Giáo án Vật lí Lớp 8 - Tiết 6, Bài 6: Lực ma sát - Năm học 2010-2011 - Phạm Hữu Thiên

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Vaät Lí 8. Trường THCS Cát Hanh. Ngày soạn: 18/9/2010 Ngaøy daïy: 20/9/2010 Tuaàn: 06 – Tieát: 06. BAØI 06. LỰC MA SÁT. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: - Nêu được vía dụ về lực ma sát trượt. - Nêu được vía dụ về lực ma sát lăn. - Nêu được vía dụ về lực ma sát nghỉ. 2. Kó naêng: - Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật. 3.Thái độ: - Yeâu thích boä moân Vaät lí, yeâu khoa hoïc. II- CHUAÅN BÒ 1.Chuaån bò cuûa giaùo vieân: Tranh vẽ H6.3, 6.4 và một số ổ bi các loại  Đối với mỗi nhóm: - 1 lực kế - 1 mieáng goã (coù moät maët nhaün, moät maët nhaùm) - 1 quaû caân. 2.Chuaån bò cuûa hoïc sinh: III- HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1.Ổn định tình hình lớp: (1 phút) HS vaéng: 8a1 . . . . . . . . . . . . 8a2 . . . . . . . . . . . . .8a3 . . . .. . . . . . . . 8a4 . . . . . . . . . . . . . 8a5 . . . . . . . . . . . . . . 8a6 . . . . . . . . . . . . . . 8a7 . . . . . . . . . . . . . . 2.Kieåm tra baøi cuõ: ( 5 phuùt) HS1: - Thế nào là hai lực cân bằng? - Biểu diễn các véctơ lực tác dụng lên một vật nặng 0,2kg đặt trên mặt sàn nằm ngang. Chọn tỉ xích 1N ứng vơi1cm. Dự kiến: Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau. HS2:. + Khi có hai lực cân bằng tác dụng lên một vật đang đứng yên hoặc đang chuyển động thì vật đó sẽ như thế nào? + Hãy dùng khái niệm quán tính để giải thích các hiện tượng sau: Xe đang chuyển động nhanh gặp trở ngại thắng gấp, hành khách bị ngã về phía nào? Taïi sao? GV: Phạm Hữu Thiên. -21Lop8.net -. Naêm hoïc: 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Vaät Lí 8. Trường THCS Cát Hanh. Dự kiến: Một vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. 3.Giảng bài mới:  Giới thiệu bài: (2 phút) + GV tieán haønh thí nghieäm H6.2 SGK Nêu vấn đề: ? Tại sao có lực kéo tác dụng lên vật nặng mà vật nặng vẫn đứng yên ? Qua bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta giải thích được vấn đề này.  Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Kiến thức Tg / 15 Hoạt động 1: Tìm hiểu về lực ma sát. + GV thông báo khi nào có lực ma sát. Các loại ma sát thường gặp trong thực tế. + GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK +C: Nghiên cứu phát + Yêu cầu HS chỉ ra chuyển động trượt trong hiện ra chuyển động trượt: thoâng tin treân. . Vành bánh xe trượt qua maù phanh . Bánh xe chuyển động + Lực ma sát trượt sinh ra khi nào? trượt trên mặt đường. Chú ý: Sự thay đổi vận tốc (bánh xe quay chậm dần) -> Ma sát trượt + Yeâu caàu HS neâu moät soá ví duï veà ma saùt + C: trượt trong thực tế cuộc sống và kỹ thuật, -Trong đời sống: hoàn thành C1 + Masát giữa đế dép với mặt đường, mặt sàn, ma sát giữa dây cung ở cần kéo đàn cò, đàn violon với dây đàn, + Trong kyõ thuaät: Ma saùt giữa các chi tiết máy: giữa đĩa và xích, pít tông và xi lanh của động cơ, ma sát giữa trục quạt bàn với ổ trục... +C: + Yêu cầu HS đọc thông tin SGK. ? Lực do mặt bàn tác dụng lên hòn bi có . Không phải vì không có chuyển động trượt. phải ma sát trượt không . Chuyển động lăn ? Chuyển động trên là chuyển động gì? GV: Phạm Hữu Thiên. -22-. Lop8.net. Naêm hoïc: 2010 - 2011. I.Khi naøo coù lực ma sát: 1. Lực ma sát trượt:. Lực ma sát trượt sinh ra khi moät vật trượt trên bề maët cuûa vaät khaùc.. 2. Lực ma sát laên:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Vaät Lí 8. Trường THCS Cát Hanh. + Lực ma sát lăn sinh ra khi nào? Chú ý: Sự thay đổi vận tốc (hòn bi lăn chậm daàn) -> Ma saùt laên + Yeâu caàu HS neâu moät soá ví duï veà ma saùt lăn trong thực tế cuộc sống và kỹ thuật, hoàn thành C2. + Yêu cầu HS quan sát H 6.1 trả lời C3. + Cuûng coá: Ñieåm gioáng nhau vaø khaùc nhau giữa ma sát trượt và ma sát lăn -> So sánh sự cản trở chuyển động của ma sát trượt và ma sát lăn -> Giải quyết vấn đề ở đầu bài + Yêu cầu HS trả lời C4 theo các câu hỏi: . Có lực kéo tác dụng nhưng vật nặng vẫn đứng yên chứng tỏ giữa vật nặng và mặt bàn có lực gì? . Lực cản này như thế nào so với lực kéo? . Lực cân bằng với lực kéo trên gọi là lực ma saùt nghæ. . Lực ma sát nghỉ giữ cho vật thế nào? + Yêu cầu HS nêu một số ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kỹ thuật, hoàn thaønh C5.. GV: Phạm Hữu Thiên. -23Lop8.net -. Lực ma sát lăn sinh ra khi khi moät vaät laên treân beà maët moät vaät + C: - Đời sống: Ma sát giữa khác boùng vaø maët saøn khi quaû boùng laên treân maët saøn, ma sát giữa lớp xe với mặt đường - Kỹ thuật: masát giữa các viên bi đệm giữa trục quay với ổ trục, các con laên hình truï... + C: Độ lớn của ma sát lăn nhỏ hơn độ lớn của ma sát trượt.. + N: . Có lực cản giữa mặt baøn vaø vaät naëng . Lực cản cân bằng với lực kéo. . Lực ma sát nghỉ giữ cho vaät... + C: -Đời sống: Khi đặt một quyeån saùch treân maët baøn, neáu maët baøn hôi nghieâng thì cuoán saùch vaãn khoâng bị trượt xuống, khi cầm các vật trên tay, nhờ có ma saùt nghæ maø caùc vaät không bị trượt ra khỏi tay, ma sát nghỉ giữ bàn chân không bị trượt khi bước trên mặt đường ... Naêm hoïc: 2010 - 2011. 3. Ma saùt nghæ:. Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vaät bò taùc duïng của lực khác.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Vaät Lí 8. Trường THCS Cát Hanh. 10/. -Kyõ thuaät: Caùc saûn phaåm như xi măng, bao đường ... có thể chuyển động cùng với băng chuyền mà không bị trượt... Hoạt động 2: Tìm hiểu về lực ma sát trong đời sống và kỹ thuật II. Lực ma sát trong đời sống + Treo hình 6.3, 6.4 cho HS quan sát, kẻ + HS thực hiện C6, C7 và kỹ thuật: baûng theo nhoùm ñieàn vaøo baûng phuï keõ saün. + Hướng dẫn HS thảo luận nhóm + Gọi đại diện các nhóm điền vào bảng + Hướng dẫn HS sửa sai (nếu có) + Cho HS quan saùt moät soá oå bi vaø yeâu caàu HS neâu taùc duïng vaø yù nghóa 10/ Hoạt động 3:. Lực ma sát có thể có hại hoặc coù ích. Vaän duïng III. Vaän duïng: C8: Ma saùt coù ích: a, b, d, e Ma saùt coù haïi: c + HS quan saùt oå bi vaø traû lời C9. C9: -OÅ bi coù taùc duïng laøm giaûm ma sát giữa trục quay và ổ đỡ trong các chi tiết máy. -Sử dụng ổ bi đã thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn. GV: Phạm Hữu Thiên. -24-. Lop8.net. Naêm hoïc: 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Vaät Lí 8. Trường THCS Cát Hanh. 4. Tổng kết, giao nhiệm vụ: (1 phút) + Điều kiện vật đứng yên hay chuyển động thẳng đều là các lực tác dụng lên vật cân baèng. + Vật đang đứng yên, muốn chuyển động thì ban đầu lực kéo phải lớn hơn lực ma sát nghỉ cực đại. + Khi vật đã chuyển động, muốn chuyển động thẳng đều thì lực kéo chỉ cần cân bằng với lực cản. 5.Daën doø hoïc sinh chuaån bò cho tieát hoïc tieáp theo: (1 phuùt) Hình 6.3a b c 6.4a b c. Biện pháp làm tăng hoặc giảm Tra dầu, mỡ vào xích xe Thay baèng truïc quay coù oå bi Dùng bánh xe chuyển động lăn x Tăng độ nhám của bảng x Tăng độ nhám của mặt sườn bao dieâm x Tăng độ sâu của khía rãnh mặt lớp xe - Học phần ghi nhớ . Tìm thêm ví dụ : ma sát có lợi, ma sát có hại - Về nhà làm các bài tập 6.1 -> 6.11 Sách bài tập . Đọc phần: Có thể em chưa biết. - Chuaån bò C1;C2;C4;C4 – Baøi AÙP SUAÁT. IV.RUÙT KINH NGHIEÄM BOÅ SUNG: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................................................. ................ GV: Phạm Hữu Thiên. Loại MS Trượt Trượt Trượt Trượt Trượt Trượt. Lợi. -25Lop8.net -. Haïi x x x. Naêm hoïc: 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>