<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Baøi 12,Tiết 47

Tuần 12

<b>PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH</b>

Tập làm văn
<b>I/ Mục tiêu </b>
<b> 1. Kiến thức:</b>

-HS biết:Kiến thức về văn bản thuyết minh( trong cụm các bài học về văn bản
thuyết minh đã học và sẽ học)

- HS hiểu:Đặc điểm và tác dụng của các phương pháp thuyết minh.
2. K<b>ĩ năng</b> :

-HS thực hiện được: Nhận biết và vận dụng các phương pháp thuyết minh
thông dụng.

+ Rèn luyện khả năng quan sát để nắm bắt được bản chất của sự vật.
+ Tích lũy và nâng cao tri thức đời sống.

- HS thực hiện thành thạo:Phối hợp sử dụng các phương pháp thuyết minh để
tạo lập văn bản thuyết minh theo yêu cầu.

+ Lựa chọn phương pháp phù hợp như định nghĩa , so sánh, phân tích, liệt kê
để thuyết minh về nguồn gốc , đặc điểm, công dụng của đối tượng.

<b> 3.Thái độ:- </b>Thói quen- tính cách<b>:</b>Có ý thức lựa chọn phương pháp thuyết minh
phù hợp với mỗi đề.

<b>II. Nội dung học tập: các phương pháp thuyết minh</b>

<b>III.Chuẩn bị </b>

1. GV : Bảng phụ , thước

2. HS : Chuẩn bị theo yêu cầu sgk
<b>IV. Tổ chức các hoạt động học tập </b>
<b> 1. Ổn định tổ chức kiểm diện </b>
2. Kiểm tra miệng

? Vaên bản thuyết minh là gì ? Đọc thuộc lịng ghi nhớ ?

TL : …Là văn bản thông dụng dùng phương thức trình bày giới thiệu giải thích
đặc điểm , tính chất ….của sự vật , hiện tượng .

? Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về điều gì ?
<b> 3. Tiến trình bài học</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

cịn phương pháp thuyết minh thì sao ? Nó có những phương pháp nào ? Giờ
học hôm nay chúng ta sẽ rõ .

<b>Hoạt động 1(10p) </b>

Giới thiệu bài và giúp Hs nhận thức muốn
làm bài thuyết minh có tri thức .

- Hs trả lời theo câu hỏi 1a sgk.126 .

? Các văn bản thuyết minh vừa học : “ Cây
dừa Bình Định , Tại sao lá cây có màu xanh

lục , Huế

Khởi nghĩa Nông Văn Vân , Con giun đất …”
Trong các văn bản ấy tác giả đã sử dụng các
loại tri thức gì ?

¡ …. Đọc sách , học tập tra cứu hoặc tham
quan , quan sát .

? Làm thế nào để có những tri thức ấy ?
¡….học hỏi , nghiên cứu , quan sát và phải
có tri thức , kiến thức về đối tượng cần thuyết
minh .

? Quan sát tra cứu phân tích có nghĩa là thế
nào ?

-> Gv hướng dẫn Hs muốn có tri thức thì phải
:

¡ Quan sát : Tức là nhìn ra sự vật có những
đặc trưng gì ? Có mấy bộ phận ?

Đọc sách , học tập tra cứu ( ví dụ như bài :
Vì sao lá cây có màu xanh lục ? Khởi nghĩa
Nông Văn Vân )

Tham quan , quan sát : ( ví dụ : Cây dừa
Bình Định, Huế ) để có tri thức -> Có tri thức
thì thuyết minh mới hay , mới sinh động .

? Vậy đặc điểm của văn bản thuyết minh là
gì ?

¡ Cung cấp tri thức .

? Theo em , muốn có được văn bản thuyết
minh về một đối tượng nào đó , người viết
cần phải chuẩn bị những gì ?

¡ Phải có kiến thức về đối tượng , nắm được

<b>I/ Tìm hiểu các phương pháp </b>
<b>thuyết minh </b>

<b>1. Quan sát học tập , tích luỹ </b>
<b>tri thức để làm bài văn chứng </b>
<b>minh </b>

<b>* Yêu cầu :</b>

- Phải có tri thức ( kiến thức )
- Phải quan sát , tìm hiểu sự vật
hiện tượng .

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

đặc điểm tiêu biểu và cấu tạo của nó , phải
biết được đối tượng hình thành như thế nào
và có ý nghĩa gì trong đời sống con người .
-> Quan trọng hơn cả là phải nắm được đặc
trưng của đối tượng , vì nó giúp ta phân biệt
sự vật này với sự vật khác .

? Để có được các bài thuyết minh : Cây dừa
Bình Định , Tại sao lá cây có màu xanh lục
……người viết cần có những kiến thức gì ?
¡ Địa lý , lịch sử , sinh vật …

? Để có kiến thức về đối tượng , người viết
cần phải làm gì ?

¡ Quan sát , tra cứu , xem xét để phát hiện
đặc điểm tiêu biểu , chủ yếu và thứ yếu .
? Trong văn bản thuyết minh có hư cấu
khơng ? Vì sao ?

¡ Khơng Vì nó cung cấp tri thức ->Tính chính
xác

-> Gv cho Hs đọc lại ý 1 trong ghi nhớ
sgk/128 .

Hoạt động 2(10p)

Tìm hiểu một số phương pháp thuyết minh
- Hs đọc các ví dụ phần a (2) sgk/126 .
? Tìm các câu chứa từ “ là “ . Từ “ là “ biểu
thị ý gì ?

¡ Ý nhận định , phán đoán , giải thích .
-> Những câu nêu nhận định , phán đoán
trong bài thuyết minh là những câu nêu định

nghĩa và văn bản sử dụng – những câu này là
văn bản thuyết minh bằng phương pháp nêu
định nghĩa .

? Các câu định nghĩa có vị trí như thế nào và
giữ vai trị gì ?

¡ Thường đứng ở vị trí đầu bài , đoạn đầu ,
giữ vai trò giới thiệu .

? Phương pháp nêu định nghĩa , giải thích có
u cầu gì và diễn đạt như thế nào ?

¡ Định nghóa : Chỉ ra đặc điểm , công dụng

- Khơng được hư cấu .

<b>2. Tìm hiểu một số phương </b>
<b>pháp thuyết minh </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

riêng.

Sử dụng từ “ là “ biểu thị sự phán đoán .
Thảo luận nhóm : Có thể nêu câu hỏi :
Sách là gì ? Bút là gì ? Bàn là gì ?

- Hướng dẫn học sinh trả lời

VD: - Sách là đồ dùng học tập đối với học
sinh .

- Sách là người bạn .

- Sách là phương tiện giữ gìn và truyền
bá kiến thức .

-> Đọc ví dụ ở phần b/ 127 .

? Trong bài “ Cây dừa Bình Định “ nói về
cơng dụng của cây dừa , tác giả sử dụng
nghệ thuật gì?

¡ Liệt kê .

-> Đó là cách thuyết minh bằng phương pháp
liệt kê .( cả văn bản “ Thông tin về ………năm
2000)

? Dùng phương pháp liệt kê để làm gì ?
¡Kể ra đầy đủ các đặc điểm tính chất của sự
vật.

? Trong hai bài “ Thơng tin …2000 , Ơn dịch…
lá “ người viết đã dùng những phương tiện gì
để làm rõ tác hại của bao bì ni lơng và thuốc
lá ?

¡ Sử dụng một số ví dụ và số liệu cụ thể để
cho thấy mức độ tác hại của bao bì ni lơng và
Ơn dịch thuốc lá . -> Gọi là phương pháp .

? Tác dụng của phương pháp này ?

¡ Làm văn bản giàu sức thuyết phục .

? Nếu xố bỏ các ví dụ và những con số ,vấn
đề nêu ra sẽ như thế nào ?

¡ Mơ hồ , khơng có cơ sở tin cậy .

? Trong văn bản “ Ôn dịch thuốc lá “ hãy tìm
những câu có phép so sánh ? Thuyết minh
bằng so sánh có tác dụng gì ? ( Hs thảo luận )

b. Phương pháp liệt kê

<b>c. Phương pháp nêu ví dụ và </b>
<b>dùng sô liệu </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

¡ Nguy hại của thuốc lá còn nặng hơn cả
AIDS :

+ Sự đáng sợ của thuốc lá so với cái đáng sợ
của giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu -> Cho
thấy tác hại sâu xa , tiềm ẩn của thuốc lá là
rất đáng sợ .

? Trong văn bản Huế đã trình bày theo trình
tự các mặt như thế nào ?

¡ Thiên nhiên , những cơng trình kiến trúc ,

sản phẩm , món ăn , truyền thống đấu tranh
kiên cường -> Cho ta cái nhìn tồn diện về
Huế .

- > Cách trình bày theo tùng mặt như vậy là
phương pháp phân tích phân loại .

? Muốn làm tốt bài văn thuyết minh người
viết cần có những phương pháp nào ?
¡ Bao gồm năm phương pháp

<b>đ. Phương pháp phân tích </b>
<b>phân loại</b>

- Hs đọc ghi nhớ

H<b>oạt động 2(20p)</b>

- Hướng dẫn luyện tập : BT1,2 thảo luận .

BT3 cả lớp làm –Gv chia lớp 3 nhóm – thảo

luận

Gv nhấn mạnh lại kiến thức ở phần ghi nhớ .

<b>* Ghi nhớ sgk/128 </b>
<b>II/ Luyện tập </b>
<b> BT1,2 : </b>

Tác giả dùng tri thức ,( kiến
thức ) của một bác sĩ , một
người tâm huyết với một tệ nạn
trong đời sống xã hội để thuyết
minh . Những phương pháp
được dùng : So sánh , nêu ví
dụ , số liệu , phân tích tác hại .
-> Nổi bật cái nguy hại của
thuốc lá => Vấn đề đặt ra tăng
tính thuyết phục .

<b> BT3:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

số liệu , sự kiện cụ thể .
<b>4. Tổng kết:</b>

?Thế nào là phương pháp thuyết minh .Có mấy cách thuyeát minh .
O. Hs trả lời trong ghi nhớ ( 5 phương pháp )

<b>5. Hướng dẫn học tập</b>

- Học thuộc ghi nhớ – Làm bài tập còn lại
- Xem lại bài viết số 2 – Bài kiểm tra văn .
<b>V/ Phụ lục:</b>

<b>VI/Rút kinh nghiệm </b>

</div>

<!--links-->