Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Bài 3: Văn - Tập làm văn tục ngữ, thành ngữ các dân tộc Yên Bái
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (75.4 KB, 4 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span>Bµi 3 : v¨n - tËp lµm v¨n Tôc ng÷, thµnh ng÷ c¸c d©n téc yªn b¸i (1 tiÕt ) 1. Môc tiªu: Sau khi học xong bài này, học sinh đạt được: 1.1. KiÕn thøc: - Thuéc ®îc mét sè c©u tôc ng÷, thµnh ng÷ cña c¸c dân tộc đang lưu hành trên địa bàn Yên Bái. - Hiểu được nội dung, nghệ thuật, tính địa phương, d©n téc cña mét sè c©u tôc ng÷, thµnh ng÷ . 1.2. KÜ n¨ng: - BiÕt c¸ch su tÇm, ph©n lo¹i tôc ng÷, thµnh ng÷ theo néi dung. - Biết phân tích, nhận diện được tính địa phương, dân téc. 1.3. Thái độ: Yêu quý, trân trọng, giữ gìn, phát huy kinh nghiÖm cuéc sèng trong c¸c c©u tôc ng÷. 2. Th«ng tin: 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ tôc ng÷ Yªn B¸i Tôc ng÷ Yªn B¸i kh¸ phong phó, bao gåm nhiÒu néi dung, tiÓu lo¹i vµ hÇu nh d©n téc nµo còng cã kho tµng tôc ngữ của dân tộc mình. Tính địa phương của tục ngữ Yên Bái khá đậm nét, được thể hiện qua tên các địa danh, sản vật của địa phương. Tính dân tộc của tục ngữ Yên Bái biểu hiện ở c¸ch t duy, quan niÖm thÈm mü, lèi nãi, lèi biÓu hiÖn. ViÖc sö dông c¸c h×nh ¶nh thiªn nhiªn miÒn nói Yªn B¸i lµm c¸c ẩn dụ nghệ thuật cũng góp phần tạo nên dấu ấn địa phương và tÝnh d©n téc cña tôc ng÷ Yªn B¸i. Theo néi dung cã thÓ ph©n lo¹i tôc ng÷ Yªn B¸i thµnh c¸c tiÓu lo¹i sau: - Tục ngữ về kinh nghiệm lao động sản xuất. Lop6.net.
<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Tục ngữ về con người xã hội. Tục ngữ Yên Bái được sử dụng thường xuyên trong lao động sản xuất cũng như trong đời sống xã hội. Nó là những kinh nghiệm quý báu được đúc kết từ lâu đời nhưng vẫn còn nhiều giá trị trong đời sống của con người Yên Bái. Đặc biệt là trong giao tiếp hàng ngày đồng bào các dân tộc Yên Bái rất hay sö dông tôc ng÷. Chóng ta cha cã nh÷ng c«ng tr×nh su tÇm, kh¶o cøu thật đầy đủ và toàn diện trên cở sở khoa học chuyên ngành, còng cha cã sù ph©n lo¹i thËt khoa häc, cha nghiªn cøu vÒ tính độc đáo của tục ngữ từng dân tộc và sự giao thoa, ảnh hưởng qua lại giữa các dân tộc trên địa bàn Yên Bái. Trước mắt để phục vụ cho việc giảng dạy văn học địa phương trong nhà trường, chúng tôi tuyển chọn một số câu tục ngữ có tính địa phương, dân tộc tiêu biểu, phổ biến và phù hợp với đối tượng nhà trường. Bên cạnh tục ngữ, Yên Bái còn có nhiều thành ngữ. Thành ngữ Yên Bái cũng mang đậm dấu ấn địa phương, dân tộc. Để chương trình Ngữ văn địa phương thêm sinh động, chúng tôi cũng tuyển chọn một số câu thành ngữ có tên địa danh, sản vật địa phương cho học sinh tìm hiểu. 2. 2. Thành ngữ có tên địa danh, sản vật địa phương: 1. Muçi B¾c Pha(1) ma §¹i C¹i. (Lôc Yªn) 2. Nước Mậu A ma ngòi Quạch(2) (V¨n Yªn) 3. §Òn §¹i C¹i cÇu ®îc íc thÊy. (Lôc Yªn) 4. Thãc B¹ch Hµ, gµ Linh M«n(3). (Yªn B×nh) 5. ThÞt nai nói Ngµng, c¸ lµng B×nh Hanh(4). (Yªn B×nh). Lop6.net.
<span class='text_page_counter'>(3)</span> 6. Cam An Thä, cä §«ng Lý, lóa §¹i §ång, chÌ ChÝnh T©m(5). (Yªn B×nh) 2.3. Tục ngữ về lao động sản xuất (kinh nghiệm đoán biết thêi tiÕt): 1. Trêi cã m©y h×nh v¶y c¸ th× ma Trêi cã m©y h×nh v¶y beo(6) th× n¾ng. ( Tôc ng÷ Tµy - TrÊn Yªn) 2. Con cóc xuống nước chăn gấm bỏ không Con cóc lên bờ người nghèo chết rét. (Tôc ng÷ Tµy - TrÊn Yªn) 3. Vßng s¾t th× lôt Vòng đồng(7) thì hạn. (Tôc ng÷ Tµy - TrÊn Yªn) 2.4. Tục ngữ về con người – xã hội (sức mạnh đoàn kết của con người): 1. Một chân đứng không vững Mét tay vç kh«ng kªu. (Tôc ng÷ M«ng) 2. Vç tay cÇn nhiÒu ngãn Bàn bạc cần nhiều người. (Tôc ng÷ Th¸i) 3. NhiÒu sîi lanh(8) dÖt nªn v¶i Chung bông(9) dÔ lµm ¨n. (Tôc ng÷ M«ng ) 4. Rµo cã dµy míi tèt Nhiều anh em, bạn bè đùm bọc mới nên. (Tôc ng÷ Th¸i ) Chó thÝch: ( 1) B¾c Pha: Thµnh B¾c Pha thuéc khu di tÝch lÞch sö kh¶o cæ häc H¾c Y, huyÖn Lôc Yªn. ( 2) MËu A, Ngßi Qu¹ch: §Þa danh thuéc huyÖn V¨n Yªn (3) B¹ch Hµ, Linh M«n: §Þa danh thuéc huyÖn Yªn B×nh (ch©u Thu VËt cò), thãc lµng B¹ch Hµ, gµ lµng Linh M«n ngon næi tiÕng kh¾p vïng. Lop6.net.
<span class='text_page_counter'>(4)</span> (4) Nói Ngµng, B×nh Hanh: §Þa danh thuéc huyÖn Yªn B×nh( ch©u Thu VËt cò), thÞt nai ở núi Ngàng, cá ở làng Bình Hanh là đặc sản nổi tiếng. (5) An Thä, §«ng Lý, §¹i §ång, ChÝnh T©m: §Þa danh thuéc huyÖn Yªn B×nh(ch©u Thu Vật cũ, nay là lòng hồ Thác Bà) có những sản vật được ưa chuộng đã nêu trong câu thành ng÷ . ( 6) Beo : Cßn gäi lµ hæ, cäp. V¶y beo: M©y v»n vÖn nh da beo (hæ). (7) Vòng sắt: Trời có màu mây như màu sắt. Vòng đồng: Trời có màu mây như màu đồng. (8) Lanh: Cây thân nhỏ vùng ôn đới, trồng lấy sợi dệt vải và còn lấy hạt ép dầu. (9) Chung bụng: Cách nói của đồng bào miền núi, ý nói tuy nhiều người nhưng có cùng một suy nghĩ và hành động.. Câu hỏi đọc – hiểu: 1.T×m nghÜa cña c¸c c©u thµnh ng÷, c¸c nghÜa Êy nãi lªn tÝnh chất gì của các địa danh được nói tới. 2. Dân gian dựa vào đâu để đoán biết được thời tiết mưa, nắng, nóng, lạnh và hiện tượng hạn, lụt? Tại sao lại đoán biết ®îc nh thÕ? 3. Kinh nghiệm về sự đoàn kết đã được diễn tả qua các hình ảnh nào? Các hình ảnh ấy có tác dụng, ý nghĩa biểu đạt như thÕ nµo ?. Lop6.net.
<span class='text_page_counter'>(5)</span>
