Giáo án môn Vật lí Lớp 8 - Tiết 5: Sự cân bằng lực - Quán tính

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần : 5 TiÕt ct : 5 Ngµy so¹n: 10/ 9. Bµi dạy : Sù c©n b»ng lùc - Qu¸n tÝnh I. Môc Tiªu 1. KiÕn thøc: .- Nêu được hai lực cân bằng là gì? - Giải thích được một số hiện tượng thường gặp liên quan đến quán tính - Nêu được quán tính của một vật là gì? - Nêu được ví dụ về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động 2. KÜ n¨ng : [NB]. Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, ngược chiều nhau. [TH]. Nêu được ví dụ về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động. . [NB]. Quán tính: Tính chất của mọi vật bảo toàn tốc độ của mình khi không chịu lực nào tác dụng hoặc khi chịu tác dụng của những lực cân bằng nhau. - Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ đứng yên, đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính. - Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi tốc độ đột ngột vì có quán tính. . [VD]. Giải thích được ít nhất 03 hiện tượng thường gặp liên quan đến quán tính 3. Thái độ: Nghiêm túc hợp tác khi tiến hành thí nghiệm. II. ChuÈn bÞ - B¶ng phô lôc h×nh 5.2 SGK - Xe l¨n, viªn phÊn III. KiÓm tra bµi cò : 5' (?) Nªu c¸ch biÓu diÔn vµ kÝ hiÖu vÐct¬ lùc? H·y biÓu diÔn lùc sau: Träng lùc cña mét vËt lµ 1500N, tØ xÝch tuú chän IV. Tiến trình tiết dạy 1. ổn định tổ chức 2. Các hoạt động dạy học TG HĐGV HĐHS NỘI DUNG 5 Hoạt động 1: Tổ chức tình huèng häc tËp GV: Dùa vµo h×nh 5.1 vµ phÇn më bµi. Yªu cÇu HS dù ®o¸n, GV: Đặt vấn đề như SGK 15. Hoạt động 2: tìm hiểu về lùc c©n b»ng GV: Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 5.2 SGK vÒ qu¶ cÇu treo trên dây, quả bóng đặt trªn bµn, c¸c vËt nµy ®ang đứng yên vì chịu tác dụng cña hai lùc c©n b»ng. C1: QuyÓn s¸ch, qu¶ cÇu,. I - Lùc c©n b»ng 1- Hai lùc c©n b»ng lµ g×? HS: C¨n cø vµo nh÷ng câu hỏi cảu GV để trả lời C1 nh»m chèt l¹i nh÷ng đặc điểm của hai lực cân b»ng. C1:. Lop8.net. I. Lực cân bằng : 1- Hai lùc c©n b»ng lµ g×? C1 :a. T¸c dông lªn quyÓn s¸ch cã 2 lùc: träng lùc P vµ lùc ®Èy Q cña mÆt bµn. b. T¸c dông lªn qu¶ cÇu cã 2 lùc: Träng lùc P vµ lùc c¨ng T. c. T¸c dông lªn qu¶ bãng.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> quả bóng có trọng lượng lần lượt là: Pquyển sách = 3N; Pqu¶ cÇu = 0,5N; Pqu¶ bãng = 5N. GV: Hướng dẫn HS tìm ®­îc hai lùc t¸c dông lªn mçi vËt vµ chØ ra nh÷ng cÆp lùc c©n b»ng.. a. T¸c dông lªn quyÓn cã 2 lùc: träng lùc P vµ lùc sách có 2 lực: trọng lực P đẩy Q của mặt đất. vµ lùc ®Èy Q cña mÆt bµn. b. T¸c dông lªn qu¶ cÇu cã 2 lùc: Träng lùc P vµ lùc c¨ng T. c. T¸c dông lªn qu¶ bãng cã 2 lùc: träng lùc P vµ lùc đẩy Q của mặt đất.. (?) H·y nhËn xÐt vÒ ®iÓm * NhËn xÐt: Mçi cÆp lùc * NhËn xÐt: Mçi cÆp lùc nµy đặt, cường độ, phương, chiÒu cña 2 lùc c©n b»ng? nµy lµ 2 lùc c©n b»ng lµ 2 lùc c©n b»ng chóng GV: Chèt l¹i phÇn nhËn xÐt. GV: Ta đã biết lực tác dụng làm thay đổi vận tốc của vËt.. (?) Khi c¸c lùc t¸c dông lªn vËt c©n b»ng nhau th× vËn tèc cña vËt sÏ nh­ thÕ nµo khi: + Vật đang đứng yên? + VËt ®ang chuyÓn động? GV: §Ó kiÓm tra xem dù đoán có đúng không -> ta lµm TN GV: Giíi thiÖu dông cô – bè trÝ TN theo h×nh vÏ 5.3 (a). GV: Làm thí nghiệm để kiểm chứng bằng máy A tút. Hướng dẫn HS quan sát vµ ghi kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. - L­u ý: + Hai qu¶ nÆng gièng hÖt nhau. + Thước dùng để ®o qu·ng ®­êng chuyển động của qu¶ nÆng A. - Hướng dẫn HS quan sát TN theo 3 giai ®o¹n: + H×nh 5.3 a: Ban ®Çu qu¶ cân A đứng yên + H×nh 5.3 b: Qu¶ c©n A chuyển động + H×nh 5.3 c, d: Qu¶ c©n A tiếp tục chuyển động khi A’. chúng cùng có điểm đặt, cùng có điểm đặt, cùng cùng phương, cùng độ lớn phương, cùng độ lớn nhưng ngược chiều. nhưng ngược chiều. 2. T¸c dông cña hai lùc c©n b»ng lªn mét vËt đang chuyển động. a. Dù ®o¸n. HS: §äc phÇn a, dù ®o¸n - Khi vËt ®ang chuyÓn động mà chỉ chịu tác dụng cña 2 lùc c©n b»ng, th× 2 lùc nµy còng kh«ng lµm thay đổi vận tốc của vật nghÜa lµ vËt sÏ chuyÓn động thẳng đều mãi. HS: Quan s¸t h×nh vÏ 5.3 – T×m hiÓu TN. b. ThÝ nghiÖm.. 2. T¸c dông cña hai lùc c©n b»ng lªn mét vËt đang chuyển động. a. Dù ®o¸n.. b. ThÝ nghiÖm. HS: Chú ý các bước hướng dẫn của GV. Theo dâi GV lµm thÝ nghiÖm biÓu diÔn.. C2: Qu¶ c©n A chÞu t¸c C2: dông cña 2 lùc: Träng lùc PA, søc c¨ng T cña d©y 2 lùc nµy c©n b»ng do: T = PB Mµ PB = PA. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> bÞ gi÷ l¹i. - L­u ý: Giai ®o¹n d c¸c em quan s¸t TN ghi l¹i qu·ng ®­êng ®i ®­îc trong c¸c kho¶ng thêi gian 2s liªn tiÕp -> ghi kết quả đó vào bảng 5.1; sau đó tính vận tốc tương ứng. GV: Lần lượt làm TN từng bước rõ ràng để HS quan sát -> lần lượt trả C2, C3, C4. GV: Cắm đồng hồ bấm giây vào giắc cắm trên thước, lµm l¹i TN tõ ®Çu a, b, c, d. GV: Treo b¶ng 5.1 – HS lªn ®iÒn kÕt qu¶. (?) Tõ kÕt qu¶ trªn c¸c em rót ra kÕt luËn g× khi cã c¸c lùc c©n b»ng t¸c dông lªn 1 vËt ®ang chuyển động?. => T = PA hay T c©n b»ng PA C3: §Æt thªm qu¶ nÆng A’ C3: lªn A, lóc nµy PA + PA’ > T nªn vËt AA’ chuyÓn déng nhanh dÇn ®i xuèng, B chuyển động đi lên. C4: Qu¶ c©n A chuyÓn C4 động qua lỗ K thì A’ bị giữ lại. Khi đó chỉ còn 2 lực tác dông lªn A lµ PA vµ T, mµ PA = T nh­ng vËt A vÉn tiếp tục chuyển động. TN cho biÕt kÕt qu¶ chuyÓn động của A là thẳng đều. C5 C5: HS: Quan s¸t vµ ®o qu·ng ®­êng ®i ®­îc cña A sau mçi kho¶ng thêi gian 2s. Ghi vµo b¶ng 5.1 (c¸ nh©n). TÝnh vËn tèc cña A * KÕt luËn: Mét vËt. đang chuyển động, nÕu chÞu t¸c dông cña c¸c lùc c©n b»ng th× sÏ tiÕp tôc chuyÓn động thắng đều.. GV: Chèt l¹i phÇn kÕt luËn. Khẳng định dự đoán đúng. 20. Hoạt động 3: Tìm hiểu về qu¸n tÝnh GV: T¹i sao «t«, xe m¸y khi bắt đầu chuyển động không đạt vận tốc lớn ngay mà ph¶i t¨ng dÇn? HoÆc lµ đang chuyển động muốn dõng l¹i ph¶i gi¶m vËn tèc chËm dÇn råi míi dõng h¼n?. II- Qu¸n tÝnh II- Qu¸n tÝnh 1. NhËn xÐt. 1. NhËn xÐt. HS: §äc phÇn nhËn xÐt -> Khi cã lùc t¸c dông, mäi t×m hiÓu qu¸n tÝnh. vật đều không thể thay. - Khi cã lùc t¸c dông, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngét ®­îc v× mäi vËt đều có quán tính.. đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có qu¸n tÝnh 2. VËn dông. 2. VËn dông – Ghi nhí. HS: §äc C6; C7 Dù ®o¸n xem bóp bª sÏ ng· vÒ GV: Lần lượt làm TN C6; phÝa nµo? T¹i sao? C7. C6: Bóp bª sÏ ng· vÒ C6 Y/c HS: Quan s¸t – tr¶ lêi.. phÝa sau. Khi ®Èy xe, ch©n bóp bª chuyÓn động cùng với xe,. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV: C¸c em h·y dïng kh¸i niệm quán tính để giải thích các hiện tượng trong C8.. nh­ng do qu¸n tÝnh nªn th©n vµ ®Çu cña bóp bª ch­a kÞp chuyển động. Vì vậy bóp bª ng· vÒ phÝa sau. C7: Bóp bª ng· vÒ phÝa trước. Vì khi xe dừng C7 Ghi nhí: SGK đột ngột, mặc dù chân bóp bª bÞ dõng l¹i cïng víi xe nh­ng do qu¸n tÝnh th©n bóp bª vẫn chuyển động nên bóp bª ng· vÒ phÝa trước. Đọc Ghi nhí: SGK C8: HS vÒ nhµ lµm.. V. Cñng cè :. - Y/c 2 HS đọc phần ghi nhớ - Kh¸i qu¸t néi dung bµi d¹y: NhÊn m¹nh 3 ®iÓm cña phÇn ghi nhí. VI. Hướng dẫn học ở nhà : - Häc thuéc phÇn ghi nhí; Tr¶ lêi C8 (20). - Lµm bµi tËp: 5.1  5.8 (9; 10 – SBT) - Đọc trước bài “Lực ma sát” -Rút kinh nghiệm sau tiết dạy :. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>