Tải bản đầy đủ (.docx) (9 trang)

bài học môn toán thứ ba 14042020 thcs trần quốc tuấn

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (113.53 KB, 9 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Kiểm tra bài củ</b>


Giải phương trình sau: 2x2<sub> + 3x -5 = 0 (HS tự giải)</sub>
<b>Giải</b>
2x2<sub> + 3x -5 = 0 (a=2;b=3;c=-5)</sub>


∆=b2<sub>- 4ac=3</sub>2<sub>-4.2.(-5)=49; </sub>
∆=49>0 vậy PT có hai nghiệm phân biệt


<i>Δ</i>=

49=7


<i>x</i><sub>1</sub>=−<i>b</i>+

<i>Δ</i>
2<i>a</i>
<i>x</i><sub>1</sub>=−3+7


2 .2


<i>x</i><sub>1</sub>=1


<i>x</i>

<sub>2</sub>

=

<i>b</i>

<i>Δ</i>


2

<i>a</i>


<i>x</i>

<sub>2</sub>

=

3

7



2.2


<i>x</i>

<sub>2</sub>

=

5



2



Vậy PT có hai nghiệm là x1=1 và x2=
−5



2
<b>Bài mới Hệ thức Vi-ét và Luyện Tập</b>


A/ HỆ THỨC VI – ÉT



<b>Bài tập</b>


Với PT 2x2<sub> + 3x -5 = 0 vừa giải ở trên hảy:</sub>


a) Tính tổng hai nghiệm x1+x2 và tích hai nghiệm x1.x2


b) Tính các tỉ số −


<i>b</i>
<i>a</i> <sub> và </sub>


<i>c</i>
<i>a</i>


c) So sánh tổng x1+x2 và tích x1.x2 tìm được với các tỉ số


−<i>b</i>


<i>a</i> <sub> và </sub>
<i>c</i>


<i>a</i> <sub> ở trên</sub>


<b>Giải</b>



<b>HỆ THỨC VI - ÉT VÀ LUYỆN TẬP</b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

a) 2x2<sub> + 3x -5 = 0 có nghiệm là x</sub>


1=1 và x2=
−5


2 <sub> (đã giải ở trên)</sub>


Tính x1+x2=1+
(−5


2 ) <sub>=</sub> −
3


2 <sub> và x</sub><sub>1</sub><sub>.x</sub><sub>2</sub><sub>=1. </sub> (
−5


2 ) <sub>=</sub>
−5


2


b) Tính −


<i>b</i>
<i>a</i>=−


3



2 <sub> và</sub>


<i>c</i>
<i>a</i>=


−5
2
c) So sánh


<i>x</i><sub>1</sub>+<i>x</i><sub>2</sub>=−<i>b</i>


<i>a</i> (=−


3


2) <sub> và </sub> <i>x</i>1.<i>x</i>2=


<i>c</i>
<i>a</i> (=


−5
2 )


Bài tập trên minh họa cho sự liên hệ giửa tổng hai nghiệm x1+x2 và tích hai nghiệm x1.x2 với
các hệ số a; b; c của phương trình


I/Định lý VI-ÉT (SGK Tốn 9 tập 2/ trang 51)


<b> Bài tập áp dụng1:</b>



Không giải phương trình, hảy tính tổng và tích hai nghiệm(nếu có) của mỗi phương trình:
<b>a) -x2<sub> +5x +2 = 0 b) 2x</sub>2<sub> -9x +2 = 0 </sub></b>


<b>Giải</b>
a) -x2<sub> +5x +2 = 0( a=-1; b=5; c=2)</sub>


Vì a;c trái dấu PT có hai nghiệm phân biệt ( Bước1:Kiểm tra điều kiện có nghiệm của PT)


<i>x</i><sub>1</sub>+<i>x</i><sub>2</sub>=−<i>b</i>


<i>a</i> =


−5


−1=5 <sub>và </sub> <i>x</i>1.<i>x</i>2=


<i>c</i>
<i>a</i> =


2


−1=−2 <sub>( Bước2: Tính tổng ,tích hai nghiệm)</sub>
b)2x<b>2<sub> -9x +2 = 0 HS tự giải</sub></b>


<b>HD: 2x</b>2<sub> -9x +2 = 0 ( a=2; b= -9; c=2)</sub>


∆=b2<sub>- 4ac=(-9)</sub>2<sub>-4.2.2=65> 0 nên PT có hai nghiệm phân biệt(Bước1)</sub>


=> x1+x2=...., x1x2 = ... ( Bước2)



- Nếu x1, x2 là hai nghiệm của phương trình ax2 + bx + c = 0 (a≠ 0)


thì


1 2


1. 2


</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

( Bước1: vì a,c cùng dấu nên ta tính ∆ để kiểm tra điều kiện có nghiệm)
<b> Bước2: Tính tổng ,tích hai nghiệm nếu có)</b>


<b>II/ Áp dụng</b>


<b>a)Tìm nghiệm cịn lại khi biết một nghiệm của PT bậc hai</b>
SGK Toán 9 tập 2/ trang 51( HS tự làm)


<b>HD: PT 2x2<sub> -5x +3 = 0 (*)</sub></b>
a) a = ....; b = ....; c=...
=> a + b+ c = ...+ (...) +... =...
b) Thay x1=1 vào PT (*)
2(...)2<sub> -5.(...) +3 = 0</sub>


 0 = 0


Vậy x1=1 là một nghiệm của PT (*)


c)Theo định lý Vi-ét ta có Chú ý: Ta có thể tìm x2 bằng tíchx1.x2


<i>x</i><sub>1</sub>+<i>x</i><sub>2</sub>=−<i>b</i>
<i>a</i> =



−(−5)


2 =


5


2 ⇒<i>x</i>1+<i>x</i>2=
5


2 <i>x</i>1.<i>x</i>2=


<i>c</i>
<i>a</i> =


3


2⇒<i>x</i>1.<i>x</i>2=
3
2
⇒1+<i>x</i><sub>2</sub>=5


2
⇒<i>x</i><sub>2</sub>=3


2


⇒1 .<i>x</i><sub>2</sub>=3
2
⇒<i>x</i><sub>2</sub>=3



2


minh họa cho trường hợp tổng quát sau:
Trường hợp 1


<b>Bài tập áp dụng2</b>


Tính nhẩm nghiệm của PT 4x<b>2<sub> -5x +1 = 0</sub></b>
<b>Giải</b>


Ta có a = 4 ; b = - 5 ; c = 1
=> a + b + c = 4+( - 5) + 1 = 0
?2


Phương trình ax2 <sub>+bx+c=0 (a≠0)</sub>


* Nếu a + b +c = 0 thì phương trình có một nghiệm x1 = 1 và


<i>x</i><sub>2</sub>=<i>c</i>


<i>a</i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Nêntheo hệ thức Vi-ét


x1 = 1 là một nghiệm của phương trình và


<i>x</i><sub>2</sub>=<i>c</i>


<i>a</i> =



1
4
<b>Bài tập </b>


Tính nhẩm nghiệm của PT -7x<b>2<sub> -5x +12 = 0( HS tự làm)</sub></b>
SGK Toán 9 tập 2/ trang 51 (HS tự làm tương tự ?2)
?3 minh họa cho trường hợp tổng quát sau:


Trường hợp 2


<b>Bài tập áp dụng 3</b>


Tính nhẩm nghiệm của PT 3x<b>2<sub> +5x +2 = 0( HS tự làmtương tựBài tập áp dụng 2)</sub></b>
<b>HD: a = ... ; b = ... ; c = ... </b>


=> a - b + c = 3-( ...) + ... = 0 => x1 = -1 là một nghiệm của phương trình....
SGK Tốn 9 tập 2/ trang 52 ( HS tự làm)


<b>b) Tìm hai số biết tổng và tích của chúng</b>


<b>Xét bài tốn: Tìm hai số biết tổng của hai số bằng S, tích hai số bằng P</b>
Gọi số thứ nhất là x, số thứ hai là ( S – x)


tích của chúng bằng P ta có phương trình
x . (S - x) = P


x2 - S.x + P = 0 (a = 1 ; b = - S ; c = P)
∆=b2<sub>- 4ac=(-S)</sub>2<sub>- 4.1.P = S</sub>2 <sub>- 4P</sub>



- phương trình có nghiệm nếu
?3


Phương trình ax2 <sub>+bx+c=0 (a≠0)</sub>


* Nếu a - b +c = 0 thì phương trình có một nghiệm x1 = -1 và


<i>x</i><sub>2</sub>=−<i>c</i>


<i>a</i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

2 <sub>4</sub> <sub>0</sub>


<i>S</i> <i>P</i>


   


<b>Tóm tắt</b>


PTx2<b><sub> - S.x + P = 0 thường gọi tắt là PT tổng,tích</sub></b>
<b>Bài tập áp dụng 4</b>


a)Tìm hai số biết tổng của hai số bằng 5và tích hai số đó bằng 6?
<b>Giải</b>


Ta có S= 5; P= 6 => S2 <sub>- 4P= 5</sub>2 <sub>- 4.6 = 1>0(Bước1:Kiểm tra điều kiện có hai số đó)</sub>
vậy có tồn tại 2 số cần tìm


Hai số cần tìm là hai nghiệm của PT (Bước2: Giải PT tổng,tích rồi kết luận)
x2<sub> - 5x +6=0( HS tự giải PT)</sub>



....=>x1= 2 và x2 = 3 Vậy hai số cần tìm là 2 và 3


b)Tìm hai số biết tổng của hai số bằng 5 và tích hai số đó bằng 12?


Ta có S= 5; P= 12 => S2 <sub>- 4P= 5</sub>2 <sub>- 4.12 = -23<0 (Bước1:Kiểm tra điều kiện có hai số đó)</sub>
Vậy khơng có hai số thỏa mản điều kiện trên


SGK Tốn 9 tập 2/ trang 52 (HS tự làm)


Ví dụ2 SGK Tốn 9 tập 2/ trang 52(HS xem SGK)


<b>TĨM TẮT NỘI DUNG BÀI HỌC</b>


Nếu hai số có <b>tổng bằng S và tích bằng P thì hai số đó là hai nghiệm của </b>
phương trình


x2<b><sub> - Sx + P = 0</sub></b>


S2 <sub>- 4P≥0 là điều kiện để có hai số đó </sub>


?5


I/Định lý VI-ÉT (SGK Toán 9 tập 2/ trang 51)


Trước khi sử dụng định lý Vi-ét để tìm tổng, tích hai nghiệm của PT ta phải kiểm tra điều kiện
có nghiệm của PT đó


<b>II/ Áp dụng</b>



<b>a)Tìm nghiệm cịn lại khi biết một nghiệm của PT bậc hai ax2 <sub>+bx+c = 0 (a ≠ 0)</sub></b>


Trường hợp 1: Nếu a + b +c = 0 thì phương trình có một nghiệm x1 = 1 và x2=


<i>c</i>
<i>a</i>


<b> Trường hợp 2: Nếu a - b +c = 0 thì phương trình có một nghiệm x</b>1 = -1 và x2 =
−<i>c</i>


<i>a</i>


<b>b) Tìm hai số biết tổng và tích của chúng</b>


Nếu hai số có tổng bằng S và tích bằng P (với S2 <sub>- 4P ≥ 0) thì hai số đó là nghiệm của phương </sub>
trình


x2<b><sub> - Sx + P = 0</sub></b>


( Trước khi tìm hai số ta phải kiểm tra điều kiện:S2 <sub>- 4P ≥ 0 )</sub>


</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Dặn dò:</b>


<b>1) Xem kỹ cácBài tập áp dụngđã giải trong bài học</b>
<b>2) Học thuộc phần Tóm tắt nội dung bài học</b>


<b>3) Làm bài tập 25;26;27 và 28a,28c SGK Toán 9 tập 2/ trang 52,53</b>


<b>B/ LUYỆN TẬP</b>




<b>Học sinh cần xem kỹ các Bài tập áp dụng đã giải trong bài học trước khi luyện tập </b>
<b>nhé!</b>


<b>Bài 26SGK Toán 9 tập 2/ trang 52,53</b>( Dạng: dùng đk a+b+c=0 hay a-b+c=0 để nhẩm
nghiệm)


<b>Bài 26c</b>


<b>x2<sub> -49x -50 = 0</sub></b>


Ta có a = 1 ; b = - 49 ; c = -50
=> a - b + c = 1-( - 49) + (-50) = 0
Nên theo hệ thức vi-ét


x1 = -1 là một nghiệm của phương trình và


<i>x</i><sub>2</sub>=−<i>c</i>


<i>a</i> =−


−50
1 =50
Bài 27b(Dạng: dùng hệ thức vi-ét để nhẩm nghiệm)


</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Vì S=-3+(-4)= -7; P= (-3)(-4)=12 nên x1 = -3 và x2= -4 là hai nghiệm của PT đã cho
<b>Bài 29 SGK </b>(Dạng: tính tổng và tích hai nghiệm (nếu có) của mỗi phương trình)


HS xem lạiBài tập áp dụng1 trước khi giải Bài 29
<b>Bài 29 c)</b>



<b>5x2<sub> +x +2 = 0 ( a=5; b= 1; c=2)</sub></b>


∆=b2<sub>- 4ac=1</sub>2<sub>-4.5.2 = -39< 0 nên PT vô nghiệm (Bước1)</sub>
=> khơng có tổng tổng, tích hai nghiệm của PT (Bước2)


( Bước1: vì a,c cùng dấu nên ta tính ∆ để kiểm tra điều kiện có nghiệm,
<b> Bước2: Tính tổng ,tích hai nghiệm nếu có của PT)</b>


<b>Bài 32b) </b>( Dạng: tìm hai số biết tổng và tích của chúng)


Gọi S=u+v=-42 và P=u.v= -400


Ta có S= -42; P= -400 => S2 <sub>- 4P=(-42 )</sub>2 <sub>- 4.(-400) = 3364 > 0 (Bước1:Kiểm tra điều kiện </sub>
có hai số đó)


Vậy có tồn tại 2 số cần tìm


Hai số cần tìm là hai nghiệm của PT (Bước2: Giải PT tổng,tích rồi kết luận)
x2<sub> – (-42)x +(-400)=0 </sub>


<b>x2 +42x -400=0( a=1; b= 42; c=-400) ( HS tự giải PT)</b>
∆=b2<sub>- 4ac=...</sub>


....=> x1= 8 và x2 = -50 Vậy hai số cần tìm là u=8 , v= -50 hay u=-50 , v= 8
( vì b=42 là số chẳn củng có thể dùng Cơng thức nghiệm thu gọn để giải PT)
<b>Bài 30a)</b>( Dạng: Tìm điều kiện của m để PT có nghiệm)


* Tìm m để PT có nghiệm


x2<sub> -2x +m =0 ( a=1; b= -2; c= m )</sub>


∆=b2<sub>- 4ac= (-2) </sub>2<sub>- 4.1.m</sub>


</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Để PT có nghiệm thì ∆ ≥ 0


4-4m≥ 0 ( chuyển vế đổi dấu số hạng)


-4m≥ -4 ( chia hai vế cho -4 là số âm phải đổi chiều BĐT)
m ≤ 1


Vậy m ≤ 1 thì PT có nghiệm


*Tính tổng ,tích các nghiệm theo m


<i>x</i><sub>1</sub>+<i>x</i><sub>2</sub>=−<i>b</i>
<i>a</i> =


−(−2)


1 =2 <i>x</i>1.<i>x</i>2=


<i>m</i>


1 =<i>m</i>
<b>Dặn dò: </b>


1)Xem lại các bài tập đã giải


2) Làm các câu còn lại trong các bài 29,30 và 32SGK Toán 9 tập 2/ trang 52,53


</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9></div>


<!--links-->

×