đề văn đề thi võ thạch sơn thư viện giáo dục tỉnh quảng trị

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (88.45 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tiết 22: Tiếng Việt

TỪ HÁN VIỆT (tiếp theo)

Ngày soạn: 22.10.2007

Ngy ging: 27.10.2007

A. MỦC TIÃU:

I. Kiến thức: Giúp học sinh

- Nắm được các sắc thái biểu cảm của từ Hán Việt.
- Biết sử dụng từ Hán Việt phù hợp với các ngữ
cảnh, tránh lạm dụng.

II. Kĩ năng: Rèn luyện cho HS

- Kĩ năng sử dụng đúng từ Hán Việt để làm phong
phú, làm giàu thêm vốn từ tiếng Việt.

- Sử dụng vốn từ Hán Việt đúng với các sắc thái
biểu cảm cần đạt.

- Kĩ năng nhận diện từ Hán Việt và các sắc thái
biểu cảm của nó trong thi ca.

III. Thại âäü: Giạo dủc HS

- Ý thứuc cao độ việc sử dụng từ HánViệt đúng
nghĩa, đúng sắc thái biểu cảm, phù hợp với hoàn cảnh
giao tiếp.

- Biết giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng
Việt, tránh lạm dụng từ H V

B. CHUẨN BỊ
I. Giáo viên:

- Giáo án, đồ dùng dạy học (bảng phụ, nam châm)

II. Hoüc sinh:

- Chuẩn bị bài theo câu hỏi tìm hiểu bài ở SGK

- Tìm thêm ví dụ trong thơ văn, đời sống về việc sử
dụng từ Hán Việt.

C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số, giưói thiệu thầy cơ giáo dự
giờ.

II. Bi c:

? Đơn vị cấu tạo từu Hán Việt được gọi là gì? 
?Thế nào là từ ghép Hán Việt? Cho ví dụ?

- HS trả lời.

- HS nhận xét, bổ sung (nếu cần)
- GV đánh giá , ghi điểm.

III. Bài mới:

1. Giới thiệu bài:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

giúp các em biết cách dùng từ Hán Việt như thế nào để
đạt hiệu quả cao.

2. Triển khai bài:

Hoạt động 1: Tìm hiểu cách sử dụng từ Hán Việt
Hoạt động của GV và HS Nội dụng kiến

thức
GV: Để làm phong phú thêm cho

kho tàng từ vựng tiếng Việt,
chúng ta đã mượn từ từ nhiều
ngôn ngữ khác nhau, trong đó có
một số lượng lớn là từ tiếng
Hán. Vậy, mượn từ gốc Hán và
sử dụng chúng như thế nào cho
đạt hiệu quả?

GV: Sử dụng từ Hán Việt đúng
ngữ cảnh sẻ tạo được những
sắc thái biểu cảm nào? Để biếy
được điều đo,ï các em tìm hiểu
các ví dụ sau:

- GV treo bng phủ 1
- HS âc vê dủ

? Tại sao các câu văn đó dùng các
từ Hán Việt? (gạch chân) mà
không đùng các từu thuần Việt
có nghĩa tương tự (ghi trong
ngoặc đơn)?

Gợi ý: Thay thế vị trí từu Hán
Việt bằng từ thuần Việt, so
sánh 2 cách diễn đạt rồi rút ra
nhận xét.

+ Đàn bà -> sắc thái thường
phụ nữ -> sắc thái trang
trọng

+ Chết, chôn -> sắc thái
thường từ trần, mai táng ->
sắc thái trang trọng

+ Xác chết cảm giác sợ tử
thi -> sắc thái tao nhã, tránh cảm
giác ghê sợ.

GV: Tương tự các em tìm sắc
thái ở ví dụ b

- HS âc vê dủ

? Nhắc lại các từ Hán Việt
được gạch chân ở trong đoạn
văn?

I. SỬ DỤNG TỪ
HÁN VIỆT

1. Sử dụng từ Hán
Việt để tạo sắc
thái biểu cảm.

a. Xẹt vê dủ:

- Phụ nữ

sắc

- Từ trần...mai táng...
thái

Trang trọng, tơn kính.
Tử thi -> sắc thái tao
nhã, tránh gây sợ hãi,
thô tục

- Kinh đô, yết kiến,
trẫm, bệ hạ, thần.
->Từ dùng dưới thời
phong kiến

-> Tạo sắc thái cổ
xưa

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

? Em có nhận xét gì về các tư
đó (dùng ở thời nào) ?

? Dùng dưới thời phong kiến thì
sẽ tạo được sắc thái gì cho
đoạn văn?

? Qua tìm hiểu các ví dụ trên, em
hãy cho biết sử dụng từu Hán
Việt sẽ tạo đước những sắc
thái biểu cảm nào?

- HS đọc ghi nhớ SGK

Ghi nhớ SGK

GV: Thực tế việc sử dụng từ
Hán Việt đúng ngữ cảnh đã tạo
được những sắc thái biểu cảm.

? Vậy em hãy xác định những từ
Hán Việt trong các ví dụ sau và
cho biết các sắc thái biểu cảm
của chúng?

- GV treo bng phủ 2

- HS đọc, phát hiện, nhận xét.
- Học sinh khác nhận xét

- GV chốt ý đúng bằng cách mở
đáp án đồng thời, lý giải tại sao
có các sắc thái biểu cảm ấy và
bàn luận mở rộng.

* Thảo luận nhóm 5 phút

? Tương tự các em thảo luận
nhóm, tìm những ví dụ trong thơ
văn, trong thực tế đời sống đã
được sử dụng từ Hán Việt
đúng ngữ cảnh đã tạo được
sắc thái biểu cảm và cho biết
các sắc thái biểu cảm ấy.

+ Nhóm 1, 2 lấy ví dụ trong thơ
văn

+ Nhóm 3, 4 lấy ví dụ trong lời ăn
tiếng nói hằng ngày.

- HS thảo luận, ghi vào PHT(theo
mẫu)

- Các nhóm trình bày, lớp theo dõi,
nhận xét

- GV nhận xét, tổng kết, đánh giá
thi đua ở các nhóm (thưởng cho
các nhóm thắng)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

cng âụng? Cạc em theo di vê
dủ sau:

Ví dụ: Tối qua, trước ngõ nhà
tôi, chú say rượu đã hy sinh vì
trúng gió.

? Em có nhận xét gì về từ “ hy
sinh” được dùng trong trường
hợp này?

- Dùng không đúng ngữ cánh ->
sáo rỗng

GV chuyển: Dùng từ Hán Việt là
một việc không tránh khỏi
nhưung phải dùng như thế nào
cho phù hợp với hoàn cảnh giao
tiếp. Nế dùng từ Hán Việt hay
thì nên dùng. Tránh trường hợp
quá ấu trĩ, quá sùng ngoại lạm
dụng từ Hán Việt. Vậy thế nào
là không lạm dụng từ Hán Việt
chúng ta sang phần 2

2. Không nên l.dụng
từ H-V

GV: Để tìm hiểu vấn đề này,
chúng ta xét ví dụ sách giáo
khoa.

- HS âoüc vê duû

? Trong các cặp câu đó, câu nào
có sự diễn đạt hay hơn? Vì sao?

- HS trả lời
- HS nhận xét

- GV chốt ý, bình: Trường hợp a
sử dụng từ Hán Việt không đúng
đối tượng giao tiếp: con thì
khơng “ đề nghị” mẹ; còn
truờng hợp b, dùng

“ nhi đồng” không phù hợp với
hoạt động vui đùa ngoài sân của
trẻ vì sắc thái của từ “ nhi đồng”
vốn trang trọng. Những trường
hợp dùng từ như vậy gọi là:
lạm dụng từ Hán Việt , tứuc là
khi không cần thiết mà vẫn sử
dụng.

? Vậy khi có cặp từ thuần Việt 
-Hán Việt đồng nghĩa ta nên giải
quyết như thế nào?

- Nếu cần tạo sắc thái biểu
cảm khi dùng từ Hán Việt thì mới
dùng.

a. Xét ví dụ (SGK)
- Câu dùng từ thuần
Việt hay hơn vì diễn
dạt tự nhiên, trong
sáng, dễ hiểu

- Câu dùng từ Hán
Việt không phù hợp,
làm cho lời nói, câu
văn mất tự nhiên,
thiểutong sáng ->
lạm dụng.

b. Kết luận:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- HS đọc ghi nhớ

* GV tổ chức trò chơi nhỏ:

? Tìm ví dụ trong thực tế để
chứng tỏ người nói/viết sử
dụng từ Hán Việt không đúng

ngữ cảnh giao tiếp?

2 nhoïm thi “ nhanh trê, nhanh tay,
nhanh chán”

- GV công bố thể lệ cuộc thi (3’)
- HS thi đua

- GV hướng dẫn HS nhận xét thi
đua.

GV bình: Ngày nay, trong đời sống
xã hội ngày càng phát triển, nhu
cầu giao tiếp và biểu đạt của
con người ngày càng cao, đòi hỏi
chúng ta phải làm phong phú thêm
vốn từ Tiếng Việt bằng cách
mượn ngôn ngữ của nhiều nước
khác nhau và Việt hoá chúng,
đặc biệt là từ có ngườn gốc từ
tiếng Hán- do nước ta đã từng
chịu hơn 1000 năm dô hộ giặc
tàu. Và để đảm bảo sự giàu
đẹp của Tiếng Việt, việc mượn
từ cần phải hết sức chú ý, chỉ
nên mượn những từ mà chúng ta
chưa có, hoặc có nhưng sắc thái
biểu đạt chưa phù hợp, tránh
lạm dụng.