Giáo án Ngữ văn 6 kì 1 - Trường THCS Thanh Khê

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Thanh Khê. Thø ngµy. th¸ng. n¨m 2009. Dạy thay thầy Nguyên Lớp 6A,. Con rång ch¸u tiªn TruyÒn thuyÕt A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh : - Bước đầu nắm được định nghĩa truyền thuyết - HiÓu ®­îc néi dung, ý nghÜa cña hai truyÒn thuyÕt " Con Rång ch¸u Tiªn "vµ "B¸nh ch­ng ,b¸nh giÇy ". Bồi dưỡng lòng tự hào về nguồn gốc và truyền thống đoàn kết của dân tộc - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng, kì ảo của hai truyện. - KÓ ®­îc 2 truyÖn B.ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn- häc sinh - Giáo viên: Soạn bài, đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến bài soạn, tranh minh ho¹ ®­îc cÊp - Häc sinh: §äc bµi vµ so¹n bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái ë cuèi mçi bµi C. Tæ chøc d¹y häc bµi míi * Giíi thiÖu bµi: TruyÒn thuyÕt Con Rång Ch¸u Tiªn lµ mét truyÖn tiªu biÓu, më ®Çu cho chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hùng cũng như truyền thuyết Việt Nam nãi chung. Néi dung, ý nghÜa cña truyÖn Con Rång ch¸u Tiªn lµ g× ? §Ó thÓ hiÖn néi dung, ý nghĩa ấy truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc đáo nào? Vì sao nhân dân ta, qua bao đời, rất tự hào và yêu thích câu truyện này? tiết học hôm nay sẽ gióp tr¶ lêi nh÷ng c©u hái Êy. * Các hoạt động dạy học: Hoạt động của học sinh: (dưới sự hướng dẫn của giáo viên). 10’. Néi dung bµi häc: ( kết quả hoạt động của học sinh). Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung. I . T×m hiÓu chung Học sinh đọc chú thích trong SGK và 1.Truyện truyền thuyết: cho biÕt: -? TruyÖn truyÒn thuyÕt lµ g× ? - Lµ truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn GV : Giíi thiÖu qua c¸c truyÖn truyÒn quan đến lịch sử thời quá khứ. thuyÕt sÏ häc ë líp 6 -Thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. - Thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các GV: đọc mẫu 1 đoạn, 2 h/s đọc tiếp sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö GV: nhËn xÐt, söa lçi( nÕu cã) GV: cho h/s t×m hiÓu kü c¸c chó thÝch 2. TruyÖn " Con Rång ch¸u. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Thanh Khê. 1,2,3,4- ®©y lµ c¸c tõ cã nguån gèc tõ H¸n ViÖt. VËy c¸ch hiÓu tõ H¸nViÖt ntn? T¹i sao nã l¹i cã trong TiÕngViÖt, c¸c tiÕt TV sÏ gióp ta hiÓu râ h¬n. ? Em h·y cho biÕt truyÖn nµy cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n? néi dung mçi ®o¹n?. 25’ 10’. Tiªn " : * §äc : -Phát âm đúng, giọng đọc đúng - Chó ý: giäng, lêi nãi cña LLQu©n kh¼ng kh¸i, râ rµng, lêi cña ¢u C¬: dÞu dµng, th¾c m¾c * Chó thÝch:1,2,3,5,7. Hoạt động II: Hướng dẫn Đọc-Hiểu *. Bè côc v¨n b¶n -§o¹n 1: tõ ®Çu…Long Trang Giíi thiÖuLong Qu©n vµ ¢u ? KÓ tãm t¾t ®o¹n 1 ? Em biÕt g× vÒ lai lÞch,ngo¹i h×nh, tµi C¬. - Đoạn 2: tiếp theo đến lên n¨ng cña L¹c long Qu©n vµ ¢u C¬? ®­êng. ViÖc kÕt duyªn cña ¢u C¬ vµ Long Qu©n -§o¹n 3. Cßn l¹i II. §äc- HiÓu v¨n b¶n: ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng chi tiÕt 1:Céi nguån d©n téc: miªu t¶ nguån gèc vµ h×nh d¹ng cña a.Nguån gèc cña L¹c Long Long Qu©n vµ ¢u C¬? Qu©n vµ ¢u C¬ ? Cảm nhận của em về sự kỳ lạ, lớn *Nguồn gốc : đều là thần lao, đẹp đẽ của Long Quân và Âu Cơ? - Long Quân :nòi rồng, con häc sinh ph¸t biÓu-. Gi¸o viªn kÕt luËn- thÇn Long N÷ > - ¢u C¬: nßi tiªn, thuéc hä thÇn N«ng GV chuyển ý: đôi trai tài gái sắc gặp *Hình dạng: nhau, yªu nhau, kÕt duyªn víi nhau. - Long Qu©n cã søc khoÎ v« Vậy việc kết duyên và chuyện sinh nở địch, có nhiều phép lạ… cña ¢u C¬ cã g× l¹-> phÇn 2 - Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần… -> Chi tiết tưởng tượng kì lạ, đẹp đẽ, lớn lao s? Em có nhận xét gì về các chi tiết *LQ mang vẻ đẹp kì vĩ, dũng nµy? m·nh, nh©n hËu ? Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng *Âu Cơ mang vẻ đẹp dịu tượng kỳ ảo trong truyện truyền thuyết? dàng, trong sáng, thơ mộng Vai trß cña nã trong truyÖn? -> Đó chính là vẻ đẹp anh GV:VËy theo em chuyÖn sinh në cña hïng vµ t×nh nghÜa cña d©n téc ¢u C¬ cã ý nghÜa g×. VN. b) ViÖc kÕt duyªn vµ sinh con. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Thanh Khê. 10’. 5’. 5’. ? VÖc chia con cña LLQ va ¢u C¬ gîi * Rång ë biÓn c¶, Tiªn ë nói cho em suy nghÜ g×?( HS th¶o luËn ) cao gÆp nhau  yªu nhau  kÕt duyªn. * ¢u C¬ cã mang sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng, në thµnh 100 con trai. §µn con kh«ng cÇn bó mím tù lín nh­ thæi, mÆt mòi kh«i ng«, kháe m¹nh nh­ thÇn.  Hoang ®­êng, kú ¶o Hoạt động III : Hướng dẫn tổng kết -  làm cho chuyện trở nên huyÒn diÖu, lung linh, ly kú, LuyÖn tËp hÊp dÉn, nh­ng l¹i hµm chøa ý ?Truyện nói đến sự kiện lsử nào? nghÜa s©u s¾c. => Gi¶i thÝch céi nguån cña dân tộc .Để từ đó mọi người ViÖt Nam đều tự hào về dòng ? Em h·y nªu ý nghÜa cña chuyÖn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng gièng, vÒ tæ tiªn m×nh lµ con Rång ch¸u Tiªn. truyÖn ? HS th¶o luËn theo 2 nhãm c¸c c©u 2:Sự nghiệp mở nước hái sau: ? H·y chØ ra c¸c yÕu tè hoang ®­êng k× * Chia con: C¸c con chia nhau cai qu¶n 4 ¶o trong truyÖn ? phương, gặp khó khăn thì giúp Hoạt động IV - Hướng dẫn học ở nhà - Làm bài tập 1, 2, 3 sách ngữ văn (BT) đỡ nhau.  ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn ë nhµ kÕt, thèng nhÊt cña nh©n d©n - KÓ l¹i chuyÖn ta ở mọi miền đất nước. Người ViÖt Nam ta dï ë miÒn xu«i hay miền ngược…đều cùng chung một cội nguồn, đều là con cña Long Qu©n vµ ¢u C¬. (§ång bµo: cïng 1 bäc trøng sinh ra) III- Tæng kÕt - LuyÖn tËp 1. ý nghÜa cña truyÖn * C¬ së lÞch sö: _Người Việt Nam ta từ xưa đã biÕt tr«ng trät ch¨n nu«i,®©n c­ ph©n bè ë c¸c miÒn. _Truyện liên quan đến sự nghiêp mở nước và giữ nước cña c¸c vua Hïng. 3. Ghi nhí: SGK. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Thanh Khê. 4. LuyÖn tËp 5p 2’ IV- Hướng dẫn học ở nhà. ...................................................................... Ngµy. th¸ng. n¨m 2009. Dạy thay thầy Nguyên Lớp 6D TiÕt 2 : V¨n b¶n: B¸nh ch­ng, b¸nh GiÇy (Hướng dẫn học thêm) A. Mục tiêu cần đạt: -HS n¾m ®­îc néi dung ý nghÜa cña truyÖn _Tập phân tích nhân vật theo ngoại hình, hành động, tính cách. _Củng cố khái niệm truyền thuyết :kể về đời sống văn hoá của dân tộc ta. B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: C. Hoạt động dạy và học * Bµi cò : 1) ThÕ nµo lµ truyÖn truyÒn thuyÕt ? 2) Kể các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo trong truyện “Con Rồng cháu Tiên” Vµ cho biÕt em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt, v× sao ? * Bµi míi: a) Giới thiệu bài: GV nêu yêu cầu của tiết tự học có hướng dẫn:thảo luận và trả lời các câu hỏi lớn từ đó hiểu nôi dung ý nghĩa VB. Hoạt động của thầy và trò 5’. Néi dung bµi häc. * Bµi cò : 1) ThÕ nµo lµ truyÖn truyÒn thuyÕt ? 2) Kể các chi tiết tưởng tượng kú ¶o trong truyÖn “Con Rång ch¸u Tiªn” Vµ cho biÕt em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt, v× sao ? * Bµi míi: a) Giíi thiÖu bµi: GV nªu yªu cÇu cña. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Thanh Khê. 5’. 25’. 10’. 10. tiết tự học có hướng dẫn:thảo luận và trả lời các câu hỏi lớn từ đó hiểu nôi dung ý nghÜa VB. Hoạt động 1 :Hướng dẫn HS Đọc - tìm hiÓu chung v¨n b¶n - Cho học sinh đọc theo đoạn - Giáo viên nhận xét góp ý cách đọc Hoạt động 2: Hướng dẫn HS Đọchiểu nội dung, ý nghĩa của truyện. GV cho HS th¶o luËn hÖ thèng c©u hái phần đọc hiểu văn bản: ?Hoàn cảnh, ý định, cách thức vua Hùng chọn người nối ngôi ?. I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc 2. Chó thÝch 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 12, 13 II. §äc - hiÓu néi dung, ý nghÜa truyÖn. 1. Hoàn cảnh, ý định, cách thức vua Hùng chọn người nối ngôi. a) Hoµn c¶nh: - Đất nước: giặc ngoài đã yếu, vua cã thÓ tËp trung ch¨m lo cho d©n ®­îc no Êm. - Sức khỏe: vua đã già yếu, muốn truyÒn ng«i ?Em có nhận xét gì về cách thức chọn b) ý định:phải nối được chí vua người nối ngôi của vua Hùng ,kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ con trưởng.. ? V× sao trong c¸c con vua, chØ cã Lang Liêu được thần giúp đỡ ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt “thÇn” ®­îc sö dông ë ®o¹n nµy? _ThÇn b¸o méng cã d¹y Lang Liªu c¸ch làm bánh không?Chàng đã làm bánh ntn? ? V× sao hai thø b¸nh cña Lang Liªu được vua cha chọn để tế trời đất, Tiên vương, Lang Liêu được nối ngôi vua? ?VËy theo em Lang Liªu ®­îc truyÒn ngôi như vậy có xứng đáng không.? ?Theo em Lang Liªu cã ®­îc nh÷ng phẩm chất nào mà đáng để cho em học tËp?. ? ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt “B¸nh tr­ng,. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. c) Cách thức: mang tính một câu đố đặc biệt để thử tài: “Nhân lễ tiên vương…” truyền ngôi  Đó là một ý định đúng đắn, vì nó coi träng c¸i chÝ  kh«ng bÞ rµng buộc vào luật lệ triều đình  Cuộc thi trÝ. 2. Lang Liªu ®­îc thÇn d¹y “LÊy gạo làm bánh” lễ Tiên vương - Chàng là người thiệt thòi nhất - Sèng gi¶n dÞ, gÇn gòi víi nh©n d©n  Chi tiÕt thÇn b¸o méng  hoang. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Thanh Khê. 5’. 5’. ’. b¸nh giÇy” ? Hoạt động III: Hướng dẫn Tổng kết - Ghi nhớ - luyện tËp HS đọc to ghi nhớ HS lµm bµi tËp 1,2 “ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n dân ta làm bánh chưng, bánh giầy” (đề cao nghÒ n«ng…). ®­êng  nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn d©n gian 3. Lang Liªu ®­îc nèi ng«i vua _ThÇn chØ m¸ch lÊy g¹o lam b¸nh,Lang Liªu tù sang tao ra 2 thø b¸nh.. - Vì đó là thứ do con ngươi lao động làm ra, có ý tưởng sâu xa (Tượng trưng cho trời, đất, muôn loµi). - Hai thø b¸nh lµm võa ý vua, hîp ý vua  Lang Liêu là con người có tài Hoạt động IV : Hướng dẫn học bài ở năng, đức độ thông minh, hiếu thảo, trân trọng những người sinh thành nhµ: Tìm hiểu các dị bản của truyện Bánh ra mình  xứng đáng được nối ng«i vua. ch­ng, b¸nh giÇy.. 5’. 4. ý nghÜa cña truyÖn: - Gi¶i thÝch nguån gèc cña B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy - Ph¶n ¸nh thµnh tùu v¨n minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghÒ n«ng. - Thể hiện sự thờ kính trời đất, tổ tiªn cña nh©n d©n ta. III. Tæng kÕt-Ghi nhí - luyÖn tËp 1. Ghi nhí: S¸ch gi¸o khoa 2. LuyÖn tËp: C©u 1: . Ngµy tÕt gãi b¸nh cã ý nghÜa gi÷ gìn truyền thống văn hóa, đậm đà b¶n s¾c d©n téc vµ lµm sèng l¹i chuyÖn b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy C©u 2: Chi tiÕt Lang Liªu n»m méng thÊy thần khuyên bảo: “Trong trời đất..  thÇn kú  t¨ng søc hÊp dÉn cho truyện IV Hướng dẫn học ở nhà - ChuÈn bÞ bµi: Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng viÖt. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Thanh Khê. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Thanh Khê. Ngµy TiÕt 3 :. th¸ng. n¨m 2009. TiÕng ViÖt Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng viÖt. A. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh hiểu thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo từ tiếng Việt cụ thể là: - Kh¸i niÖm vÒ tõ - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ (tiÕng) - Các kiểu cấu tạo từ (từ đơn, từ phức, từ ghép, từ láy) B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - Gi¸o viªn : chuÈn bÞ b¶ng phô cã ghi vÝ dô  h×nh thµnh kh¸i niÖm - Học sinh : đọc, chuẩn bị bài ở nhà C. Hoạt động, dạy và học trên lớp Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc. Bài cũ :nhắc lại khái niệm về từ đã học ở c 1 I. Khái niệm về từ : 5’ Bµi míi : *VÝ dô : ThÇn/d¹y/d©n/c¸ch/trång Hoạt động 1 : trät/ch¨n nu«i/vµ/c¸ch/ ¨n Hướng dẫn tìm hiểu khái niệm về từ ? ë. ? C©u trªn cã bao nhiªu tiÕng vµ bao nhiªu tõ ? - Cã 12 tiÕng ? TiÕng lµ g× ? - 9 tõ (®­îc ph©n c¸ch = dÊu ? Tiếng được dùng để làm gì ? g¹ch chÐo) - TiÕng lµ ©m thanh ph¸t ra. ? Tõ lµ g× ? Mçi tiÕng lµ mét ©m tiÕt. 10  Tiếng là đơn vị cấu tạo ? Từ được dùng để làm gì ? nªn tõ ? Khi nµo 1 tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ? - Tõ lµ tiÕng, lµ nh÷ng tiÕng kÕt hîp l¹i nh­ng mang ý Gi¸o viªn cho HS rót ra ghi nhí thø nhÊt vÒ tõ nghÜa  Từ là đơn vị nhỏ nhất Hoạt động 2 :Hướng dẫn HS tìm hiểu các 10’ dùng để đặt câu kiÓu cÊu t¹o tõ Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi b¶ng ph©n lo¹i tõ - Khi 1 tiÕngcã nghÜa, tiÕng Êy trë thµnh tõ. .HS th¶o luËn nhãm : * Ghi nhí : ? H·y ®iÒn c¸c tõ trong c©u trªn vµo b¶ng ph©n Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ lo¹i? nhất dùng để đặt câu. II. C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ : *VÝdô: Từ/đấy/nước/ta/chăm/nghề/t ? Dùa vµo b¶ng ph©n lo¹i, em h·y cho biÕt :. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Thanh Khê. rångträt/ch¨n +? Từ đơn khác từ phức như thế nào ? +? CÊu t¹o cña tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã g× gièng vµ nu«i/vµ/cã/tôc/ngµy/TÕt/lµm/ kh¸c nhau ? b¸nh/ch­ng/ b¸nh giÇy. VD : nhµ cöa, quÇn ¸o - Từ đơn : từ, đấy, nước, ta, VD : nhễ nhại, lênh khênh, vất va vất vưởng. ch¨m, nghÒ, vµ, tôc, cã, ngµy, tÕt, lµm ? §¬n vÞ cÊu t¹o nªn tõ lµ g× ? - Tõ l¸y : trång trät Gi¸o viªn kÕt luËn nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n cÇn - Tõ ghÐp : ch¨n nu«i, b¸nh nhớ - HS đọc ghi nhớ Sgk ch­ng, b¸nh giÇy. Hoạt động 3 : - Tõ chØ gåm 1 tiÕng lµ tõ Hướng dẫn học sinh Luyện tập đơn 15’ HS làm bài tập theo3 nhóm.Các nhóm cử đại - Tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng diÖn lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ , c¸c nhãm kh¸c lµ tõ phøc nhËn xÐt ,  Tõ ghÐp vµ tõ l¸y gièng GV kÕt luËn . nhau về cách cấu tạo : đều là tõ phøc gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng t¹o thµnh. * Kh¸c nhau: - Tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã nghÜa víi nhau ®­îc gäi lµ tõ ghÐp - Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng ®­îc gäi lµ tõ l¸y. - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ cña tiÕng ViÖt lµ tiÕng * Ghi nhí : s¸ch gi¸o khoa. Hoạt độngIV: Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà : 5’ Vẽ sơ đồ phân loại cấu tạo từ. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : a) C¸c tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b) Từ đồng nghĩa với nguồn gèc, céi nguån, gèc g¸c c) Tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc : cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi tËp2 : - Theo giíi tÝnh (nam, n÷) :. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Thanh Khê. «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî - Theo bËc (bËc trªn, bËc dưới): bác cháu, chị em, dì ch¸u Bµi tËp 3 : - C¸ch chÕ biÕn : b¸nh r¸n, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhóng - ChÊt liÖu lµm b¸nh : b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh ®Ëu xanh. - TÝnh chÊt cña b¸nh : b¸nh gèi, b¸nh quÊn thõng, b¸nh tai voi... Bµi tËp 4 : - Miªu t¶ tiÕng khãc cña người - Nh÷ng tõ l¸y còng cã t¸c dụng mô tả đó : nức nở, sụt sïi, r­ng røc Bµi tËp 5 :C¸c tõ l¸y - Tả tiếng cười : khúc khích, s»ng sÆc - T¶ tiÕng nãi : khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo.... Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Thanh Khê. Ngµy19 th¸ng 08 n¨m2009 TiÕt 4. TËp lµm v¨n Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt A. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh n¾m v÷ng : a) Mục đích của giao tiếp trong đời sống con người, trong xã hội b) Kh¸i niÖm v¨n b¶n : c) 6 kiểu văn bản – 6 phương thức biểu đạt cơ bản trong giao tiếp ngôn ngữ của con người. - Rèn kỹ năng nhận biết đúng các kiểu văn bản đã học B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: -B¶ng phô -So¹n bµi míi -Ôn lại các kiểu văn bản đã học ở Tiểu học C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc 2’ a) Giíi thiÖu bµi : Giíi thiÖu chương trình và phương pháp häc tËp phÇn tËp lµm v¨n líp 6 theo hướng kết hợp chặt chẽ với phÇn TV vµ phÇn VH, gi¶m lÝ thuyÕt, t¨ng thùc hµnh, luyÖn tËp, gi¶i c¸c bµi tËp. Bµ× cò :tuqõ lµ g× ?ph©n biÖt tõ 4’ đơn và từ phức ? c) TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t động: Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu Khái niệm I. Văn bản và mục đích giao tiếp 1. Ph©n tÝch vÝ dô : 10’ v¨n b¶n ? Trong đời sống khi có 1 tư - Em sẽ nói hay viết  có thể nói 1 tưởng tình cảm, nguyện vọng tiếng, 1 câu, hay nhiều câu mà cần biểu đạt cho mọi người VD : Tôi thích vui . Chao «i, buån . hay ai đó biết, em làm thế nào ? ? Khi muốn biểu đạt tư tưởng, t×nh c¶m nguyÖn väng Êy 1 c¸ch đầy đủ, trọn vẹn cho người khác hiÓu, th× em ph¶i lµm nh­ thÕ - Ph¶i nãi cã ®Çu cã ®u«i , cã m¹ch l¹c, lý lÏ  t¹o lËp v¨n b¶n nµo ? ? Em đọc câu ca dao :. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Thanh Khê. Ai ¬i gi÷ chÝ cho bÒn Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai ? Câu ca dao trên sáng tác ra để lµm g× ? ? Nó muốn nói lên vấn đề gì (chủ đề gì) ? Hai c©u 6 vµ 8 liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo (vÒ luËt th¬ vµ vÒ ý) ? ? Theo em như vậy đã biểu đạt trọn vẹn 1 ý chưa ? Câu cách đó đã có thể coi là 1 văn bản chưa ? VËy theo em v¨n b¶n lµ g× ? ? Lêi ph¸t biÓu cña c« hiÖu trưởng trong lễ khai giảng năm häc cã ph¶i lµ 1 v¨n b¶n kh«ng ? v× sao ? ? Bøc th­ em viÕt cho b¹n bÌ, người thân có phải là 1 văn bản kh«ng? ? §¬n xin häc, bµi th¬, truyÖn cæ tÝch, thiÕp mêi.... cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ?. 10’. - Gi¸o viªn kÕt luËn: - V¨n b¶n cã thÓ dµi, ng¾n, thËm chÝ chØ 1 c©u, nhiÒu c©u... cã thÓ viÕt ra hoÆc ®­îc nãi lªn,ph¶i thể hiện ít nhất 1 ý (chủ đề nào đó). - C¸c tõ ng÷ trong v¨n b¶n ph¶i g¾n kÕt víi nhau chÆt chÏ, m¹ch l¹c . Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản ? Căn cứ vào đâu để phân loại. - Nªu ra 1 lêi khuyªn - Chủ đề : giữ chí cho bền - C©u 2 lµm râ thªm : gi÷ chÝ cho bền là không dao động khi người khác thay đổi chí hướng. Chí là : chí hướng, hoài bão, lý tưởng. Vần là yÕu tè liªn kÕt c©u sau lµm râ ý cho câu trước.  C©u ca dao lµ mét v¨n b¶n * V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi hoÆc viÕt có chủ đề thống nhất được liên kết mạch lạc nhằm đạt mục đích giao tiÕp - Lµ v¨n b¶n v× lµ chuçi lêi nãi cã chủ đề : nêu thành tích năm qua, nªu nhiÖm vô n¨m häc míi, kªu gäi, cæ vò gi¸o viªn häc sinh hoµn thµnh tèt nhiÖm vô n¨m häc  ®©y lµ v¨n b¶n nãi.  Văn bản viết, có thể thức, chủ đề  §Òu lµ v¨n b¶n v× chóng cã môc đích, yêu cầu, thông tin và có thể thức nhất định. 2. Bµi häc : * Giao tiếp là hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ. Ngôn từ là phương tiện quan trọng nhất để thực hiện giao tiếp  đó là giao tiếp ng«n tõ. * V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi hoÆc viÕt có chủ đề thống nhất, được liên kết mạch lạc nhằm mục đích giao tiếp II. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản * C¨n cø ph©n lo¹i - Theo mục đích giao tiếp : (để làm g×) * Các kiểu văn bản, phương thức. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Thanh Khê. c¸c kiÓu v¨n b¶n GV treo b¶ng phô cã kÎ c¸c kiÓu văn bản ứng với các phương thức biểu đạt ( như SGK ) cho HS quan s¸t Kiểu văn bản, phương thức biểu đạt Tù sù Miªu t¶ BiÓu c¶m NghÞ luËn ThuyÕt minh Hµnh chÝnh, c«ng vô. biểu đạt : Có 6 kiểu văn bản tương ứng với 6 phương thức biểu đạt, 6 mục đích giao tiếp khác nhau: Mục đích giao tiếp KÓ diÔn biÕn sù viÖc Tả trạng thái sự vật, con người Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc Nêu ý kiến, đánh giá, bàn luận Giới thiệu, đặc điểm, tính chất, vấn đề.. ThÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm. Häc sinh lµm bµi tËp t×nh huèng : ë s¸ch gi¸o khoa. 15’. * Bµi tËp t×nh huèng: a) V¨n b¶n : hµnh chÝnh – c«ng vô : §¬n tõ b) V¨n b¶n : thuyÕt minh, hoÆc tường thuật kể chuyện c) V¨n b¶n miªu t¶ d) V¨n b¶n thuyÕt minh e) V¨n b¶n biÓu c¶m Häc sinh nh¾c l¹i néi dung cÇn g) V¨n b¶n nghÞ luËn đạt của tiết học ở phần ghi nhớ * Ghi nhí : SGK HS đọc to ghi nhớ Hoạt động III III. LuyÖn tËp: Hướng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : 5 đoạn văn, thơ trong sách giáo a) Tự sự : kể chuyện, vì có người, có khoa thuộc các phương thức việc, có diễn biến sự việc biểu đạt nào ? Vì sao? b) Miªu t¶ v× t¶ c¶nh thiªn nhiªn : §ªm tr¨ng trªn s«ng c) NghÞ luËn v× thÓ hiÖn t×nh c¶m, tù tin, tù hµo cña c« g¸i. e) Thuyết minh vì giới thiệu hướng quay quả địa cầu. Bµi tËp 2 :TruyÒn thuyÕt Con Rång Bµi tËp 2 : TruyÒn thuyÕt ‘Con ch¸u Tiªn lµ: Rồng cháu Tiên’ thuộc kiểu văn Văn bản tự sự, kể việc, kể về người, b¶n nµo ? v× sao ? lời nói hành động của họ theo 1 diễn biến nhất định. Hoạt động 4 : IV. Hướng dẫn học bài – làm bài. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Thanh Khê. Hướng dẫn làm bài tập ở nhà. 5’. tËp ë nhµ - Bµi tËp : §o¹n v¨n ‘b¸nh h×nh......... chøng d¸m’ thuéc kiÓu v¨n b¶n g× ?. Thø 3 Ngµy 25 th¸ng 8 n¨m 2009 TiÕt 5,:V¨n häc : Th¸nh Giãng (TruyÒn thuyÕt) A. Mục tiêu cần đạt : - Häc sinh n¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng - Bồi dưỡng lòng tự hào về truyền thống yêu nước chống ngoai xâm của dân tộc - TÝch hîp víi phÇn TiÕng ViÖt ë kh¸i niÖm. Danh tõ chung, danh tõ riªng víi ph©n m«n tËp lµm v¨n ë kh¸i niÖm kiÓu bµi v¨n tù sù. - Rèn luyện kỹ năng đọc, kể và tìm hiểu thể loại truyền thuyết B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : * Đọc các tài liệu có liên quan đến bài dạy *S­u tÇm tranh, bµi th¬, ®o¹n th¬ vÒ Th¸nh Giãng C.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học TG 5’. 5’. Hoạt động của học sinh (Dưới sự hướng dẫn của giáo viªn) * KiÓm tra bµi cò : 1) KÓ l¹i truyÒn thuyÕt B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy 2) Qua truyÒn thuyÕt Êy, thÓ hiÖn m¬ ­íc g× cña nh©n d©n ta? 3) C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lang Liªu * Giíi thiÖu bµi Trong suèt mÊy ng×n n¨m dùng nước và giữ nước dân tộc ta đã có biết bao người anh hùng ®­îc ghi vµo sö s¸ch ,ho¸ th©n thµnh Th¸nh Giãng trong truyÖn kÓ d©n gian.TruyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng lµ mét trong nh÷ng bµi ca hµo hïng nhÊt cña lsö thêi. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. Néi dung bµi häc (Kết quả các hoạt động cần đạt). N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Thanh Khê. dựng nước. 20’ * TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t động Hoạt động 1 : Hướng dẫn đọc, kể, tóm tắt giải thÝch tõ khã - Giáo viên nêu rõ yêu cầu đọc -HS đọc chú thích. - Tãm t¾t truyÖn theo nh÷ng sù viÖc chÝnh ?. -TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo ? Ai lµ nh©n vËt chÝnh ?. 10’ Hoạt động 2 : Hướng dẫn Đọc –Hiểu văn b¶n ? Em hãy giới thiệu sơ lược về nguồn gốc ra đời của Thánh Giãng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c chi tiết giới thiệu nguồn gốc ra đời cña Giãng ? ý nghÜa cña chi tiÕt Giãng cÊt tiếng nói đầu tiên đòi đánh giÆc ? 5’. I) §äc , kÓ tãm t¾t vµ chó gi¶i 1)§äc 2) Chó thÝch : cÇn chó ý thªm - Tôc truyÒn : phæ biÕn truyÒn miÖng trong d©n gian. §©y lµ 1 trong nh÷ng từ ngữ thường mở đầu các truyện dân gian. - T©u : B¸o c¸o, nãi víi vua - Tục gọi là : thường gọi là 3Tãm t¾t a. Sự ra đời và tuổi thơ kỳ lạ của Giãng b. Gióng gặp sứ giả, đòi đánh giặc c.C¶ lµng nu«i Giãng. d. Gióng cùng nhân dân chiến đấu và chiÕn th¾ng giÆc ¢n e. Giãng bay vÒ trêi * Nh©n vËt trung t©m lµ Giãng tõ cËu bÐ lµng Giãng kú l¹ trë thµnh Th¸nh Giãng. II. §äc – HiÓu v¨n b¶n : 1 Hình tượng nhân vật Thánh Giãng *. Nguồn gốc ra đời - Bµ mÑ dÉm lªn vÒt ch©n to, l¹ ngoµi đồng và thụ thai ; Ba năm Gióng không biết nói, cười, đặt đâu nằm đó  kú l¹,lµ ThÇn ,Th¸nh. *. C©u nãi ®Çu tiªn - Câu nói đầu tiên với sứ giả là đòi đánh giặc,là tiếng lòng yêu nước của nhân dân lúc đất nước lâm nguy.. HÕt t 1 DÆn dß :vÒ nhµ tãm t¾t chuyÖn Soạn phầnn đọc hiểu văn bản. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Thanh Khê. TiÕt 6. Ngµy 25-08-2009. 5’ 1 ,BµI Cò :Tãm t¾t truyÖn Th¸nh 35’ Giãng 10’. 2,Bµi míi ? V× sao Giãng lín nh­ thæi ? ? Chi tiÕt c¶ lµng gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g× ? Hình ảnh Gióng vươn vai đứng dËy thµnh tr¸ng sü gîi cho em suy nghÜ g× ?. Gi¸o viªn nãi nhanh vÒ chi tiÕt Gióng vươn vai thành tráng sü.GV cho HS xem tranh vµ kÓ lại đoạn Gióng đánh giặc. 10’. ? Chi tiÕt roi s¾t g·y, Giãng lËp tøc nhæ tõng bôi tre, vung lªn thay gËy quËt tói bôi vµo giÆc cã ý nghÜa g× ?. -NhËn xÐt c¸ch kÓ cña d©n gian ?. 5’. GV treo tranh HS nh×n tranh kÓ phÇn kÕt cña truyÖn? -? V× sao Giãng bay vÒ trêi ?. *. Cả làng, cả nước nuôi nấng, giúp đỡ Gióng chuẩn bị ra trận - Giãng ¨n kháe, bao nhiªu còng không đủ - Cái vươn vai kỳ diệu của Gióng. Lín bæng dËy chøng tá nhiÒu ®iÒu : + Søc sèng m·nh liÖt, kú diÖu cña d©n téc ta mçi khi gÆp khã kh¨n + Søc m¹nh dòng sü cña Giãng ®­îc nuôi dưỡng từ những cái bình thường, gi¶n dÞ + §ã còng lµ søc m¹nh cña t×nh ®oµn kết, tương thân tương ái của các tầng líp nh©n d©n mçi khi tæ quèc bÞ ®e däa. * Gióng cùng toàn dân chiến đấu vµ chiÕn th¾ng giÆc ngo¹i x©m Đoạn kể, tả cảnh Gióng đánh giặc thật hào hứng. Gióng đã cùng dân đánh giặc, chủ động tìm giặc mà đánh  Chi tiÕt nµy rÊt cã ý nghÜa : Giãng không chỉ đánh giặc bằng vũ khí vua ban mµ cßn b»ng c¶ vò khÝ tù t¹o bªn đường. Trên đất nước này, cây tre đằng ngà, ngọn tầm vông cũng có thể thành vũ khí đánh giặc - C¶nh giÆc thua th¶m h¹i - Cả nước mừng vui, chào đón chiến th¾ng - C¸ch kÓ, t¶ cña d©n gian thËt gän gµng, râ rµng, nhanh gän mµ cuèn hót.. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Thanh Khê. C¶m nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh *. KÕt truyÖn nµy ? Gióng bay lên trời từ đỉnh Sóc Sơn - Ra đời phi thường,ra đi cũng phi thường - Giãng lµ thiªn sø nhµ trêi,bay vÒ trờikhi đã hoàn thành sứ mệnhcuộc kh¸ng chiÕn cña nh©n d©n ta lµ chÝnh nghÜa,thuËn lßng trêi. -H×nh ¶nh :Cói ®Çu tõ biÖt mÑ Bay khuÊt gi÷a m©y hång (Huy CËn) đẹp như một giấc mơ * ý nghĩa của hình tượng Thánh ?H·y nªu ý nghÜa cña h×nh Giãng tượng Thánh Gióng? - Gióng là hình tượng tiêu biểu, của (GV choHS th¶o luËn nhãm) người anh hùng đánh giặc giữ nước - Là người anh hùng mang trong mình sức mạnh của cộng đồng buổi đầu dựng nước. - Có hình tượng Thánh Gióng nói lên lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quËt khëi cña d©n téc ta trong cuéc đấu tranh chống ngoại xâm 10’ III. Tæng kÕt, luyÖn tËp 1.Y nghÜa : Hoạt động 3 : Hướng dẫn tổng kết và luyện tËp *Bài tập củng cố : Chọn ý đúng nhÊt nãi lªn ý nghÜa truyÖn Th¸nh Giãng A.Ca ngîi truyÒn thèng yªu nước của dân tộc B.Ca ngîi tinh thÇn ®oµn kÕt chèng ngo¹i x©m cña nh©n d©n 2. Ghi nhí : Sgk ta C.Cả 2 ý trên đều đúng ? Theo em chi tiÕt nµo trong truyện để lại trong tâm trí em 5’ những ấn tượng sâu đậm nhất ? V× sao ? Học sinh đọc phần ghi nhớ Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ë nhµ. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Thanh Khê. - ý nghÜa cña phong trµo ‘Héi kháe Phï §æng’? - So¹n bµi : ‘S¬n Tinh – Thuû Tinh. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Thanh Khê. Thø 5 Ngµy 26 th¸ng 08 n¨m 2009 TiÕt 7 :. TiÕng ViÖt. Từ mượn. A) Mục tiêu cần đạt 1. Häc sinh hiÓu râ : - Thế nào là từ mượn ? - Các hình thức mượn từ ? 2. TÝch hîp víi phÇn v¨n ë truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng, víi tËp lµm v¨n ë t×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù 3. Luyện kỹ năng sử dụng từ mượn trong nói, viết B) ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: B¶ng phô ,tra tõ ®iÓn H¸n ViÖt -So¹n bµi míi C. Tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động của học sinh (Dưới sự hướng dẫn của giáo viên) 5’. 10’. Néi dung bµi häc (Kết quả các hoạt động cần đạt). Bài cũ :từ là gì ?từ dùng để cấu tạo đơn vị nÇo ? Hoạt động 1 : Tìm hiểu mục I : Từ thuần Việt và từ mượn, nhận biết từ mượn trong câu ? GV treo b¶ng phô :Trong c©u ‘Chó bÐ vïng dậy, vươn vai một cái, bỗng biến thành một tráng sỹ mình cao muôn trượng’ Có những từ H¸n ViÖt nµo ? ? §Æt c©u nµy trong v¨n b¶n Th¸nh Giãng, h·y giải thích nghĩa 2 từ đó ? Giáo viên chốt : 2 từ mượn được dùng ở đây rÊt phï hîp t¹o nªn s¾c th¸i trang träng cho c©u v¨n ? H·y t×m nh÷ng tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu tè sỹ đứng sau ? ? Vậy 2 từ ấy là từ mượn của tiếng nước nào ?. ) Tõ thuÇn ViÖt vµ tõ mượn 1. VÝ dô 1 : Các từ Hán Việt: trượng ,tr¸ng sü * Trượng : đơn vị đo độ dài bằng 10 thước TQ cổ (0,33m), ë ®©y hiÓu lµ rÊt cao * Tráng sỹ : người có sức lực cường tráng, chí khí m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín. Tr¸ng : kháe m¹nh, to lín, cường tráng Sỹ : người trí thức thời xưa và những người được tôn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña c¸c tõ träng nãi chung. - HiÖp sü, thi sü, dòng sü, trong nhãm tõ ë vÝ dô 2 chiÕn sü, b¸c sü, chÝ sü, nghÖ sü...  Từ mượn tiếng Trung Quốc cổ, được đọc theo. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Thanh Khê. ? V× sao l¹i cã nh÷ng c¸ch viÕt kh¸c nhau nh­ vËy? ? Những từ mượn trên có cách viết khác nhau Êy cã nguån gèc tõ ng«n ng÷ nµo ? GV chốt lại vấn đề. 10’. VËy theo em : ? Từ mượn là gì ? ? Bộ phận quan trọng nhất trong vốn từ mượn Tiếng Việt có nguồn gốc của nước nào ? ? Ngoài ra còn có nguồn gốc từ các tiếng nước nµo ? ? Các từ mượn tiếng ấn - Âu có mấy cách viÕt ? Cho vÝ dô ? HS dựa vào ghi nhớ để trả lời Hoạt động 2 : Tìm hiểu mục II : Xác định nguyên tắc mượn từ GV treo bảng phụ :Học sinh đọc đoạn trích ý kiÕn cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh ? Mặt tích cực của việc mượn từ là gì ? ? Mặt tiêu cực của việc lạm dụng từ mượn từ lµ g× ? ? Liªn hÖ thùc tÕ Gi¸o viªn chèt : - Khi cÇn thiÕt TiÕng ViÖt ch­a cã hoÆc khã dịch thì phải mượn - Khi Tiếng Việt đã có từ thì không nên mượn tïy tiÖn. cách phát âm của người ViÖt nªn gäi lµ tõ H¸n ViÖt *. VÝ dô 2 : Sø gi¶, ti vi, xµ phßng, giang s¬n, in – t¬ - nÐt - Cã tõ ®­îc viÕt nh­ tõ thuÇn ViÖt : Ti vi, xµ phßng - Có từ phải gạch ngang để nèi c¸c tiÕng : Ra-di-«, int¬-nÐt  Các từ mượn đã được ViÖt hãa cao th× viÕt gièng nh­ tõ thuÇn ViÖt  Các từ mượn chưa được ViÖt hãa cao khi viÕt ph¶i cã g¹ch nèi gi÷a c¸c tiÕng * Nguån gèc tõ ng«n ng÷ Ên - ¢u TiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, Nga... * Nguån gèc tõ tiÕng Trung Quèc cæ – H¸n cæ VD : sø gi¶, giang s¬n, gan, buåm, ®iÖn * Kết luận : Từ mượn có 2 nguån chÝnh lµ tiÕng H¸n, tiÕng Ấn - ¢u - Từ mượn tiếng Ân - Âu có 2 c¸ch viÕt kh¸c nhau. 2. Ghi nhí : - Học sinh đọc phần ghi nhí ë s¸ch gi¸o khoa (trang 39).. II. Nguyên tắc mượn từ - Mượn từ là 1 cách làm giàu TiÕng ViÖt - Lạm dụng việc mượn từ sẽ. Gi¸o ¸n : Ng÷ v¨n 6. N¨m häc : 2009 - 2010 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>