬ t¶ c¬n m­a theo 2 giai ®o¹n: lóc s¾p m­a vµ khi trêi m­a. C©u cuèi cïng khi trêi m­a cã thÓ t¸ch thµnh mét phÇn riªng. cã thÓ chia bµi th¬ lµm 3 phÇn: §o¹n 1: tõ ®Çu -> träc lãc =>quang c¶nh løc s¾p m­a §o¹n2: tiÐp ->c©y l¸ h¶ hª => c¶nh trong c¬n m­a. Đoạn 3: còn lại => Hình ảnh con người dũng cảm trong lao động sản xuất. Bài thơ miêu tả rất sinh động trạng thái và hoạt II. Phân tích động của nhiều cấy cối, loài vật trước và trong cơn 1. Cảnh vật trước cơn m­a. em h·y t×m hiÓu? m­a vµ tron c¬n m­a. - Trạng thái hoạt động của cấy cối: + “ cá gµ rung tai -nghe- Bôi tre - TÇn ngÇn -Gì tóc” ở đây bằng sự liên tưởng tưởng tượng tác giả đã hình dung ra những hình ảnh như ta có gà rung lên để nghe, còn cành tre và lá tre bị gió thổi mạnh cuèn vµo nhau nh­ m¸i tãc rèi + Muôn nghìn cây mía múa gươm. ở đây tác giả hình dung lá mía nhọn sắc giống như lưỡi gươm ®ang lªn trong tay c¸c chiÕn sÜ. + C©y dõa -s¶i -tay b¬i -ngän mïng t¬i -nh¶y móa .Gîi c¶m gi¸c vui mÒn m¹i cña ngän mïng t¬i gi«ng nh­ c¸ch mÒm dÎo cña diÔn viªn. + Hàng bưởi -đu đưa -bế lũ con -đầu tròn -trọc lốc. Dùng phép nhân hoá gợi về hình ảnh hàng bưởi sai qu¶. - Trạng thái hoạt động của loài vật + Nh÷ng con mèi - bay ra - mèi trÎ - bay cao -mèi giµ bay thÊp - gµ con- råi rÝt- t×m n¬i -Èn nÊp - kiÕn hµnh quÇn - ®Çy ®­êng - «ng trêi -mÆc ¸o gi¸p ®en - ra trËn. Bøc tranh c¬n m­a rµo ®­îc miªu t¶ qua hµng lo¹t hình ảnh, chi tiết, hình dáng, động tác, hoạt động cña nhiÒu loµi vËt c¶nh vËt .TÊt c¶ ®­îc quan s¸t c¶m nhËn b»ng m¾t, tÇm hån hÕt søc phong phó tinh tế hồn nhiên của trẻ thơ, sự tưởng tượng độc đáo của tác giả tác giả sử dụng nhiều động từ ,tính Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> từ để miêu tả cảnh vật làm chúng hiện lên rất sinh động. Nêu các hình ảnh sử dụng phép nhân hoá để miêu t¶ thiªn nhiªn trong bµi th¬? ¤ng trêi, c©y mÝa, kiÕn mèi, cá gµ, bôi tre, sÊm, cÊy dõa, ngän mïng t¬i. H¸y ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp nh©n ho¸ trong một số trường hợp đặc sắc? “Ông trời mặc áo giáp đen” là cảnh những đám m©y ®en che phñ c¶ bÇu trêi gièng nh­ mét líp ¸o gi¸p cña chµng dòng sÜ ®ang h¨ng h¸i ra trËn. H×nh ảnh nhân hoá đã tạo nên một cuộc ra trận dữ dội với khí thế mạnh, khẩn trương. Qua đó em cảm nhận như thế nào về bức tranh Cảnh vật thiên nhiên phong thiªn nhiªn trong bµi th¬? phó ®Çy søc sèng. Hình ảnh con người xuất hiện ở cuối bài thơ như 2. Hình ảnh con người thÕ nµo? Bè em ®i cµy vÒ §éi sÇm §éi chíp §éi c¶ trêi m­a Em có nhận xét gì về ý nghĩa biểu tượng cho tư thế sức mạnh và vẻ đẹp của con người trước thiên nhiªn trong h×nh ¶nh trªn? ( con người ở đây là ai? con người ấy được tác giả miêu tả bằng nghệ thuật gì để làm nổi bật vẻ đẹp con người trước thiên nhiên) ở đây có sự đối lập giữa thiên nhiên và con người để nêu bật vẻ đẹp con người trước cái dữ dội của cơn mưa. Hình ảnh con người ở đây là “người cha đi cày về” một công việc rất bình thường đang diền ra hàng ngsày ở nông thôn VN dưới trời mưa đã hiÖn lªn næi bËt víi d¸ng vÎ lín lao v÷ng vµng gi­a hoµn c¶nh thiªn nhiªn d÷ déi ®Çy sÊm chíp cña trêi m­a. H×nh ¶nh nµy ®­îc x©y dùng theo lèi Èn dô khoa trương người cha đi cày về dười trời mưa được tác giả nhìn như là “ đội....mưa” Nhờ thé các câu thơ này đã dựng lên hình ảnh con người có tầm vóc lớn lao và tư thế hiên ngang, sức mạnh to lớn có thể so Hình ảnh con người dũng s¸nh víi thiªn nhiªn vò trô. c¶m t­ thÕ hiªn ngang khẳng định sức mạnh con người có thể sánh với thiên nhiªn, vò trô. Nªu gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña bµi th¬? III. Tæng kÕt -ghi nhí Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> §äc diÔn c¶m bµi th¬?. IV. LuyÖn tËp.. Quan s¸t vµ miªu t¶ c¬n m­a rµo ë vïng nói quª hương em? III. Hướng dẫn học bài và làm bài ở nhà - Häc thuéc lßng bµi th¬ - TËp ph©n tÝch bµi th¬ - Lµm bµi tËp 2.. Ng÷ v¨n: bµi 24, 25 Kết quả cần đạt - N¾m ®­îc kh¸i niÖm ho¸n dô, c¸c kiÓu ho¸n dô vµ t¸c dông cña chóng. - Nắm được đặc điểm thể thơ bốn chữ và tập làm loại thơ này. Biết vận dông yÕu tè kÓ vµ t¶ khi tËp lµm th¬ bèn ch÷. - Cảm nhận được vẻ đẹp sinh động trong sáng của những bức tranh thiên nhiên và đời sống con người ở vùng đảo Cô Tô được miêu tả trong bài văn. Ngµy so¹n. ngµy gi¶ng. TiÕt 101. TiÕng viÖt: Ho¸n dô A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu bµi d¹y :Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc kh¸i niÖm ho¸n dô, ph©n biÖt ho¸n dô víi Èn dô, c¸c kiÓu ho¸n dô. - Bước đầu biết phân biệt tác dụng của hoán dụ. - BiÕt vËn dông ho¸n dô vµo lµm bµi v¨n vµ khi nãi. II. ChuÈn bÞ ThÇy: nghiªn cøu tµi liÖu - so¹n bµi Trò: học bài cũ, làm bài tập, đọc bài mới, trả lời câu hỏi trong sgk B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp  ổn định tổ chức I. KiÓm tra bµi cò 1. C©u hái: ThÕ nµo lµ Èn dô? Nªu c¸c kiÓu Èn dô? cho vÝ dô? 2. §¸p ¸n ,biÓu ®iÓm: - ẩn dụ là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt (3®) - Cã 4 kiÓu Èn dô Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> + Èn dô phÈm chÊt (1®) + Èn dô h×nh thøc (1®) + Èn dô c¸ch thøc (1®) + ẩn dụ chuyển đổi cảm giác (1đ) - HS lÊy vÝ dô (3®) II. Bµi míi Giíi thiÖu bµi: Muèn lµm cho c©u v¨n c©u th¬ cã tÝnh hµm xóc, t¨ng tÝnh gîi h×nh ,gîi c¶m, ngoµi phÐp tu tõ Èn dô, tiÕng viÖt cßn cã phÐp tu tõ ho¸n dô. I. Ho¸n dô lµ g×? ¸o n©u liÒn víi ¸o xanh 1. VÝ dô Nông thôn cùng với thị thành đứng lên C¸c tõ g¹ch ch©n trong hai c©u th¬ gîi cho em liªn tưởng tới ai? áo nâu: người nông dân áo xanh: người công nhân Nông thôn: những người sống ở nông thôn Thị thành: những người sống ở thành thị. Gi÷a ¸o nau, ¸o xanh, n«ng th«n, thÞ thµnh víi sù vËt ®­îc chØ cã quan hÖ nh­ thÕ nµo? (dùa vµo d©u mµ em liên tưởng như vậy) Dùa vµo mèi quan hÖ gÇn gòi gi÷a c¸c sù vËt áo nấu ,áo xanh chỉ người nông dân và công nhân cách nói như vậy là dựa vào việc chúng có cùng đặc điểm tính chất ( người nông dân thường mặc áo nâu) . Giữa n«ng th«n vµ thÞ thµnh gäi nh­ vËy lµ dùa vµo quan hÖ giữa người làm ăn sinh sống ở từng địa bàn đó. Thay thÕ nh÷ng tõ võa t×m ®­îc vµo vÞ trÝ tõ g¹ch ch©n em sẽ có cách diễn đạt như thế nào? N«ng d©n liÒn víi c«ng nh©n Những người sống ở nông thôn với những người sống ở thành thị đứng lên. So sánh em thấy cách diễn đạt nào hay hơn? vì sao? Cách diễn đạt thứ nhất hay hơn vì có gí trị gợi cảm h×nh ¶nh “ ¸o n©u, ¸o xanh” gîi cho ta h×nh dung tíi những người nông dân hiền lành, những người công nhân khoẻ mạnh tự tin. Tuy khác nhau về đặc điểm, địa bàn làm ăn sinh sống nhưng đều chung nhau lòng yêu nước và tinh thần căm thù giặc. Qua so s¸nh 2 vÞ dô trªn, en rót ra nhËn xÐt g× vÒ ho¸n dô vµ t¸c dông cña ho¸n dô?. Em h·y lÊy vÞ dô vÒ phÐp tu tõ ho¸n dô? Bµn tay ta lµm nªn t¸t c¶ Có sức người sỏi đã cũng thành cơm. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> ChÝ ra h×nh ¶nh ho¸n dô trong vÝ dô trªn? Bàn tay: là 1 bộ phận trên cơ thể con người, một công cụ đặc biệt để lao động. Hình ảnh bàn tay gợi cho em liên tưởng đến ai? Hình ảnh bàn tay gợi cho em liên tưởng đến người lao động. Cách diền đạt của tác giả hay ở chỗ nào? Đáng lẽ nói “ người lao động làm nên tất cả” thì tác giả l¹i dïng c¸ch nãi “ bµn tay.. tÊt c¶” c©u th¬ gîi cho ta hình ảnh một bộ phận cụ thể của cơ thể con người : khéo léo nhỏ nhắn mà có sức mạnh kì diệu biến sỏi đá thành cơm; đó chính là giá trị biểu cảm của hoán dụ. Cho hs t×m hiÓu l¹i vÝ dô: a, bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ có sức người sỏi đã cũng thành cơm Hình ảnh bàn tay ở ví dụ trên gợi liên tưởng đến người lao động. Giữa bàn tay và người lao động có mối quan hÖ nh­ thÕ nµo? - Bµn tay: bé phËn - Người lao động: toàn thể bàn tay là bộ phận nó được dùng để diễn đạt toàn thể con người. Gi÷a chóng cã mèi quan hÖ bä phËn víi c¸i toµn thÓ. Qua ®o em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch t¹o ra ho¸n dô ë vÞ dô nµy? Lấy cái bộ phận để gọi cái toàn thể. Trong vÝ dô ë phÇn I “¸o n©u...” ®©u lµ dÊu hiÖu cña sù vật? Đâu là sự vật mang dấu hiêụ đó? - người nông dân , công nhân: là sự vật mang dấu hiệu đó - áo nâu, áo xanh: là dấu hiệu để nhận ra sự vật đó. ở đây tác giả đã dựa vào mỗi quan hệ nào để tạo ra phÐp ho¸n dô. Mối quan hệ lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>