Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 19-20 - Năm học 2007-2008 - Trương Thị Thanh Tuyền

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUAÀN 19 Tiết 73,74: Bài học đường đời đầu tiên. Tiết 75: Phó từ. Tieát 76: Tìm hieåu chung veà vaên mieâu taû Tieát 73,74. BAØI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN. I. Muïc tieâu baøi hoïc: Qua tiết dạy học sinh tiếp thu được: - Ý nghĩa, nội dung của “Bài học đường đời đầu tiên” đối với Dế Mèn trong baøi vaên. - Những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả, kể chuyện và sử dụng từ ngữ. II. Lên lớp: 1. Kiểm tra bài cũ: - Truyện “Thánh Gióng” thuộc thể loại truyện dân gian naøo? a. Truyeàn thuyeát ngoân. b. Truyeän coå tích. c. Truyeän nguï. d. Truyện cười.. - Truyện “Thánh Gióng” được kể theo ngôi thứ mấy? a. Ngôi thứ 1. b. Ngôi thứ 2. c. Ngôi thứ 3. d. Caû 3 ngoâi.. 2. Giới thiệu: (Trực tiếp): 3. Tiến trình thực hiện các hoạt động: Hoạt động của GV và HS HĐ1: Giới thiệu t/giả- t/phẩm GV: Hãy nêu vài nét về tgiả Tô Hoài?. Ghi baûng I. Vaøi neùt veà taùc giaû , taùc phaåm: 1. Taùc giaû: SGK. 2. Taùc phaåm: - Tác phẩm “DMPLK”được sáng tác năm 1941. G Tác phẩm “DMPLK” được sáng tác vào 10 chöông. naêm naøo? Coù bao nhieâu chöông? - Trích chöông I cuûa truyeän “DMPLK”. Hãy cho biết vị trí of đoạn trích trong t/phaåm? Noäi dung cuûa t/p keå veà ñieàu gì? (keå veà nõ cuộc phiêu lưu lí thú đầy sóng gió của DM). HĐ2: Đọc – Hiểu văn bản. II. Đọc – Hiểu văn bản: HS đọc văn bản và các chú thích SGK. Em hãy tìm bố cục của đoạn trích? HS: Đoạn trích có 2 phần.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> P1: Giới thiệu về DM. P2: Bài học đường đời đầu tiên của chàng Deá.. 1. Ngoại hình và tính nết của chàng Dế: a. Ngoại hình: - Ñoâi caøng maãm boùng. - Vuốt cứng và nhọn, đôi cánh dài, cái đầu to. - Hai cái răng đen, sợi râu dài uốn cong. b. Tính neát: GV: Chaøng Deá keå veà tính neát cuûa mình - Tự cho mình là người giỏi. ntn? - Dám cà khịa với bà con trong xóm,… Qua hai đoạn văn trên ta đã học tập gì về  Nghệ thuật so sánh. nghệ thuật miêu tả ngoại hình nhân vật  Dế kể với giọng tự hào, phê phán và tự nhận thức sai của Tô Hoài? cuûa mình. 2. Bài học đường đời đầu tiên của chàng dế chuyện Dế tre Qua sự việc ấy dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên cho mình, bài học Cốc được kể lại trong nổi ân hận. Dế choắt tắt thở  vừa thương vừa ăn năn tội mình . aáy laø gì? GV chuyeån yù GV: Ngoại hình của DM được miêu tả ntn? Qua những chi tiết, hình ảnh nào?.  Dế Mèn đã gây ra tội lỗi và rút ra bài học đường đời đầu cho mình ‘ở đời…’. Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät mieâu taû Nghệ thuật: Nhân hoá – Dế có tính cách, lời nói, cư của Tô Hoài. hành động, suy nghĩ, tình cảm của con người. III. Toång keát: SGK 4. Cuõng coá: HS tự đóng vai và nêu ra bài học. 1. Truyện được kể bằng lời của nhân vật thuộc ngôi thứ mấy? a. Ngôi thứ 1 b. Ngôi thứ 2 c. Ngôi thứ 3 2. Truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” thuộc phương thức biểu đạt chính naøo? a. Mieâu taû b. Tự sự c. Bieåu caûm d. Nghò luaän 5. Hướng dẫn học bài: Soạn bài “Phó từ”. Tieát 75. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> PHÓ TỪ I. Muïc tieâu baøi hoïc: - Học sinh nắm được Phó từ là gì? - Phân loại phó từ. - Tích hợp với phần văn bản “Sông nước Cà Mau” -Phân biệt tác dụng của phó từ, cụm từ trong câu II. Lên lớp: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 1. Truyện “ Bài học đường đời đầu tiên” được kể bằng lời của nhân vật thuộc ngôi thứ mấy? a. Ngôi thứ 1 b. Ngôi thứ 2 c. Ngôi thứ 3 2. Điền vào chỗ trống những tính từ miêu tả các bộ phận của Dế Meøn: a. Ñoâi caøng ……. b. Những cái vuốt ……. c. Ñoâi. caùnh …… 2. Giới thiệu: (Trực tiếp): 3. Tiến trình thực hiện các hoạt động: Hoạt động của GV và HS Cuõng  ra (tieáp dieãn) Vaãn chöa  thaáy (phuû ñònh) Thật  lỗi lạc (TT)(mức độ) được  soi gương (mức độ) raát  öa nhìn rất thích (mức độ) ra + to (sự phát triển)  Phó từ là gì? Tìm phó từ a. lắm  chóng lớn (mức độ) b. dừng, vào  trêu (cầu khiến) c. không, đã, đang  trông thấy loay hoay (phuû ñònh, khaúng ñònh) Yêu cầu học sinh điền các loại phó từ.. HS đọc bài tập và xác định yêu cầu GV HD HS laøm baøi. Lop6.net. Ghi baûng I. Tìm hieåu baøi 1. Phó từ là gì? VD: a. Đã  đi (chỉ q/hệ th gian). 2. Các loại phó từ: PT dùng đứng trước. PT dung ñöng sa. đã thaät raát laém cuõng vaãn, chöa, vào, được, ra không, đừng II. Ghi nhớ 1,2: SGK Tr12,14 III. Luyeän taäp: 1. Tìm phó từ đã  đến (thời gian).

<span class='text_page_counter'>(4)</span> không, còn  ngửi (phủ định) đã  cởi bỏ (thời gian) đều  lấm tấm (mức độ) đương  trở (tiếp diễn) 2. 3. HS veà nhaø laøm.. 4. Cuõng coá: - Có mấy loại phó từ? - Phó từ đứng trước thường bổ sung ý nghĩa gì? - Phó từ đứng sau thường bổ sung ý nghĩa gì? 1. Từ “rất” (trong “rất ưa nhìn”) là phó từ: a. Chỉ quan hệ thời gian b. Chỉ mức độ c. Chỉ sự tiếp diễn tương tự d. Chỉ sự phủ định 5. Hướng dẫn học bài: Hoïc thuoäc baøi Soạn bài “Tìm hiểu chung về văn miêu tả”. Tieát 76. TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN MIEÂU TAÛ I. Muïc tieâu baøi hoïc: - Nắm được những hiểu biết chung về văn miêu tả. - Những yêu cầu của văn tả cảnh, tả người. II. Lên lớp: 1. Kiểm tra bài cũ: - Phó từ là gì? - Từ “rất” (trong “rất ưa nhìn”) là phó từ: a. Chỉ quan hệ thời gian b. Chỉ mức độ c. Chỉ sự tiếp diễn tương tự d. Chỉ sự phủ ñònh 2. Giới thiệu: (Trực tiếp): 3. Tiến trình thực hiện các hoạt động:. Hoạt động của GV và HS Ghi baûng - HD HS caùc tình huoáng I. Theá naøo laø vaên mieâu taû? vaø ruùt ra theá naøo laø vaên * Trong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” của Dế Mèn có 2 đoạn mi mieâu taû? taû 2 chuù Deá vaø qua caùc caâu sau:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Hãy chỉ ra đoạn miêu taû hai chuù deá?. HS đọc đoạn 1 và trả lời caâu hoûi. HS đọc đoạn 2 và trả lời caâu hoûi. Hãy chỉ ra những điểm noåi baäc trong vieäc mieâu taû nhaân vaät?. HS đọc đoạn 3 và trả lời caâu hoûi.. HD HS trả lời theo yêu cầu của các đề luyện tập.. - “Bởi tôi …… vuốt râu” “Caùi chaøng Deá choaét …… toâi”  Chi tiết đáng chú ý tả: đôi cánh, đôi càng, râu ria, mắt mũi, tính tình * Ghi nhớ: II. Luyeän taäp: 1. + Đoạn 1: Miêu tả hình ảnh Dế Mèn là chú dế cường tráng, khoẻ ma (đạp phành phạch, những ngọn cỏ gãy rạp y như có nhát dao vừa lia qua) + Đoạn 2: Đặc sắc trong miêu tả là sử dụng nhiều từ láy rất sinh động chuù beù lieân laïc nhoû nhaén, nhanh nheïn, hoàn nhieân, …… * Ñieåm noåi baät: - Hình daùng: beù loaét choaét - Trang phục: xắc xinh xinh, ca lô đội lệch. - Hoạt động: chân thoăn thoắt, huýt sáo vang - Tính tình: vui veû (huyùt saùo) …… + Đoạn 3: Miêu tả quang cảnh tranh giành mồi của những con sếu, va coác, le le, saâm caàm. * Điểm nổi bật: Nước đầy, cưa cá tấp nập, …… họ cải cọ om sòm, tra giaønh moài, …… 2. Đề luyện tập: a. Tả cảnh mùa đông: Khí trời lạnh, hoa lá xanh tươi, những tia nắng y ớt, … ngoài đường mọi người mặc áo ấm, …… b. Taû khuoân maët meï: - Khuoân maët traùi xoan, dieäu hieàn. - Cặp mắt to, miệng lúc nào cũng nở nụ cười.. 4. Cuõng coá: - Theá naøo laø vaên mieâu taû? - Đọc phần đọc thêm “Lá rụng” của tác giả Khái Hưng. 5. Hướng dẫn học bài: Soạn bài tt “Sông nước Cà Mau” theo các câu hỏi SGK.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tuaàn 20 Tiết 77: Sông nước Cà Mau Tieát 78: So saùnh Tiết 79,80: Quan sát, tưởng tượng, so sánh vaø nhaän xeùt trong vaên mieâu taû. Tieát 77. SÔNG NƯỚC CAØ MAU. I. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh: Cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của cảnh thiên nhiên sông nước vùng Cà Mau. Nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước trong bài văn của tác giả II. Lên lớp: 1. Kieåm tra baøi cuõ: Nếu trình bày cho các bạn nghe về anh (chị hoặc em) của mình thì em seõ trình baøy: 1. Phần mở bài là: a. Taû bao quaùt veà hình daùng, tính tình b. Taû chi tieát veà tính tình c. Tả sơ lược các hoạt động d. Giới thiệu chung về người ấy 2. Phaàn keát baøi laø: a. Taû chi tieát veà tính tình b. Tả sơ lược các hoạt động c. Neâu caûm nghó cuûa mình d. Tất cả đều đúng 2. Giới thiệu: (Trực tiếp): 3. Tiến trình thực hiện các hoạt động:. Hoạt động của GV và HS Ghi baûng Đọc và tìm hiểu khái quát đoạn trích I. Đọc - hiểu văn bản: HS đọc đoạn trích và giải thích từ khó. GV đọc xen kẻ với học sinh và nhận xét. Văn bản này kể theo ngôi thứ mấy? (Thứ nhất) Thuộc thể loại gì? (Miêu tả) Phaân tích Bài văn chia làm mấy đoạn nhỏ? (4 đoạn). GV 1. Cảnh bao quát: neâu vaø nhaän xeùt - Soâng ngoøi, keânh graïch …… nheän GV: Taû caûnh Caø Mau qua caùi nhìn vaø caûm nhaän - Trời, nước, cây …… xanh của bé An, tác giả chú ý đến những ấn tượng nổi - Tiếng sóng biển rì rào bất …… con người. bật gì? Qua những giác quan nào? (HSTL)(thị, thính - Caûm giaùc laëng leõ, buoàn, ñôn ñieäu, moøn moõi. giaùc)  Đó chính là ấn tượng chung nổi bật về vùng đ. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Những từ ngữ, hình ảnh nào làm nổi rõ màu sắc Nam cực của chúng ta. riêng biệt của vùng đất ấy? GV giaûng Tại sao người miền này lại đặt tên như vậy? 2. Caûnh keânh raïch, soâng ngoøi: GV giaûng - Các địa danh không dùng d/từ mĩ lệ mà cứ th đặc điểm riêng của từng vùng. - Tô đậm ấn tượng về th/nhiên sông nước Cà M rộng lớn, hùng vĩ. - Sông nước: Mênh mông, nước ầm ầm đổ ra bie - Rừng đước: Cao ngất như những dãy trươ thaønh voâ taän. - Chợ Năm Căn tấp nập đong vui, trù phú và đ đáo. Cho HS đọc ghi nhớ II. Tổng kết: Ghi nhớ SGK III. Luyeän taäp: Hãy kể tên một vài con sông ở quê hương e. 4. Cuõng coá: - Qua bài văn, em biết được những gì trong phương pháp tả cảnh  chọn 1 vị trí và trình tự miêu tả thích hợp. - Vị trí của người miêu tả là ngồi trên thuyền mà quan sát. Vị trí này có những thuận lợi nào? a. Có thể quan sát rõ ràng cảnh vật hai bên bờ sông b. Có thể quan sát được sự thay đổi liên tục của cảnh vật c. Có thể quan sát rõ ràng những cảnh vật rất xa ở hai bên bờ soâng d. Câu a và b đúng 5. Hướng dẫn học bài: - Học ghi nhớ. - Viết đoạn văn giới thiệu về con sông ở quê em. - Chuaån bò baøi tt “So saùnh” theo caùc caâu hoûi SGK.. Tieát 78. SO SAÙNH I. Muïc tieâu baøi hoïc: Giúp học sinh: Nắm được khái niệm so sánh và cấu tạo của phép so sánh.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> II. Lên lớp: 1. Kieåm tra baøi cuõ: Vị trí của người miêu tả là ngồi trên thuyền mà quan sát. Vị trí này có những thuận lợi nào? a. Có thể quan sát rõ ràng cảnh vật hai bên bờ sông b. Có thể quan sát được sự thay đổi liên tục của cảnh vật c. Có thể quan sát rõ ràng những cảnh vật rất xa ở hai bên bờ soâng d. Câu a và b đúng 2. Giới thiệu: (Trực tiếp): 3. Tiến trình thực hiện các hoạt động: Hoạt động của GV và HS Ghi baûng HS tìm tập hợp những từ chứa hình ảnh so sánh. I. Tìm hieåu baøi: a. Buùp treân caønh 1. Pheùp so saùnh laø gì? b. Hai dãy trường thành vô tận. Trong mỗi phép so sánh những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau? a. Treû em b. Rừng đước được dựng lên cao ngất.  Pheùp so saùnh laø gì? * Ghi nhớ: SGK Tr24 2. Caáu taïo cuûa pheùp so saùnh: Vế A (sự vật được so sánh). Phöông dieän so saùnh. a. Treû em b. Rừng đước Cao ngất dựng lên Nêâu thêm những từ so sánh mà em biết. Từ so saùnh nhö nhö. Vế B (sự vật dùng để so saùnh) Buùp treân caønh Hai dãy trườn thaønh.. II. Ghi nhớ: SGK/Tr25. III. Luyeän taäp: 1. Tìm thêm 1 ví dụ cho mỗi loại a. So sánh người với người: Thầy thuo nhö meï hieàn So sánh vật với vật: Sông ngòi, kên raïch …… nhö maïng nheän. b. So sánh khác loại: - Vật với người: Chúng chị là hòn đ tảng trên trời. - Cụ thể với trù tượng: Sự nghiệp cu chúng ta giống như rừng cây đương lên, … 2. Viết tiếp vế B để tạo thành phép so. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> saùnh.. HS tự làm. 4. Cuûng coá: - So saùnh laø gì? - Phép so sánh được cấu tạo gồm mấy yếu tố? 1. Caáu taïo cuaû pheùp so saùnh goàm maáy yeáu toá? a. 1 yeáu toá b. 2 yeáu toá c. 3 yeáu toá d. 4 yeáu toá 2. Câu “Dòng sông Năm Căn mênh mông nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác” đã dùng biện pháp nghệ thuật gì? a. Pheùp aån duï b. Phép so sánh c. Phép nhân hoá d. Khoâng coù caùc pheùp treân 5. Hướng dẫn học bài: - Học ghi nhớ. - Làm bài tập chưa làm ở lớp. - Soạn bài tiết tiếp theo.. Tieát 79,80. QUAN SÁT TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VAØ NHAÄN XEÙT TRONG VAÊN MIEÂU TAÛ. I. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh: - Nắm được vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng so sánh và nhận xeùt trong vaên mieâu taû. - Hình thành các kỉ năng trên khi nhận diện các đoạn, bài văn miêu tả vaø khi vieát kieåu baøi naøy. II. Lên lớp: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 1. Caáu taïo cuaû pheùp so saùnh goàm maáy yeáu toá? a. 1 yeáu toá b. 2 yeáu toá c. 3 yeáu toá d. 4 yeáu toá 2. Câu “Dòng sông Năm Căn mênh mông nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác” đã dùng biện pháp nghệ thuaät gì?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> a. Pheùp aån duï b. Pheùp so saùnh Khoâng coù caùc pheùp treân. c. Phép nhân hoá. d.. 2. Giới thiệu: (Trực tiếp): 3. Tiến trình thực hiện các hoạt động: Hoạt động của GV và HS GV: Giới thiêïu bài. HS: Học sinh đọc 3 đoạn văn SGK Tr27-28 (bảng phụ). Ghi baûng. I. Quan sát tưởng tượng, so sánh và nhận xeùt trong vaên mieâu taû: 1. Đoạn 1: GV: Đoạn 1 tả cái gì? Tả chàng Dế Choắt gầy, ốm, đáng được Đặc điểm nổi bật của đối tượng miêu tả là gì và được thể thöông (gaày goø, leâu ngheâu, beø beø, naëng neà, hiện qua những từ ngữ, hình ảnh nào? ngaån ngô ngô …) 2. Đoạn 2: GV: Đoạn 2, 3 tả cảnh gì? Tả cảnh đẹp mơ mộng vả hùng vĩ của Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả cảnh ấy? sông nước Cà Mau -Năm Căn. (Giăng chi chít … nhện, trời xanh, nước xanh, rừng xanh, rì raøo, baát taän, meânh moâng, aàm aàm nhö thaùc …) 3. Đoạn 3: Tả cảnh mùa xuân đẹp, vui náo nức như ngày hội (chim ríu rít, cây gạo, tháp đèn khổng lồ, ngàn hoà lửa, ngàn búp nõn nến trong xanh … GV: Để tả được những cảnh trên, người viết cần có những năng lực cơ bản nào? HS: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét … cần sâu sắc, dồi daøo vaø tinh teá. GV: Tìm những câu có sự liên tưởng, tưởng tượng và so sánh trong các đoạn trên? HS: - nhö gaõ thuoác phieän … ghi leâ … - nhö maïng nheän, nhö thaùc …… GV: Caùc kæ naêng aáy coù gì ñaëc saéc? HS: Phải quan sát kĩ, lại có năng lự liên tưởng, tưởng tượng phong phú, các tác giả mới viết được như vậy. GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi 3. Việc ấy có ảnh hưởng những gì đến giá trị của đoạn văn? HS: Những chữ bị lược bỏ là những động từ, tính từ, những so sánh, liên tưởng và tưởng tượng làm cho đoan văn trở nên chung chung vaø khoâ khan.. GV: Vậy, muốn miêu tả được một cảnh nào đó ta cần có * Ghi nhớ: SGK Tr 28 những điều kiện nào? (Tieát 80) II. Luyeän taäp: HS: Đọc đoạn văn của Ngô Quân Miên. 1. Đoạn văn tả cảnh Hồ Gươm (Hoàn GV: Đoạn văn tả cảnh hồ nào? Kieám):. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh đặc sắc và - Hình ảnh tiêu biểu: Cầu son bắc từ tieâu bieåu naøo? bờ và đền, tháp giữa hồ, … - Các từ cần tìm: Tìm 5 từ ngữ thích hợp điền vào các chổ trống?. (1) Göông baàu duïc; (2) Uoán cong cong; (3) Coå kính; (4) Xaùm xòt; (5) Xanh um. 2. Hình aûnh tieâu bieåu vaø ñaëc saéc laøm noåi HS: đọc đoạn văn của Tô Hoài GV: Hãy tìm những hình ảnh, chi tiết tả Dế Mèn đẹp, khoẻ, bật hình dáng và tính cách của Dế Mèn: - Rung rinh, bóng mỡ. … hợm hĩnh? - Đầu to, nổi từng tảng. - Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp. - Trònh troïng, vuoát raâu vaø laáy laøm haõnh dieän laém. - Raâu daøi, raát huøng traùng. HS: Đọc bài tập 3 3. GV: HD chọn: Hướng nhà, nền, mái, tường, cửa, trang trí, … tuỳ ý cuûa moãi HS. 4. Caàn so saùnh: HS: Đọc bài tập 4 - Mặt trời (mâm lữa, mâm vàng, quạ đen, khaùch laï, …) - Bầu trời (lồng bàn khổng lồ, rửa quả cầu xanh, …) - Hàng cây (hàng quân, tường thành) - Núi (đồi) (bát úp, cua kềnh) - Những ngôi nhà (viên gạch, bao diêm, GV HD HS làm bài tập ở nhà. traïm gaùc, …). 4. Cuûng coá: Hãy nêu những điều kiện cần thiết khi miêu tả? 5. Hướng dẫn học bài: - Hoïc sinh laøm baøi taäp 5 – Luyeän taäp - Soạn bài tiết tiếp theo “Bức tranh của em gái tôi” + Đọc văn bản, tìm hiểu sơ lược tác giả, tác phẩm. + Chú ý tìm hiểu tâm trạng của người anh. + Tính cách, tấm lòng của người em.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>