Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 10: Nghĩa của từ - Năm học 2009-2010

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 10 nghÜa cña tõ a. mục tiêu cần đạt Qua bµi häc GV gióp HS: - N¾m v÷ng thÕ nµo lµ nghÜa cña tõ ? - Lµm quen víi viÖc t×m hiÓu nghÜa cña tõ. b. ChuÈn bÞ - GV : B¶ng phô - HS : Đọc trước VD. c. các hoạt động dạy – học I. ổn định tổ chức ( 1’) II. KiÓm tra bµi cò ( 4’) 1. Từ mượn là gì ? Nguồn gốc của từ mượn ? 2. Nêu nguyên tắc mượn từ ? làm bài 4 ? III. Bµi míi ( 35’) * GV giíi thiÖu bµi. Hoạt động của GV Hoạt động của HS I. NghÜa cña tõ lµ g× ? ( 10’) 1. VÝ dô : - TËp qu¸n : thãi quen cña mét céng đồng được hình thành từ lâu trong đời HS đọc VD trong SGK. sống,được mọi người làm theo. - LÉm liÖt : hïng dòng,oai nghiªm. - Nao nóng :lung lay,kh«ng v÷ng lßng tin ë m×nh. ? NÕu lÊy dÊu ( : ) lµm chuÈn em thÊy 2. NhËn xÐt c¸c chó thÝch gåm mÊy bé phËn ? lµ - 2 bé phËn : nh÷ng bé phËn nµo + Từ : bên trái ( trước dấu :) ? PhÝa trªn tr¸i lµ g× + NghÜa cña tõ : bªn ph¶i ( sau dÊu : ) ? PhÝa bªn ph¶i lµ g× => LÉm liÖt : ? Khi nói tới từ người ta đề cập đến + H×nh thøc : tõ phøc. phương diện nào + Néi dung : hïng dòng,oai nghiªm ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ h×nh thøc vµ -> Là cái chứa đựng trong hình thức của néi dung cña tõ tõ. HS lần lượt trả lời câu hỏi. GV nªu VD vµ ph©n tÝch. ? Nghĩa của từ tương ứng với phần nào => Nghĩa của từ tương ứng với phần trong m« h×nh néi dung. HS xác định. 3. Ghi nhí : ? Tõ viÖc t×m hiÓu trªn em hiÓu thÕ nµo - NghÜa cña tõ lµ néi dung ( sù vËt,tÝnh lµ nghÜa cña tõ chất,hoạt động,quan hệ …) mà từ biểu HS nªu c¸ch hiÓu. thÞ. GV chèt. GV treo b¶ng phô ghi VD. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> HS đọc VD. ? Theo em, cã thÓ thay thÕ tõ “ thãi quen” trong c©u trªn b»ng tõ “ tËp qu¸n” kh«ng HS tr¶ lêi. GV: Kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc v× “ tËp qu¸n” nghÜa réng h¬n vµ nã g¾n víi sè đông. còn “ thói quen” mang nghĩa hẹp h¬n ( 1 c¸ nh©n ). ? VËy tõ “ tËp qu¸n” ®­îc gi¶i nghÜa theo c¸ch nµo HS nªu.GV chuÈn x¸c. GV đưa ra 3 trường hợp : - Tư thế lẫm liệt của người anh hùng. - T­ thÕ hïng dòng ............................ - T­ thÕ oai nghiªm .......................... ? 3 tõ : oai nghiªm,hïng dòng vµ lÉm liÖt cã thÓ thay thÕ ®­îc cho nhau ®­îc kh«ng ? V× sao HS thay tõ -> tr¶ lêi. ? 3 tõ thay thÕ ®­îc cho nhau gäi lµ tõ g× - Từ đồng nghĩa. ? VËy tõ “ lÉm liÖt “ ®­îc gi¶i thÝch b»ng c¸ch nµo HS xác định. GV ®­a bµi tËp nhanh: trung thùc,thËt thµ ,th¼ng th¾n. ? Các từ đó được gải thích bằng cách nào. HS đọc VD c. ? “ Cao thượng”, “ sáng sủa” được hiểu lµ g× HS gi¶i thÝch. ? VËy hai tõ trªn ®­îc gi¶i thÝch b»ng c¸ch nµo ? Qua phÇn t×m hiÓu em thÊy cã mÊy c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ ? Lµ nh÷ng c¸ch nµo HS tæng kÕt -> tr¶ lêi. GV chèt. HS nªu yªu cÇu bµi tËp 1.. II. C¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ ( 10’) 1. VÝ dô ( SGK) 2. NhËn xÐt a. TËp qu¸n : Thãi quen cña mét céng đồng được hình thành từ lâu trong đời sống và được mọi người làm theo. . Gi¶i thÝch b»ng c¸ch : tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ . b. LÉm liÖt : Hïng dòng ,oai nghiªm. . 3 tõ cã thÓ thay thÕ ®­îc cho nhau v× néi dung th«ng b¸o vµ s¾c th¸i ý nghÜa của câu không đổi.. => Giải thích bằng cách dùng từ đồng nghÜa.. c. Cao thượng: Trái với nhỏ nhen,ti tiÖn. - S¸ng sña : Tr¸i víi tèi t¨m,u ¸m. => Gi¶i thÝch b»ng tõ tr¸i nghÜa. 3. Ghi nhí : 2 c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ : - Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. - Đưa ra từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với tõ cÇn gi¶i thÝch . III. LuyÖn tËp ( 15’) Bµi tËp 1 - CÇu h«n : xin ®­îc lÊy lµm vî. -> Tr×nh bµy kh¸i niÖm. - Ph¸n : truyÒn b¶o . Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HS đọc chú thích : cầu hôn,phán trong v¨n b¶n “ S¬n Tinh,Thñy Tinh”. ? Các từ đó được giải nghĩa theo cách nµo HS xác định. GV yêu cầu HS giải thích các từ đã cho sẵn theo các cách đã biết.. HS đọc truyện trong SGK. ? C¸ch gi¶i thÝch nghÜa tõ “ mÊt “ nh­ nhân vật Nụ có đúng không GV gîi ý : ? MÊt lµ g× ? Theo lêi tho¹i th× mÊt cã nghÜa nh­ thÕ nµo HS gi¶i thÝch. GV chèt.. HS nªu yªu cÇu bµi tËp 2. ? H·y ®iÒn c¸c tõ : häc hái,häc hµnh,häc lám,häc tËp vµo chç trèng HS lªn b¶ng ®iÒn. GV chuÈn x¸c.. -> Dùng từ đồng nghĩa. Bµi tËp 4 - Giếng : hố đào thẳng đứng,sâu trong lòng đất để lấy nước. => Tr×nh bµy kh¸i niÖm. - Rung rinh : chuyển động nhẹ nhµng,liªn tôc . => Tr×nh bµy kh¸i niÖm. Bµi tËp 5 - C¸ch 1: MÊt tr¸i nghÜa víi cßn. MÊt lµ kh«ng cßn. - C¸ch 2: Theo v¨n b¶n : + C¸i m×nh biÕt ë ®©u cã gäi lµ mÊt kh«ng? + §· biÕt ë ®©u sao gäi lµ mÊt. + C¸i èng v«i cña c« kh«ng mÊt. Con biết nó nằm dưới đáy sông. => MÊt cã nghÜa lµ cßn. -> So víi c¸ch gi¶i nghÜa 1 => Nô sai. Trong v¨n c¶nh -> Nô gi¶i thÝch đúng,thông minh ( dùng nghĩa bóng để bào chữa lỗi lầm của mình khi đánh mất c¸i èng v«i ). Bµi tËp 2 - Häc tËp - Häc lám - Häc hái - Häc hµnh Bµi tËp 3 - Trung b×nh - Trung gian - Trung niªn. HS lªn b¶ng lµm bµi tËp 3.. VI. Cñng cè ( 3’) 1. Chỉ ra cách hiểu đầy đủ nhất về nghĩa của từ ? A. NghÜa cña tõ lµ sù vËt mµ tõ biÓu thÞ. B. NghÜa cña tõ lµ sù vËt,tÝnh chÊt mµ tõ biÓu thÞ. C. Nghĩa của từ là sự vật,tính chất,hoạt động mà từ biểu thị. D. NghÜa cña tõ lµ néi dung mµ tõ biÓu thÞ. 2. Gi¶i nghÜa tõ S¬n tinh,Thñy tinh ? 3.. Cách giải thích nào về nghĩa của từ không đúng ? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> A. §äc nhiÒu lÇn tõ cÇn ®­îc gi¶i thÝch. B. Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. C. Dùng từ đồng nghĩa với từ cần được giải thích. D. Dïng tõ tr¸i nghÜa víi tõ cÇn ®­îc gi¶i thÝch. 4. Sách Ngữ văn 6,tập 1 giải thích Sơn Tinh : thần núi,Thủy Tinh: thần nước là đã giải thÝch nghÜa cña tõ theo c¸ch nµo ? A. Dùng từ đồng nghĩa với từ cần được giải thích. B. Dïng tõ tr¸i nghÜa víi tõ cÇn ®­îc gi¶i thÝch. C. Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ D. Kh«ng theo 3 c¸ch trªn. V. Hướng dẫn về nhà ( 2’) - N¾m ch¾c kh¸i niÖm nghÜa cña tõ. - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp. ----------------------------**************---------------------------. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>