Giáo án dạy Tuần 24 - Ngữ văn 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn: 24 Tieát: 93, 94 Ngày soạn: 16/ 02/ 08 Ngaøy daïy:. HỊCH TƯỚNG SĨ Traàn Quoác Tuaán. I – MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giuùp hoïc sinh : - Cảm nhận được lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn thể hiện qua lòng căm thù giặc sâu sắc và tinh thần quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược. - Nắm được đặc điểm chủ yếu và chức năng của thể hịch - Thấy được đặc sắc nghệ thuật của Hịch tướng sĩ : kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, lời văn giàu hình tượng, giọn điệu chân tình, truyền cảm. II – PHÖÔNG PHAÙP : - Dieãn giaûng – phaùt vaán - Nêu vấn đề, thảo luận, qui nạp kiến thức III – ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : - Bản viết “Hịch tướng sĩ” bằng chữ Hán và bản phiên âm Hán – Việt (từ “ta thường tới bữa quên ăn…. Cốt Đãi Ngột Lang ngày trước chẳng kém gì”) IV – TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY : 1. Ổn định lớp và kiểm tra bài cũ : - Đọc thuộc lòng đoạn 2 của bài "Chiếu dời đô". - Vì sao nói việc "Chiếu dời đô" ra đời phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt ? - Em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản "Chiếu dời đô" ? 2. Vaøo baøi : Nhà Lý thịnh hành và phát triển trên 200 năm thì bị diệt vong bởi một sự kiện lịch sử nào ? (Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh). Nhà Trần ra đời. Trong khoảng thế giới nhà trần trị vì có những sự kiện nổi bật nào ? (ba lần thắng quân Nguyên). Và danh tướng có công lớn nhất là Trần Quốc Tuấn. Trong ba lần lập công ấy, lần thứ hai là vẻ vang hơn cả. Đây là một chiến thắng vẻ vang nhất của dân tộc ta. Cuộc chiến này gắn liền với sự ra đời của “Hịch tướng sĩ” do Trần Quốc Tuấn soạn thảo. Chuùng ta haõy tìm hieåu vaên baûn naøy. 3. Hoạt động dạy và học : HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN Hoạt động 1 : Tìm hiểu chú thích, boá cuïc vaên baûn Gọi học sinh đọc phần chú thích Em haõy neâu vaøi neùt veà taùc giaû ? (Dựa vào phần giới thiệu tác giả ở muïc “Chuù thích”) Bằng những hiểu biết về lịch sử, các em có những hiểu biết nào khác veà Traàn Quoác Tuaán ? Giáo viên đọc một đoạn, sau đó hướng dẫn cách đọc. Đây là thể văn nghị luận cần đọc giọng hùng hồn, sảng khoái. Ơû những đoạn đầu nêu. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. - Đọc - Trả lời. => Chức năng của hịch là để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi. Lop8.net. NOÄI DUNG I – TÌM HIEÅU CHUÙ THÍCH : 1. Taùc giaû : - Traàn Quoác Tuaán (1226 – 1300 + Là người yêu nước, đặt nợ nước trên thù nhà. + Văn võ song toàn + Có công rất lớn trong cuộc khaùng chieán choáng Nguyeân..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> gương sử sách cần đọc khúc chiết, minh bạch; đoạn nói lên nỗi lòng của tác giả thì đọc giọng đằm thắm, xúc động; ở đoạn phân tích đúng sai, cần đọc giọng dồn dập, dằn từng câu, nhấn từng chữ. Em hãy xác định thể loại văn bản ? Sau khi đã học xong thể chiếu và hịch, em hãy so sánh sự giống nhau và khác nhau của hai thể loại này ? Bài hịch ra đời trong hoàn cảnh nào ? Baøi hòch coù theå chia laøm maáy phaàn ?. Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản Mở đầu bài hịch, tác giả nêu gương sử sách phương Bắc. Đó là những ai ? Họ đã làm việc gì ? Cách nêu gương có gì đáng chú ý ? Những nhân vật được nêu gương có mối quan hệ như thế nào với chủ tướng ?. Những gương sách ấy có điểm gì chung ?. Vì sao tác giả lại nêu cả gương đời trước và đời nay ? Cách nêu gương nhö vaäy nhaèm muïc ñích gì ?. Hoạt động 3 : Phân tích đoạn 2 Sau khi nêu gương sử sách, tác giả quay về với thực tế trước mặt, đó là vieäc gì ? Tội ác của giặc được tác giả lột tả. đấu tranh chống kẻ thù. -Gioáng : + theå vaên nghò luaän, keát caáu chaët cheõ + cùng là loại văn ban bố công khai. + đều làm bằng văn vần, văn xuoâi, vaên bieàn ngaãu. - Khaùc : => 3 phaàn - “Từ đầu … lưu tiếng tốt !” : Nêu gương sử sách. - “Huoáng chi … chaúng keùm gì.” : Nhaän ñònh tình hình, goïi loøng căm thù giặc. Đoạn này có thể chia laøm 4 phaàn nhoû : toäi aùc cuûa giặc, lòng yêu nước căm thù giặc, mối ân tình giữa chủ và tướng; phê phán cái sai đồng thời khẳng định cái đúng. - Phaàn coøn laïi : Chuû tröông, keâu goïi. - Vừa có những tướng lĩnh cao cấp, vừa là những người bình thường, có cả gương đời xưa và nay beà toâi gaàn : Kyû Tín, Do Vu…; beà tôi xa : Thân Khoái, Cảo Khanh… - Quên mình, hy sinh vì chủ tức là vì nước => Khích lệ nhiều người, ai cũng có thể lập công danh, lưu tên sử saùch => Theo quan niệm của người Trung Đại : thứ nhất lập đức, thứ hai lập công, thứ ba lập ngôn. Vì vậy lập công danh để lại cho đời trở thành lẽ sống lớn của đấng nam nhi thời ấy. Họ cho rằng trung quaân laø aùi quoác, hy sinh cho vua chúa , chủ soái của mình là hy sinh cho nước.. Lop8.net. 2. Taùc phaåm - Thể loại : hịch => Hịch là thể văn chiến đấu cổ động, thuyết phục hoặc răn dạy, hieåu duï. - Hoàn cảnh ra đời : 9/1284, trước cuộc kháng chiến chống Nguyên lần thứ hai.. II. TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN 1. Nêu gương sử sách * Xöa - Kỷ Tín - Do Vu - Dự Nhượng Thân Khoái - Kính Đức … Cảo Khanh … * Nay - Nguyeãn Vaên Laäp … Vöông Coâng Kieân - Xích Tử Tư … Cốt Đãi Ngột Lang. -> Khích leä yù chí laäp coâng danh, hy sinh vì nước của các tướng sĩ.. 2. Nhaän ñònh tình hình a) – Toäi aùc cuûa giaëc - … nghênh ngang ngoài đường - … uốn lưỡi cú diều sỉ mắng.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> nhö theá naøo ? -Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì khi nói đến tội ác của giặc ? -Nghệ thuật ẩn dụ trong đoạn văn treân cho thaáy giaëc Nguyeân nhö theá nào ? Và thái độ của tác giả ra sao? -Dựa vào những hiểu biết về lịch sử, so sánh với lời dịch, thử nghĩ xem, tác giả đã khích lệ được điều gì ở tướng sĩ ? -Trước tội ác của giặc, tác giả đã theå hieän noãi loøng cuûa mình ra sao ? Những điều đó cho thấy Trần Quốc Tuấn là người như thế nào ? -> Bao nhiêu bút lực, tâm huyết của tác giả dồn vào mỗi chữ, mỗi lời, như chảy trực tiếp từ trái tim. Câu văn chính luận mà đã khắc họa thật sinh động hình tượng người anh hùng yêu nước : đau xót đến quặn lòng trước cảnh tình đất nước, căm thù giặc đến bằm gan tím ruột, mong rửa nhục đến mất ngủ, quên ăn, vì nghĩa lớn mà coi thường xương tan thịt nát. Khi tự bày tỏ khúc ruột của mình, chính ông đã là một tấm gương yêu nước có tác dụng động viên to lớn đối với quân só. Sau khi baøy toû noãi loøng cuûa mình, Traàn Quoác Tuaán neâu leân moái aân tình giữa chủ và tướng; giữa ông và các tướng sĩ. Gọi học sinh đọc đoạn văn. -Mối ân tình ấy dựa trên mối quan heä naøo ? - Khi neâu leân moái aân tình aáy, Traàn Quốc Tuấn đã khích lệ điều gì ở họ? Gọi học sinh đọc lại đoạn này. -Theo tác giả, thái độ, hành động naøo laø sai traùi ? -Khi pheâ phaùn hay khaúng ñònh, taùc giả tập trung vào vấn đề gì? Vì sao? Kết quả có được sau mỗi việc làm đúng, sai. Tác giả tập trung nhấn mạnh vào quyền lợi cá nhân và phân tích để cho thấy rằng muốn. Aån duï - noãi caêm giaän, loøng khinh bæ - Trả lời. - Trả lời. - Trả lời. - Laéng nghe. trieàu ñình -… thaân deâ choù baét naït toå phu. - đòi ngọc lụa, vét của kho có haïn. -> Tham lam, hoáng haùch, ngang ngược -> Khích leä loøng caêm thuø giaëc, nỗi nhục mất nước b. Noãi loøng cuûa taùc giaû : -… quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm ñìa -… xeû thòt, loät da, aên gan, uoáng maùu quaân thuø… -… trăm thân phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác… gói trong da ngựa… vui loøng -> Yêu nước, căm thù giặc sâu saéc. c. Moái aân tình - Quan hệ chủ tướng - Quan hệ cùng đồng cam cộng khoå. -> Khích lệ ý thức trách nhiệm, loøng trung quaân aùi quoác vaø loøng ân nghĩa thủy chung của người cuøng caûnh ngoä. d. Lời phê phán và khẳng định cuûa taùc giaû Hành động sai trái -… nhìn chủ nhục… -… thấy nước nhục… -… hầu quân giặc… -… đãi yến ngụy sứ… - … chọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vườn, quyến luyến vợ con,. - Trả lời - Trả lời. - Trả lời - Trả lời. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> hưởng trọn vẹn quyền lợi của bản thaân thì phaûi bieát ñaët noù vaøo trong quyền lợi của quốc gia dân tộc.”Nước mất thì nhà tan” đó là ñieàu taát yeáu seõ xaûy ra. -Giọng văn là lời vị chủ soái hay người cùng cảnh ngộ ? -Là lời bày tỏ thiệt hơn hay là lời nghieâm khaéc caûnh caùo ? -Để tác động vào nhận thức của người đọc, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ở đoạn văn trên?. lo laøm giaøu… -> Thể hiện thái độ bàng quan, hưởng lạc. Hành động đúng -… huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung teân… - Caû hai - Lời bày tỏ thiệt và cũng là lời -> Nêu cao tinh thần cảnh giác, trau dồi binh lực. caûnh caùo. -> Trần Quốc Tuấn đã so sánh giữa hai viễn cảnh, đầu hàng thất bại thì mất tất cả, chiến đấu thắng lợi thì được cả chung và Cách viết ấy có tác động tới tướng riêng. só nhö theá naøo ? Đó là việc khích lệ nhiều mặt để Khi nêu lên viễn cảnh thất bại, ông tập trung vào một hướng dùng những từ ngữ mang tính chất phuû ñònh : khoâng coøn, cuõng maát, bò tan, cuõng khoán. Coøn khi neâu leân viễn cảnh chiến đấu thắng lợi, tác giả dùng những từ mang tính chất khẳng định : mãi mãi vững bền, đời đời hưởng thụ, không bị mai một, sử sách lưu thơm. Điều đáng lưu ý là trong khi sử dụng phương pháp so sánh, tương phản người viết hiểu rõ qui luật nhận thức. Cách điệp từ, ñieäp yù taêng tieán coù taùc duïng neâu baät vấn đề từ nhạt đến đậm, từ nông đến sâu. Cứ từng bước, từng bước, tác giả đưa người đọc nhận rõ đúng sai, nhaän ra ñieàu phaûi traùi. Hoạt động 4 : Phân tích đoạn cuối -Đoạn cuối bài hịch, tác giả vạch rõ thuyết phục tướng sĩ có thái độ hai con đường chính – tà, cũng có ý dứt khoát nghĩa là hai con đường sống – chết, mục đích để làm gì ? -Với cách lập luận như thế có tác dụng gì trong việc tập hợp lực lượng, giành thế áp đảo cho tinh thaàn quyeát chieán quyeát thaén Đoạn cuối có giá trị động viên tới mức cao nhất ý chí và quyết tâm chiến đấu của mọi người. - Khaùi quaùt giaù trò ngheä thuaät laäp luận của “Hịch tướng sĩ” Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ. Lop8.net. -> Ngheä thuaät so saùnh töông phản và các điệp từ điệp ý tăng tieán. -> Khích lệ lòng tự trọng, liêm sĩ ở mỗi người khi nhận rõ cái sai, thấy rõ điều đúng.. 3. Chủ trương và lời kêu gọi Vạch rõ con đường chính – tà (soáng – cheát) Loại trừ, thanh toán những thái độ trù trừ trong hàng ngũ quân sĩ, động viên những người còn thờ ơ, do dự để họ đứng hẳn sang phía của lực lượng quyết chieán, quyeát thaéng III – GHI NHỚ : sgk.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Từ bài tập 1, tìm những ý chính trong từng đoạn của bài hịch. Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập 2 : lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn được thể hiện ở những nd nào ? (dạng bài phát biểu cảm nghó) - Bài tập 3 là dạng bài chứng minh : chứng minh bài hịch là sự kết hợp chặt chẽ giữa lý và tình; giữa lập luận chặt chẽ sắc bén với lời văn giàu hình tượng, giàu cảm xúc. 4. Cuûng coá : - “Hịch tướng sĩ thể hiện tinh thần quyết chiến, quyết thắng của nhân dân ta”. Em hãy chứng minh nhận ñònh treân. 5. Daën doø : - Học bài : học những dẫn chứng cần thiết phục vụ cho TLV nghị luận. - Soạn : “Hành động nói” - Lập dàn ý cho đề bài TLV. Tuaàn: 24 Tieát: 95 Ngày soạn: 16/ 02/ 08 Ngaøy daïy:. HAØNH ĐỘNG NÓI. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS hieåu: - Nói cũng là 1 thứ hành động. - Số lượng hành động nói khá lớn, nhưng có thể quy lại thành 1 số kiểu khái quát nhất định. - Có thể sử dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện cùng một hành động nói. B. CHUAÅN BÒ: - GV: Tham khảo tài liệu, soạn giáo án, giải các bài tập SGK. - HS: Đọc trước bài ở nhà C. KIEÅM TRA - Trình bày đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định. Đặt 2 câu phủ định miêu tả và phaûn baùc. D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC: HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. Hoạt động 1:. NOÄI DUNG I. Hành động nói là gì?. - Gv trình baøy theo caùch (khoâng theo muïc I SGK Tr 62) khaùc.. - Hành động nói là hành động đuợc thực hiện bằng lời nói nhaèm muïc ñích nhaát ñònh.. - GV hướng đến 1 HS + Cô (thầy) mời x đứng dậy sau khi - Thực hiện theo yêu cầu của GV HS đứng dậy. GV nói tíep cô (thầy) mời x ngồi xuống.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> -GV hỏi: Tôi đã dùng cách gì để - Trả lời ñieàu khieån x? - Qua đó GV có thể kết luận. Đó chính là tôi đã thực hiện một hành động nói – Vậy hành động nói là hành động được thực hiện bằng cách nói ra một điều gì đó, trong trường hợp này là nói ra sự yêu caàu.. II. Một số kiểu hành động nói -HS: Mỗi câu nói của Lí Thông thường gặp: Hoạt động 2: có 1 mục đích riêng. Câu (1) - Ngươiø ta dựa theo mục đích - GV cho HS đọc bt 1 (II) và trả lời dùng để trình bày, câu (2) đe của hành động nói mà đặt tên caâu hoûi SGK Tr 62. dọa, câu (4) hứa hẹn. cho nó. Những kiểu hành động - GV cho HS đọc ghi nhớ (I) Tr 62.. nói thường gặp là hỏi, trình bày, (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán. . ) đìeu khển (cầu khiến, đe dọa, thách thức. . ) hứa hẹn, Lời chị Dậu – tuyên bố hoặcbáo bộc lộ cảm xúc. tin.. - Trong đoạn trích có nhiều câu với những mục đích sau đây: Lời - GV cho HS đọc bt 2(II) và trả lời Cái Tí – hỏi hoặc biểu lộ cảm caâu hoûi SGK Tr 63. xuùc.. - GV cho HS lieät keâ caùc kæeu haønh động nói (bt 3 SGK tr 63) - GV cho HS đọc ghi nhớ II (SGK Tr 63) III. Luyeän taäp:. III. Luyeän taäp:. Bài tập 1: Trần Quốc Tuấn viết Bài tập 1: Trần Quốc Tuấn viết Hịch Tướng sĩ nhằm khích lệ Hịch Tướng Sĩ nhằm mục đích gì?. . tướng dĩ học tập “Binh thư yếu lược” do ông soạn ra (Bt SGK Tr 63) - Câu thể hiện mục đích của hành động nói: “Nếu các người biết chuyên tập sách này, theo lời. . . nghịch thù” Bài tập 2: Chỉ ra hành động và mục Bài tập 2: đích nói của mỗi hành động nói a) Bác trai đã khá rồi chứ? (hỏi) trong đoạn trích sau (SGK Tr 64) - Cảm ơn cụ nhà cháu đã tỉnh táo như thường (cảm ơn) - Nhưng xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn mỏi mệt lắm (trình baøy) - Naøy, baûo Baùc aáy coù troán ñi ñaâu thì troán (caàu khieán) Bài tập 2: b,c GV hướng dẫn HS làm - Chứ cứ nằm đấy. . . .thì khổ (cảm thán, bộc lộ cảm xúc) tương tự như a - Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ (tiếp nhận) 4. Cuûng coá : Hành động nói là gì ? Mục đích của hành động nói là gì ? (là mục đích mà người nói muốn thực hiện trong lời nói của mình) 5. Daën doø :. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Hoïc baøi : - Soạn : “Nước đại Việt ta”. Tuaàn: 24 Tieát: 96 Ngày soạn: 16/ 02/ 08 Ngaøy daïy:. TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 5. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS đánh giá toàn diện kết quả họcbài văn bản thuyết minh. B. CHUAÅN BÒ: - GV chuẩn bị sẵn bài viết HS có nhận xét, đánh giá. C. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC: HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS NOÄI DUNG - Về tính khách quan, chính xác, đáng tin cậy của bài viết: 1. Dàn ý khái quát bài thuyết minh (đã có ở Nhieàu soá lieäu chöa chính xaùc: Chieàu daøi, cao cuûa con traâu, tieát 84 tuaàn 21) meøo… 2. Nhaän xeùt, phaân tích baøi laøm cuûa HS - Phương pháp thuyết minh: Chưa vận dụng tốt vào bài 3. Sửa chữa bài viết làm: Chưa định nghĩa về chủng loài, họ, bộ của vật, chưa 4. Đọc – bình. nêu được các đặc điểm cơ bản của vật nuôi… - Bố cục: trình bày không theo trình tự nhất định. - Lời văn: Diễn đạt không đúng: trâu to béo như một tráng só. - Dùng từ Trâu là một dung cụ của người nông dân. * HS tự sửa chữa những sai sót trong bài làm của mình. GV chọn 1 –2 bài khá để HS đọc, HS nhận xét ( Tuyền) – GV bình luaän ngaén DAËN DOØ: - Veà xem laïi lí thuyeát vaên thuyeát minh - Chuẩn bị bài: Nước Đại Việt (BNĐC) KYÙ DUYEÄT Tuaàn 24, ngaøy……… thaùng…….. naêm 2008 Tổ trưởng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>