<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>CHỦ ĐỀ 1: KÍ SỰ TRUNG ĐẠI</b>

Ngày soạn: 28/7/2016 Tiết 1, 2
Đọc văn:

<i><b>VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH</b></i>

<b>( Trích </b><i><b>Thượng kinh kí sự </b></i><b>- Lê Hữu Trác)</b>
<b>1. MỤC TIÊU</b>

Giúp HS :

- Kiến thức: Cảm nhận được giá trị hiện thực sâu sắc và vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách thanh cao của Lê Hữu
Trác qua ngịi bút kí sự chân thực, sắc sảo về cuộc sống trong phủ chúa Trịnh.

- Kĩ năng: Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

- Thái độ: Trân trọng nhân cách Lê Hữu Trác, danh nhân dân tộc.

<b>2.CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH</b>

+ GV:Sách giáo khoa Ngữ văn 11 – tập 1, Sách giáo viên Ngữ văn 11 – tập 1, Tài liệu tham khảo, Hướng
dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Ngữ văn lớp 11, Giáo án cá nhân.

+ HS: Sách giáo khoa Ngữ văn 11 – tập 1, Bài soạn, Đồ dùng học tập.

<b>3. PHƯƠNG PHÁP</b>

GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp: đọc, phát hiện, gợi tìm, kết hợp các hình thức
trao đổi thảo luận, vấn đáp, trả lời các câu hỏi, thuyết trình, trình bày một phút.

<b>4. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC – GIÁO DỤC</b>
<b>4.1. Ổn định lớp</b>

<b>4.2. Kiểm tra bài cũ</b>

a) Gv kiểm tra Sách giáo khoa.

b) GV nêu một số qui định của môn học và đồ dùng học tập của hs.
* Đồ dùng học tập: SGK, Vở ghi bài, Vở soạn bài.

* Soạn bài:

- Đối với bài đọc văn:

+ Phần tiểu dẫn đọc kĩ, gạch chân ý chính (tác giả: nét chính trong cuộc đời, sự nghiệp, phong cách nghệ
thuật, vị trí của tác giả trong nền văn học), văn bản (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ…)

+ Phần văn bản: đọc, chia bố cục – khái quát ý từng đoạn, tóm tắt nội dung và trả lời câu hỏi phần Hướng
dẫn học bài.

- Bài làm văn và tiếng Việt: Đọc phần lí thuyết, gạch chân ý chính, trả lời câu hỏi cho các ngữ liệu. Phần
luyện tập làm sau khi học bài trên lớp theo hướng dẫn của GV.

<b>4.3. Giảng bài mới</b>

<b>HOẠT ĐỘNG CỦA GV&HS</b> <b>NỘI DUNG CẦN ĐẠT</b>
<b>TIẾT 1</b>

<b>* Hoạt động 1: </b>Tìm hiểu tiểu dẫn

- Trình bày những hiểu biết của em về cuộc đời
và sự nghiệp tác giả Lê Hữu Trác?

Hs thuyết trình trả lời.

Vấn đáp:

- Vị trí và nội dung của đoạn trích?
Hs dựa vào sgk trả lời.

<b>*Hoạt động 2: </b>Gv hướng dẫn cách đọc, yêu cầu
hs đọc một vài đoạn và xác định bố cục văn bản.
- Gọi 1-2 học sinh đọc diễn cảm một vài đoạn
quan trọng (tr 5,6, cuối tr.7) và tóm tắt nội dung
đoạn trích.

- Vấn đáp: Chia bố cục và nêu đại ý từng phần.

<b>I. GIỚI THIỆU CHUNG</b>

<b>1. Tác giả Lê Hữu Trác</b> ( 1724 – 1791 )

- Biệt hiệu: Hải Thượng Lãn Ông (Ông già lười ở phủ
Thượng Hồng, trấn Hải Dương).

- Là một danh y, nhà văn, nhà thơ lớn nửa cuối thế kỉ
XVIII.

- Ông là tác giả bộ sách y học nổi tiếng <i>Hải thượng y</i>
<i>tơng tâm lĩnh.</i>

<b>2. Văn bản </b>

- Đoạn tích được rút từ <i>Thượng kinh kí sự</i> - tập kí sự
bằng chữ Hán hoàn thành năm1783, xếp ở cuối bộ <i>Hải </i>
<i>thượng y tông tâm lĩnh</i>.

- Nội dung: ghi lại việc tác giả vào phủ để khám bệnh
kê đơn cho thế tử Trịnh Cán.

<b>II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN</b>
<b>1. Đọc- Chú thích</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>*Hoạt động 3</b>: Tìm hiểu chi tiết
Vấn đáp:

- Quang cảnh trong phủ chúa được miêu tả
những chi tiết cụ thể nào?

- GV dẫn dắt, gợi mở HS phát hiện, phân tích.

- Qua những chi tiết trên trên, em có nhận xét gì
về quang cảnh trong phủ chúa?

<b>TIẾT 2</b>

<b>Gv dẫn dắt vào tiết học.</b>

- Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa được miêu
tả qua những chi tiết đặc sắc nào? Nhận xét về

các chi tiết đó.

- HS phát hiện chi tiết, nhận xét.
GV định hướng chốt ý.

Ví dụ: Thánh thượng đang ngự ở đấy”, “chưa thể
yết kiến”, “hầu mạch Đông cung thế tử” , “hầu
trà”, “phịng trà” .“nín thở đứng chờ ở xa”,
“khúm núm đến trước sập xem mạch”.

- Qua việc phân tích trên em có nhận xét chung
gì về quang cảnh và cung cách sinh hoạt trong
phủ chúa?

* Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường: qua bức
tranh cuộc sống trong phủ chúa, chúng ta rút ra
được bài học gì về ý thức xây dựng và bảo vệ
môi trường sống?

- Hs động não trả lời, gv định hướng.

- GD bảo vệ môi trường: qua bức tranh cuộc
sống trong phủ Chúa Trịnh giáo dục cho học

- P1:Từ đầu …<i>cho thật kĩ</i> : Cảnh mắt thấy, tai nghe
trên đường vào phủ chúa

- P2: Còn lại : khám bệnh và kê đơn và suy nghĩ của
Lê Hữu Trác.

<b>3. Phân tích</b>
<b>3.1. Nội dung</b>

<i><b>a. Quang cảnh và cung cách sinh hoạt trong phủ</b></i>
<i><b>chúa</b></i>

<i>* <b>Quang cảnh trong phủ chúa</b></i>

- Qua <i>nhiều lần cửa…hành lang quanh co… ở mỗi</i>
<i>cửa đều có vệ sĩ canh gác…có;điếm hậu mã quân túc</i>
<i>trực, cây cối um tùm....</i>

- Cách bài trí, trang trí: <i>Nhà đại đường, quyển bồng,</i>
<i>gác tía với kiệu son võng điều, đồ nghi trượng sơn</i>
<i>son thếp vàng</i> ...

- Căn phòng nơi Trịnh Cán và Trịnh Sâm ở phải đi
qua 5,6 lần trướng gấm. Trong phịng thắp nến, có sập
thếp vàng, ghế rồng sơn son thếp vàng ... xung quanh
người hầu đứng hầu hai bên.

=> Quang cảnh phủ chúa cực kì tráng lệ, tôn nghiêm,
lộng lẫy, không đâu sánh bằng, biểu hiện một đời
sống xa hoa, cầu kì khác với cuộc sống bình thường.
Đó là khung cảnh vàng son song tù hãm, thiếu sinh
khí, ngột ngạt.

<i><b>* Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa</b></i>

- Khi tác giả lên cáng vào phủ theo lệnh chúa thì có

<i>tên đầy tớ chạy đằng trước hét đường </i>và<i> cáng chạy</i>
<i>như ngựa lồng.</i>

- Trong phủ chúa <i>Người giữ cửa truyền bá rộn ràng,</i>
<i>người có việc quan qua lại như mắc cửi</i>.

- Bài thơ: <i>rèm châu, hiên ngọc</i>, …

- Những lời lẽ nhắc đến chúa Trịnh và thế tử đều phải
hết sức cung kính, lễ độ (bẩm, dung trà thay bằng
thuốc,…)

- Chúa Trịnh ln ln có “phi tần chầu chực” xung
quanh.

- Tác giả làm theo mệnh lệnh của chúa do quan Chánh
đường truyền đạt lại; xem bệnh qua bức rèm …
- Nội cung trang nghiêm.

- Thế tử bị bệnh có đến 7,8 thầy thuốc phục dịch. Khi
vào xem bệnh, tác giả - một cụ già - phải quỳ lạy.
Muốn xem thân hình của thế tử phải có một viên quan
nội thành đến xin phép được cởi áo cho thế tử.

=> lễ nghi, khuôn phép cùng cuộc sống hưởng thụ cực
điểm của nhà chúa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

sinh ý thức phải xây dựng một môi trường sống
trong lành để đảm bảo sức khỏe cho con người.

<b>Vấn đáp:</b>

- Qua những chi tiết và cách miêu tả của tác giả,
hãy nhận xét về thái độ, tâm trạng cuả nhân vật

<i>tôi</i> khi bước chân vào phủ chúa ?
Hs động não trả lời.

- Nhân cách con người Lê Hữu Trác được bộc lộ
qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó bộc lộ
nhân cách gì của ơng?

- Đặc sắc nghệ thuật trong nghệ thuật kí sự của
đoạn trích ?

Hs trao đổi thảo luận bàn nhanh, trả lời.

<b>*Hoạt động 4</b>: Hướng dẫn HS tổng kết

- Khái quát nội dung và nghệ thuật của đoạn
trích?

- Hs trình bày 1 phút.
* GD đạo đức:

- Qua vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn Lê Hữu
Trác, hãy rút ra những bài học về lối sống
cho bản thân?

- Hs động não trả lời, gv định hướng: qua hình
tượng Lê Hữu Trác, ta cần ý thức về lối sống
ngay thẳng, trung thực, trách nhiệm với công
việc không bị cám dỗ bởi đồng tiền và quyền
lực => giáo dục các giá trị TÔN TRỌNG,
TRÁCH NHIỆM, KHOAN DUNG…

* GD BVMT: Qua bức tranh cuộc sống trong
phủ Chúa Trịnh giáo dục cho học sinh ý thức
phải xây dựng một môi trường sống trong lành
để đảm bảo sức khỏe cho con người.

GV gọi một hs đọc to ghi nhớ.

<i><b>b. Thái độ, tâm trạng và những suy nghĩ cuả nhân</b></i>
<i><b>vât “tôi’’</b></i>

- Dửng dưng trước những quyến rũ vật chất, khơng
đồng tình trước cuộc sống q no đủ, tiện nghi nhưng
thiếu khí trời và khơng khí tự do.

- Lúc đầu ơng có ý định chữa bệnh cầm chừng để
tránh cơng danh trói buộc. Nhưng sau đó ơng thẳng
thắn đưa ra cách chữa đúng bệnh, kiên trì giải thích dù
khác ý với các quan thái y.

<i><b>=>Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách, con người Lê Hữu</b></i>
<i><b>Trác</b></i>

+ Là một thầy thuốc giỏi, bản lĩnh, giàu kinh nghiệm,

y đức cao, yêu nước.

+ Là người khinh thường lợi danh, quyền quý, yêu
thích tự do và lối sống giản dị, thanh đạm.

<i><b>3.2. Nét đặc sắc trong bút pháp kí sự</b></i>

- Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, miêu tả cụ thể,
sống động, lựa chọn những chi tiêt <i>đắt</i>, gây ấn tượng
mạnh.

- Lối kể hấp dẫn, chân thực, hài hước.

- Kết hợp giữa văn xi và thơ làm tăng chất trữ tình
cho tác phẩm, góp phần thể hiện một cách kín đáo thái
độ cuả người viết.

<b>III. TỔNG KẾT</b>
<b>1. Nội dung</b>

Đoạn trích phản ánh quyền lực to lớn của Trịnh Sâm,
cuộc sống xa hoa hưởng lạc trong phủ chúa đồng thời
bộc lộ thái độ coi thường danh lợi.

<b>2.Nghệ thuật</b>

- Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, miêu tả cụ thể,
sống động; lựa chọn những chi tiết <i>đắt</i>, gây ấn tượng
mạnh.

- Lối kể chuyện chân thực, hấp dẫn, hài hước.

- Kết hợp văn xi và thơ làm tăng chất trữ tình cho
tác phẩm, góp phần thể hiện một cách kín đáo thái độ
của người viết.

<b>3. Ghi nhớ </b>(sgk tr.9)

<b>4.4. Củng cố</b>

Chốt lại kiến thức cơ bản:

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

+ Ngịi bút kí sự sắc sảo

<b>4.5. Hướng dẫn học sinh học ở nhà và chuẩn bị cho bài sau bài mới </b>

+ Học bài cũ:

- Dựng lại chân dung Lê Hữu Trác qua đoạn trích.
- Nêu suy nghĩ về hình ảnh thế tử Trịnh Cán.

+ Chuẩn bị: Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận (tr.23)
- Hướng dẫn về việc thay đề trong ngữ liệu:

+ Đề 2: Giá trị hiện thực của đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” (trích Thượng kinh kí sự) của Lê Hữu Trác.
+ Thay đề luyện tập: Suy nghĩ của anh (chị) về bệnh vô cảm trong xã hội hiện nay.

(câu hỏi cho phần ngữ liệu không thay đổi)

<b>5. RÚT KINH NGHIỆM </b>

</div>

<!--links-->