Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tuần 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUẦN :11 TIẾT : 50. Ngaøy daïy: 7/11. NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Mục tiêu bài học: - Giúp HS hiểu thế nào là lập luận trong văn bản tự sự, vai trò và ý nghĩa của yếu tố lập luận trong văn bản đó. - Luyện tập nhận diện các yếu tố lập luận trong văn bản tự sự và viết đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố lập luận. II. Chuẩn bị: - GV: bảng phụ ghi các đoạn văn nghị luạn có yếu tố tự sự. - HS:nghiên cứu tài liệu và chuẩn bị nội dung câu hỏi sgk. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học: 1. Kieåm tra baøi cuõ(5’) - Thế nào là miêu tả bên ngoài? - Theá naøo laø mieâu taû noäi taâm? - Chuyển thành đoạn văn tự sự đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều”, chú ý miêu tả roõ noäi taâm Thuùy Kieàu. 2. Giới thiệu bài mới(1’) Trong khi kể, chúng ta không chỉ vận dụng phương thức miêu tả mà còn sử dụng cả phương thức lập luận để làm sáng tỏ một quan điểm, một ý kiến. Đó chính là mục tiêu cần đạt và là nội dung bài học hôm nay. 3. Tieán trình giaûng daïy: Hoạt động của thầy - trị. Nội dung. Hoạt động 1(17’): Tìm hiểu ví dụ. GV: Theo em theá naøo laø laäp luaän? HS: Trình baøy lyù leõ moät caùch coù heä thoáng, coù lô gíc nhằm chứng minh cho một kết luận về một vấn đề. GV: Để hiểu vai trò của lập luận trong văn bản tự sự, các em hãy đọc đoạn trích 1 và 2 trang 137, 138. ? Căn cứ vào cách hiểu lập luận trên, các em hãy tìm và chỉ ra những câu, chữ có tính chaát laäp luaän, nhaän xeùt veà caùch laäp luaän trong hai đoạn trích nói trên. - Chia làm hai: Dãy A chuẩn bị trả lời câu hỏi về đoạn 1, dãy B trà lời câu hỏi về đoạn2. - HS tìm, trả lời dựa trên câu hỏi gợi ý (Lời của ai với ai? Thuyết phục điều gì?). Đoạn 2: + Kieàu chaøo hoûi mæa mai, keát toäi xöa nay coù mấy ai ghê gớm cay nghiệt như Hoạn Thư và. I. Tìm hiểu yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự : 1/ Ví duï(sgk) a) Đoạn trích “Lão Hạc”. - Nêu vấn đề: không tìm hiểu người xung quanh thì luôn có cớ tàn nhẫn với họ. - Phát triển vấn đề: Vợ không ác nhưng tàn nhaãn, ích kyû laø vì quaù khoå. Vì sao? + Đau thì chỉ nghĩ đến chân đau; khi người ta khổ thì không nghĩ đến ai (quy luật tự nhiên). + Những bản tính tốt đẹp bị lo lắng, buồn đau, ích kyû che laáp. - Kết thúc vấn đề: Biết vậy, chỉ buồn chứ khoâng giaän. => Câu ngắn khẳng định, câu hô ứng “sở dĩ... là vì”, “khi... thì...” b) Đoạn trích “Kiều báo ân, báo oán”. Cuộc đối thoại giữa Kiều và Hoạn thư diễn ra dưới hình thức lập luận: + Kieàu quan toøa buoäc toäi(caøng- caøng). Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của thầy - trị. Nội dung. caøng cay nghieät thì caøng chuoác laáy oan traùi.. ?- Từ việc tìm hiểu hai đoạn trích trên, hãy trao đổi trong nhóm để rút ra những dấu hiệu vaø ñaëc ñieåm cuûa laäp luaän trong moät vaên baûn? - Đại diện 2 tổ trả lời: + Lập luận thực chất là cuộc đối thoại với các nhận xét, phán đoán, lí lẽ nhằm thuyết phục người đọc, người nghe. + Dùng nhiều từ lập luận như: tại sao, thật vaäy, tuy nhieân... ?- Nhö vaäy haõy nhaéc laïi laäp luaän trong vaên bản tự sự là như thế nào?- HS đọc lại ghi nhớ, chép vào vở. Hoạt động (20’) Hướng dẫn luyện tập. - HS laøm baøi 1, 2 taäp trung. - Bài sốá2, tổ chức cho HS buộc tội và biện minh nhö moät phieân toøa. - Hướng dẫn hai HS đóng vai Kiều, Hoạn Thư diễn lại theo đoạn trích phần b. + Lời kiều mềm mỏng, tế nhị, không đao to, búa lớncó sức thuyết phục cao. + Hoạn Thư ý thức được “thân phận” của mình, cách thưa gửi mềm mỏng, có lí có tình tự cứu được mình. (nhöng quan troïng hôn vaãn laø Kieàu coù loøng khoan dung) - HS làm theo yêu cầu của GV( thời gian luyeän taäp 15 phuùt). - GV goïi HS nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa baïn. GV choát laïi( coù theå cho ñieåm) Hoạt động 3 (2’): Hướng dẫn học ở nhà: - Vieát laïi(dieãn xuoâi) BT 2( coù laäp luaän) - Tìm trong truyện ngắn Làng- Kim Lân đoạn văn có sử dụng lập luận. - Soạn bài Đoàn thuyền đánh cá.. + Hoạn Thư trong cơn “hồn xiêu phách lạc” vaãn bieän minh baèng laäp luaän xuaát saéc: . Đàn bà ghen tuông là thường tình. . Đối xử tốt với Kiều. . Chồng chung, không ai nhường ai là thường tình. . Trót gây tội nên nhờ lượng khoan dung. => Caâu khaúng ñònh ngaén goïn, laäp luaän chaët cheõ 2) Keát luaän: - Nghị luận trong văn bản tự sự xuất hiện ở các đoạn văn. - Đặc điểm: nêu lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục người đọc, người nghe một vấn đề. - Các từ ngữ lập luận: tại sao, thật vậy, tuy thế,… - Caâu laäp luaän: caâu khaúng ñònh, caâu phuû ñònh.. * Ghi nhớ(sgk tr.138) II. Luyeän taäp: Baøi taäp 1: Trình baøy mieäng caùc yù nhö ví duï muïc I.1.a Bài tập 2: Tóm tắt lại bốn ý trong lời nói của Hoạn Thư: - Thứ nhất: Hoạn Thư nói về quan hệ xã hội: Lòng riêng riêng những kính yêu, Choàng chung chöa deã ai chieàu cho ai. - Thứ hai: Nàng nói về chuyện dàn bà với nhau: Ghen tuông thì cũng người ta thường tình. - Thứ ba: Nhắc đạo lí làm người: Nghó chokhi gaùc vieát kinh, Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GIÁO ÁN CHAØO MỪNG NGAØY NHAØ GIAÙO VIEÄT NAM 20/11 TUẦN: 11 TIẾT : 51. Ngaøy daïy: 7/11. TỔNG KẾT TỪ VỰNG (Tiếp theo). I. Mục tiêu bài học: Giuùp hoïc sinh: Nắm vững hơn, hiểu sâu hơn và biết vận dụng linh hoạt, có hiệu quả kiến thức từ vựng đã học (từ tượng thanh, từ tượng hình, các biện pháp tu từ từ vựng: so sánh ẩn dụ, nhân hóa, hoán dụ, nói quá, nói giảm nói tránh, điệp ngữ, chơi chữ). II. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học 1. Kieåm tra baøi cuõ: GV kieåm tra baøi cuõ trong quaù trình oân taäp, toång keát. 2. Giới thiệu bài(1’): GV nêu nội dung của tiết học: Từ tượng hình, từ tượng thanh, các biện pháp tu từ. 3. Các hoạt động dạy học: Hoạt động của thầy và trò. Noäi dung t. * Hoạt động 1(8’): Ôn tập từ tượng hình tượng thanh. HS: nhắc lại các khái niệm về từ tượng thanh, tượng hình, lấy ví dụ, đặt câu. GV: hướng dẫn HS làm bài tập. Gợi ý 1, 2 ví dụ về cách gọi động vật có tên mô phoûng aâm thanh. Bài 3: HS phát hiện từ tượng hình.  Hoạt động 2(28’): Hướng dẫn ôn tập biện pháp tu từ. HS nhớ lại, kể tên và nêu đặc điểm của 8 biện pháp tu từ từ vựng đã học. Đọc các ví dụ. Dựa vào đặc điểm biện pháp tu từ hãy nhận diện các ví dụ sử dụng biện pháp tu từ nào? Ý nghĩa của mỗi hình ảnh đó? Chia nhoùm laøm baøi taäp(8 nhoùm) N1: caâu a N2: caâu b N3: caâu c – BT 2 N4: caâu e – BT 2 N5: caâu a – BT 3. I. Từ tượng thanh và từ tượng hình. 1. Khaùi nieäm 2. Bài 2: Loài vật có tên gọi là từ tượng thanh nhö: meøo, boø, taéc keø, (chim) cu. 3. Bài 3: Những từ tượng hình. Lốm đốm, lê thê, loáng thoáng, lồ lộ.  Mô tả hình ảnh đám mây một cách cụ thể và sống động. II. Một số phép tu từ từ vựng: 1. Khái niệm các biện pháp tu từ từ vựng: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, hoán dụ, nói quá, nói giảm nói tránh, điệp ngữ, chơi chữ. 2. Bài tập 2: Phát hiện phép tu từ từ vựng: a/ Aån duï: Hoa, caùnh (chæ Thuùy Kieàu vaø cuoäc đời của nàng) Caây laù (chæ gia ñình Kieàu vaø cuoäc soáng cuûa hoï)  Kiều bán mình để cứu gia đình. b/ So sánh: Tiếng đàn của Thúy Kiều với tiếng hạc, tiếng suối, tiếng gió thoảng, tiếng trời đổ mưa. c/ Nói quá: Hoa ghen, liễu hờn  sắc đẹp. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Noäi dung t. Hoạt động của thầy và trò N6: caâu b – BT 3 N7: caâu c – BT 3 N8: caâu d – BT 3 (Lớp nhận xét – GV bổ sung).. Kieàu Một hai nghiêng nước nghiêng thành-sắc đành đòi một, tài đành họa hai  Kiều không chỉ đẹp mà còn có tài. => Ấn tượng nhân vật tài sắc vẹn toàn. d/ Nói quá: Sự xa cách giữa thân phận, cảnh GV: Gác Quan âm nơi Thúy Kiều bị Hoạn Thư ngộ của Kiều với Thúc Sinh. bắt ra chép kinh, rất gần với phòng đọc sách của Thúc Sinh. Tuy cùng ở trong khu vườn nhà Hoạn Thư, gần nhau trong gang tấc, nhưng giờ đây hai người cách trở gấp mười quan san. e/ Phép chơi chữ: tài và tai. 3.Bài tập 3: Vận dụng kiến thức về từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong một số câu( đoạn). GV: Say sưa chàng trai vì uống nhiều rượu mà a/ Phép điệp ngữ (còn) và dùng từ đa nghĩa say, vừa hiểu là chàng trai say đắm vì tình=> (say sưa). Nhờ cách nói đó mà chàng trai đã thể hiện tình cảm của mình mạnh mẽ, kín đáo. b/ Nói quá: về sự lớn mạnh của nghĩa quân Lam Sôn. GV: trăng rất sáng khiến cảnh vật hiện rõ từng c/ Nhờ phép so sánh mà nhà thơ đã miêu tả đường nét. sắc nét, sinh động âm thanh của tiếng suối và cảnh rừng dưới đêm trăng. GV: nhờ phép nhân hóa mà thiên nhiên trong d/ Phép nhân hóa: nhân hóa ánh trăng, biến bài thơ trở nên sống động hơn, có hồn hơn và trăng thành người bạn tri âm tri kỉ. gắn bó với con người hơn. e/ Phép tu từ ẩn dụ: từ mặt trời trong câu thơ thứ hai chỉ em bé trên lưng mẹ nguồn sống, nguồn nuôi dưỡng niềm tin của mẹ vào ngaøy mai.. 4. Hướng dẫn học ở nhà: (2') - GV khái quát toàn bộ nội dung từ vựng đã học bằng trò chơi giải ô chữ. - Yêu cầu HS nắm chắc các đặc điểm từ vựng. Các văn bản nào hay sử dụng biện pháp tu từ? - Hoàn thành tiếp bài tập còn lại. Ngày 2 tháng 10 năm 2009 - Chuẩn bị bài: Tập làm thơ 8 chữ: Kí duyệt tuần 11 Tìm hiểu đặc điểm của thơ 8 chữ, tập sáng tác thơ 8 chữ. Lop6.net. Nguyễn Thị Hương.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GIÁO ÁN CHAØO MỪNG NGAØY NHAØ GIAÙO VIEÄT NAM 20/11 Tuaàn 12 Tieát 52-53. ĐOAØN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Caän). I MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC Giuùp hoïc sinh: - Thấy và hiểu được sự thống nhất của cảm hứng về thiên nhiên và vũ trụ và cảm hứng về lao động của tác giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá. - Rèn kỹ năng cảm thụ và phân tích các yếu tố nghệ thuật (hình ảnh, ngôn ngữ, âm điệu) vừa cổ kính, vừa mới mẻ trong bài thơ. II.CHUẨN BỊ: GV: Chân dung Huy Cận, tranh đoàn thuyền trên biển ra khơi. HS: Soạn bài trả lời các câu hỏi SGK III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Kiểm tra bài cũ(5’):Đọc thuộc bài thơ “Tiểu đội xe không kính”, nêu cảm nhận của em về hình ảnh người chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mĩ. 2. Giới thiệu bài(1’) 3/Tổ chức hoạt động dạy học: Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1 (24’): Tìm hiểu chung về bài thơ. GV: Giới thiệu những hiểu biết về tác giả Huy Caän: - Giới thiệu chân dung Huy Cận và nhấn mạnh điểm thơ ca của Huy Cận trước và sau cách maïng. GV: Hiểu gì về đất nước năm 1958? - Nhấn mạnh hoàn cảnh đất nước. ? Bài thơ nên đọc như thế nào? Aâm hưởng chung cuûa baøi thô? (Laïc quan, vui töôi, maïnh meõ). - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Moät soá chuù thích löu yù. GV: Boá cuïc baøi thô theo haønh trình chuyeán ra khôi nhö theá naøo? HS: Tìm boá cuïc.. I. Tìm hieåu chung: 1.Taùc giaû. - Nhaø thô noåi tieáng cuûa phong traøo thô mới. - Thơ sau cách mạng tràn đầy niềm vui töôi tình yeâu cuoäc soáng. - Năm 1996 được Nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh. 2.Taùc phaåm: Sáng tác năm 1958, trích trong tập thơ “Trời moãi ngaøy laïi saùng” Đề tài xây dựng cuộc sống mới. 3. Đọc, tìm hiểu chú thích. 4. Boá cuïc: 3 phaàn. - P1: Cảnh đoàn thuyền lên đường - P2: Cảnh đoàn thuyền hoạt động ngoài khôi. - P3: Cảnh đoàn thuyền trở về.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 2: Hướng dẫn phân tích GV: Hình ảnh người lao động và công việc của họ được miêu tả trong không gian như thế naøo?(hình aûnh thieân nhieân naøo?) ? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? - Thiên nhiên được miêu tả bằng những hình ảnh so sánh và nhân hóa độc đáo (như hòn lửa, cài then, sập cửa)  sự hùng vĩ, mênh mông, tráng leä, khoûe khoaén ñi vaøo traïng thaùi nghæ ngôi. Caâu haùt ... Thuyeàn ta laùi gioù… Lướt giữa… Đêm thở sao lùa… ? Hình ảnh con người đặt trong không gian ấy coù taùc duïng gì? * Liên hệ giảng giải: Khác với thơ Huy Cận trước CM TIEÁT 2 Hoạt động 2(39’): Tìm hiểu hình ảnh thơ về thiên nhiên và lao động. Hỏi: Cảm nhận về hình ảnh thiên nhiên ở 2 câu đầu? (Phân tích nghệ thuật nhân hóa, so sánh). Hỏi: Đặt trong cảnh thiên nhiên đó, người ra khơi mang cảm hứng như thế nào? Phân tích tâm trạng và ý nghĩa lời hát của người daân chaøi. GV: Cảnh đánh cá trên biển được miêu tả như theá naøo?( chuù yù hình aûnh ñaëc saéc cuûa 4 caâu thô: Thuyeàn ta laùi gioù… …Dàn đan thế trận lưới … Hoûi: Hình aûnh con thuyeàn xuaát hieän theå hieän cảm hứng gì về người dân chài? - Cảm hứng lao động và cảm hứng thiên nhiên vũ trụ hòa hợp. Hỏi: Em hiểu như thế nào về khúc ca lao động của người đánh cá? - Công việc của người lao động đánh cá như gắn liền, hài hòa với nhịp sống của thiên nhiên, đất trời. Giảng: Những hình ảnh được sáng tạo có thể không đúng như trong thực tế nhưng làm giàu thêm cái nhìn cuộc sống, niềm say sưa hào hứng và những ước mơ bay bổng của con người muốn. II. Đọc – Hiểu văn bản: 1.(15’) Hình ảnh con người lao động trong sự hài hòa với thiên vũ trụ: - Không gian rộng lớn: biển, trời, trăng, sao laøm taêng taàm voùc vaø vò theá cuûa con người. - Đoàn thuyền ra khơi trở về đầy khí thế hào hùng phấn khởi mang theo khúc hát lạc quan phơi phới--> lãng mạn. - Bút pháp phóng đại, liên tưởng mạnh bạo, bất ngờ.. Lop6.net. 2. Những hình ảnh thơ về thiên nhiên và lao động: a/ Caûnh bieån vaøo ñeâm. - Cảnh rộng lớn, gần gũi với con người qua liên tưởng, so sánh thú vị: Mặt trời xuống biển… Soùng caøi then, ñeâm… - Hình aûnh caùnh buoàm, gioù khôi vaø caâu haùt là hình ảnh khỏe, gắn kết niềm vui, sức mạnh của người ra khơi. b/ Cảnh lao động trên biển ban đêm. - Con thuyeàn: voán nhoû beù  kyø vó, khoång loà hòa nhập với kích thước rộng lớn của thiên nhieân vuõ truï.. - Công việc lao động nặng nhọc của người đánh cá đã thành bài ca đầy niềm vui nhịp nhaøng cuøng thieân nhieân.. * Bút pháp lãng mạn, sức tưởng tượng phong phuù..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. hòa hợp với thiên nhiên và chinh phục thiên nhiên bằng công việc lao động của mình. ? Tìm những câu thơ miêu tả cảnh biển ban đêm đẹp lộng lẫy? ? Phân tích tác dụng của những hình ảnh này trong việc miêu tả cảnh lao động của dân chài? HS: Thiên nhiên trên biển: đẹp rực rở đến huyeàn aûo cuûa caù, traêng, sao. - Trí tưởng tượng chấp cánh cho hiện thực trở nên kỳ ảo, thiên nhiên giàu có, đẹp đẽ hơn.. c/ Hình ảnh đẹp lộng lẫy và rực rỡ của các loài cá trên biển: - Cá thu như đoàn thoi - Caù song laáp laùnh - Vaåy baïc ñuoâi vaøng Hoạt động 3(8’): Tìm hiểu âm hưởng, giọng điệu  Vẻ đẹp của bức tranh sơn mài lung linh, thô. huyền ảo được sáng tạo bằng liên tưởng, GV: Bài thơ có nhiều từ hát, cả bài cũng như tưởng tượng từ sự quan sát hiện thực. moät khuùc ca. Ñaây laø khuùc ca gì vaø taùc giaû laøm thay lời ai? Em có nhận xét gì về âm hưởng, 3.Ââm hưởng, giọng điệu của bài thơ: giọng điệu bài thơ? Các yeeud tố: thể thơ,nhịp, - Lời thơ dõng dạc; điệu thơ như khúc hát say vần đã goops phần tạo nên âm hưởng của bài mê, hào hứng, phơi phới(bốn lần lặp lại từ thô nhö theá naøo? haùt) Hoạt động 4(7’): Hướng dẫn tổng kết, luyện tập: - Cách gieo vần biến hóa linh hoạt, vần trắc GV cho HS nhaän xeùt veà noäi dung tình caûm, caûm xen laãn vaàn baèng, vaàn lieàn xen laãn vaàn caùch xuùc noåi baät vaø nhwngc ñaëc saéc ngheï thuaät cuûa baøi thô. Gọi HS đọc ghi nhớ. Có thể dọc cho HS nghe một đoạn nói về bài III. Tổng kết – luyện tập: thơ Đoàn thuyền đánh cá trong phần tài liệu. - Noäi dung(sgk) Ghi nhớ SGK - Ngheä thuaät(sgk) Hoạt động 5(2’): Hướng dẫn học ở nhà. - Luyện tập: Viết một đoạn phân tích khổ thơ - Hoïc thuoäc caùc khoå thô 3, 4, 5 đầu hoặc khổ thơ cuối: - Naém chaéc noäi dung, ngheä thuaät cuûa baøi thô. Gợi ý khổ đầu: - Soạn bài: Tổng kết từ vựng. - Thiên nhiên được miêu tả bằng những hình ảnh so sánh, nhân hóa, liên tưởng… - Đoàn thuyền ra khơi đầy khí thế hào hùng, phấn khởi … . Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GIÁO ÁN CHAØO MỪNG NGAØY NHAØ GIAÙO VIEÄT NAM 20/11 Tuaàn 12 Tieát 54. Ngaøy daïy: 13/11. TẬP LAØM THƠ TÁM CHỮ. I.MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC Giuùp hoïc sinh: - Nắm được đặc điểm, khả năng miêu tả, biểu hiện phong phú của thể thơ 8 chữ. - Biết thêm một cách làm thơ 8 chữ, từ đó phát huy năng lực nhận diện và thưởng thức các bài thơ 8 chữ theo đúng đặc trưng thể loại. - Qua hoạt động làm thơ 8 chữ, các em phát huy tinh thần sáng tạo tạohứng thú trong học tập rèn luyện thêm năng lực cảm thụ thơ ca. - Trọng tâm: Nhận diện thể thơ 8 chữ. II.CHUAÅN BÒ: GV: - Một số đoạn thơ 8 chữ, tư liệu có liên quan - Kết luận ngắn gọn về đặc trưng thể thơ 8 chữ. HS : Đọc và chuẩn bị nội dung bài học theo những câu hỏi gợi ý của SGK, chuẩn bị trước bài viết bình một đoạn thơ 8 chữ đã học để trình bày trước lớp. III.TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: 1. Kieåm tra baøi cuõ(5’) - Đọc 1 đoạn thơ bài Bếp lửa- thể thơ (8 chữ) - Xem HS còn biết bài thơ 8 chữ nào đã học? 2. Giới thiệu bài(1’): Cuộc sống của mỗi người chúng ta chắc hẳn sẽ đơn độc và tẻ nhạt biết bao nếu không được thưởng thức vẻ đẹp của thơ ca. Chính thơ ca giúp tâm hồn chúng ta biết rung động sâu xa trước cái đẹp của cuộc đời, của tình người,của thiên nhiên muôn màu muôn vẻ. Ở các lớp 6,7,8 các em đã có dịp trổ tài làm thơ 5 chữ, thơ lục bát, năm nay ở lớp 9 các em có dịp trổ tài làm thi sĩ với hoạt đông tập làm thơ 8 chữ. 3/ Tổ chức hoạt động dạy học: Hoạt động của GV Noäi dung Hoạt động 1(15’): Hướng dẫn nhận diện thể thơ I. Nhận diện thể thơ tám chữ. 1/ Đọc các khổ thơ. 8 chữ. GV: Đưa bảng phụ chép sẵn ba đoạn thơ trong SGK đe HSå quan sát và suy nghĩ, trả lời các câu hoûi cuûa GV 2/ Nhaän xeùt caùc khoå thô. HS đọc 3 ví dụ SGK, trả lời cá nhân. - Mỗi dòng thơ đều có 8 chữ. GV: neâu nhieäm vuï hoïc taäp: - Các từ ngữ có chứa vần ở mỗi đoạn: ? Nhận diện số câu chữ trong từng dòng thơ? Đoạn 1: tan, ngàn, mới, gội, bừng, rừng, ? Gạch chân các từ ngữ có chứa vần ở mỗi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> đoạn?. gaét, maät. Đoạn 2: về, nghe, học, nhọc, bà, xa. Đoạn 3: ngát, hát, non, son. Đứng, dựng, tieân nhieân. - Caùch gieo vaàn: chuû yeáu gieo vaàn chaân lieân ? Nhận xét cách gieo vần, cách ngắt nhịp ở mỗi tiếp hoặc gián cách. đoạn? Ngaét nhòp: 3/5; 3/3/2; 3/2/3. GV: Yêu cầu 3 HS ghi lại những suy nghĩ cá nhân vào bảng phụ để chữa trực quan. HS khác nhận xét, đánh giá bài làm của bạn. GV chữa bài và cho điểm. 3. Keát luaän ? Khái quát những nét cơ bản về thể thơ 8 chữ? (Ghi nhớ SGK) GV đưa bảng phụ có ghi nhớ để HS quan sát. HS đọc ghi nhớ. II. Luyện tập – thực hành thể thơ 8 chữ: Hoạt động 2(20’): Hướng dẫn luyện tập. Bài 1: Điền từ. GV: ñöa baûng phuï cheùp saün baøi taäp 1,2,3 trong Caâu 1: ca haùt Caâu 3: baùt ngaùt SGK để HS quan sát và suy nghĩ. Caâu 2: ngaøy qua Caâu 4: muoân hoa. Chia nhóm để HS làm bài tập theo nhóm và cử Bài 2: Điền từ đại diện nhóm ghi phần chuẩn bị vào bảng phụ. Choã troáng 1: cuõng maát HS: nhận xét bài làm của từng nhóm. Chỗ trống 2: tuần hoàn GV: nhaän xeùt cho ñieåm. Chỗ trống 3: đất trời Bài 1: điền từ vào chỗ trống với những từ đã cho. Yêu cầu: Phải phù hợp nghĩa. Bài 2: Tương tự như bài 1. Baøi 3 (baøi taäp 2 muïc III) Theâm caâu. Bài 3: Cho HS đọc và tự sáng tạo thêm, đáp án Của đàn chim tung cánh đi muôn phương. mở, miễn là đạt yêu cầu vềù vần (ương hoặc a) và nội dung phải nối tiếp với các ý thơ ở 3 câu đã cho. Baøi 4( muïc II- SGK): GV hướng dẫn HS làm bài tập 4 ở nhà. ( Phần thực hành của HS cho về nhà làm) HS thực hành làm thơ tám chữ. Baøi 5(muïc III- SGK): Bình thô GV: Yêu cầu HS trình bày trước lớp bài thơ của mình đã được chuẩn bị sẵn (thời gian trình bày khoảng 15’) - Yêu cầu cần đạt: + Biết cách trình bày bằng lời nói trước tập thẻ bài thơ 8 chữ, lời nói hấp dẫn, thuyết phục. + Biết bám sát những đặc trưng riêng biệt của thơ 8 chữ để bình thơ mình chọn GV: Gọi những HS khác nhận xét theo gợi ý: + Bài thơ được bình có phải là bài thơ 8 chữ khoâng? + Những lời bình của bạn về bài thơ có đúng và hay khoâng? - GV: hướng dẫn chọn và bình một bài thơ 8 chữ khaùc. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án chào mừng ngày nhà giáo Vieät Nam 20/11 Hoạt động 3(4’): Củng cố, dặn dò. - Yêu cầu HS đọc thuộc lòng ghi nhớ SGK, biết cách làm thơ 8 chữ, biết cách phân tích bài thơ 8 chữ theo đúng đặc trưng thể loại. - Chuẩn bị bài: trả bài kiểm tra văn học trung đại, soạn bài Bếp lửa. TUAÀN 12 TIEÁT 56. Ngaøy daïy: 15/11. BẾP LỬA (Baèng Vieät). I.MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp hoïc sinh: - Cảm nhận được những tình cảm, cảm xúc chân thành của nhân vật trữ tình – người cháu và hình ảnh người bà giàu tình thương, giàu đức hy sinh trong baøi thô. - Thấy được nghệ thuật diễn tả cảm xúc thông qua hồi tưởng kết hợp với miêu tả, tự sự, bình luận của tác giả trong bài thơ. - Luyện tập rèn luyện kỹ năng phân tích thơ trữ tình. II. CHUAÅN BÒ GV: Tranh minh hoïa. HS: Đọc tác phẩm. III.TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC: 1. Kieåm tra baøi cuõ(5’) - Đọc thuộc lòng khổ đầu, khổ cuối bài thơ Đoàn thuyền đánh cá - YÙ nghóa cuûa caâu haùt ra khôi? 2. Giới thiệu bài(1’): Bên cạnh hình ảnh người mẹ thì hình ảnh người bà cũng là nguồn rung cảm chân thành của những nhà thơ. Trong bài thơ Tiếng gà trưa của tác giả Xuân Quỳnh chúng ta đã cảm nhận được tình cảm bà cháu đằm thắm, Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> mượt mà… Hôm nay chúng ta sẽ tìm thấy sự đồng cảm của nhà thơ Bằng Việt khi viết về bà của mình, người bà với trái tim ấm áp của một bếp lửa đã sởi ấm suốt cuộ đời nhà thơ. 3/ Tổ chức hoạt động dạy học: Hoạt động của thầy và trò. Noäi dung.  Hoạt động 1(8’): Hướng dẫn tìm hiểu chung veà taùc giaû, taùc phaåm, chuù thích, boá cuïc. Hỏi: Nêu những hiểu biết khái quát về tác giả và hoản cảnh ra đời tác phẩm? Hiểu gì về bài thơ Bếp Lửa.?. I. Tìm hieåu chung: 1. Taùc giaû: Queâ Haø Taây. Nhà thơ trưởng thành trong kháng chieán choáng Myõ. 2.Taùc phaåm: Baøi thô saùng taùc naêm 1963, khi taùc giaûñang hoïc ngaønh luaät ở Liên Xô, in trong tập thơ cùng tên. 3. Đọc, hiểu chú thích GV hướng dẫn HS đọc văn bản, GV đọc (SGK) maãu. Gọi HS đọc, nhận xét, - Giọng tha thiết, sâu lắng 3 khổ đầu. - Giọng tự hào khổ cuối. GV: Lời trong bài thơ là lời của ai? Nói về ai? Noùi veà ñieàu gì? , Hoûi: Hình aûnh naøo bao truøm baøi thô? Gaén 4. Boá cuïc: 4 phaàn liền với hình ảnh đó là hình ảnh nào? - Khổ 1; Hình ảnh bếp lửa khơi ? Dựa vào mạch cảm xúc của nhà thơ, em nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc haõy neâu boá cuïc cuûa baøi thô? veà baø. Hỏi: Phương thức biểu đạt? (Biểu cảm + tự - Khổ 2,3,4,5: Hồi tưởng những kỉ sự) nieäm tuoåi thô soáng beân ba vaø hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa. ø- Khổ 6: Suy ngẫm về bà và cuộc đời baø. - Khổ cuối: Người cháu đã trưởng thành, đi xa nhưng không nguôi nhớ veà baø.  Hoạt động 2(24’): Hướng dẫn tìm hiểu chi II. Đọc- hiểu văn bản: tieát vaên baûn. 1. Những kỷ niệm về bà và tình bà HS đọc lại 2 đoạn đầu. chaùu GV: Nhận xét về hình ảnh bếp lửa mở đầu bài thơ? Hình ảnh bếp lửa được hình dung trong trí nhaø thô nhö theá naøo? HS: Khắc họa hồi ức và tuổi thơ chiến tranh. Hình ảnh bếp lửa ở một làng quê thời Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Hoạt động của thầy và trò. Noäi dung. thô aáu. GV: Từ láy “chờn vờn”, “ấp iu” gợi cho em hình aûnh vaø caûm xuùc gì? HS: “chờn vờn” từ láy gợi hình làn sương sớm đang bay nhè nhẹ quanh bếp vừa gợi cái mờ nhòa của kí ức theo thời gian. “aáp iu” baøn tay kieân nhaãn, kheùo leùo vaø tấm lòng chi chút của bà( người nhóm bếp) GV: Cách nói “cách mấy nắng mưa” hay ở choã naøo? HS: Cách nói ẩn dụ gợi ra phần nào vất vaû, lo toan cuûa baø. GV: Từ hình ảnh bếp lửa tác giả đã nhớ đến kỉ niệm nào về bà? Hoàn cảnh của gia đình nhà thơ gợi cho em suy nghĩ gì về đất nước? HS: …đói mòn đói mỏi- cháy tàn cháy rụi… nạn đói năm 1945… hoàn cảnh chung của nhieàu gia ñình Vieät Nam. GV: Hình aûnh chi tieát naøo aùm aûnh maõi trong tâm trí tác giả đến nỗi bây giờ mỗi lần nhớ lại vẫn còn xúc động? Vì sao? HS: Đọc khổ thơ thứ 2. GV: Bà đã chăm cháu như thế nào? Từ đó em coù nhaän xeùt gì veà baø? ? Trong cuộc đời đã bao giờ em được hưởng sự chăm sóc này chưa? Ai đã thực hiện những cử chỉ đó với em? Giảng: Lẽ ra tuổi thơ của tác giả cũng được hưởng những chăm chút này nếu được sống trong thời bình. Nhưng trong chiến tranh bà đã cưu mang cháu bằng cả tấm lòng của cha meï. GV: Coù moät tình thöông xuaát hieän ñan xen trong hoài niệm đó là âm thanh nào? Ý nghĩa của âm thanh đó? HS: + Tieáng tu huù sao maø… + Tu hú ơi chẳng đến ở… GV: Hãy tìm những hình ảnh thơ thể hiện sự hồi tưởng về bà, về bếp lửa? ? Cảm nhận về hình ảnh người bà qua những sự việc bà đã làm và hình ảnh Lop6.net. - Kyû nieäm tuoåi thô beân baø: + Thiếu thốn gian khổ (đất nước khoù khaên chieán tranh). + Bà sớm hôm chăm chút.. - Kỷ niệm về bà + tuổi thơ + bếp lửa. “Khoùi hun nheøm – nghó muõi coøn cay – bếp lửa bà nhen”  bếp lửa hieän dieän nhö tình caûm aám aùp cuûa bà, sự cưu mang đùm bọc đầy chăm chuùt cuûa baø baø taän tuïy.. - Tieáng chim tu huù: giuïc giaõ, khaéc khoải, da diết gợi hoài niệm, cảnh vắng vẻ và nhớ mong của 2 bà cháu. => Nhớ bà, nhớ quê hương. 2. Những suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa: - Cuộc đời bà lận đận, vất vả, bà luôn giữ thói que dậy sớm Sự tần tảo, đức hy sinh chăm lo cho mọi người của bà..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Hoạt động của thầy và trò. Noäi dung. “Nhóm bếp lửa”. ? Từ kí ức của nhà thơ em có suy nghĩ gì về cuộc đời của người bà? ? Điệp từ “nhóm” trong từng câu thơ có ý nghóa gioáng vaø khaùc nhau nhö theá naøo? HS: Giống: gắn với hành động nhóm bếp, nhóm lửa. - Khaùc yù nghóa: . Sởi ấm cho bà cháu . Luộc khoai sắn cháu ăn đỡ đói. . Tình cảm xóm làng đoàn kết gắn bó. . Ý nghĩa trìu tượng: nhóm dậy cả tâm tình tuoåi nhoû. Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu nhớ đến bà và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa? Theo em những hình ảnh aáy mang yù nghóa gì? ? Vì sao tác giả viết “ôi kì lạ… bếp lửa!” GV coù theå bình yù naøy. Vì sao tác giả viết “ngọn lửa” mà không nói “bếp lửa”? GV: Bài thơ chứa đựng một triết lí thầm kín, em hieåu laø trieát lí gì? HS: Những gì thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người suốt hành trình cuộc đời. Tình yêu thöông vaø loøng bieát ôn baø yeâu thöông gaén bó với gia đình, quê hương, đất nước. ? Em caûm nhaän nhö theá naøo veà tình baø chaùu.  Hoạt động 4(5’): Hướng dẫn tổng kết, luyeän taäp. ? Neâu noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi thô?. - Ngọn lửa của bà là niềm tin thiêng liêng, kỷ niệm ấm lòng, nâng bước cháu trên đường dài, yêu bà  yêu nhaân daân.. - Hình ảnh bà luôn gắn với hình ảnh “bếp lửa” (10 lần)  bếp lửa bình dị maø thaân thuoäc, kì dieäu, thieâng lieâng: Ôâi kì diệu và thiêng liêng bếp lửa. - Bếp lửa  ngọn lửa  bà là người truyền lửa, truyền sự sống, niềm tin cho caùc theá heä noái tieáp.. III . Toång keát – luyeän taäp: 1. Nội dung: Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu. 2. Nghệ thuật: Kết hợp miêu tả, biểu cảm, tự sự và bình luận. 3. Luyeän taäp: - Suy ngẫm về cuộc đời bà luôn gắn với hình ảnh bếp lửa, ngọn lửa  người nhóm lửa, luôn giữ cho ngọn lửa ấm nóng và tỏa sáng, bà chăm ? Vì sao hình ảnh bếp lửa luôn gắn với hình sóc, yêu thương, dạy dỗ cháu. aûnh baø trong baøi thô?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Hoạt động của thầy và trò. Noäi dung. Hoạt động 5(2’): Hướng dẫn học ở nhà. - Hoïc thuoäc loøng baøi thô. - Bài tập: + kể lại câu chuyện về người bà bên bếp lửa. + Viết một đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh bếp lửa trong bài thô. - Chuẩn bị bài: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.. . Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>