Giáo án Ngữ văn 7 tuần 5 - Trường THCS Hiệp Thạnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Nguyeãn Quang Nghieäp. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Ngày soạn : 28 – 08 – 2009. Tuaàn : 05 Tieát : 17. Ngaøy daïy : 10 – 09 – 2009. Baøi 05. NAM QUOÁC SÔN HAØ. ( Lý Thường Kiệt ). TÙNG GIÁ HOAØN KINH SƯ. ( Traàn Quang Khaûi ). A . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS : - Cảm nhận được tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, khát vọng lớn lao của dân tộc trong hai bài thơ: Sông núi nước Nam và Phò giá về kinh. - Bước đầu hiểu về 2 thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật . - Tích hợp phần Tiếng Việt “ Từ Hán Việt” và phần Tập làm văn . B. CHUAÅN BÒ: 1. Giaùo vieân : Baûng phuï (2 vaên baûn) 2. Học sinh : Đọc, tìm hiểu nguyên bản, bản dịch, soạn câu hỏi THVB –SGK. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: Nội dung hoạt động. Hoạt động thầy. HOẠT ĐỘNG 1 - KHỞI ĐỘNG Kiểm diện, trật tự. (4’) Kiểm tra phần luyện tập ở nhà. OÅn ñònh : (1’) Kieåm tra : (1’) Giới thiệu bài: (2’) Bài mới . - Từ ngàn xưa , dân tộc VN đã đứng lên chống giặc ngoại xăm rất oanh liệt, kiên cường. Tự hào thay! Ôâng cha ta đã đưa đất nước sang 1 trang sử mới : Đó là thoát khỏi ách đô hộ ngàn năm PK Phương Bắc, mở ra 1 kỉ nguyên mới vừa bảo vệ vừa củng cố, xây dựng 1 quốc gia tự chủ rất mực hào hùng, đặc biệt là trong trường hợp có ngoại xâm. Hai bài thơ: Sông núi nước Nam và Phò giá về kinh là 2 bài thơ cùng chủ đề mang tinh thần chung đócủa thời đại đã được viết bằng chữ Hán. Là người VN HOẠT ĐỘNG 2 : ĐỌC HIỂU 2 có ít nhiều học vấn, khong thể không biết đến 2 baøi thô naøy. VAÊN BAÛN. (37’) NAM QUOÁC SÔN HAØ - Giáo viên : Hướng dẫn đọc dõng dạt nhằm ( Sông Núi Nước Nam ) gaây khoâng khí trang nghieâm. I- TÌM HIEÅU CHUNG: - Giáo viên : Đọc văn bàn . 1) Taùc giaû: - Yêu cầu : HS đọc lại và đọc chú thích . Lí Thường Kiệt (SGK ghi là - Giáo viên : Giới thiệu đôi nét bài thơ theo chöa xaùc ñònh) nguyên văn Hán tự . (?) Dựa vào chú thích , hãy cho biết đôi nét về Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Hoạt động trò. - Lớp trưởng báo cáo.. -Tổ trưởng báo cáo. -Nghe và ghi tựa bài vào tập. - HS : Chuù yù . - HS : Đọc văn bản. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. tác giả và sự xuất hiện của bài thơ ?. 2) Theå thô : Thất ngôn tứ tuyệt Vần: 1,2,4. II- TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN 1)Hai câu đầu : Nước Nam là của người Nam, sách trời định sẵn rõ ràng => Chuû quyeàn cuûa daân toäc .. 2) caâu cuoái: Kẻ thù không được xâm phạm. Xaâm phaïm thì chuoác laáy thaát baïi thaûm haïi.. III- TOÅNG KEÁT :. + Taùc giaû : Chöa xaùc ñònh , caùc nhà nghiên cứu cho là của Lí Thường Kiệt. (?) Bài thơ được làm theo thể gì ? + Thơ thần: Được đọc lên trong - Giáo viên : Giới thiệu thể thơ Thất ngôn tứ đền Trương Hống – Trương hát . tuyệt (tuyệt cú ) Đường luật …Vần chân ở cuối - HS : Đường Luật – Tuyệt cú . tiếng thứ bảy các câu : 1-2-4 có thể vần bằng hoặc vần trắc . Nhịp 4/3 hoặc 2/2/3 … - HS : Sông núi nước Nam là của (?) Giải thích nghĩa của hai câu thơ đầu ? Giảng : “ Thiên thư ” theo quan niệm tâm người Nam là quá rõ ràng … linh của người Á Đông …Bài thơ được xem như bản tuyên ngôn độc lập lần thứ nhất … - Giaùo vieân : Chia nhoùm cho hoïc sinh thaûo luaän - Giaùo vieân : Treo baûng phuï noäi dung caâu hoûi (?) Bài thơ từng được coi là bản tuyên ngôn - HS : Thaûo luaän nhoùm . độc lập. Vậy tuyên ngôn độc lập là gì? (?) Nội dung tuyên ngôn độc lập trong bài thơ naøy laø gì ? - Đại diên HS : Tuyên bố chủ - Yêu cầu : Đại diện nhóm trình bày . Giảng : Tuyên ngôn độc lập lần thứ nhất “ quyền của đất nước và khẳng Nam Quốc Sơn Hà” – Lý Thường Kiệt . định không 1 thế lực nào xâm Tuyên ngôn độc lập lần thứ hai “ Bình Ngô phạm. Đại Cáo” – Nguyễn Trãi . Tuyên ngôn độc - HS : Khẳng dịnh chủ quyền , lập lần thứ ba “ Tuyên Ngôn Độc Lập” – Hồ kẻ thù không được xâm phạm đến … Chí Minh … (?) Neâu yù nghóa cuûa hai caâu thô cuoái ? - HS : Kẻ thùkhông được xâm Giảng : Lời cảnh báo hậu quả thê thảm đối phaïm chuû quyeàn , xaâm phaïm seõ với bọn xăm lăng , nếu như cố tình xâm phạm thaát baïi thaûm haïi . đất đai Đại Việt ….. - Giáo viên nêu vấn đề : Đã nói đến thơ là phaûi coù bieåu yù vaø bieåu caûm … (?) Vậy bài thơ có hình thức biểu ý và biểu caûm nhö theá naøo ? - HS : Bài thơ trực tiếp nêu rõ ý (?) Baøi thô thieân veà bieåu yù ( baøy toû yù kieán). tưởng: Bảo vệ độc lập, kiên Qua boá cuïc treân , haõy nhaän xeùt veà caùch bieåu yù quyết chống ngoại xâm. ño ù? + Bieåu caûm baèng caùch aån vaøo (?) Ngoài biểu ý, bài thơ có biểu cảm ( bày tỏ bên trong ý tưởng Người đọc caûm xuùc) khoâng? Neáu coù thì thuoäc traïng thaùi bieát nghieàn ngaãm, seõ thaáy thaùi naøo? ( loä roõ, aån kín). Haõy giaûi thích taïi sao em độ, cảm xúc trữ tình đó. chọn trạng thái đó? - Giáo viên : Cho HS đọc ghi nhớ.. - Đọc ghi nhớ, tự ghi bài.. Ghi nhớ SGK/ Tr 65. - Giáo viên : Hướng dẫn đọc dõng dạt nhằm gaây khoâng khí chieán thaéng . Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. - HS : Đọc văn bản và chú thích - Giáo viên : Đọc văn bàn . TÙNG GIÁ HOAØN KINH - Yêu cầu : HS đọc lại và đọc chú thích . . SÖ ( Phoø Giaù Veà Kinh ) - Giáo viên : Giới thiệu đôi nét bài thơ theo nguyên văn Hán tự . Traàn (?) Dựa vào chú thích , hãy cho biết đôi nét về Quang Khaûi tác giả và sự xuất hiện của bài thơ ? I- TÌM HIEÅU CHUNG : - HS : 1) Taùc giaû- Taùc phaåm: Chuù (?) Bài thơ được làm theo thể gì ? thích * SGK/Tr 66,67. - HS : 2)Theå thô: + Ngũ ngôn tứ tuỵêt + Vaàn: 2,4.. - Giáo viên : Giới thiệu thể thơ Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật …Vần ở cuối câu 1 – 4 . nhịp - HS nghe. 2/3 hoặc 3/2 … (?) Hãy nêu hoàn cảnh ra đời bài thơ ? - HS :. (?) Nội dung bài thơ có những ý cơ bản gì ? ( Ý trong 2 câu đầu và 2 câu cuối khác nhau ntn?) 3) Hoàn cảnh sáng tác - Giống bài: Sông núi nướcNam - Bài thơ ra đời trên đường phò Giảng: Chiến thắng Chương Dương sau Hàm + Diễn đạt ý theo cách nói giá Thái Thượng Hoàng Trần Tử 2 tháng nhưng nói trước là do đang sống chaé c nòch, saùng roõ, khoâng hình Thái Tông và Vua Trần Nhân trong hào khí chiến thắng Chương Dương mới vừa diễn ra . Kế đó mới nhớ lại, sống lại ảnh, không văn hoa. Toâng veà Thaêng Long . + Cảm xúc, trữ tình đã được chiến thắng Hàm Tử. ( Đảo trật tự trước sau ). II- TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN: nén kín trong ý tưởng ( hào khí 1) Hai câu đầu: Sự chiến chiến thắng,khát vọng hoà bình thaéng haøo huøng cuûa DT trong thịnh trị của DT ta thời Trần. cuoäc choáng Nguyeân- Moâng (?) Trong hai caâu cuoái taùc giaû khuyeân ta ñieàu - HS : Ra sức phát triển đất nước gì ? xâm lược (?) Nieàm tin trong hai caâu cuoái laø nhö theá naøo - HS : Niềm tin sắt đá vào tương (?) Bài thơ có ý tưởng lớn lao và rõ ràng như lai đất nước . thế nhưng cách diễn đạt ý tưởng (biểu ý) trong 2)Hai câu cuối : Lời động bài thơ là tn? Ở đây tính biểu cảm đã tồn tại ở viên xây dựng, phát triển đất trạng thái nào? nước trong hoà bình và niềm tin (?) Cách biểu cảm, biểu ý ở đây có gì giống sắt đá vào sự bền vững muôn bài trước ? - Cho HS đọc ghi nhớ. đời của đất nước. - HS : Đọc ghi nhớ và tự ghi (?) Theo em, cách nói giản dị, cô đúc trong 2 baøi thô coù taùc duïng gì trong vieäc theå hieän haøo khí chiến thắng và khát vọng hoà bình của DT ta ở thời đại nhà Trần ?. III – TOÅNG KEÁT : Ghi nhớ SGK/Tr 68.. HOẠT ĐỘNG 3 (3’).. (?) Em hãy so sánh 2 bài thơ để tìm sự giống nhau về hình thức biểu ý và biểu cảm của : LUYEÄN TAÄP chuùng? + Hình thức biểu ý: 2 bài thơ đều thể hiện bản lónh, khí phaùch cuøa DT ta. + Hình thuùc bieåu caûm:. HOẠT ĐỘNG 4 - Cuûng coá. Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. - Daën doø :. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. Theå thô khaùc nhau nhöng caùch bieåu caûm gioáng nhau: caùch noùi chắc nịch, cô đúc trong ý tưởng, - Học thuộc lòng 2 bài thơ ( Nguyên bản và cảm xúc hoà làm 1, cảm xúc nằm trong ý tưởng. dòch nghóa) - Nắm được : Thể thơ, tác giả, hoàn cảnh ra đời. - Đọc bài đọc thêm. - Soạn bài : Từ Hán Việt. ( trả lời các câu hỏi - HS : Nghe và tự ghi nhớ. trong baøi).. Tuaàn : 05 Tieát : 18. Ngày soạn : 28 – 08 - 2009 Ngaøy daïy : 11 – 09 – 2009. TỪ HÁN VIỆT A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : - Hiểu được thế nào là từ Hán Việt. - Nắm được cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt. - Tích hợp phần Văn “ Sông núi nước Nam” và phần Tập làm văn “ Tìm hiểu chung về văn biểu cảm” - Tích hợp bảo vệ môi trường . B. Chuaån bò: *Thaày: Moät soá baûng phuï. * Trò: Đọc,tìm hiểu bài trước. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: Nội dung hoạt động. HĐ1: Khởi động: (6’). HĐ 2 : Hình thành kiến thức :(20’) 1)Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt.. Hoạt động thầy. Hoạt động trò. -Lớp trưởng báo cáo. * OÅn ñònh : (1’) Kiểm diện, trật tự. * Kieåm tra : (4’) (?) Đọc thuộc lòng 1 trong 2 bài thơ: Sông -Hai học sinh trả bài. núi nước Nam và Phò giá về kinh , Giới thieäu theå thô, taùc giaû, noäi dung yù nghóa baøi thơ đó. * Giới thiệu bài: (1’) -Nghe và ghi tựa bài vào tập * Ở lớp 6, chúng ta đã biết thế nào là từ Hán Việt. Ở bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các yếu tố cấu tạo từ Hán Việt và từ ghép Haùn Vieät. (?) Thế nào là từ Hán Việt? * Nhấn mạnh Nhưng không phải mọi từ gốc Hán đều là từ HV: Tiệt nhiên, nhữ đẳng Không được tiếp nhận vào TV. * Cho HS đọc bài thơ: “ Nam quốc sơn hà”. Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. - Cá nhân: Từ mượn từ tiếng Haùn.. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. - Tiếng để tạo từ ghép HV gọi laø yeáu toá HV - Phần lớn yếu tố HV không được dùng độc lập như từ màchỉ dùng để tạo từ ghép. Một số yeáu toá HV nhö: hoa, quaû, buùt, bảng, học, tập,...có lúc dùng để tạo từ ghép, có lúc dùng độc lập như 1 từ. - Có nhiều yếu tố HV đồng âm nhöng nghóa khaùc xa nhau.. 2)Từ ghép Hán Việt: a)Từ ghép đẳng lập: VD : Sơn hà b) Từ ghép chính phụ: + Yếu tố chính đứng trước (giống TV) VD : Ái quốc. + Yếu tố phụ đứng trước ( khaùc TV) VD : Quốc kỳ. HÑ3: Luyeän taäp: (17’) 1) Phaân bieät nghóa caùc yeáu toá. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. (baûng phuï) (?) Các tiếng: Nam, quốc, sơn, hà nghĩa là gì? - Đọc bài thơ. Tiếng nào có thể dùng như 2 từ đơn để đặt câu - Caù nhaân: (dùng độc lập), tiếng nào không? + Nam: Dùng độc lập * So saùnh: Khoâng theå noùi: ( phöông Nam) + Cuï laø nhaø thô yeâu quoác. + Quốc, sơn, hà: Tạo từ ghép + Treøo sôn, loäi xuoáng haø. Caù nhaân. Không dùng độc lập mà để tạo từ ghép ( quoác gia, sôn haø, giang sôn). - Đọc phần 2 ghi nhớ, ghi bài. (?) Vậy, tiếng để tạo từ ghép HV gọi là gì? * Diễn giảng mục 2 ghi nhớ. (?) Tiếng thiên trong từ thiên thư có nghĩa là “trời”, tiếng thiên trong từ thiên lí mã, thieân nieân kæ nghóa laø gì? Thieân trong caâu: Lí Coâng Uaån thieân ñoâ veà Thaêng Long nghóa laø gì? (?) Vaäy, em coù nhaän xeùt gì veà nghóa cuûa yeùu toá HV? Vieäc hieåu nghóa caùc yeáu toá HV giuùp ta ñieàu gì? - Cho hs đọc lại ghi nhớ. (?) Các từ: sơn hà, xâm phạm (Nam quốc sơn hà), giang sơn ( tụng giá hoàn kinh sư) thuộc loại từ ghép nào? (?) Các từ: ái quốc, thủ môn, chiến thắng thuộc loại từ ghép gì? Trật tự của các yếu tố trong các từ có giống các tiếng của từ ghép thuần Việt cùng loại không?. (?) Các từ: Thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc loại từ ghép gì? Trật tự các yếu tố trong các từ ghép này có gì khác so với trật tự từ TV cùng loại? (?) Qua tìm hiểu trên, em có nhận xét gì về từ ghép HV và trật tự của các yếu tố trong từ ghép HV?. -Cho HS đọc, thảo luận -Đánh giá, khẳng định.. Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. * Thaûo luaän: + Thiên: trời (thiên thư). + Thieân: nghìn (thieân nieân kæ, thieân lí maõ) + Thiên: Dời ( thiên đô) - Caù nhaân: Dùng và hiểu đúng nghĩa từ HV. - Đọc ghi nhớ. - Thaûo luaän: -Từ ghép đẳng lập. - Thaûo luaän: + Aùi quốc : yêu nước + Thủ môn : giữ cửa + Chiến thắng : đánh thắng -Từ ghép chiùnh phụ ( yeáu tố chính đứng trước Giống Tiếng Vieät) -Thaûo luaän: -Từ ghép chính phụ + Thiên thư: sách trời + Thạch mã: ngựa đá + Taùi phaïm: phaïm laïi loãi cuõ. ( yếu tố phụ đứng trước Khác tieáng Vieät) - Đọc ghi nhớ 2 SGK. - Đọc, thảo luận - Đại diện tổ trình bày.. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. HV đồng âm: -Hoa (1) : boâng -Hoa (2) : đẹp, tốt. -Phi (1) : bay. -Phi (2) : trái với, không phaûi laø. -Phi (3) : Vợ lẻ của vua hay vợ các thái tử, vương hầu. -Gia (1) : nhaø. -Gia (2) : theâm vaøo. -Tham (1) :ham muoán nhieàu -Tham (2) : dự vào 2) Tìm từ ghép HV: Quốc ( nước) : quốc kì, quốc ca, quoác huy, quoác teá…. Nguyeãn Quang Nghieäp. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Tổ khác nhận xét, sửa chữa. -Nêu yêu cầu, cho HS thảo luận (mỗi tổ 1 từ, hình thức trò chơi tiếp sức). -Nhận xét, đánh giá.. -Nghe, thaûo luaän -Chơi tiếp sức -Nhận xét đội bạn.. Sơn (núi) : sơn cước, sơn dã, sơn khê, sơn động,… Cư (ở) : cư dân, cư ngụ, cư trú, cö xaù, cö só,… Bại (thua) : bại tướng, bại vong, thaát baïi, thaønh baïi,… HÑ4 : Daën doø: (2’). - Giáo viên tích hợp bảo vệ môi trường (?) Tìm các từ liên quan đến môi trường và giải thích nghĩa của chúng ?. -Học bài ghi (ghi nhớ). -Laøm tieáp BT 3,4 SGK Soạn câu hỏi bài: Tìm hiểu chung về văn bieåu caûm.. - HS : Tìm và giải thích nghĩa các từ như : Khí quyển , sinh quyển , ô nhiểm , môi trường …. * Nghe và tự ghi nhớ. Hieäp Thaïnh , ngaøy 04 thaùng 09 naêm 2009 DUYEÄT CUÛA TOÅ CHUYEÂN MOÂN. …………………………….………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Tổ trưởng. Nguyeãn Thò Kim Loan. Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. Tuaàn : 06 Tieát : 19. Ngày soạn : 06/ 09/2010 Ngaøy daïy : 14/09/2010. Laøm vaên. TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 01 ( bài làm ở nhà ). I. MUÏC TIEÂU - Đánh giá được chất lượng bài làm so với đề, rút ra những kinh nghiệm cần thiết cho những lần sau. II. KIẾN THỨC CHUẨN 1. Kiến thức - Củng cố những kiến thức và kĩ năng đã học về văn bản tự sự (miêu tả), về tạo lập văn bản và cáchsử dụng từ ngữ, đặt câu. 2. Kyõ naêng - Sửa chữa những lỗi khi tạo lập văn bản . III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN. HOẠT ĐỘNG 1 : KHỞI ĐỘNG 1. OÅn ñònh 2. Kieåm tra baøi cuõ 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG 2 : HÌNH THAØNH KHÁI NIỆM Đề : Hãy kể lại một câu chuyện lý thú ( hay đau lòng ….) mà em gặp ở trường . GỢI Ý ĐÁP ÁN 1. Mở bài . - Giới thiệu câu chuyện 2. Thaân baøi . - Kể theo trình tự ( không gian , thời gian , nhân vật , sự việc , kết quả …) 3. Keát baøi . - Tình cảm đối với nhân vật . - Baøi hoïc cho baûn thaân ( neáu coù ) . * Lưu ý : Đây là kiểu đề sáng tạo , giáo viên khi chấm bài cần quan tâm đến ý tưởng cuûa hoïc sinh . PHAÙT BAØI NHAÄN XEÙT CHUNG . I. ÖU ÑIEÅM - Xây dựng đúng kiểu bài - Baøi vaên coù boá cuïc ba phaàn . II. TOÀN TAÏI - Vieát sai nhieàu loãi chính taû . - Laäp luaän chöa chaët cheõ . - Một số em còn thiếu ý tưởng cho baøi vieát . III. HƯỚNG KHẮC PHỤC Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Nguyeãn Quang Nghieäp. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. - Sửa các lỗi chính tả cho học sinh như từ : Buồng đao , Vui vẽ , điểm sấu …. - Sửa lỗi đặt câu , dựng đoạn , liên kết đọn cho học sinh . - Hướng dẫn lại cách lập luận ( Theo dàn ý trên ) - Hướng dẫn các em tìm ý tưởng IV. THOÁNG KEÂ ÑIEÅM LỚP SĨ SỐ NỮ DT 7 7. 1 2. TC. 23 24. 11 11. 47. 22. 0. GIOÛI SL % 0 0 1 4.2 1. 2.1. KHAÙ. TB. YEÁU. KEÙM. TRÊN TB DƯỚI TB. SL 4 3. % 17 13. SL 16 15. % 70 63. SL 3 5. % 13 21. SL. % 0 0. SL 20 19. % 87 79.2. SL 3 5. % 13 21. 7. 15. 31. 66. 8. 17. 0. 0. 39. 83. 8. 17. HOẠT ĐỘNG 3 : HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP ĐỌC BAØI XUẤT SẮC. BIEÅU DÖÔNG HOÏC SINH XUAÁT SAÉC HOẠT ĐỘNG 4 : CỦNG CỐ – DẶN DÒ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC (?) Daøn yù moät baøi vaên goàm maáy phaàn ? (?) Quá trình tạo lập văn bản gồm những bước nào ? (?) Theá naøo laø vaên bieåu caûm ? (?) Vaên bieåu caûm coù ñaëc ñieåm gì ? - Học lại các bước tạo lập văn bản - Soạn bài “ Tì m hểu chung về văn biểu cảm” theo các câu hỏi sách giáo khoa .. Tuaàn : 06 Tieát : 20. Ngày soạn : 06/ 09/2010 Ngaøy daïy : 14/ 09/ 2010. Laøm vaên. TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN BIEÅU CAÛM. I . MUÏC TIEÂU Giuùp HS : - Hiểu được văn biểu cảm nảy sinh do nhu cầu biểu cảm của con người. - Biết phân biệt biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp cũng như phân biệt được các yếu tố trong văn bản. - Biết vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào đọc hiểu văn bản II. KIẾN THỨC CHUẨN 1. Kiến thức - Khaùi nieäm veà vaên bieåu caûm - Vai troø, ñaëc ñieåm cuûa vaên bieåu caûm - Hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong văn biểu cảm 2. Kyõ naêng - Nhận biết đặc điểm chung của văn bản biểu cảm và hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong các văn Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. baûn bieåu caûm cuï theå - Tạo lập văn bản có sử dụng các yếu tố biểu cảm III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN. HOẠT ĐỘNG TRÒ. HOẠT ĐỘNG 1 : KHỞI ĐỘNG - OÅn ñònh - Kieåm tra baøi cuõ - Bài mới * Giới thiệu bài : Trong đời sống, ai cũng có tình cảm. Tình cảm đối với cảnh, đối với vật, đối với mọi người. Khi ta có tình cảm dồn nén, chất chứa không nói ra được thì người ta dùng thơ, văn để biểu hiện tình cảm. Loại văn thơ đó goïi laø vaên thô bieåu caûm. Vaäy vaên bieåu caûm laø loại văn ntn? Chúng ta cùng tìm hiểu qua tiết hoïc hoâm nay. HOẠT ĐỘNG 2 : HÌNH THAØNH KHÁI NIỆM - Giáo viên nêu vấn đề : Vận dụng kiến thức “ Từ Hán Việt” đã học , hãy giải thích ý nghĩa các từ sau đây : Nhu , Cầu , Biểu , Cảm . - Giaùo vieân : Nhu caàu bieåu caûm laø mong muoán được bày tỏ những rung động , tình cảm …của mình bằng lời văn , thơ …. - Yêu cầu : Cho HS đọc những câu ca dao SGK.. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG. - HS thực hiện theo yêu caàu cuûa giaùo vieân. - Học sinh trả lới : + Nhu : Caàn phaûi coù. + Caàu : Mong muoán coù . + Bieåu : Theå hieän ra beân ngoài . + Cảm : Rung động , mến phuïc . - HS thực hiện theo yêu caàu cuûa giaùo vieân. I. NHU CAÀU BIEÅU CAÛM VAØ VAÊN BIEÅU CAÛM 1) Nhu caàu bieåu caûm cuûa con người:. (?) Moãi caâu ca dao thoå loä tình caûm , caûm xuùc gì. - HS trả lời : + Câu 1 : Lời than của sự cô độc , lẻ loi…. + Caâu 2 : Meânh moâng , truø phuù…. + Câu 3 : Vẻ đẹp của người phụ nữ…. - HS : Mong được chia sẻ (?) Người ta thổ lộ tình cảm để làm gì ? và đồng cảm. HS : Khi coù tình caûm toát (?) Khi nào người ta có nhu cầu biểu cảm ? đẹp , chất chứa , muốn biểu hiện cho người khác cảm (?) Người ta biểu cảm bằng phương tiện nào ? ( cảm nhận được. Khi viết thư cho người thân, bạn bè em có - HS : Thư từ, thơ, văn ( ca thường biểu lộ tình cảm không ? ) hát, vẽ tranh, đánh đàn, - Giáo viên : Đọc cho học sinh nghe một số nhaûy muùa, thoåi saùo…) đoạn văn biểu cảm như : Thư , thơ , đoạn văn maãu …. - HS HS thực hiện theo yêu caàu cuûa giaùo vieân (?) Nhö vaäy, vaên bieåu caûm vieát ra nhaèm muïc Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. ñích gì ?. -Vaên bieåu caûm vieát ra nhaèm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi người đọc . Vaên bieåu caûm ( coøn goïi laø vaên (?) Văn biểu cảm gồm những thể loại văn học naøo ? - HS HS thực hiện theo yêu trữ tình ) bao gồm các thể loại văn học như: Thơ trữ tình, cao caàu cuûa giaùo vieân dao trữ tình, tùy bút… - Yêu cầu : HS đọc 2 đoạn văn SGK (?) Hai đoạn văn biểu đạt nội dung gì ? 1. Biểu hiện nỗi nhớ và 2) Đặc điểm chung của văn biểu nhắc lại những kỉ niệm bạn cảm : beø . 2.. Bieåu hieän tình caûm gaén bó với quê hương, đất (?) Nội dung ấy có đặc điểm gì khác so với nội nước. dung của văn bản tự sự và miêu tả ? - HS thực hiện theo yêu Giaùo vieân chia nhoùm cho hoïc sinh thaûo luaän caàu cuûa giaùo vieân (?) Có người cho rằng tình cảm, cảm xúc trong vaên baûn bieåu caûm phaûi laø tình caûm, caûm xuùc thấm nhuần tư tưởng nhân văn. Qua hai đoạn văn trên, em có tán thành ý kiến đó không ? Vì * Thảo luận : Tán thành vì sao ? tình cảm đẹp, vô tư mamg lí tưởng đẹp, giàu tính nhân văn (Yêu con người, thiên nhieân, toå quoác; gheùt thoùi tầm thương, độc ác) mới được mọi người đồng cảm. Ngược lại, những tình cảm nhoû nhoi, ích kæ khoâng neân - Vaên bieåu caûm bieåu loä tình viết ra vì không ai đồng cảm, cảm xúc thường thấm Giaùo vieân choát . nhuần tư tưởng nhân văn của caûm. con người ( yêu con người, yêu thieân nhieân, yeâu Toå quoác, gheùt thói tầm thường, độc ác…) (?) Em có nhận xét gì về phương thức biểu đạt tình cảm ở hai văn bản trên ? (?) Thế nào là biểu cảm trực tiếp ? tìm từ ngữ hình aûnh coù giaù trò ? (?) Theá naøo laø bieåu caûm giaùn tieáp ? Chæ ra những hình ảnh và liên tưởng có giá trị biểu caûm ? * Lưu ý HS : Văn biểu cảm chỉ nhầm cho người đọc biết tình cảm của người viết. Tình cảm là noäi dung thoâng tin chuû yeáu cuûa vaên bieåu caûm. Các hình ảnh, sự việc chỉ là phương tiện để bieåu caûm (chæ cho hoïc sinh caùc so saùnh, aån duï trong các đoạn văn biểu cảm). + Đoạn 1 : Biểu cảm trực tieáp (noùi thaúng tình caûm cuûa mình) Từ ngữ: Thương nhớ ơi, xiết bao mong nhớ các kĩ nieäm . + Đoạn 2: Biểu cảm gián tieáp (khoâng noùi thaúng caûm xuùc ra) maø thoâng qua mieâu tả tiếng hát trên đài, tiếng haùt trong taâm hoàn, tieáng haùt của quê hương đất nước … Giaùn tieáp theå hieän tình yeâu quê hương (thường gặp. Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. - Coù hai caùch bieåu caûm: + Biểu cảm trực tiếp khơi gợi tình cảm qua những tiếng kêu, lời than... + Biểu cảm gián tiếp khơi gợi tình cảm qua việc sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả…. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. GIÁO ÁN : NGỮ VĂN 7. Nguyeãn Quang Nghieäp. trong taùc Phaåm vaên hoïc.) (?) Vậy văn biểu cảm cần có lời văn như thế - HS : Lời văn giàu cảm xuùc, hình aûnh. naøo ? - HS : Văn biểu đạt tình (?) Vaên bieåu caûm laø gì ? cảm , cảm xúc , sự đánh giaù của con người …. (?) Văn biểu cảm thể hiện qua những thể loại - HS : Thơ trữ tình , Ca dao naøo? trữ tình , Tuøy buùt …. (?) Tình cảm trong văn biểu cảm thường có tính - HS : Tình cảm đẹp , thắm chaát nhö theá naøo ? nhuần tư tưởng nhân văn … (?) Văn biểu cảm có những cách biểu hiện nào? - HS : Tiếng kêu . lời than , tự sự , miêu tả … - HS thực hiện theo yêu - Yêu cầu : HS đọc ghi nhớ . caàu cuûa giaùo vieân HOẠT ĐỘNG 3 : LUYỆN TẬP - HS thực hiện theo yêu - Yêu cầu : HS đọc bài tập 1 SGK caàu cuûa giaùo vieân - Giaùo vieân : Neâu yeâu caàu baøi taäp . (?) Cho biết đoạn văn nào là văn biểu cảm? Vì sao? - Yeâu caàu : HS leân baûng , caùc em khaùc nhaän xeùt , boå sung . - Giáo viên : Khẳng định, đánh giá.. 1) a. Chöa boäc loä caûm xuùc, laø ñònh nghóa veà “ hoa Haûi Đường” b. Là đoạn văn biểu cảm vì có đầy đủ đặc điểm văn biểu caûm: Vì coù : Keå chuyeän, mieâu tả, so sánh, liên tưởng, suy nghĩ, Cảm xúc: cảm nhận vẽ đẹp rực rỡ của cây hải đường làm xao - Yêu cầu : HS đọc bài tập 2 SGK HS thự c hieä n theo yeâ u xuyến lòng người. - Giaùo vieân : Neâu yeâu caàu baøi taäp . caà u cuû a giaù o vieâ n 2) Hai baøi thô: Nam Quoác Sôn (?) Haõy chæ ra noäi dung bieåu caûm trong baøi thô Hà và Tùng Giá Hoàn Kinh “Nam Quốc Sơn Hà và Tùng Giá Hoàn Kinh Sư đều là biểu cảm trực tiếp, vì Sö”? cả 2 bài đều trực tiếp nêu tư - Yeâu caàu : HS leân baûng , caùc em khaùc nhaän xeùt tưở ng, tình caûm khoâng thoâng , boå sung . qua 1 phöông tieän trung gian - Giáo viên : Khẳng định, đánh giá. nhö mieâu taû, keå chuyeän naøo caû. HOẠT ĐỘNG 4 : CỦNG CỐ - DẶN DÒ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Baøi taäp 3 SGK. (?) Kể tên một số bài văn biểu cảm (trữ tình) maø em bieát? Gợi ý : Như thơ trữ tình , ca dao trữ tình, tùy bút Baøi taäp 4 SGK. - HS thực hiện theo yêu - Chọn những đoạn thơ , tùy bút , bài ca dao hay cầu của giáo viên … cheùp ra giaáy laøm tö lieäu . - Học ghi nhớ. - Soạn : “Thiên Trường Vãn Vọng và Côn Sơn Ca” Theo câu hỏi trong phần đọc hiểu văn bản. Năm học : 2009 – 2010 Lop7.net. Trang :.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>