Giáo án môn Vật lí Lớp 8 - Bài 6: Lực ma sát - Năm học 2011-2012 - Phan Quang Hiệp

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giaùo aùn vaät lyù 8. GV:Phan Quang Hieäp. Tuaàn : 06 Tieát : 06. Ngày soạn : 19-09-2011 Ngaøy daïy : 21-09-2011. B aøi 6 : LỰC MA SÁT I. Muïc Tieâu : 1. Kiến thức : - Nêu được ví dụ về lực ma sát trượt. - Nêu được ví dụ về lực ma sát lăn. - Nêu được ví dụ về lực ma sát nghỉ. 2. Kĩ năng : - Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật. 3. Thái độ : - Rèn tính cẩn thận trung thực , chính xác , ý thức làm việc theo nhóm II. Chuaån bò : 1. GV: Tranh veõ phoùng to hình 6.1 ;6.3 ;6.4 SGK , voøng bi 2. HS: Chuẩn bị cho mỗi nhóm : 1 lực kẽ , 1 thanh gỗ , 1 vòng bi III. Tổ chức hoạt động dạy và học: 1. Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp. 2. Kiểm tra bài cũ : - Thế nào là 2 lực cần bằng ?Một vật đang đứng yên hoặc đang cuyển động nếu chịu tác dụng của lực cần bằng thì sẽ như thế nào ? - Hãy giải thích vì sao đi xe đạp khi xuống dóc không được thắng đột ngột ? 3. Tieán trình : GV tổ chức các hoạt động. Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1 : Giới thiệu bài mới : - Vì sao baùnh xe phaûi khía - HS suy nghĩ và dự đoán câu trả rảnh , các ổ trục lại có bi hoặc lời câu hỏi của GV. vòng bi . Để hiểu được nội dung vừa nêu trên hôm nay ta nghiên cứu bài hôm nay để cùng nghiên cứu . Hoạt động 2 : Tìm hiểu về lực ma sát : - Khi bánh xe đạp đang quay - Có lực tác dụng lên vành của I. Khi nào có lực ma sát: neáu boùp nheï phanh thì baùnh xe baùnh xe 1.Lực ma sát trượt : chuyển động chậm lại vì sao ? *Lực ma sát trượt sinh ra khi - Thông báo lực sinh ra do ma - Thu thập thông tin một vật trượt trên bề mặt của phanh eùp saùt leân vaønh baùnh xe vaät khaùc , ngăn cản chuyển động của C1: vành được gọi là lực ma sát 2. Lực ma sát lăn: Lực ma sát laên sinh ra khi moät vaät laên treân trượt Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giaùo aùn vaät lyù 8 - Neáu boùp maïnh phanh thì coù hiện tượng gì xảy ra? vì sao ? - Lực ma sát trượt sinh ra khi naøo ?. - Cho hs trả løời C1? - GV duøng hoøn bi laên treân neàn lớp học y/c hs quan sát và trả lời câu hỏi sau + Hoøn bi coù tieáp tuïc chuyeån động nữa không ? + NN nào làm cho hòn bi dừng laïi ? + hòn bi chuyển động như thế naøo treân maët saøn ? Thông báo : Lực do mặt bàn taùc duïng leân hoøn bi , ngaên caûn chuyển động lăn của hòn bi gọi là lực ma sát lăn - Lực ma sát lăn sinh ra khi naøo ? - Cho hs laøm vieäc caù nhaân traû lời C2? - Cho hs hoàn thành C3? - Một vật có khối lượng 1 tấn ñaët naèm treân maët saøn , moät người không thể kéo vật chuyển động được . Lực nào đã làm cho vật không chuyển động ? - Cho hs laøm thí nghieäm theo hình 6.2 và hoàn thành C4? - Trong trường hợp trên lực ma saùt nghæ coù taùc duïng gì ? - Thông báo : Lực cần bằng với lực tác dụng nhưng trạng thái của vật vẫn đứng yên gọi là lực ma sát nghỉ - Cho hs trả lời C5?. GV:Phan Quang Hieäp - Bánh xe ngừng quay và trươnï trên mặt đường , khi đó xuất hiện lực ma sát trượt giũa bánh xe và mặt đường * Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác C1: Cá nhân tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và trong kĩ thuaät - Quan sát và trả lời câu hỏi + CĐ chậm dần rồi dừng lại + Có lực ma sát đã tác dụng lên hoøn bi + Hòn bi chuyển động lăn trên maët saøn Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật laên treân beà maët cuûa vaät khaùc. C2:Tìm ví duï veà ma saùt laên trong đời sống và trong kĩ thuật C3:- H.a là ma sát trượt , H.b là ma saùt laên - Cường độ của lực ma sát trượt lớn hơn cường độ lực mà sát lăn - Laøm vieäc theo nhoùm tieán haønh thí nghiệm và trả lời C4 C4:vì có lực ma sát nghỉ *Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt(không chuyển động) khi vật bị tác dụng của lực khác. C5: Hs laøm vieäc caù nhaân tìm ví duï về lực ma sát nghỉ trong đời sống vaø trong kæ thuaät Lop8.net. beà maët cuûa vaät khaùc. C2: HS tự làm C3:- H.a là ma sát trượt , H.b laø ma saùt laên -Cường độ của lực ma sát trượt lớn hơn cường độ của lực mà sát lăn 3. Lực ma sát nghỉ : C4: có lực ma sát nghỉ *Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt(không chuyển động) khi vật bị tác dụng của lực khác.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giaùo aùn vaät lyù 8. GV:Phan Quang Hieäp. Hoạt động 3 : Lực ma sát trong đời sống và trong kĩ thuật : 1 .Tìm hiểu lực có thể hại : II.Lực ma sát trong đời sống - Cho hs laøm vieäc caù nhaân traû C6: Hình 6.3 tác hại lực ma sát vaø trong kó thuaät : lời C6 ? laøm bao moøn beà maët tieáp xuùc 1. Lực ma sát có thể có hại : H a. Tra dầu , nhớt vùo đĩa , xích C6A: Hình 6.3 tác hại lực ma H b. laøm truïc quay coù oå bi, boâi saùt laøm bao moøn beà maët tieáp trơn trục ổ bi bằng dầu nhớt xúc giữa các vật H c. đẩy thùng đồ bằng bánh xe H a.Bôi nhớt vào xích , thay ma sát trượt bằng ma sát lăn H b. bôi trơn trục ổ bi 2. Lực ma sát có ích : C7 : Nếu không có lực ma sát thì H c. đẩy thùng đồ bằng bánh - Cho hs trả lời C7? H a.Baûng trôn , nhaün quaù khoâng xe thể dùng phấn viết bảng được => 2.Lực ma sát có thể có lợi : phải tăng độ nhám của bảng C7 : Nếu không có lực ma sát H b.Không có ma sát giữa mặt thì raêng cuûa ñai oác vaø vít seõ quay H a.Baûng trôn khoâng vieát lỏng dần khi bị rung động . Khi được queït dieâm neáu khoâng coù ma saùt , H b.Truïc vaø buloâng khoâng đầu que diêm trượt trên mặt sườn xiết chặt được( tuột ra) ; không bao diêm sẽ không phát ra lữa đánh được diêm =>Phải tăng độ nhám của sườn H c . Ô tô không phanh được bao dieâm * Lực ma sát có thể có lợi có H c . ôtô không phanh được => theå coù haïi tăng ma sát bằng cách tăng độ sâu khía raõnh maët loáp xe oâtoâ Hoạt động 4 : Vận dụng : - Cho hs laøm vieäc caù nhaân traû C8: a)Vì giữa chân và đá hoa lực III.Vận dụng : lời C8, C9 ma sát nhỏ , trường hợp này là ma C8: a)Vì giữa chân và đá hoa - Gọi một vài hs trả lời câu hỏi sát có lợi lực ma sát nghỉ nhỏ , trường - Cho hs trả lời C9 ? ) Lực ma sát giữa bánh xe và mặt hợp này là ma sát có lợi đường nhỏ => ma sát có lợi b) lực ma sát giữa bánh và c ) Vì có lực ma sát giữa đế giầy nhỏ nên bánh xe quay trượt và đường ,đây là ma sát có hại trện mặt đường , trong trường d) Để tăng độ ma sát giữa lốp và hợp này là ma sát có lợi mặt đường , đây là ma sát có lợi c ) Vì có lực ma sát giữa đế c) Để tăng ma sát ở cần kéo nhị , giầy và đường ,đây là ma sát đây là ma sát có lợi nhở vậy mà có hại đàn kêu to d) Để tăng độ ma sát giữa lốp C9: ổ bi có tác dụng giảm ma sát và mặt đường , đây là ma sát , do thay thế ma sát trượt bằng ma có lợi sát lăn của các viên bi . nhờ sử c) Để tăng ma sát giữa dây dụng ổ bi đã giảm được lực cản cung với cần kéo nhị , đây là lên các vật chuyển động , khiến ma sát có lợi nhờ vậy nhị kêu Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giaùo aùn vaät lyù 8. GV:Phan Quang Hieäp. cho các máy móc chuyển động dễ to - Y/c hs đọc ghi nhớ và ghi vào dàng góp phần thúc đẩy sự phát C9:ổ bi để làm giảm ma sát , vở ? triển của ngành động lực học , cơ thay ma sát trượt bằng ma khí , cheá taïo maùy … saùt laên cuûa caùc vieân bi => máy móc hoạt động dễ dàng hs đọc ghi nhớ và ghi vào vở , goùp phaàn phaùt trieån nghaønh - HS đọc ghi nhớ SGK . động lực học , cơ khí, máy moùc 4. Củng cố : - Cho HS nhắc lại phần ghi nhớ SGK ? 5. Hướng dẫn về nhà : - Học thuộc phần ghi nhớ . Đọc phần có thể em chưa biết - Chuẩn bị bài mới bài 7 SGK .Làm bài tập SBT , IV. Ruùt kinh nghieäm :.......................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>