Tài liệu củng cố ôn tập kiến thức môn Ngữ văn Lớp 6

<span class='text_page_counter'>(1)</span>¤n tËp kiÕn thøc phÇn 2: C©u A. c¸c thµnh phÇn chÝnh cña c©u. I. KiÕn thøc cÇn n¾m: VD: Xác định các thành phần câu trong đoạn văn sau: Không lúc nào nó thèm bay bổng, thèm ca hát như lúc này. Bọ ve rạo rực cả người. Từ tÝt trªn cao kia, mïi hoa lý to¶ xuãng th¬m ng¸t vµ tiÕng nh÷ng b¹n ve ¸nh ái. C1: Kh«ng lóc nµo nã// thÌm bay bæng, thÌm ca h¸t nh­ lóc nµy. CN VN C2: Bọ ve// rạo rực cả người. CN VN C3: Tõ tÝt trªn cao kia,/ mïi hoa lý// to¶ xuèng th¬m ng¸t vµ tiÕng nh÷ng b¹n ve// ¸nh ái. TN CN1 VN1 CN2 VN2 * So sánh đối chiếu về số lượng CN và VN trong mỗi câu. * Chỉ ra đâu là câu đơn và đâu là câu ghép? - câu 1, 2 là câu đơn; câu 3 là câu ghép. 1. Câu đơn: * HS tự đặt câu đơn và nêu lên cấu tạo. * Nhận xét về câu đơn sau: Hà Nội, mùa đông năm 1946. - Ch¸y! => Chúng là những câu không xác định được thành phần câu vì vậy, chúng được gọi là câu đặc biệt. Về hình thức, câu đặc biệt không xác định thành phần và cũng không khôi phục được chủ ngữ vị ngữ. Về nội dung, nó thường được dùng để chỉ sự xuất hiện, tồn tại, hoặc tiêu biÕn. * So s¸nh chóng víi nh÷ng c©u sau: a.Tôi đi đến trường. Cả Hoa nữa. Bạn đã ăn cơm chưa? - Råi. => đó là kiểu câu tỉnh lược. Kiểu câu này về hình thức giống câu đặc biệt nhưng nó có thể khôi phục được thành phần và thường có quan hệ nghĩa với câu đứng trước. Trong giao tiếp, câu tỉnh lược thường được dùng trong đối thoại trực tiếp nhằm nhấn mạnh thông tin cần trao đổi. Cần sử dụng các trợ từ để tăng sắc thái biểu cảm khi trò chuyện với người hơn tuổi. (ạ). Khi viết đôi khi cũng sử dụng câu tỉnh lược để tránh lặp lại, lủng củng nhưng cần chú ý quan hệ với câu đứng gtrước chặt chẽ về nội dung. VD: Hàng đàn chim bay về trên những cánh đồng. Trên cả những vườn cây ăn quả. b. đằng xa, nơi chân trời xanh biếc. Khi mây đen kéo đến. => C©u sai ng÷ ph¸p. Hs biết giải thích vì sao chúng không phải là câu đặc biệt. 2. C©u ghÐp. * Ph©n tÝch CV c¸c c©u sau vµ so s¸nh chóng: - Lúa //đã chín vàng, làng quê // bắt đầu vào mùa gặt. - Nếu trái tim mình // còn đập thì tôi// còn chiến đấu vì Tổ Quốc. - Một hôm bỗng đâu trên cành cây // báo ra một tin thắm và mùa hoa phượng// bắt đầu. - Sãng nhÌ nhÑ // liÕm trªn b·i c¸t, tung bät tr¾ng xo¸. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> a. c©u ghÐp kh«ng cã tõ chØ quan hÖ. b. C©u ghÐp cã tõ chØ quan hÖ. c. Câu ghép đẳng lập. d. Câu đơn có thành phần vị ngữ song song. 3. Câu ghép đẳnglập: lµ kiÓu c©u ghÐp cã hai côm chñ vÞ trë lªn ®­îc nèi víi nhau bëi c¸c kÕt tõ: vµ, cßn, mµ , nh­ng,vµ dÊu (,) 3. C¸c kiÓu c©u ghÐp chÝnh phô: Câu ghép chính phụ là kiểu câu ghép có từ hai cụm chủ vị trở lên trong đó cứ sử dụng c¸c cÆp quan hÖ tõ: - C©u ghÐp chØ nguyªn nh©n - kÕt qña: V×, t¹i, bëi...nªn... - Câu ghép chỉ điều kiện - kết quả: Nếu, giá, tưởng...thì... - Câu ghép chỉ ý nhượng bộ: Tuy....nhưng... - Câu ghép chỉ mục đích: Để...............nên, thì.... GV l­u ý: Trong mét bµi v¨n hoÆc khi nãi chuyÖn, em cÇn biÕt sö dông kÕt hîp nhiÒu kiÓu c©u: c©u đơn, câu ghép. ngay cả việc sử dụng câu ghép cũng biết linh hoạt, khong nhất nhất lúc nào cũng sö dông c©u ghÐp chÝnh phô dÔ t¹o sù nÆng nÒ trong lêi v¨n. II.LuyÖn tËp: 1. Phân biệt câu đơn và câu rút gọn: a. Những đọt măng trúc đội đất nhoi lên. Rồi nảy nhành, nở lá. b. Nhà Hoà. Buổi tối. Một bảng con treo tường. Một ấm nước. Một vẻ sốt ruột trên gương mặt. c. Cà Mau. Cái Cấm. Cái Nước. d. Cái mặt y bặm lại. Khó đăm đăm như một khuôn chì đúc. 2. Cho ®o¹n v¨n sau: Mọi cây cối đều đầy đặn, rợp bóng và rậm rạp, đang trở những chồi non xanh mịn. Nếu bªn tr¸i, c¸nh rõng tèi sÉm víi nh÷ng bãng c©y rîp m¸t, th× bªn ph¶i Èm ­ít, bãng lén, l¸ c©y óng ánh dưới nắng, khẽ đu đưa trong gió nhẹ. Cảnh vật đều nở hoa, tiếng hoạ mi hót khi xa khi gần. Cây sồi già đã biến đổi hẳn, toả rộng thành một vòm lá sum suê xanh tốt đang như say sưa ng©y ngÊt, khÏ ®u ®­a trong ¸nh n¾ng chiÒu. a. xác định từ đơn, từ ghép, từ láy. b. xác định danh, động, tính từ. c. xác định câu đơn, câu ghép bằng việc phân tích các thành phần câu. 3. Trong những câu sau, câu nào là câu đặc biệt, câu nào sai ngữ pháp: a. Mïa thu n¨m 1945. b. Mùa xuân xinh đẹp, mong ước. c. Khi n¾ng vµng rùc rì to¶ xuèng Êm ¸p. d. Một ngày nắng đẹp. 4. BVN: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n (5 -7 c©u) t¶ h×nh d¸ng mét c©y cæ thô ®ang mïa rông l¸. (Cây bàng, cây phượng...). Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ¤n tËp phÇn v¨n. 1. Em hãy đọc những bài thơ, câu thơ, bài ca dao đã học hoặc em biết nói về cảnh đẹp quê hương đất nước. GV có thể cho thi để thử tài trí nhớ của các em. 2. Trong sè nh÷ng bµi Êy, em thÝch bµi nµo nhÊt? V× sao? 3. Ca dao cã bµi: Gió đưa cành trúc la đà Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương Mịt mù khói toả ngàn sương Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ. * C¶nh trong bµi ca dao lµ c¶nh ë ®©u? Vµo thêi ®iÓm nµo trong ngµy? * C¨n cø vµo ®©u em biÕt ®©y lµ c¶nh buæi s¸ng sím? * Những âm thanh và hình ảnh: tiếng chuông, tiếng gà gáy, tiếng chày giã giấy và sương khói trên mặt nước Tây Hồ đem đến cho em cảm nhận về một cảnh vật như thế nào? Thái độ cña t¸c gi¶ d©n gian ë ®©y nh­ thÕ nµo? * Từ bài ca dao này, em có cảm xúc ra sao về quê hương đất nước mình?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TuÇn 3:. ¤n tËp vÒ c©u(tiÕp). Câu phân loại theo mục đích nói. I. KiÕn thøc cÇn cñng cè: Xác định CN, VN của các câu trong đoạn văn sau: Thanh đi bên bà, người thẳng mạnh, cạnh bà cụ gày còng. Tuy vậy, chàng cảm thấy chÝnh bµ che chë cho chµng, còng nh­ nh÷ng ngµy chµng cßn nhá. - Nhµ kh«ng cã ai ­ bµ? - Vẫn có thằng Nhân, hôm nay nó đi đong thóc bên kia xóm. Con đã ăn cơm chưa? - Dạ, chưa. Con ra tàu là về nhà ngay. Nhưng con không thấy đói. Bµ nh×n ch¸u giôc: - Con röa mÆt ®i, råi ®i nghØ kÎo mÖt. Thanh cảm động đến ứa nước mắt. Bà thương yêu cháu quá, nhất là từ khi chỉ còn mình ch¸u víi bµ. * Các câu văn 3, 5 được dùng với mục đích gì? - Dùng để hỏi. * Các câu văn 1, 2, 4, 6, 7, 8 có chung một mục đích là gì? - để thuật hoặc tả, kể. * C©u 10 nh»m ®iÒu g×? - Giôc gi·: cÇu khiÕn. * Còn mục đích dùng trong câu 12? _ Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. * Dựa vào kiến thức lớp dưới, em hãy phân biệt các kiểu câu ấy theo mục đích giao tiếp cña chóng? 1. C©u trÇn thuËt: bao gồm những câu dùng để giới thiệu, tả, kể hay nhận xét, đánh giá một sự việc, sự vật. a. C©u giíi thiÖu: VD: đây là người bạn mới cuả con + Trường con học nằm trên đường Nguyễn Đức Cảnh. + H«m nay, con xem phim ho¹t h×nh. b. Câu miêu tả dùng nêu đặc điểm, tính chất của sự vật,hiện tượng: VD: + Thảm cỏ xanh mươt trải ra trước mắt. + §«i cµng t«i mÉm bãng. c. Câu đánh giá, nhận xét: VD: Bè bao giê còng nghiªm kh¾c nh­ thÕ. + Nã bá häc sím lµ mét sù thiÖt thßi. 2. C©u nghi vÊn: Nêu điều còn hoài nghi, thắc mắc, cần dược giải đáp VD: Chẳng lẽ bạn cho tôi là người tồi hay sao? + b©y giê lµ mÊy giê? * Cần phân biệt câu hỏi dùng để hỏi với câu hỏi tu từ dùng đẻ khẳng định hạơc bộc lộnthái độ, tình cảm : VD: Các anh ấy đã hy sinh khi nào? + Trên đời còn có sự hy sinh nào đẹp hơn thế nữa? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 3. C©u c¶m th¸n: Dùng để thể hiện cảm xúc thái độ của người nói và gợi lên cảm xúc ở người nghe. VD: å, vui qu¸ rén rµng trªn v¹n nÎo. - Có gì đẹp trên đời hơn thế! - Khi viết câu cảm thường dùng từ cảm thán: ôi, a ối, chà, thay, quá...biết bao, ...kèm với dÊu chÊm c¶m. - §«i khi c¨n cø vµo ng÷ ®iÖu, c©u hái l¹i ®­îc dïng nh­ c©u c¶m. 4. C©u cÇu khiÕn: Nêu điều mong muốn, khuyên bảo hay yêu cầu người khác thực hiện. VD: Tiến lên chién sỹ đồng bào! + §õng d¹i dét tin vµo lêi høa h·o huyÒn. II. LuyÖn tËp: Viết đoạn văn giới thiệu về quê hương em có sử dụng các kiểu câu đã học. Khi nào có dịp, mời các bạn hãy đến thăm quê hương tôi, thành phố Hoa phượng đỏ! Bạn sẽ được ngắm nhìn vẻ đẹp của một đô thị đang trên đà phát triển và nhất là sẽ được đón gió và ngắm nhìn vẻ đẹp hùng vỹ của biển Đồ Sơn trong nắng sớm mùa hè. Bạn sẽ có cảm giác thế nào khi đối diện với một không gian trời nước mênh mông và tráng lệ, phẳng lặng và thanh bình. Những đoàn thuyền đánh cá đêm đã trở về, ồn ào tiếng người cười nói, tiếng gọi nhau í ới, tiÕng sãng nhÑ vç m¹n thuyÒn × o¹p. vµ khi nh÷ng d¶i m©y hång mÒm m¹i vµ máng m¶nh biÕn mất nhường chỗ cho vầng mặt trời rực rỡ rắc nắng xuống mặt biển khiến nó sáng rực lên thì cũng là lúc biển đem lại niềm sướng vui, sảng khoái cho du khách. Thật tự hào biét bao nhiêu vÒ thµnh phã biÓn cña chóng t«i. III. BVN: ViÕt ®o¹n v¨n giíi thiÖu vÒ b¶n th©n m×nh trong kho¶ng 6 -8 c©u.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> LuyÖn tËp vÒ. từ tượng hình - từ tượng thanh. oang.... I. Nh¾c l¹i kiÕn thøc: - GV ®­a ra mét nhãm tõ l¸y: lËp cËp, s»ng sÆc, åm åm, duyªn d¸ng, mËp m¹p, oang. * DÊu hiÖu nµo cho biÕt chóng lµ c¸c tõ l¸y? * Chia chúng thành hai nhóm : Tượng hình và tượng thanh? * Vì sao nhóm thứ nhất gọi là từ tượng hình? * Chóng kh¸c g× víi nhãm tõ thø hai? + Từ tượng hình: Những từ có tác dụng gợi sự liên tưởng về hình dáng, màu sắc, tính chất của sự vật, hiện tượng. + Từ tượng thanh: những từ có tác dụng gợi sự liên tưởng về âm thanh. * So sánh hai cách diễn đạt sau: a. Một tiếng đàn vang lên. Không gian bỗng như rộng ra, yên lặng. Mọi người không ai nói chuyện nữa mà đều tập trung vào giai điệu khúc nhạc. b. Một tiếng đàn thánh thót ngân lên. Không gian đang ồn ào bỗng lắng xuống, như rộng ra mênh mông. Không nghe thấy tiếng người, chỉ thấy dìu dặt bổng trầm một nhạc khúc trữ t×nh... * Từ đó, em rút ra được nhận xét về tác dụng của từ tượng hình và tượng thanh trong diễn đạt? + TRong diễn đạt, từ tượng hình và từ tượng thanh luôn giúp cho lời văn trở nên sinh động, giàu sức gợi tả, gợi cảm, tạo nên sức hấp dẫn đối với người đọc, người nghe. + Phần lớn các từ láy là từ tượng hình, tượng thanh. II. Bµi tËp: 1. Tìm các từ tượng thanh mô phỏng: - Âm thanh tiếng nói, tiếng cười của con người: - ¢m thanh tiÕng kªu cña c¸c loµi vËt: chã, gµ, chim, ve, tr©u, bß. - ¢m thanh cña tiÕng m­a r¬i, tiÕng sãng vç, tiÕng giã thæi... 2. Điền từ tượng thanh thích hợp vào chỗ trống: Các cô gái vừa làm cỏ lúa vừa cười......................Các bà già vừa nhai trầu vừa chuyện trß ....................................Cßn mÊy anh thanh niªn kÐo xe c¶i tiÕn la hÐt ........................Kh«ng khÝ thËt.................................. 3. Tìm các từ tượng hình gợi tả: - H×nh d¸ng cña c©y: - Hình dáng của người: - ChiÒu cao cña nói: - BÒ mÆt con ®­êng: 4. Tìm các từ tượng thanh và tượng hình thích hợp điền vào chỗ trống dưới đây: A B - cười: -réng - nãi: - dµi: - sña: - ng¾n: Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - g¸y: - cao - thæi: - thÊp - kªu: - xanh: 5. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 5- 7 c©u t¶ c¶nh buæi s¸ng mïa hÌ trªn phè em ë cã dïng các từ tượng hình và từ tượng thanh. GV gîi ý häc sinh thùc hµnh t¹i líp. Câu 1: Giới thiệu cảnh phố lúc bình minh hoặc hoàn cảnh giúp em ngắm đực cảnh phố lóc b×nh minh. Câu 2, 3, 4, 5, 6: tả cảnh phố theo trình tự: trên cao xuống thấp hoặc từ xa đến gần. Câu 7: Nói lên tình cảm của em đối với cảnh vật. 6. Bµi vÒ nhµ: ¤n tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ: So s¸nh, nh©n ho¸.... Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>