Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Cảm thụ văn bản: Cổng trường mở ra, mẹ tôi, cuộc chia tay của những con búp bê

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Ngµy so¹n: 11/9/2010 Ngµy d¹y: 7A( 13, 20 /9/2010). Buæi 1+2:. Cảm thụ VB: Cổng trường mở ra,. MÑ t«i, Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: -. Hiểu và nắm được nội dung, ý nghĩa của 3 văn bản đã học.. -. RÌn kÜ n¨ng c¶m thô vµ viÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n nªu c¶m nhËn cña b¶n th©n sau khi häc xong VB.. B. tµi liÖu tham kh¶o: -. Vë bµi tËp HS.. -. N©ng cao N. v¨n 7.. -. Kiểm tra, đánh giá N. văn 7.... C. các bước lên lớp:  GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ s¸ch vë cña HS.  Néi dung «n tËp: I. KiÕn thøc träng t©m: 1. VB: Cổng trường mở ra( Lí Lan): - VB trÝch tõ b¸o yªu trÎ- TP.HCM. - VB ghi lại tâm trạng người mẹ trong đêm trước chuẩn bị cho con trước ngày khai trường vào lớp 1: hhồi hộp, lo lắng, thao thức, tin tưởng, hi vọng. - Qua suy nghĩ và tâm trạng của người mẹ, tác giả khẳng dịnh vị trí và vai trò của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. - Nghệ thuật: Miêu tả cụ thể, sinh động diễn biến tâm trạng người mẹ với những hình thức khác nhau: Miêu tả trực tiếp, miêu tả qua thủ pháp so ánh, đối chiếu, miêu tả qua hồi ức. 2. Vb: Mẹ tôi( étmonđô A mi xi): - Vb trÝch trong t¸c phÈm “Nh÷ng tÊm lßng cao c¶”. - Vb mang tính truyện nhưng lại được trình bày dưới dạng một bức thư. - ND: VB là những dòng tâm tư tình cảm buồn khổ và thái đọ nghiêm khắc của người cha trước lçi lÇm cña con. + VB thể hiện tình cảm thiêng liêng của cha mẹ đối với con cái và giáo dục giáo dục con vÒ lßng hiÕu th¶o, biÕt kÝnh träng cha mÑ. -. NT: LËp luËn chÆt chÏ, lêi lÏ ch©n thµnh, gi¶n dÞ, giµu c¶m xóc, cã søc thuyÕt phôc cao. 3.VB: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª( Kh¸nh Hoµi).. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. - Vb đề cập đến vấn đề hét sức quan trọng trong cuộc sống hiẹn đại: bố mẹ li dị, con cái phải chịu cảnh chia lìa. qua đó cảnh báo cho tất cả mọi người về trách nhiệm của mình đối với con c¸i. - ND: Mượn chuyện cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả thể hiện tình thương xót về nỗi đau buồn của những trẻ thơ trước bi kịch gia đình: bố mẹ bỏ nhau, anh em mõi người một ngả, đồng thời ca ngợi tình cảm tốt đẹp, trong sáng của tuổi thơ. Đọc truyện ngắn này ta càng thêm thấm thía: Tổ ám gia đình, hạnh phúc gia đình, tình cảm gia đình là vô cùng quí giá, thiêng liêng; mỗi người, mỗi thành viên phải biết vun đắp, giữ gìn nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng, th©n thiÕt Êy. - NT: lËp luËn chÆt chÏ, lêi lÏ ch©n thµnh, gi¶n dÞ, giµu c¶m xóc, cã søc thuyÕt phôc cao. II. Bµi tËp c¶m thô Vb: Bµi tËp 1: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n( 5-6 c©u) tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh và vai trò của người mẹ qua hai VB: Cổng trường mở ra, Mẹ tôi. *Gîi ý: - Là người hết sức yêu thương con, lo lắng, hi sinh cho con, bao dung, độ lượng. - Lßng kÝnh yªu vµ biÕt ¬n cha mÑ lµ t×nh c¶m tù nhiªn, gÇn gòi, thiªng liªng. Bài tập 2: Hãy nêu cảm nhận của em về câu nói: “ Đi đi con. Hãy can đảm lên. Thế giới này là của con. Bước qua cánh cổng trường này là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. *Gîi ý : - Đây là câu văn hay nhất trong toàn văn bản: mẹ tin tưởng và khích lệ con “ can đảm “ đi lên phía trước cùng bạn bè con. Như con chim non ra ràng, rời tổ chuyền cành sẽ tung cánh bay vào bầu trời bao la, con của mẹ cũng vậy; “ Bước qua cánh cổng trường này là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Từ mái ấm gia đình tuổi thơ được đi học, đến trường làm quen với bạn mới, thÇy c« gi¸o míi, ®­îc häc hµnh, ®­îc ch¨m sãc gi¸o dôc sÏ tõng ngµy lín lªn, më mang trÝ tuệ, trưởng thành về nhân cách, học vấn, bước dần vào đời. -Thể hiện vai trò to lớn của của GD nhà trường: “ Thế giới kì diệu...”: + NT là nơi cung cấp cho chúng ta những tri thức vềư thế giới và con người. + Nhà trường là nơi giúp ta hoàn thiện nhân cách về lẽ sống, tình thương, quan hệ xử thế. + N¬i ta ®­îc sèng trong MQH trong s¸ng vµ mÉu mùc: t×nh thÇy trß, t×nh b¹n bÌ... Bài tập 3: Trong Vb mẹ tôi, người bố góp ý , giáo dục con phải lễ độ và biết ơn mẹ. Em hãy cho biÕt t¹i sao «ng kh«ng chän c¸ch nãi trùc tiÕp mµ l¹i viÕt th­. *Gîi ý: - Trong cuộc sống, việc góp ý cho người khác có nhiều cách: trực tiếp, tranh luận, viết thư, nhờ người khuyên giải...ở đây, người bố chọn cách viết thư. cách góp y này hoàn toàn hợp lí v× 3 lÏ: + người bố để cho con trai có điều kiện bình tĩnh lắng nghe y kiến và biết được y định của bè. + Đảm bảo sự kín đáo, tế nhị, chỉ người nói và người nghe biết với nhau, người nghe không bÞ mÊt lßng tù träng, kh«ng bÞ øc chÕ. + người con sau khi đọc thư, có thì giờ suy ngãm về hành vi của mình để suy nghĩ. Bài tập 4: Về cachs đặt tên cho văn bản “ mẹ tôi” có 2 y kiến như sau: a. Nên đặt tên là “ Bố tôi” vì ông là người trực tiếp viết thư cho En-ri-cô.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. b. Nên đặt là” Mọt lỗi lầm không thể tha thứ của tôi” thì hợp lí hơn. H·y nªu y kiÕn cña em. *Gîi ý: Đúng là trong văn bản này, người viết thư là người bố song mọi lời kể lại hướng về người mẹ. Người bố không nói về mình, khong nói nhiều về con trai mà chủ yếu nói về tình yêu thương và đức hi sinh vô bờ của người mẹ dành cho con .Vì thế, nếu đặt tên là bố tôi thì sẽ không nêu lên được tinh thần của văn bản. Việc đặt tên là” Một....” có phần hợp lí hơn vì văn bản nói về chuyện En ri cô thiếu lễ độ với mẹ. nhưng nhan đề này cũng chỉ nói được một phần nội dung trong khi nội dung quan trọng nhất là để En ri cô nhận ra sự hi sinh cao đẹp và vai trồt lớn của người mẹ đối với cuộc đời của Enri cô. Bởi vậy, nhân đề “mẹ tôi” như SGK là hợp lí. Bµi tËp 5: Trong truyÖn “ Cuéc....” cã mÊy cuäc chia tay? T¹i sao tªn truyÖn lµ” Cuéc....ỂnhỨng trong thùc tỏ bóp bở khỡng hườ nhau? nỏu ợật tởn truyơn lÌ Ề bóp bở khỡng hồ chia tay”, “ Cuäc chia tay gi÷a Thµnh vµ Thuû” th× y nghÜa cña truyÖn cã kh¸c ®i kh«ng? *Gîi ý: - TruyÖn ng¾n cã 4 cuéc chia tay..... - Tªn truyÖn lµ “ Cuéc ....” trong khi thùc tÕ bóp bª kh«ng hÒ chia tay. ®©y lµ dông y cña t¸c gi¶. bóp bª lµ vËt v« tri v« gi¸c nh­ng chóng còng cÇn sum häp , cÇn gÇn gòi bªn nhau, lÏ nµo những em nhỏ ngây thơ trong trắng như búp bê lại phải đau khổ chia tay. Điều đó đặt ra cho những người làm cha, làm mẹ phải có trách nhiệm giữ gìn tổ ấm của gia đình mình . - Nếu đặt tên truyện như thế ý nghĩa truyện về cơ bản không khác nhưng sẽ đánh mất sắc thái biểu cảm. Tác giả lấy cuộc chia tay của hai con búp bê để nói cuộc chia tay của con người thế nhưng cuối cùng búp bê vẫn đoàn tụ. vấn đề đó sẽ ám ảnh con người. Bài tập 6: Thứ tự kể trong truyện ngắn” Cuộc.....” có gì độc đáo. Hãy phân tích để chỉ rõ tác dụng của thứ tự kể ấy trong việc biểu đạt nội dung chủ đề? *Gîi ý: - Sự độc đáo trong thứ tự kể: đan xen giữa quá khứ và hiện tại( Từ hiện tại gợi nhớ về quá khứ). Dùng thứ tự kể này, tác giả đã tạo ra sự hấp dẫn cho câu chuyện. đặ biệt qua sự đối chiếu giã quá khứ HP và hiện tại đau buồn tác giả làm nổi bật chủ đề của tác phẩm: Vừa ca ngợi tình anh em sâu sắc, bền chặt và cảm động, vừa làm nổi bật bi kịch tinh thần to lớn của những đứa trẻ vô tội khi bố mẹ li dị, tổ ấm gia đình bị chia lìa, mỗi người một ngả. D. Hướng dẫn học bài: 1. Bµi tËp vÒ nhµ: Tãm t¾t truyÖn ng¾n: “ Cuéc....” b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n( 7-10 c©u). 2. ChuÈn bÞ bµi tËp t¹o lËp v¨n b¶n.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Ngµy so¹n: 18/9/2010 Ngµy d¹y: 7A( 27/9/2010). Buæi 3:. Bµi tËp rÌn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n.. A. mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n th«ng qua c¸c tiÕt häc vÒ liªn kÕt, m¹ch l¹c vµ bè côc trong v¨n b¶n.. B.tµi liÖu tham kh¶o: -. Vë bµi tËp HS.. -. N©ng cao N. v¨n 7.. -. Kiểm tra, đánh giá N. văn 7.... C.các bước lên lớp:  GV kiÓm tra vë häc thªm vµ y thøc lµm bµi tËp cña HS.  Néi dung «n tËp: Bµi tËp 1: Cho 1 tËp hîp c©u nh­ sau: (1) ChiÕc xe lao mçi lóc mét nhanh.(2)”Kh«ng ®­îc”! T«i ph¶i ®uæi theo nã v× t«i lµ tµi xÕ mµ!.(3) Mét chiÕc xe « t« buýt chë ®Çy kh¸ch ®ang lao xuèng dèc.( 4)ThÊy vËy, mét bµ thò đầu ra cửa kêu lớn: (5)Một người đàn ông mập mạp, mồ hôi nhễ nhại đang gắng sức chạy theo chiếc xe.(6)” ông ơi! không kịp được đâu, đừng đuổi theo vô ích.(7) người đàn ông vội gào lên. a) hãy sắp xếp lại tập hợp câu trên theo một thứ tự hợp lí để có một VB hoàn chỉnh mang tÝnh LK chÆt chÏ? b) Theo em, có thể đặt đầu đề cho VB trêb được không? c) Phương thức biểu đạt chính của VB trên là gì? * Gîi y: a) 3-5-1-4-6-7-2. b) “Kh«ng kÞp ®©u”. HoÆc” Mét tµi xÕ mÊt xe.”. c) Tù sù. Bài tập 2:Dưới đây là một đoạn văn tường thuật buổi khai giảng năm học. Theo em, ĐV có tính LK không? hãy bổ sung cac y để ĐV có tính LK. “ Trong tiếng vỗ tay vang dội, cô hiệu trưởng với dáng điệu vui vẻ, hiền hoà tiến lên lễ đài.( 1)Lêi v¨n s«i næi truyÒn cho thµy trß niÒm tù hµo vµ tinh thÇn quyÕt t©m( 2) ¢m thanh rén ràng phấp phới trên đỉnh cột cờ thúc giục chúng em bước vào năm học mới.”  Gîi ý:  - §V thiÕu LK v× cßn thiÕu mét sè y: + Cô hiệu trưởng bước lên lễ đài làm gì?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. +Lời văn nói trong câu 2 liên quan đến y gì ở câu 1? +Âm thanh và hình ảnh phấp phới trên đỉnh cột cờ ở câu 3 là tả cái gì?  GV HD HS viÕt l¹i §V. Bài tập 3: Để chuẩn bị viết bài TLV theo đề bài: “ Sau khi thu hoạch lúa, cánh đồng làng em lại tấp nập cảnh trồng màu”, một bạn đã phác ra bố cục như sau: MB: Giới thiệu chung về cánh đồng làng em. TB: + Cảnh mọi người tấp nập gieo ngô, đậu. +Nh÷ng thöa ruéng kh«, tr¬ gèc r¹. + người ta lại khẩn trương cày bừa, đập dất. + Quang cảnh chung của cánh đồng sau khi gặt lúa. KB: Cảm nghĩ của em khi đứng trước cánh đồng. C©u hái: a) Bố cục trên đây đã hoàn toàn hợp lí chưa? b) Nªn söa nh­ thÕ nµo?  Gîi y:  a) PhÇn TB bè côc ch­a hîp lÝ, c¸c chi tiÕt cña c¶nh xÕp lén xén.  b) S¾p xÕp l¹i theo bè côc tr×nh tù kh«ng gian vµ thêi gian VD: Theo (t): +Nh÷ng thöa ruéng....ra xÕp ®Çu tiªn. + Người ta lại...... ( HS tù s¾p xÕp) D. Hướng dẫn học bài: -. Lµm hoµn thiÖn c¸c bµi tËp.. - ChuÈn bÞ bµi sau.. Ngµy so¹n: 27/9/2010 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7Ngµy d¹y: 7A( 4/10/2010). Buæi 4.. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. ¤n tËp tõ H¸n ViÖt.. A. Mục tiêu cần đạt : 1.KiÕn thøc: Gióp hs hiÓu ®­îc : - thế nào là yếu tố Hán Việt. Nắm được cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt. - C¸c s¾c th¸i ý nghÜa riªnng biÖt cña tõ H¸n ViÖt. - Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng ý nghĩa, đúng sắc thái, phù hợp với hoàn cảnh giao tiÕp 2. Rèn kĩ năng: - sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm trong nói và viết. vËn dông tõ H¸n ViÖt trong nãi vµ viÕt, nh»m t¨ng hiÖu qu¶ biÓu c¶m vµ thªm søc thuyÕt phôc. 3 . Thái độ :tránh lạm dụng từ Hán Việt. B .Tµi liÖu tham kh¶o: -SGK, vë bµi tËp HS. -Mét sè kiÕn thøc kÜ n¨ng vµ bµi tËp n©ng cao N. v¨n 7 C. Các bước lên lớp. I. KiÕn thøc träng t©m : GV : thÕ nµo lµ tõ H¸n viÖt ? ? Tõ HV ®­îc cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ? Bµi tËp : gi¶I thÝch ý nghÜa cña c¸c yÕu tè h¸n viÖt trong thµnh ng÷ sau : Tø h¶i giai huynh đệ . ( Tứ : bốn ; giai : đều ; huynh : anh ; đệ : em ; bốn biển đều là anh em ). ? Tõ ghÐp h¸n viÖt cã mÊy lo¹i chÝnh ?. ? Sö dông tõ h¸n viÖt nh­ thÕ nµo ?. 1 . Khái niệm : Từ hán việt là từ mượn từ tiÕng h¸n 2. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt : PhÇn lín c¸c yÕu tè h¸n viÖt kh«ng ®­îc dïng độc lập như từ mà chỉ dùng để tạo từ ghép VD : quèc , s¬n , hµ …. Mét sè yÕu tè h¸n viÖt nh­ : hoa , qu¶ , bót , bảng , học , tập ,… có lúc dùng để tạo từ ghép , có lúc được dùng độc lập như một từ Có nhiều yếu tố Hán Việt đồng âm nhưng nghÜa kh¸c xa nhau . VD : Thiªn cã nghÜa : nghiªng , thiªn lÖch ;thiªn vÞ , thiªn kiÕn ……….. 3 . Tõ ghÐp H¸n ViÖt : 2 lo¹i Từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ TrËt tù cña c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp chÝnh phô h¸n viÖt : - Có trường hợp giống trật tự từ ghép thuần việt : yếu tố chính đứng trước , yếu tố phụ đứng sau - Có trường hợp khác với trật tự từ ghép thuần việt : yếu tố phụ đứng trước , yếu tố chính đứng sau 4.Sö dông tõ H¸n ViÖt : Tạo sắc thái trang trọng , thể hiện tháI độ tôn kÝnh T¹o s¾c th¸i tao nh· tr¸nh g©y c¶m gi¸c th« tôc ghª sî T¹o s¾c th¸i cæ phï hîp víi bÇu kh«ng khÝ XH x­a .. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. II . Bµi tËp :. Bµi 1: HS nhí vµ gi¶i nghÜa c¸c yÕu tè Bài 1: Giải nghĩa các yếu tố HV đã học . Bµi 2: §äc ®o¹n v¨n sau ®©y : “ Hoµi V¨n Hầu làm trái phép nước tội ấy đáng lẽ không dung . Nh­ng Hoµi V¨n cßn trÎ t×nh còng đáng thương , lại biết lo cho mẹ cho nước , chí ấy đáng trọng . Truyền cho hai chú cháu đứng dậy và nói tiếp ………” ( nguyễn Huy Tưởng ) ? Hai tõ dung vµ truyÒn ë ®©y cã nghÜa g× ? 2 tõ h¸n viÖt nµy gãp phÇn t¹o s¾c th¸i g× cña v¨n b¶n ? Bµi 3 Xác định và giảI nghĩa các từ Hán Việt trong bài thơ sau ; đồng thời cho biết các từ hán việt nµy t¹o cho bµi th¬ s¾c th¸i g× ? ChiÒu h«m nhí nhµ ( Bµ HuyÖn Thanh Quan ) Trêi chiÒu b¶ng l¶ng bãng hoµng h«n . TiÕng èc xa ®­a v¶ng trèng dån G¸c m¸i ng­ «ng vÒ viÔn phè . Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n . Ngµn mai giã cuèn chim bay mái. Dặm liễu sương sa khách bước dồn . Kẻ chốn Trương Đài người lữ thứ . LÊy ai mµ kÓ næi hµn «n . Bài 4: Viết đoạn văn ngắn (5 – 7 câu ) chủ đề tù chän cã sö dông tõ h¸n viÖt. Bài 2: HV đã học. Dung : tha thø TruyÒn : ban xuèng 2 tõ H¸n ViÖt nµy gãp phÇn t¹o s¾c th¸i cæ kÝnh cho v¨n b¶n. Bµi 3 Hoàng hôn : lúc nhá nhem tối , mặt trời đã lặn ¸nh s¸ng yÕu ít vµ mê dÇn . Ngư ông : người đàn ông đánh cá Môc tö : trÎ em ch¨n tr©u C« th«n : th«n xom hÎo l¸nh Trương Đài : Tên một cáI gác thuộc ly cung của nước Tần Lữ thứ : nơI ở trọ chỉ nay đây mai đó Hµn «n : (l¹nh Êm ) chuyÖn t©m t×nh vui buån khi gÆp l¹i C¸c tõ h¸n viÖt gãp phÇn t¹o s¾c th¸I man m¸c bao la , mê mê , ¶o ¶o , trang nh· cña c¶nh vµ t×nh trong buæi hoµng h«n . Bµi 4 ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n. D. Hướng dẫn HS học bài: - N¾m ÷ng näi dung bµi häc. - Lµm hoµn chØnh bµi tËp 3. - ChuÈn bÞ bµi sau: ¤n tËp §¹i tõ, quan hÖ tõ.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Ngµy so¹n: 16/10/2010 Ngµy d¹y: 7A( 18/10/2010). Buæi 5. ¤n tËp v¨n biÓu c¶m.. A. Mục tiêu cần đạt.. Gióp hs : 1. Kiến thức: - Hiểu được văn biểu cảm nảy sinh là do nhu cầu biểu cảm cuả con người. -Biết phân biệt biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp cũng như phân biệt các yếu tố đó trong v¨n b¶n. - Hiểu được đặc điểm cụ thể của văn biểu cảm. Hiểu được đặc điểm của phương thức biểu cảm là thường mượn cảnh vật, đồ vạt, con người để bày tỏ tình cảm, khác với văn mtả là nhằm mục đích tái hiện đối tượng được mtả. - Nắm được kiểu đề và các bước làm văn biểu cảm. 2. Kĩ năng: Bước đầu nhận diện và phân tích các văn bản biểu cảm, chuẩn bị để tập viết kiểu v¨n b¶n nµy. - Nhận diện đề, học tập cách viết bài văn biểu cảm khi có nhu cầu. II . Néi dung:. A . KiÕn thøc : 1 .Kh¸i niÖm Văn biểu cảm là văn viét ra nhằm biểu đạt t/c, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với TG xung quanh, và khêu gợi lòng đồng cảm nơi con người. V¨n biÓu c¶m cßn gäi lµ v¨n tr÷ t×nh, gåm thÓ lo¹i: Th¬ tr÷ t×nh, ca dao tr÷ t×nh, tuú bót, th­… -Tình cảm thể hiện: là t/c đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn. =>Hai c¸ch biÓu c¶m : +Trùc tiÕp : Béc lé c¶m xóc, t/c qua nh÷ng tiÕng kªu, lêi than gîi ra t/c Êy. +Gián tiếp : Bộc lộ cảm xúc , t/c thông qua các biện pháp tự sự, miêu tả để khêu gợi tình c¶m. 2 . Mỗi bài văn biểu cảm tập trung biểu đạt một t/c chủ yếu. -Để biểu đạt t/c ấy, người viết có thể chọn một hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng->gửi gắm t/c, tư tưởng, hoặc biểu đạt =cách thổ lộ trực tiếp cảm xúc trong lòng. 3 . Đề văn biểu cảm: +Nêu được đối tượng biểu cảm, định hướng tình cảm cho bài làm. B. Bµi tËp: Bµi 1: Trong truyÖn ng¾n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª .” ( Kh¸nh Hoµi ) cã 2 đoạn văn tả cảnh rất đáng chú ý “ Đằng đông , trời hửng dần ………. Nặng nề thế này ” “ ….. Ra khỏi trường tôi kinh ngạc …cảnh vật ” a) Cảnh được tả qua cái nhìn của ai ? đó là những cảnh gì ? b) Trong 2 ®o¹n t¶ c¶nh nµy : B¹n A nãi lµ : 2 ®o¹n v¨n biÓu c¶m . B¹n B l¹i nãi lµ 2 ®o¹n v¨n miêu tả cảnh bình thường ? ý kiến của em như thế nào ? c) C¸c tõ l¸y trong ®o¹n v¨n 1 : rùc rì , chiªm chiÕp , rÝu ran , nÆng nÒ , gîi cho em suy nghÜ g× ? d) Có bạn cho rằng từ “ kinh ngạc ” trong đoạn văn 2 đã diễn tả nỗi đau khổ của một đứa trẻ ( nhân vật Thành ) . Em có đồng ý với nhận xét này không ? Nêu đánh giá cảm nhận của em kÕt hîp víi viÖc sö dông phô tõ vÉn trong ®o¹n v¨n 2 * Gîi ý:. a ) Hai ®o¹n v¨n ®­îc nh×n nhËn qua t©m tr¹ng cña nh©n vËt Thµnh §o¹n 1 : C¶nh b×nh minh Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Đoạn 2 Cảnh nắng rất đẹp b) Đồng ý với bạn A vì thông qua cảnh thiên nhiên để biểu cảm , một bên là cảnh tươi vui của thiªn nhiªn , mét bªn lµ t©m tr¹ng u ¸m , ®au khæ cña nh©n vËt Thµnh , cµng lµm næi bËt sù ®au đớn buồn tủi của nhân vật Thành c ) rực rỡ , chiêm chiếp , ríu ran cảnh vật tươi vui , tràn đầy sức sống . NÆng nÒ gîi ®au khæ buån tñi cña nh©n vËt Thµnh . d ) Đồng ý vì từ “ kinh ngạc ”là một từ độc đáo viết về tâm trạng đau khổ trong hành phúc gia đình bị tan nát của một đứa trẻ . Sử dụng từ vẫn để nói cảnh vật diễn ra bình thường . Bµi 2: GV: cho hs lµm bµi tËp ( tr 87 ) GV: cho hs đọc bài văn: Hoa học trò. ? Bài văn thể hiện tình cảm gì ? Việc mtả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn biểu cảm ? Vì sao tác giả lại gọi hoa phượng là Hoa-học-trò ? ? H·y t×m m¹ch cña bµi v¨n ? Gîi ý: + C©u ®Çu tiªn thÓ hiÖn c¶m xóc g× ? Nh÷ng c©u tiÕp theo thÓ hiÖn c¶m xóc g× ? ? §o¹n 2 thÓ hiÖn c¶m xóc g× ?Cã ph¶i lµ c¶m xóc trèng tr·i kh«ng ? ? Đoạn 3 có phải thể hiện cảm xúc cô đơn nhớ bạn có pha chút dỗi hờn không ? ? Bµi v¨n biÓu c¶m trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp - GV: gọi hs đọc văn bản. ? Bài văn biểu đạt tình cảm gì , với đối tượng nào ? Hãy đặt cho bài văn một nhan đề và một đề v¨n thÝch hîp ? ? Chỉ ra phương thức biểu cảm của bài văn ? DÊu hiÖu nhËn biÕt ? ? Xác định bố cục của bài văn ? Và nêu lên dàn ý của bài ? * Gîi ý: §äc v¨n b¶n: Hoa häc trß. -Bµi v¨n thÓ hiÖn nçi buån, nçi nhí khi hÌ vÒ cña tuæi häc trß. -Tác giả không mtả hoa phượng như một loài hoa nở vào mùa hè, mà chỉ mượn hoa phượng để nói đến cuộc chia li. -Gäi lµ hoa-häc-trß v× : +Nó gắn với tuổi thơ, mái trường. +Một loài hoa nở rộ vào dịp kết thcs năm học -> Biểu tượng của sự chia li ngày hè đối với học trß. *M¹ch c¶m xóc cña v¨n b¶n : -Câu “ phượng cứ nở, phượng cứ rơi”-> sự xúc động, nuối tiếc. -Những câu tiếp theo: Thể hiện tâm trạng buồn, bối rối, thẩn thờ khi sắp phải xa mái trường, xa b¹n. -Cảm thấy trống trãi khi trường lớp không còn ai. -Cuối cùng là nỗi cô đơn, nhớ bạn, pha chút dỗi hờn “ Hoa phượng đẹp với ai, khi học sinh đã ®i c¶ råi! ” -BiÓu c¶m trùc tiÕp. 2. §äc v¨n b¶n cña : Mai v¨n T¹o. -Bài văn thổ lộ tình cảm tha thiết, gắn bó sâu nặng đối với quê hương An Giang. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. -Có thể đặt tên cho VB: An Giang quê tôi., Kí ức một miền quê, Nơi ấy quê tôi… -Đề văn tương ứng: Cảm nghĩ về quê hương An Giang. -BiÓu c¶m trùc tiÕp : +Tuæi th¬ t«i h»n s©u trong kÝ øc.. +T«i da diÕt mong gÆp l¹i… +T«i thÌm ®­îc… * Bè côc: 3 phÇn. -MB: Đầu-> người yêu ( Giới thiệu tình yêu quê hương. ) -TB: TiÕp ->lêi th¬ thèng thiÕt. -> Biểu hiện tình yêu mến quê hương: +T×nh yªu tõ tuæi th¬. +Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước. -KB: Tình yêu quê hương với nhận thức của người từng trải, trưởng thành.. -. C. Hướng dẫn HS học bài: N¾m v÷ng néi dung «n tËp. ¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra. ChuÈn bÞ «n tËp phÇn TV: §¹i tõ, quan hÖ tõ…. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7Ngµy so¹n: 24/10/2010 Ngµy d¹y: 7A( 25/10/2010). Buæi 6 :. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Ôn tập đại từ.. I-Mục tiêu cần đạt - HS củng cố kiến thức về khái niệm đại từ, vai trò ngữ pháp của đại từ,các loại đại từ - HS thực hành làm các bài tập nhận diện ,sử dụng ,phân tích..để củng cố kiến thức về đại từ. II-Tæ chøc «n tËp 1. Thế nào là đại từ GV gợi nhắc cho HS khái niệm đại từ - Đại từ : dùng để chỉ (trỏ) người, vật, hành động, tính chất, hoặc dùng để hỏi VD :-Ông hỏi thăm ai đấy ạ ? -Th¾ng häc giái,Lan còng thÕ. -Đại từ dùng để trỏ hoặc chỉ cái gì là tuỳ thuộc vào người ,sự vật ,hoạt động,tính chất ,số lượng …được nói đến một ngữ cảnh nhất định của lời nói. VD :-Em tôi hát hay ,múa dẻo . Nó vẽ cũng rất đẹp. -Chú gà đang tập gáy . Nó nhảy tót lên cây rơm trước ngõ, cổ vươn cao …. 2-Vai trò ngữ pháp của đại từ - Đại từ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ, các thành phần phụ ngữ cho danh từ, tính từ, động từ. GV hướng dẫn HS lấy VD c- Các loại của đại từ. + Đại từ để hỏi: + Đại từ để trỏ : - hái vÒ ng­ßi, sù vËt - trỏ người, sự vật (ĐT xưng hô) - hỏi về số lượng - trỏ sốlượng - hỏi về hoạt động, t/c, sự việc -trỏ hoạt động, t/c, sự việc GV hướng dẫn HS lấy VD 3-Bµi tËp. BT1 : Tìm và phân tích đại từ trong những câu sau a) Ai ơi có nhớ ai không ( Trần Tế Xương) Trời mưa một mảnh áo bông che đầu. b) Chê đây láy đấy sao đành. Nào ai có tiếc ai đâu. Chê quả cam sành lấy quả quýt khô. Áo bông ai ướt khăn đầu ai khô. ( ca dao). c) Đấy vàng đây cũng đồng đen Đấy hoa thiên lý đây sen Tây Hồ ( Ca dao) * Gîi ý : a) - Ai : người con trai - Ai : người con gái b) Tương tự c) Tương tự Bµi 2: Trong những câu sau đại từ dùng để trỏ hay để hỏi? a)Thác bao nhiêu thác cũng qua Thênh thang là chiếc thuyền ta xuôi dòng (Tố Hữu) Lop7.net. b)Bao nhiêu người thuê viết Tấm tắc ngợi khen tài Hoa tay thảo những nét.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Như phượng múa rồng bay (Vũ Đình Liên) d)Ai đi đâu đấy hỡi ai c)Qua cầu ngửa nón trông cầu Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm Cầu bao nhiêu nhịp dạ sầu bấy nhiêu (Ca dao) (Ca dao) * Gîi ý : a) Trá b) Trá c) Trá d) Hái, trá Bài tập 3: Bé Lan hỏi mẹ: " Mẹ ơi, tai sao bố mẹ bảo con gọi bố mẹ chi Xoan là bác còn bố mẹ em Giang là chú, dì, trong khi đó họ chỉ là hàng xóm mà không có họ hàng với nhà mình?. Em hãy thay mặt mẹ bé Lan giải thích cho bé rõ. * Gîi ý: X­ng ho theo tuæi t¸c. Bài tập 4: HS lµm ë nhµ. ? Viết một đoạn văn ngắn kể lại một câu chuyện thú vị em trực tiếp tham gia hoặc chứng kiến.Trong đoạn văn có sử dụng ít nhất 3 đại từ, gạch chân những đại từ đó.. : C. Hướng dẫn học bài: - N¾m v÷ng néi dung «n tËp. - Lµm hoµn chØnh bµi tËp . - ChuÈn bÞ bµi sau: ¤n tËp quan hÖ tõ.. Ngµy so¹n: 31 /10/2010 Ngµy d¹y: 7A( 1/11/2010). Buæi 7 :. ¤n tËp Quan hÖ tõ.. A. Môc tiªu bµi d¹y:. - Thế nào là quan hệ từ. Cách sử dụng quan hệ từ khi đặt câu, viết đoạn. - Thấy rõ các lỗi thường gặp về quan hệ từ. - Th«ng qua luyÖn tËp, n©ng cao kÜ n¨ng sö dông quan hÖ tõ. - Sử dụng quan hệ từ khi đặt câu. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông quan hÖ tõ trong nãi vµ viÕt. B. Néi dung «n tËp:. 1 .Kh¸i niÖm - QHTừ là từ dùng để biểu thị các ý nghĩa qhệ như: Sở hữu, so sánh,nhân quả…giữa các bộ phËn cña c©u, hay gi÷a c©u-c©u trong ®o¹n. * VÝ dô. -C¸c qh tõ: cña, nh­, bëi, nªn. -a.của-> nối định ngữ với trung tâm. ->chØ quan hÖ së h÷u. b.nh­->nèi BN víi TT. ->chØ qhÖ so s¸nh. c.bëi…nªn->nèi 2 vÕ cña mét c©u ghÐp. ->qhÖ nguyªn nh©n –kqu¶. 2. Sö dông quan hÖ tõ. - Khi nói –viết -> Có trường hợp bắt buộc dùng qht.Cũng có trường hợp không cần VÝ dô: Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm v¨n 7-. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. -§©y lµ th­ Lan. - Hs th¶o luËn ®­a ra c¸ch hiÓu cña m×nh. +§©y lµ th­ cña Lan. +§©y lµ th­ do Lan viÕt. +§©y lµ th­ göi cho Lan. - Có một số qht dược dùng thành cặp 3 . Các lỗi thường gặp về quan hệ từ. - ThiÕu quan hÖ tõ. - Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa. - Thõa quan hÖ tõ. - Dïng quan hÖ tõ mµ kh«ng cã t¸c dông liªn kÕt. 4. Bµi tËp: Bµi 1 Trong c¸c dßng sau dßng nµo cã sö dông quan hÖ tõ A . Võa tr¾ng l¹i võa trßn B . Tay kÎ nÆn * Gîi ý: §A: A. C . Gi÷ tÊm lßng son. Bµi 2: Quan hÖ tõ “h¬n ’’ trong c©u sau biÓu hiÖn ý nghÜa quan hÖ g× ? “Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai .”.  Gîi ý: Quan hÖ so s¸nh. Bµi 3 §Æt c©u víi c¸c cÆp quan hÖ tõ . a) NÕu …………. Th× b) Cµng …………..cµng c) Tuy ……………nh­ng d) Bëi …………….nªn * Gîi ý: a ) NÕu em ch¨m häc th× kÕt qu¶ häc tËp sÏ tèt . b )Giã cµng to m­a cµng lín . c ) Tuy nã xÊu nh­ng nã häc giái . d ) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm . Bµi 4 G¹ch ch©n c¸c quan hÖ tõ trong ®o¹n v¨n sau “ Thế rồi Dế Choắt tắt thở . Tôi thương lắm . Vừa thương vừa ăn năn tội mình . Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì . Cả tôi nữa , nếu không nhanh chân chạy vào hang th× còng chÕt toi råi . ” Bµi 5 . C©u sau m¾c lçi g× vÒ quan hÖ tõ ? Qua bài thơ “Bạn đến chơi nhà ” cho ta hiểu tình bạn bình dị và sâu sắc của nhà thơ .  Gîi ý: C©u sau m¾c lçi vÒ quan hÖ tõ Thõa quan hÖ tõ Ch÷a : bá tõ “qua” Bµi 6. C©u nµo m¾c lçi vÒ quan hÖ tõ ? a ) T«i mµ nã còng ch¬i b ) Trời mưa to và tôi cũng đến trường . c ) Nó thường đến trường với xe đạp . d ) Gi¸ h«m nay trêi kh«ng m­a th× thËt tèt . Gîi ý:. C©u m¾c lçi vÒ quan hÖ tõ : a , b , c . a ) T«i vµ nã còng ch¬i b ) Trời mưa to mà tôi cũng đến trường . c ) Nó thường đến trường bằng xe đạp Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Bµi 7. Chän quan hÖ tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç (…) ………… còn một tên xâm lược trên đất nước ta ……….. ta còn phải chiến đấu quét sạch chóng ®i  Gîi ý: Quan hÖ tõ thÝch hîp Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta thì ta còn phải chiến đấu quét sạch chúng đi .. Bài 8: Viết đoạn văn 5-7 câu chur đề về máI trường trong đó có sử dụng quan hệ từ. C. Hướng dẫn học bài: - N¾m v÷ng néi dung «n tËp. - Lµm hoµn chØnh bµi tËp . - Chuẩn bị bài sau: tập thơ trung đại VN. Ngµy so¹n: 31/10/2010 Ngµy d¹y: 7A( 5/11/2010). Buæi 8:. ¤n luyÖn th¬ tr÷ t×nh trung đại.. .. A. Môc tiªu Bµi d¹y: -HS thuộc lòng các bài thơ trữ tình trung đại. -Hs củng cố kiến thức về giá trị nội dung và nghệ thuật của các bài thơ trữ tình trung đại. -HS thùc hµnh ,vËn dông lµm c¸c bµi tËp cñng cè, ` kiÕn thøc B-Tæ chøc «n tËp. I: T¸c gi¶, t¸c phÈm 1. Nam quốc sơn hà - Lí Thường Kiệt 2. Phß gi¸ vÒ kinh- TrÇn Quang Kh¶i 3. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra- Trần Nhân Tông 4. C«n s¬n ca – NguyÔn Tr·i 5. Sau phót chia li - §oµn ThÞ §iÓm 6. Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương 7. Bạn đến chơi nhà - Nguyễn Khuyến 8. Qua đèo Ngang- Bà Huyện Thanh Quan II. Hoàn cảnh ra đời, thể thơ, nội dung , nghệ thuật 1. Sông núi nước Nam - H/c ra đời: kháng chiến chống Tống 1076 - ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt - Nội dung: Khẳng định chủ quyền lãnh thổ, quyết tâm bảo vệ lãnh thổ trước sự xâm lược của kÎ thï - Nghệ thuật: Giọng thơ đanh thép hùng hồn, ý tưởng hoà vào cảm xúc, lời thơ cô đúc sáng rõ 2. Phß gi¸ vÒ kinh. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. - H/c ra đời: Sau chiến thắng Nguyên Mông - ThÓ th¬: Ngò ng«n tø tuyÖt - Néi dung: ThÓ hiÖn hµo khÝ chiÕn th¾ng vµ kh¸t väng th¸i b×nh thÞnh trÞ cña qu©n d©n nhµ TrÇn - Nghệ thuật: Giọng thơ hào hùng, lời thơ cô đúc sáng rõ, ý tưởng hoà vào cảm xúc. 3. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra. - H/c ra đời: Khi tác giả về thăm quê cũ ở Phủ Thiên Trường - ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt - Nội dung: Cảnh làng quê vùng đồng băng Bắc Bộ đẹp bình yên, vắng lặng nhưng ko đìu hiu, vẫn ánh lên sự sống con người 4.C«n s¬n ca - H/c ra đời: Khi NT về ở ẩn ở Côn Sơn - ThÓ th¬: Lôc b¸t - Nội dung: Cảnh trí Côn Sơn đẹp nên thơ, tâm hồn yêu thiên nhiên , hoà hợp với thiên nhiên cña NT - Nghệ thuật: Điệp từ, so sánh, từ láy, động từ, tính từ gợi cảm,… 5. Sau phót chia li - XuÊt xø: TrÝch "Chinh phô ng©m khóc" - ThÓ th¬: Song thÊt lôc b¸t - Nội dung: nỗi sầu của người vợ trẻ sau khi tiễn chồng ra trận -NghÖ thuËt: §iÖp ng÷, tõ l¸y, ©m ®iÖu th¬,… 6. Bánh trôi nước - ThÓ th¬: th¸t ng«n tø tuyÖt - Nội dung: Ca ngợi phẩm chất trong trắng sắt son của người phụ nữ trong xã hội phong kiến x­a - NghÖ thuËt : Èn dô, sö dông thµnh ng÷ 7. Bạn đến chơi nhà - H/c: S¸ng t¸c khi NK vÒ ë Èn - ThÓ th¬ : thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt - Néidung; ca ngîi t×nh b¹n ch©n thµnh , th¾m thiÕt - Nghệ thuật: Tạo ra tình huồng dí dỏm hài hước 8. Qua đèo Ngang - H/c: Khi t¸c gi¶ trªn ®­êng vµo HuÕ - thÓ th¬: ThÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt - Nội dung: Cảnh đèo ngang hoang vắng , heo hút, tâm trạng buồn cô đơn, nhớ nước thương nhà của người lữ khách - Nghệ thuật: đối, từ láy, chơi chữ… III. Bµi tËp BT 1-Sông núi nước Nam được làm theo rhể thơ nào ?Người viết đã thể hiện tình cảm thái độ g× trong bµi th¬. BT 2 –Trong bài Phò giá về kinh câu thơ nào thể hiện niềm mong ước về một đất nước thái bình mãi mãi ? Câu thơ nào cổ động cho việc xây dựng đất nước mãi mãi bền vững.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. BT 3 Qua bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra,hãy tìm những hình ảnh thể hiÖn râ nhÊt s¾c quª,hån quª. BT 4-Trong bài Bài ca Côn Sơn tác giả đã dùng giác quan nào để miêu tả cảnh ? Em hãy xác định nhân vật trữ tình ,đối tượng trữ tình của VB Bài ca Côn Sơn. BT5-Tìm những từ ngữ nói về hình ảnh bảnh trôi nước trong bài thơ? Ngoài lớp nhĩa đen ,bài thơ còn có lớp nghĩa bóng nói về điều gì?Đó là vẻ đẹp gì ?Hãy cho biết thái độ,tình cảm của nhà thơ đối với người phụ nữ trong xã hội VN ngày xưa qua bµi th¬ nµy. C. Hướng dẫn học bài:. - N¾m v÷ng néi dung «n tËp. - Lµm hoµn chØnh bµi tËp . - ChuÈn bÞ bµi sau: NghÜa cña tõ.. Ngµy so¹n: 6/11/2010 Ngµy d¹y: 7A( 8/11/2010). Buæi 9.. ¤n tËp: NghÜa cña tõ.. A-Mục tiêu cần đạt -HS củng cố kiến thức về từ đồng nghĩa,từ trái nghĩa,từ đồng âm. -Thực hành ,vận dụng làm các bài tập củng cố , kiến thức về từ đồng nghĩa,từ trái nghĩa,từ đồng âm. B. Tæ chøc «n tËp. 1-Néi dung kiÕn thøc cÇn n¾m.. a. Từ đồng nghĩa - Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. - Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau. -2 lo¹i + đồng nghĩa hoàn toàn : không phân biệt nhau về sắc thái ý nghĩa + đồng nghĩa không hoàn toàn : có sắc thái ý nghĩa khác nhau -Không phải bao giờ các từ đồng nghĩa cũng có thể thay thế cho nhau. Khi nói, viết cần cân nhắc để chọn trong số các từ đồng nghĩa những từ thể hiện đúng thực tế khách quan và sắc thái biÓu c¶m. b-Tõ tr¸i nghÜa - Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc vµo nhiÒu nhãm tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. -Từ trái nghĩa đựơc sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động. c-Từ đồng âm. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. - Từ đồng âm là những từ phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì víi nhau . -Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.. 2-Bµi tËp. Bµi tËp 1 : a) Hãy tìm những từ đồng nghĩa với từ chết. b) Trong sè nh÷ng tõ võa t×m ®­îc ,tõ nµo cã thÓ thay thÕ ®­îc tõ chÕt trong c©u v¨n sau :ChiÕc « t« bÞ chÕt m¸y. c) Tõ nµo sau ®©y cã thÓ ®iÒn vµo chç trèng cho c¶ hai c©u sau : -Tµu vµo c¶ng ........than. -Em bÐ ®ang........... c¬m. (nhai,nh¸,¨n,chë) Bài tập 2 : Tập hợp từ đồng nghĩa nào dưới đây có thể thay thế được cho nhau trong mọi hoµn c¶nh a) Thiªn,trêi ;chÕt,b¨ng hµ,hi sinh, b) Cha,ba,tÝa ;m¸,mÑ ;nhµ th¬,thi sÜ. c) Cha,ba ;chÕt,toi,hi sinh ;hoa,b«ng. d) ¨n,x¬i,hèc,chÐn ;heo,lîn. Bài tập 3 : -Xếp các từ sau đây vào nhóm từ đồng nghĩa :dũng cảm,chén,thành tích,nghĩa vụ,cho,chăm chỉ,trách nhiệm,tặng,bổn phận,thành quả,mời,cần cù,kiên cường,nhiệm vụ ,biÕu,siªng n¨ng,thµnh tùu,x¬i,chÞu khã ,gan d¹,¨n. Bµi tËp 4 : a) Kể ra các từ đồng nghĩa với từ ăn và cho ví dụ về cách dùng của ba từ trong số các từ đó. b) Tìm các từ đồng nghiã với các từ sau :Rộng ,chạy,cần cù,lười,chết .thưa,đen ,nghèo. Bài tập 5 : Xác định các từ trái nghĩa trong các câu sau a) Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. b) N¬i hÇm tèi lµ n¬i s¸ng nhÊt N¬i con nh×n ra søc m¹nh VN c) Khóc s«ng bªn lë bªn båi Bên lở thì đục,bên bồi thì trong. Bài tập 6 ; Tìm từ trái nghĩa với những từ sau :nhỏ bé,sáng sủa,cao thượng,cẩn thận. Bài tập 7 : Gạch dưới từ đồng âm khác nghiã trong các câu sau và giải nghĩa các từ đồng âm Êy : -Chúng tôi ngồi vào bàn để bàn công việc. -Mét nghÒ cho chÝn cßn h¬n chÝn nghÒ. -Anh ấy hỏi đường đến nhà mày đường. Bµi tËp 8 : Cã hai c©u sau -Kiến bò đĩa thịt bò. -Ruåi ®Ëu trªn m©m x«i ®Ëu. H·y gi¶i nghÜa vµ ph©n biÖt tõ lo¹i cña c¸c tõ in nghiªng.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. Bài tập 9 : Mỗi câu dưới đây có mấy cách hiểu ? Hãy diễn đạt lại cho rõ cách hiểu ấy(Có thÓ thªm mét vµi tõ) - Mêi c¸c anh chÞ ngåi vµo bµn. - §em c¸ vÒ kho. Bài tập 10: Viết đoạn văn( chủ đề tự chọn) trong đó có sử dụng từ đồng nghĩa,từ trái nghĩa,từ đồng âm. C.Hướng dẫn học bài:. - N¾m v÷ng néi dung «n tËp. - ChuÈn bÞ bµi «n tËp sau: ¤n tËp tõ H¸n ViÖt vµ c¸c t¸c phÈm th¬ §­êng. =================================================================== Ngµy so¹n: 6/11/2010 Ngµy d¹y: 7A( 10, 15 /11/2010). Buæi 10 + 11. ¤n tËp tõ H¸n ViÖt vµ c¸c t¸c phÈm th¬ §­êng.. A. Mục tiêu cần đạt:. -HS thuéc lßng c¸c bµi th¬ tr÷ t×nh cña mét sè t¸c gi¶ tiªu biÓu phÇn th¬ §­êng, n¾m v÷ng c¸c yÕu tè H¸n viÖt. -Hs cñng cè kiÕn thøc vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c bµi th¬. -HS thùc hµnh ,vËn dông lµm c¸c bµi tËp cñng cè, ` kiÕn thøc B.Tæ chøc «n tËp. 1-Néi dung kiÕn thøc cÇn n¾m. GV gợi ý để HS nhớ lại các thông tin về tác phẩm, tác giả, thể thơ T¸c phÈm T¸c gi¶ ThÓ th¬ Xa ng¾m th¸c nói L­ LÝ B¹ch ThÊt ng«n tø tuyÖt Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh LÝ B¹ch Ngò ng«n Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về Hạ Tri Chương ThÊt ng«n tø tuyÖt quª Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ §ç Phñ Th¬ tù do 2.Những đặc sắc về nội dung , nghệ thuật 1. Väng L­ s¬n béc bè – LÝ B¹ch - Nội dung: Cảnh tượng thiên nhiên tráng lệ huyền ảo. Tình người say đắm với thiên nhiên - Nghệ thuật: Tả cảnh bằng trí tưởng tượng táo bạo mãnh liệt, tao ra các hình ảnh thơ phi thường. Thông qua cảnh để tả tình. 2. TÜnh d¹ tø - LÝ B¹ch - Nội dung: Tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương sâu nặng. - NghÖ thuËt:T¶ c¶nh ngô t×nh 3. Mao èc vÞ thu phong së ph¸ ca - §ç Phñ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. - Néi dung: Ph¶n ¸nh nçi thèg khæ cña kÎ sÜ nghÌ trong x· häi cò. BiÓu hiÖn kh¸t väng nh©n đạo cao cả của nhà thơ - NghÖ thuËt: KÕt h¬p biÓu c¶m víi miªu t¶, tù sù 4. Hồi hương ngẫu thư – Hạ Tri Chương - Nội dung: Tình yêu quê hương sâu sắc của một ngừơi xa quê lâu ngày. - Nghệ thuật:Đặt ra tình huống hài hước hòm hỉh để biểu đạt tình cảm đối với quê hương. 3. ¤n tËp c¸c yÕu tè H¸n ViÖt : - GV hướng dẫn HS nắm và hệ thống lại các yếu tố Hán Việt trong các văn bản thơ Đường đã học 4. Bµi tËp Bài tập 1 : Cảnh đêm thanh tĩnh được gợi tả bằng hình ảnh tiêu biểu nào ? Hình ảnh đó có gì độc đáo. -H×nh ¶nh tiªu biÓu :¸nh tr¨ng. -Độc đáo :Trăng được nhắc tới hai lần. Lần 1 :ánh sáng trăng ; lần 2 :ánh trăng khác nào sương trên mặt đất đã gợi cảnh đêm trăng sáng mang vẻ đẹp êm dịu,mơ màng ,yên tĩnh. Bài tập 2 : Trong bài thơ có những động từ nào diên tả hành động và tâm trạng của chủ thể trữ tình ? Những động từ đó có quan hệ với nhau như thế nào. -Các động từ :nghi, cử, vọng, đê, tư. -Các hành động diễn tả tâm trạng của nhân vật trữ tình . -Giữa các động từ có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, vừa là quan hệ đối lập, vừa là quan hệ nh©n qu¶ thèng nhÊt. Bµi tËp 3 : Bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L­ ®­îc miªu t¶ b»ng c¶m gi¸c , thÞ gi¸c, vµ b»ng trÝ tưởng tượng .Hãy nối ý bên A với câu thơ tương ứng ở vế B A B A Bằng cảm giác,tưởng tượng 1-Nắng rọi Hương Lô khói tía bay B B»ng thÞ gi¸c 2-Xa trông dòng thác trước sông này C Bằng tưởng tượng 3 –Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước 4-Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây Bài tập 4. Tình huống độc đáo tạo nên Hồi hương ngẫu thư. -Tác giả viết ngay khi mới đạt chân về tới quê hương. -Không phải ngay từ đầu tác giả chủ động viết về quê mà cảm xúc chợt đến ngẫu nhiên viết mµ thµnh. V× vËy giäng th¬ hãm hØnh nh­ng kh«ng kÐm phÇn s©u s¾c. Bài tập 5. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê và Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh tuy kh¸c nhau vÒ t¸c gi¶ nh­ng cã ®iÓm chung vÒ néi dung t×nh c¶m .H·y chØ ra ®iÓm chung nµy. * Tình yêu quê hương tha thiết sâu nặng Bài tập 6. Hai bài thơ: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê và Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh khác nhau về tác giả nhưng đều có nội dung về tình cảm. Hãy nhận xét về điểm chung nµy? * Dù hoàn cảnh sống thay đổi nhưng tình yêu quê hương không hề thay đổi. T×nh quª cµng g¾n bã s©u ®Ëm h¬n Bài tập 7. ý nghĩa nổi bật nhất của chi tiết “ trẻ con cướp tranh” trong bài thơ “Bài ca nhà trnh bÞ giã thu ph¸” lµ g×?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 7. GV: Lª ThÞ Liªu. N¨m häc: 2010-2011. - Cho ta thấy cả nỗi khổ của những người trong xóm Bài 8 : Câu thơ nào thể hiện rõ nhất chủ nghĩa nhân đạo cao cả của nhà thơ? * Riªng lÒu ta r¸ch chÞu chÕt rÐt còng ®­îc. C. Hướng dẫn học bài: - N¾m v÷ng néi dung «n tËp. - Bµi tËp vÒ nhµ: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ “ bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸”. - ChuÈn bÞ bµi «n tËp sau: ¤n tËp Tv.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>